Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 7—Κριταί

Συγγραφέας: Σαμουήλ

Τόπος Συγγραφής: Ισραήλ

Ολοκλήρωση Συγγραφής: περ. 1100 Π.Κ.Χ.

Καλύπτει την Περίοδο: περ. 1450-περ. 1120 Π.Κ.Χ.

 1. Από ποιες απόψεις ήταν αξιοσημείωτη η περίοδος των κριτών;

ΝΑ ΜΙΑ σελίδα της ιστορίας του Ισραήλ γεμάτη δράση, μεταπηδάει από την ολέθρια ανάμειξή τους με τη δαιμονική θρησκεία στο πώς ο Ιεχωβά, χρησιμοποιώντας θεϊκά διορισμένους κριτές, απελευθέρωνε σπλαχνικά το λαό του όταν μετανοούσε. Τα κραταιά έργα του Γοθονιήλ, του Αώδ, του Σαμεγάρ, καθώς και των άλλων κριτών που ακολούθησαν, εμπνέουν πίστη. Όπως είπε ο συγγραφέας της προς Εβραίους επιστολής: «Θέλει με λείψει ο καιρός διηγούμενον περί Γεδεών, Βαράκ τε και Σαμψών και Ιεφθάε, . . . οίτινες δια της πίστεως κατεπολέμησαν βασιλείας, ειργάσθησαν δικαιοσύνην, . . . ενεδυναμώθησαν από ασθενείας [από αδύναμη κατάσταση, ΜΝΚ], έγειναν ισχυροί εν πολέμω, έτρεψαν εις φυγήν στρατεύματα αλλοτρίων». (Εβρ. 11:32-34) Οι υπόλοιποι από τους 12 πιστούς κριτές της περιόδου αυτής είναι ο Θωλά, ο Ιαείρ, ο Αβαισάν, ο Αιλών και ο Αβδών. (Ο Σαμουήλ συνήθως δεν συγκαταλέγεται στους κριτές.) Ο Ιεχωβά πολεμούσε υπέρ των κριτών στις μάχες που έκαναν αυτοί, και το πνεύμα του τους περιέβαλε όταν έκαναν τις ανδρείες πράξεις τους. Αυτοί απέδιδαν όλη την τιμή και τη δόξα στον Θεό τους.

 2. Από ποια άποψη είναι κατάλληλο το εβραϊκό όνομα του βιβλίου Κριταί;

² Στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα το βιβλίο λέγεται Κριταί, και στην εβραϊκή γλώσσα Σωφετείμ, που μεταφράζεται «Κριτές». Η λέξη Σωφετείμ προέρχεται από το ρήμα σαφάτ, που σημαίνει «κρίνω, δικαιώνω, τιμωρώ, κυβερνώ», και το οποίο αποδίδει σωστά τη θέση που κατείχαν αυτοί οι άντρες που είχε διορίσει θεοκρατικά ο Θεός, ο ‘Κριτής πάντων’. (Εβρ. 12:23) Αυτοί ήταν άντρες που ήγειρε ο Ιεχωβά σε ειδικές περιστάσεις για να απελευθερώσουν το λαό του από τη δουλεία σε αλλοεθνείς.

 3. Πότε γράφτηκε το βιβλίο Κριταί;

³ Πότε γράφτηκε το βιβλίο Κριταί; Στο βιβλίο υπάρχουν δυο εκφράσεις που μας βοηθούν να βρούμε την απάντηση. Η πρώτη είναι η εξής: «Ο Ιεβουσαίος κατώκησε . . . εν Ιερουσαλήμ έως της ημέρας ταύτης». (Κριτ. 1:21) Αφού ο Βασιλιάς Δαβίδ πήρε «το φρούριον [της] Σιών» από τους Ιεβουσαίους το 8ο έτος της βασιλείας του, δηλαδή το έτος 1070 Π.Κ.Χ., το βιβλίο Κριταί πρέπει να γράφτηκε πριν από εκείνη τη χρονολογία. (2 Σαμ. 5:4-7) Τη δεύτερη έκφραση τη συναντούμε 4 φορές: «Κατ’ εκείνας τας ημέρας δεν ήτο βασιλεύς εν τω Ισραήλ». (Κριτ. 17:6· 18:1· 19:1· 21:25) Επομένως, το υπόμνημα γράφτηκε σε καιρό που υπήρχε «βασιλεύς εν τω Ισραήλ», δηλαδή μετά την ενθρόνιση του πρώτου βασιλιά, του Σαούλ, το έτος 1117 Π.Κ.Χ. Άρα λοιπόν, πρέπει να τοποθετηθεί χρονολογικά μεταξύ των ετών 1117 και 1070 Π.Κ.Χ.

