ΚΕΔΡΟΣ

[εβρ., ’έρεζ].

Οι κέδροι, και κυρίως οι κέδροι του Λιβάνου, ήταν φημισμένοι στους Βιβλικούς χρόνους και ξεχωρίζουν ιδιαίτερα στην αφήγηση για την οικοδόμηση του ναού από τον Σολομώντα.

Ο κέδρος του Λιβάνου (Cedrus libani) είναι μεγαλοπρεπές δέντρο τεραστίων διαστάσεων, με βαθιές και δυνατές ρίζες. Μεγάλα δάση από αυτούς τους κέδρους κάλυπταν κάποτε τα βουνά του Λιβάνου, αλλά σήμερα απομένουν μόνο λίγα μικρά δασύλλια εξαιτίας της αλόγιστης χρήσης και της μη αναπλήρωσης των δέντρων με κατάλληλη διατήρηση και αναδάσωση. Οπωσδήποτε, οι καταστροφές από τους πολέμους συνέτειναν επίσης σε αυτή την αποψίλωση. (Ησ 14:5-8) Ωστόσο, τα δέντρα που απομένουν εξακολουθούν να αποτελούν εντυπωσιακό θέαμα.—Παράβαλε Ασμ 5:15.

Μερικές φορές οι κέδροι φτάνουν σε ύψος τα 37 μ., η δε περίμετρος του κορμού τους μπορεί να φτάσει τα 12 μ. Η συνολική περίμετρος των μεγάλων, απλωτών κλαδιών που εκτείνονται οριζόντια από τον κορμό μπορεί να φτάσει τα 60 ως 90 μ. Σε νεαρή ηλικία, τα δέντρα έχουν κάπως πυραμιδοειδές σχήμα, αλλά καθώς ωριμάζουν, η κορυφή τους τείνει να απλώνεται και να γίνεται πιο επίπεδη. Το φύλλωμα σχηματίζει ξεχωριστούς, αλλεπάλληλους ορόφους (αντί συμπλέγματα), τα δε κλαδιά φέρουν στρογγυλές ανθόμορφες δέσμες βελονών με ζωηρό πράσινο χρώμα και μήκος περίπου 1,3 εκ., καθώς επίσης καφέ κώνους που εκκρίνουν αρωματική ρητίνη. Ο φλοιός είναι καστανοκόκκινος και αρκετά τραχύς. Με την πάροδο του χρόνου, ο κορμός γίνεται φολιδωτός.

Ο κέδρος έχει ξύλο με ζεστή, κοκκινωπή απόχρωση, χωρίς ρόζους, το οποίο ήταν περιζήτητο για τις οικοδομικές εργασίες επειδή είναι ωραίο, ευωδιαστό, ανθεκτικό και απρόσβλητο από τα έντομα. (Ασμ 1:17· 4:11) Οι Φοίνικες ναυπηγοί έφτιαχναν από αυτό τα κατάρτια τους. (Ιεζ 27:5) Ο Βασιλιάς Χιράμ της Τύρου έστειλε ανθρώπους και υλικά με σκοπό να χτιστεί μια «κατοικία κέδρινη» για τον Δαβίδ στην Ιερουσαλήμ. (2Σα 5:11· 7:2· 2Χρ 2:3) Μετέπειτα, ο Σολομών χρησιμοποίησε ξύλο κέδρου στο ναό, για τα δοκάρια (1Βα 6:9), για την επικάλυψη του θυσιαστηρίου του θυμιάματος (1Βα 6:20) και για την επένδυση ολόκληρου του εσωτερικού του ναού, με αποτέλεσμα να “μη φαίνεται πέτρα”. (1Βα 6:15-18) «Το Οίκημα του Δάσους του Λιβάνου», το οποίο οικοδομήθηκε αργότερα, πιθανότατα ονομάστηκε έτσι επειδή είχε 45 στύλους από ξύλο κέδρου. (1Βα 7:2, 3) Κέδρος χρησιμοποιήθηκε επίσης στα Προπύλαια του Θρόνου και στην αυλή του ναού.—1Βα 7:7-12.

Το γεγονός ότι το ξύλο του κέδρου χρησιμοποιήθηκε τόσο ευρέως έκανε απαραίτητη την εργασία χιλιάδων εργατών οι οποίοι έκοβαν τα δέντρα, τα μετέφεραν στην Τύρο ή στη Σιδώνα—στις ακτές της Μεσογείου—και τα έδεναν μεταξύ τους σχηματίζοντας σχεδίες τις οποίες οδηγούσαν διά θαλάσσης προς νότον, κατά μήκος της ακτής, ώσπου έφταναν, πιθανότατα, στην Ιόππη. Στη συνέχεια, τις ρυμουλκούσαν διά ξηράς ως την Ιερουσαλήμ. Τα παραπάνω προβλέπονταν από το συμβόλαιο που είχε κάνει ο Σολομών με τον Χιράμ. (1Βα 5:6-18· 2Χρ 2:3-10) Έκτοτε, η εισροή ξυλείας συνεχίστηκε, έτσι ώστε μπορούσε να λεχθεί ότι, στη διάρκεια της βασιλείας του, ο Σολομών έκανε “το ξύλο του κέδρου σαν τη συκομουριά λόγω της ποσότητας”.—1Βα 10:27· παράβαλε Ησ 9:9, 10.

