ΠΟΤΑΜΟΣ

Η εβραϊκή λέξη ναχάρ αναφέρεται στον ποταμό, δηλαδή μια αρκετά μεγάλη υδάτινη μάζα που ρέει σχεδόν μονίμως σε μια φυσική κοίτη. Αντίθετα, ένα ουάντι, δηλαδή η κοίτη ενός χειμάρρου (εβρ., νάχαλ), είναι συχνά ξερό, αλλά μερικές φορές κατεβάζει ένα ορμητικό ρεύμα νερού. Μεταξύ των κυριότερων ποταμών που αναφέρονται στην Αγία Γραφή είναι ο Χιδδέκελ (Τίγρης), ο Ευφράτης, ο Ιορδάνης, ο Αβανά και ο Φαρφάρ. (Γε 2:14· 2Βα 5:10, 12) Ο Νείλος, μολονότι δεν προσδιορίζεται με αυτό το όνομα, αναφέρεται ως γε’όρ (μερικές φορές ως γε’ώρ), λέξη που θεωρείται ότι υποδηλώνει επίσης ένα ρεύμα ή κανάλι (Ησ 33:21) ή μια υδροφόρα σήραγγα ή στοά. (Ιωβ 28:10) Τα συμφραζόμενα καταδεικνύουν πότε οι λέξεις γε’όρ ή γε’ώρ αναφέρονται στον Νείλο, γι’ αυτό και σε μεταφράσεις της Αγίας Γραφής εμφανίζεται το όνομα Νείλος.—Γε 41:17, 18.

“Ο ποταμός της Αιγύπτου” (Γε 15:18) ίσως ταυτίζεται με «την κοιλάδα του χειμάρρου της Αιγύπτου».—Αρ 34:5· βλέπε ΣΙΧΩΡ.

Συχνά, ο Ευφράτης αποκαλείται απλώς “ο Ποταμός”. (Ιη 24:2, 3· Εσδ 8:36· Ησ 7:20· 27:12· Μιχ 7:12) Όντας ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος ποταμός της νοτιοδυτικής Ασίας, ο Ευφράτης ήταν “ο μεγάλος ποταμός” για τους Εβραίους. (Γε 15:18) Γι’ αυτό, όταν γινόταν λόγος για «τον Ποταμό», ήταν σαφές ποιος ποταμός εννοούνταν.

Με τη βοήθεια του Ιεχωβά, ο Βασιλιάς Δαβίδ κατάφερε να επεκτείνει τα όρια της Υποσχεμένης Γης μέχρι τον Ευφράτη. (1Χρ 18:3-8) Σχετικά με το γιο του τον Σολομώντα, ειπώθηκε: «Θα έχει υπηκόους από θάλασσα σε θάλασσα και από τον Ποταμό [Ευφράτη] ως τα πέρατα της γης». (Ψλ 72:8) Αυτά τα λόγια επαναλαμβάνονται στην προφητεία του Ζαχαρία και υποδεικνύουν την παγγήινη διακυβέρνηση του Μεσσία.—Ζαχ 9:9, 10· παράβαλε Δα 2:44· Ματ 21:4, 5.

Ο πρώτος ποταμός που αναφέρεται στην Αγία Γραφή είναι αυτός ο οποίος πήγαζε προφανώς από την Εδέμ και πότιζε τον κήπο που προμήθευσε ο Ιεχωβά ως κατοικία στον Αδάμ και στην Εύα. Αυτός ο ποταμός χωριζόταν σε τέσσερα παρακλάδια, τα οποία με τη σειρά τους σχημάτιζαν τους ποταμούς Φισών, Γιών, Χιδδέκελ και Ευφράτη. Οι περιοχές (Αβιλά, Χους και Ασσυρία) που αναφέρονται σε συνάρτηση με αυτούς τους τέσσερις ποταμούς υπήρχαν στη μετακατακλυσμιαία περίοδο. (Γε 2:10-14) Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο συγγραφέας της αφήγησης, ο Μωυσής, χρησιμοποίησε όρους που ήταν γνωστοί στις ημέρες του για να υποδείξει την τοποθεσία του κήπου της Εδέμ. Γι’ αυτόν το λόγο δεν μπορεί να είναι κανείς βέβαιος αν τα όσα λέγονται για το ρου του Φισών, του Γιών και του Χιδδέκελ αφορούν τη μετακατακλυσμιαία ή την προκατακλυσμιαία περίοδο. Αν η περιγραφή αναφέρεται στην εποχή πριν από τον Κατακλυσμό, ο ίδιος ο Κατακλυσμός μπορεί να συνέτεινε στην εκτροπή του ρου αυτών των ποταμών. Αν αναφέρεται στη μετακατακλυσμιαία περίοδο, άλλα φυσικά φαινόμενα, όπως σεισμοί, μπορεί έκτοτε να άλλαξαν το ρου των ποταμών, εμποδίζοντας τον προσδιορισμό κάποιων από αυτούς.

Μεταφορική Χρήση. Οι ποταμοί αναχαίτιζαν την προέλαση των εχθρικών δυνάμεων και έπαιζαν ζωτικό ρόλο στην άμυνα ορισμένων πόλεων, όπως της Βαβυλώνας. Ωστόσο, η Ιερουσαλήμ δεν είχε κάποιον ποταμό ως φυσικό αμυντικό μέσο. Εντούτοις, ο Ιεχωβά Θεός χαρακτηρίστηκε ως πηγή ενός ισχυρού ποταμού προστασίας για εκείνη την πόλη. Οι εχθροί που μπορεί να έρχονταν εναντίον της Ιερουσαλήμ σαν επιτιθέμενος στόλος από γαλέρες θα υφίσταντο καταστροφή.—Ησ 33:21, 22· βλέπε ΓΑΛΕΡΑ.

Η καταστροφική πλημμύρα ενός ποταμού χρησιμοποιείται για να συμβολίσει την εισβολή εχθρικών δυνάμεων.—Ησ 8:7.

Το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή, και ο Ιεχωβά αναφέρεται ως η Πηγή του ζωντανού νερού. (Ιερ 2:13) Αλλά οι αποστάτες Ισραηλίτες έστρεφαν την προσοχή τους στην Αίγυπτο και στην Ασσυρία. Γι’ αυτό, ο Ιεχωβά, μέσω του Ιερεμία του προφήτη του, είπε: «Γιατί να ενδιαφέρεσαι για την οδό της Αιγύπτου προκειμένου να πιεις τα νερά του Σιχώρ; Και γιατί να ενδιαφέρεσαι για την οδό της Ασσυρίας προκειμένου να πιεις τα νερά του Ποταμού; . . . Γνώρισε, λοιπόν, και δες πως το ότι εγκατέλειψες τον Ιεχωβά τον Θεό σου είναι κάτι κακό και πικρό». (Ιερ 2:18, 19) Προφανώς, και στα εδάφια Αποκάλυψη 8:10 και 16:4 εννοούνται τα νερά που απορρέουν από ανθρώπινες πηγές στα οποία αποβλέπουν διάφοροι για τη διατήρηση της ζωής τους.

Σχετικά με τον «ποταμό νερού ζωής» (Απ 22:1), βλέπε ΖΩΗ (Ποταμός Νερού Ζωής).