 4. Ποιος ήταν ο συγγραφέας του βιβλίου Κριταί;

⁴ Ποιος ήταν ο συγγραφέας; Χωρίς αμφιβολία, ήταν κάποιος αφοσιωμένος δούλος του Ιεχωβά. Στην εποχή κατά την οποία έγινε η μετάβαση από τους κριτές στους βασιλιάδες, ο μόνος που ξεχωρίζει ως ο κύριος υπερασπιστής της λατρείας του Ιεχωβά είναι ο Σαμουήλ, και επίσης αυτός είναι ο πρώτος στη γραμμή των πιστών προφητών. Γι’ αυτό ήταν λογικό να γράψει ο Σαμουήλ την ιστορία των κριτών.

 5. Πώς μπορεί να υπολογιστεί η χρονική περίοδος που καλύπτει το βιβλίο Κριταί;

⁵ Ποια χρονική περίοδο καλύπτει το βιβλίο Κριταί; Αυτή μπορεί να υπολογιστεί από το εδάφιο 1 Βασιλέων 6:1, το οποίο δείχνει ότι ο Σολομών άρχισε να οικοδομεί τον οίκο του Ιεχωβά το 4ο έτος της βασιλείας του, που ήταν και ‘το τετρακοσιοστό ογδοηκοστό έτος από της εξόδου των γιων Ισραήλ από τη γη της Αιγύπτου’. (Η φράση ‘τετρακοσιοστό ογδοηκοστό’ είναι τακτικό αριθμητικό και αντιπροσωπεύει 479 πλήρη έτη.) Οι γνωστές χρονικές περίοδοι που περιλαμβάνονται σ’ αυτά τα 479 έτη είναι τα 40 έτη υπό τον Μωυσή στην έρημο (Δευτ. 8:2), τα 40 έτη της βασιλείας του Σαούλ (Πράξ. 13:21), τα 40 έτη της βασιλείας του Δαβίδ (2 Σαμ. 5:4, 5) και τα πρώτα 3 πλήρη έτη της βασιλείας του Σολομώντα. Αν αφαιρέσουμε αυτό το άθροισμα, δηλαδή 123 έτη, από τα 479 έτη που αναφέρονται στο εδάφιο 1 Βασιλέων 6:1, βρίσκουμε ότι απομένουν 356 έτη για την περίοδο που μεσολαβεί από την είσοδο του Ισραήλ στη Χαναάν μέχρι την έναρξη της βασιλείας του Σαούλ.a Τα γεγονότα που αναγράφονται στο βιβλίο Κριταί, και που έλαβαν χώρα κυρίως μετά το θάνατο του Ιησού του Ναυή και μέχρι τον καιρό του Σαμουήλ, καλύπτουν τα 330 περίπου έτη αυτής της περιόδου των 356 ετών.

 6. Τι αποδεικνύει την αυθεντικότητα του βιβλίου Κριταί;

⁶ Η αυθεντικότητα του βιβλίου Κριταί είναι αναμφισβήτητη. Οι Ιουδαίοι ανέκαθεν παραδέχονταν ότι αυτό το βιβλίο αποτελεί μέρος του Βιβλικού κανόνα. Διάφοροι συγγραφείς τόσο των Εβραϊκών όσο και των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών έχουν αντλήσει πληροφορίες απ’ αυτό το υπόμνημα, όπως δείχνουν τα εδάφια Ψαλμός 83:9-18· Ησαΐας 9:4· 10:26· και Εβραίους 11:32-34. Με ειλικρίνεια, το βιβλίο αυτό δεν κρύβει τίποτα από τα ελαττώματα και την επαναφορά του Ισραήλ στην προηγούμενη πορεία του, ενώ παράλληλα εξυψώνει την άπειρη στοργική καλοσύνη του Ιεχωβά. Ο Ιεχωβά, και όχι απλώς κάποιος ανθρώπινος κριτής, λαβαίνει τη δόξα ως Απελευθερωτής στον Ισραήλ.