Μετά την εξορία, αγόρασαν και πάλι ξύλο κέδρου από τον Λίβανο για το έργο της ανοικοδόμησης του ναού.—Εσδ 3:7.

Μεταφορική Χρήση. Στις Γραφές ο μεγαλοπρεπής κέδρος χρησιμοποιείται μεταφορικά για να συμβολίσει την επιβλητικότητα, την έπαρση και τη δύναμη—πραγματική ή φαινομενική. (Ιεζ 31:2-14· Αμ 2:9· Ζαχ 11:1, 2) Γι’ αυτό, ο Βασιλιάς Ιωάς του Ισραήλ είχε σκοπό να προσβάλει κατάφωρα τον Βασιλιά Αμαζία του Ιούδα με την απάντησή του στην οποία παρομοίασε το βασίλειο του Αμαζία με «αγκαθιά», ενώ το δικό του βασίλειο με κραταιό κέδρο του Λιβάνου. (2Βα 14:9· παράβαλε Κρ 9:15, 20.) Ο κέδρος πρωταγωνιστεί στο αίνιγμα του Ιεζεκιήλ (κεφ. 17), στο οποίο ο βασιλιάς και οι άρχοντες του Ιούδα παρομοιάζονται με την κορυφή ενός κέδρου του Λιβάνου την οποία κάποιος πήρε στη Βαβυλώνα. (Ιεζ 17:1-4, 12, 13) Στη συνέχεια, ο Μεσσίας παρουσιάζεται προφητικά σαν ένα κλαδί από την κορυφή του κέδρου, το οποίο ο Ιεχωβά κατόπιν φυτεύει πάνω σε ένα επιβλητικό βουνό.—Ιεζ 17:22-24· παράβαλε Ησ 11:1· Ιερ 23:5· 33:15· Ψλ 2:6· Απ 14:1· Δα 4:17.

Το ξύλο κέδρου που χρησιμοποιούσαν στην έρημο οι Ισραηλίτες ήταν προφανώς από κάποιο είδος κέδρου διαφορετικό από τον κέδρο του Λιβάνου. Υπάρχει η άποψη ότι μπορεί να ήταν είτε το αγριόκεδρο (άρκευθος η οξύκεδρος [Juniperus oxycedrus]) είτε το αγριοκυπαρίσσι (άρκευθος η φοινικική [Juniperus phoenicia])—και τα δύο αυτά δέντρα είναι πολύ γνωστά στην περιοχή της ερήμου του Σινά. Σε ορισμένες τελετουργίες καθαρισμού ήταν απαραίτητο να χρησιμοποιείται ξύλο κέδρου. Επειδή, όπως είναι γνωστό, το ξύλο του κέδρου είναι άσηπτο, ίσως χρησιμοποιούνταν σε αυτές τις περιπτώσεις για να συμβολίσει την απαλλαγή από τη φθορά ή την αρρώστια.—Λευ 14:2-7, 49-53· Αρ 19:6.

Είναι φανερό ότι ο κέδρος χρησιμοποιούνταν μεταφορικά και με αρνητική και με θετική σημασία. Το δέντρο αυτό έγινε σύμβολο γοήτρου για τους άπιστους, υλιστές βασιλιάδες του Ιούδα και συμβόλιζε την αυτοεξύψωση και την ψευδαίσθηση ασφάλειας που τους χαρακτήριζε. (Ιερ 22:13-15, 23· Ησ 2:11-13) Από την άλλη πλευρά, η αύξηση και ανάπτυξη του δίκαιου ανθρώπου παρομοιάζεται με την ανάπτυξη του κέδρου που είναι καλά ριζωμένος. (Ψλ 92:12· παράβαλε Ησ 61:3 με Ψλ 104:16.) Μολονότι, λοιπόν, ο Ιεχωβά αφενός εκδηλώνει τη δύναμή του σπάζοντας τους κραταιούς κέδρους του Λιβάνου και κάνοντάς τους να “αναπηδούν στα βουνά σαν μοσχάρια” (Ψλ 29:4-6), αφετέρου προλέγει τον καιρό κατά τον οποίο θα κάνει τον κέδρο να βλαστάνει ακόμη και στις περιοχές της ερήμου (Ησ 41:19, 20) και τον ξεχωρίζει ανάμεσα στα δέντρα ως ένα από τα πολλά δημιουργήματα που θα αινούν το εξυψωμένο όνομά του.—Ψλ 148:9, 13.