 7. (α) Πώς υποστηρίζει η αρχαιολογία το υπόμνημα του βιβλίου Κριταί; (β) Γιατί ήταν δίκαιο το ότι διέταξε ο Ιεχωβά να εξολοθρευτούν οι λάτρεις του Βάαλ;

⁷ Επιπλέον, υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα που υποστηρίζουν τη γνησιότητα του βιβλίου Κριταί. Τα πιο εντυπωσιακά είναι τα αρχαιολογικά ευρήματα τα σχετικά με τη φύση της θρησκείας του Βάαλ που ασκούσαν οι Χαναναίοι. Εκτός από τα όσα ανέφερε η Αγία Γραφή, λίγα πράγματα ήταν γνωστά για το Βααλισμό, ωσότου ανασκαφές, που άρχισαν το 1929, έφεραν στο φως μια αρχαία πόλη της Χαναάν, την Ουγκαρίτ (τη σύγχρονη Ρας Σάμρα, που κείται στα παράκτια της Συρίας απέναντι από τη βορειοανατολική άκρη της Κύπρου). Εκεί φανερώθηκε ότι τη θρησκεία του Βάαλ τη χαρακτήριζε ο υλισμός, ο υπέρμετρος εθνικισμός και η λατρεία του σεξ. Απ’ ό,τι φαίνεται, κάθε πόλη της Χαναάν είχε ένα αγιαστήριο προς τιμή του Βάαλ, καθώς και ιερά, που τα έλεγαν υψηλούς τόπους. Μέσα στα ιερά ίσως να υπήρχαν είδωλα του Βάαλ και κοντά στα θυσιαστήρια, που υπήρχαν απέξω, στέκονταν λίθινες στήλες—πιθανόν φαλλικά σύμβολα του Βάαλ. Αηδιαστικές ανθρωποθυσίες έβαφαν με αίμα αυτά τα ιερά. Οι Ισραηλίτες θυσίαζαν κι αυτοί τους γιους τους και τις κόρες τους, όταν μολύνθηκαν από το Βααλισμό. (Ιερ. 32:35) Υπήρχε ένας ιερός στύλος που παρίστανε τη μητέρα του Βάαλ, την Ασεράχ. Τη θεά της γονιμότητας, την Ασταρώθ, τη γυναίκα του Βάαλ, τη λάτρευαν με ασελγείς σεξουαλικές τελετουργίες, και υπήρχαν τόσο άντρες όσο και γυναίκες που ήταν «αφιερωμένοι» ιερόδουλοι του ναού. Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, που ο Ιεχωβά διέταξε να εξολοθρευτεί ο Βααλισμός και οι κτηνώδεις οπαδοί του. «Ο οφθαλμός σου δεν θέλει σπλαγχνισθή δι’ αυτούς· ουδέ θέλεις λατρεύσει τους θεούς αυτών».—Δευτ. 7:16.b

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΡΙΤΑΙ

 8. Σε ποια τμήματα διαιρείται λογικά το βιβλίο Κριταί;

⁸ Το βιβλίο Κριταί διαιρείται λογικά σε 3 τμήματα. Τα 2 πρώτα κεφάλαια περιγράφουν τις συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη την εποχή στον Ισραήλ. Από το 3ο κεφάλαιο ως και το 16ο περιγράφονται οι απελευθερώσεις που έκαναν οι 12 κριτές. Κατόπιν, από το 17ο κεφάλαιο ως και το 21ο περιγράφονται μερικά γεγονότα που αφορούν τις εσωτερικές διαμάχες που λάβαιναν χώρα στον Ισραήλ.

 9. Ποια κατατοπιστικά στοιχεία μάς δίνουν τα 2 πρώτα κεφάλαια του βιβλίου Κριταί;

⁹ Οι συνθήκες στον Ισραήλ την εποχή των κριτών (1:1–2:23). Περιγράφεται η περίοδος κατά την οποία οι φυλές του Ισραήλ διασκορπίζονται για να εγκατασταθούν στις καθορισμένες περιοχές τους. Ωστόσο, αντί να διώξουν τελείως τους Χαναναίους, επιβάλλουν σε πολλούς απ’ αυτούς καταναγκαστικά έργα και τους επιτρέπουν να κατοικούν ανάμεσα στους Ισραηλίτες. Γι’ αυτό, ο άγγελος του Ιεχωβά διακηρύττει: ‘Θα γίνουν παγίδες για εσάς, και οι θεοί τους θα αποτελέσουν δελεασμό για εσάς’. (2:3, ΜΝΚ) Έτσι, όταν εγείρεται μια καινούρια γενεά, η οποία δεν γνωρίζει τον Ιεχωβά ούτε τα έργα Του, ο λαός σύντομα Τον εγκαταλείπει για να υπηρετήσει τους Βάαλ και άλλους θεούς. Επειδή το χέρι του Ιεχωβά είναι εναντίον τους επιφέροντας συμφορά, περιέρχονται «εις μεγάλην αμηχανίαν [σε μεγάλες δυσχέρειες, ΜΝΚ]». Επειδή είναι πείσμονες και αρνούνται να ακούσουν ακόμη και τους κριτές, ο Ιεχωβά δεν εκδιώκει ούτε ένα από τα έθνη που άφησε εκείνος, για να δοκιμάζεται ο Ισραήλ. Τα κατατοπιστικά αυτά στοιχεία μάς βοηθούν να κατανοήσουμε τα γεγονότα που ακολουθούν.—2:15.

10. Με ποια δύναμη κρίνει ο Γοθονιήλ, και ποιο είναι το αποτέλεσμα;

¹⁰ Κριτής Γοθονιήλ (3:1-11). Οι γιοι Ισραήλ νιώθουν μεγάλη στεναχώρια, επειδή είναι αιχμάλωτοι των Χαναναίων, και γι’ αυτό αρχίζουν να επικαλούνται τον Ιεχωβά για βοήθεια. Εκείνος εγείρει αρχικά τον Γοθονιήλ για κριτή. Μήπως ο Γοθονιήλ κρίνει με ανθρώπινη δύναμη και σοφία; Όχι, επειδή διαβάζουμε: ‘Και ήτο επ’ αυτόν το Πνεύμα του Ιεχωβά’ για να καθυποτάξει τους εχθρούς του Ισραήλ. «Και ανεπαύθη η γη τεσσαράκοντα έτη».—3:10, 11.

11. Πώς χρησιμοποιεί ο Ιεχωβά τον Αώδ για να φέρει απελευθέρωση στον Ισραήλ;

¹¹ Κριτής Αώδ (3:12-30). Οι γιοι Ισραήλ είναι εδώ και 18 έτη υποτελείς στον Εγλών, το βασιλιά του Μωάβ, όταν ο Ιεχωβά ακούει και πάλι τις επικλήσεις τους για βοήθεια, και εγείρει τον κριτή Αώδ. Ο αριστερόχειρας Αώδ κατορθώνει να έχει μια μυστική ακρόαση με το βασιλιά, στη διάρκεια της οποίας τραβάει το σπαθί, που είχε φτιάξει ο ίδιος και το έχει κάτω από το μανδύα του, και τον σκοτώνει βυθίζοντας το σπαθί στην κοιλιά του χοντρού Εγλών. Γρήγορα-γρήγορα ο Ισραήλ συσπειρώνεται γύρω από τον Αώδ στη μάχη που γίνεται εναντίον του Μωάβ, και η χώρα απολαμβάνει πάλι θεόδοτη ανάπαυση 80 έτη.

12. Τι δείχνει ότι ο Σαμεγάρ οφείλει τη νίκη του στη δύναμη του Θεού;

¹² Κριτής Σαμεγάρ (3:31). Ο Σαμεγάρ σώζει τον Ισραήλ, πατάσσοντας 600 Φιλισταίους. Το γεγονός ότι τη νίκη του την οφείλει στη δύναμη του Ιεχωβά φαίνεται από το όπλο που χρησιμοποιεί—ένα απλό βούκεντρο.

13. Ποια συνταρακτικά γεγονότα οδηγούν στο αποκορύφωμα, δηλαδή στην ωδή νίκης του Βαράκ και της Δεβόρρας;

¹³ Κριτής Βαράκ (4:1–5:31). Στη συνέχεια, ο Ισραήλ γίνεται υποτελής στον Χαναναίο βασιλιά Ιαβείν και στον αρχιστράτηγό του, τον Σισάρα, ο οποίος καυχιέται ότι έχει 900 άρματα που διαθέτουν σιδερένια δρεπάνια. Ο Ισραήλ αρχίζει και πάλι να επικαλείται τον Ιεχωβά, και Εκείνος εγείρει τον κριτή Βαράκ, τον οποίον υποστηρίζει επιδέξια η προφήτισσα Δεβόρρα. Για να μην έχει καμιά αιτία να καυχηθεί ο Βαράκ και το στράτευμά του, η Δεβόρρα κάνει γνωστό ότι τη μάχη θα την κατευθύνει ο Ιεχωβά, και προφητεύει τα εξής: ‘Εις χείρα γυναικός θέλει πωλήσει ο Ιεχωβά τον Σισάρα’. (4:9) Ο Βαράκ καλεί άντρες από τις φυλές Νεφθαλί και Ζαβουλών στο Όρος Θαβώρ. Μετά, το στράτευμά του, που αποτελείται από 10.000 άντρες, κατεβαίνει για να δώσει μάχη. Εκείνη τη μέρα κερδίζει η ισχυρή πίστη. ‘Ο Ιεχωβά αρχίζει να ρίχνει σε σύγχυση τον Σισάρα και όλα τα πολεμικά του άρματα και όλο το στρατόπεδο’, κατακλύζοντάς τους με μια ξαφνική πλημμύρα στην κοιλάδα του Κισών. ‘Δεν έμεινε ούτε ένας’. (4:15, 16, ΜΝΚ) Η Ιαήλ, η γυναίκα του Έβερ του Κεναίου, στης οποίας τη σκηνή καταφεύγει ο Σισάρα, αποκορυφώνει τη σφαγή καρφώνοντας το κεφάλι του Σισάρα στο έδαφος μ’ έναν πάσσαλο της σκηνής. Έτσι, «εταπείνωσεν ο Θεός . . . τον Ιαβείν». (4:23) Η Δεβόρρα και ο Βαράκ εκφράζουν την αγαλλίασή τους με μια ωδή, στην οποία εξυψώνουν την ακαταμάχητη κραταιότητα του Ιεχωβά, ο οποίος έκανε ακόμη και τα άστρα να πολεμήσουν από την τροχιά τους τον Σισάρα. Πράγματι, είναι καιρός να ‘ευλογούν τον Ιεχωβά’! (5:2) Ακολουθούν 40 έτη ειρήνης.

14, 15. Ποιο σημείο λαβαίνει ο Γεδεών, που δείχνει ότι έχει την υποστήριξη του Ιεχωβά, και πώς υπογραμμίζεται ακόμη περισσότερο αυτή η υποστήριξη με την τελική ήττα των Μαδιανιτών;

¹⁴ Κριτής Γεδεών (6:1–9:57). Οι γιοι Ισραήλ κάνουν και πάλι κακά πράγματα, και η γη τους κατερημώνεται από τις επιδρομές που κάνουν οι Μαδιανίτες. Ο Ιεχωβά, μέσω του αγγέλου του, διορίζει κριτή τον Γεδεών, και ο ίδιος ο Ιεχωβά τον διαβεβαιώνει με τα εξής λόγια: «Εγώ θέλω είσθαι μετά σου». (6:16) Η πρώτη θαρραλέα πράξη του Γεδεών είναι να γκρεμίσει το θυσιαστήριο του Βάαλ που βρισκόταν στη γενέτειρά του. Τώρα, ενωμένα τα στρατεύματα του εχθρού φτάνουν στην Ιεζραέλ, ‘το δε πνεύμα του Ιεχωβά περιχύνεται στον Γεδεών’, καθώς αυτός καλεί τον Ισραήλ να πολεμήσει. (6:34) Ο Γεδεών κάνει μια δοκιμή: αφήνει στο αλώνι μια μάλλινη μηλωτή εκτεθειμένη στη δροσιά· και λαβαίνει ένα διπλό σημείο που δείχνει ότι ο Θεός είναι μαζί του.

¹⁵ Ο Ιεχωβά λέει στον Γεδεών ότι το στράτευμά του, που αποτελείται από 32.000 άντρες, είναι πολύ μεγάλο και ότι αυτό το γεγονός μπορεί να γίνει αιτία να κομπάσουν πως νίκησαν με ανθρώπινη δύναμη. Στην αρχή, στέλνονται στα σπίτια τους όσοι φοβούνται, κι έτσι μένουν μόνο 10.000. (Κριτ. 7:3· Δευτ. 20:8) Κατόπιν, με κριτήριο το πώς πίνουν νερό, αποκλείονται όλοι εκτός από 300 άγρυπνους άντρες που δείχνουν επισταμένη προσοχή. Ο Γεδεών κατασκοπεύει το στρατόπεδο των Μαδιανιτών τη νύχτα, και νιώθει καθησυχασμένος όταν ακούει κάποιον να ερμηνεύει ένα όνειρο λέγοντας ότι σημαίνει το εξής: «Τούτο δεν είναι, ειμή η ρομφαία του Γεδεών, . . . ο [αληθινός, ΜΝΚ] Θεός παρέδωκεν εις την χείρα αυτού τον Μαδιάμ και άπαν το στρατόπεδον». (Κριτ. 7:14) Ο Γεδεών αποδίδει λατρεία στον Θεό, και ύστερα χωρίζει τους άντρες του σε 3 ομάδες που περικυκλώνουν το στρατόπεδο των Μαδιανιτών. Ξαφνικά, τη γαλήνη της νύχτας τη διαταράσσουν τα σαλπίσματα των κεράτων, το κομμάτιασμα των υδρίων, η λάμψη των πυρσών και οι κραυγές των 300 αντρών του Γεδεών που φωνάζουν: ‘Ρομφαία του Ιεχωβά και του Γεδεών!’ (7:20) Στο εχθρικό στρατόπεδο γίνεται πανδαιμόνιο. Ο ένας πολεμάει τον άλλον και όλοι τρέπονται σε φυγή. Ο Ισραήλ τούς καταδιώκει, σφάζοντάς τους και σκοτώνοντας τους άρχοντές τους. Τώρα, ο λαός Ισραήλ ζητάει από τον Γεδεών να τους κυβερνήσει, αλλά αυτός αρνείται λέγοντας: ‘Ο Ιεχωβά θέλει είσθαι άρχων εφ’ υμάς’. (8:23) Ωστόσο, φτιάχνει ένα εφόδ από τα λάφυρα του πολέμου, στο οποίο αργότερα αποδίδεται υπερβολική ευλάβεια, και συνεπώς γίνεται παγίδα για τον Γεδεών και την οικογένειά του. Η γη αναπαύεται στα 40 έτη που είναι κριτής ο Γεδεών.

16. Ποια καταδίκη υφίσταται ο σφετεριστής Αβιμέλεχ;

¹⁶ Μετά το θάνατο του Γεδεών, σφετερίζεται την εξουσία ο Αβιμέλεχ, γιος του Γεδεών από παλλακίδα, και αυτός δολοφονεί τους 70 ετεροθαλείς αδελφούς του. Ο μικρότερος γιος του Γεδεών, ο Ιωθάμ, είναι ο μόνος που γλιτώνει και αυτός εξαγγέλλει την καταδίκη του Αβιμέλεχ από την κορυφή του Όρους Γαριζίν. Ο Ιωθάμ λέει την παραβολή με τα δέντρα, στην οποία παρομοιάζει τη «βασιλεία» του Αβιμέλεχ με τη βασιλεία μιας τιποτένιας «ακάνθης [βατομουριάς, ΜΝΚ]». Σε λίγο, ο Αβιμέλεχ μπλέκεται σε εσωτερικές διαμάχες που λαβαίνουν χώρα στη Συχέμ και ταπεινώνεται την ώρα του θανάτου του, αφού τον σκοτώνει μια γυναίκα ρίχνοντας από τον πύργο της Θαιβαίς μια μυλόπετρα, που τον χτυπάει και του συντρίβει το κρανίο.—Κριτ. 9:53· 2 Σαμ. 11:21.

17. Τι λέει το υπόμνημα για τους κριτές Θωλά και Ιαείρ;

¹⁷ Κριτές Θωλά και Ιαείρ (10:1-5). Αυτοί είναι οι επόμενοι που με τη δύναμη του Ιεχωβά κάνουν απελευθερώσεις, κρίνοντας 23 και 22 έτη αντίστοιχα.

18. (α) Ποια απελευθέρωση φέρνει ο Ιεφθάε; (β) Ποια ευχή που έχει κάνει στον Ιεχωβά εκπληρώνει πιστά ο Ιεφθάε; Πώς;

¹⁸ Κριτής Ιεφθάε (10:6–12:7). Καθώς ο Ισραήλ επιμένει να στρέφεται στην ειδωλολατρία, εξάπτεται και πάλι με το έθνος η οργή του Ιεχωβά. Τώρα ο λαός υποφέρει γιατί καταπιέζεται από τους Αμμωνίτες και τους Φιλισταίους. Ο λαός ανακαλεί τον Ιεφθάε από την εξορία για να οδηγήσει αυτός τον Ισραήλ στη μάχη. Αλλά ποιος είναι ο πραγματικός κριτής σ’ αυτή τη διένεξη; Τα ίδια τα λόγια του Ιεφθάε δίνουν την απάντηση: ‘Ο Ιεχωβά ο Κριτής ας κρίνη σήμερον αναμέσον των υιών Ισραήλ και των υιών Αμμών’. (11:27) Τώρα, καθώς το πνεύμα του Ιεχωβά έρχεται επάνω του, ο Ιεφθάε κάνει ευχή να αφιερώσει στον Ιεχωβά το άτομο που θα βγει πρώτο από το σπίτι του για να τον προϋπαντήσει, όταν επιστρέψει από τον Αμμών με ειρήνη. Ο Ιεφθάε καθυποτάσσει τον Αμμών με μεγάλη σφαγή. Όταν επιστρέφει στο σπίτι του στη Μισπά, η κόρη του είναι αυτή που έρχεται πρώτη τρέχοντας να τον προϋπαντήσει, γεμάτη χαρά για τη νίκη που έδωσε ο Ιεχωβά. Ο Ιεφθάε εκπληρώνει την ευχή του—όχι βέβαια κάνοντας μια ειδωλολατρική ανθρωποθυσία, σύμφωνα με τις τελετουργίες του Βάαλ, αλλά αφιερώνοντας τη μοναχοκόρη του στον οίκο του Ιεχωβά για να αποδίδει αποκλειστική υπηρεσία προς αίνο Του.

19. Ποια γεγονότα οδηγούν στο να χρησιμοποιηθεί η λέξη «Σχίββωλεθ» ως κριτήριο;

¹⁹ Οι άντρες του Εφραΐμ διαμαρτύρονται τώρα, επειδή δεν τους κάλεσαν να πολεμήσουν εναντίον του Αμμών και απειλούν τον Ιεφθάε, ο οποίος αναγκάζεται να τους αποκρούσει. Συνολικά σφαγιάζονται 42.000 Εφραϊμίτες, πολλοί από τους οποίους σφαγιάζονται στα περάσματα του Ιορδάνη, όπου προδίδουν ποιοι είναι, επειδή δεν μπορούν να προφέρουν σωστά το σύνθημα «Σχίββωλεθ». Ο Ιεφθάε συνεχίζει να κρίνει τον Ισραήλ 6 ακόμη έτη.—12:6.

20. Ποιοι 3 κριτές αναφέρονται κατόπιν;

²⁰ Κριτές Αβαισάν, Αιλών και Αβδών (12:8-15). Μολονότι αναγράφονται λίγα πράγματα γι’ αυτούς, αναφέρεται ότι διατέλεσαν κριτές 7, 10 και 8 χρόνια αντίστοιχα.

21, 22. (α) Ποιες κραταιές πράξεις εκτελεί ο Σαμψών, και με ποια δύναμη; (β) Πώς καταβάλλουν οι Φιλισταίοι τον Σαμψών; (γ) Ποια γεγονότα οδηγούν στο πιο μεγάλο κατόρθωμα του Σαμψών, και ποιος τον θυμάται εκείνη την ώρα;

²¹ Κριτής Σαμψών (13:1–16:31). Για μια ακόμη φορά οι Φιλισταίοι αιχμαλωτίζουν τον Ισραήλ. Αυτή τη φορά ο Ιεχωβά εγείρει ως κριτή τον Σαμψών. Μόλις γεννιέται, οι γονείς του τον αφιερώνουν ως Ναζηραίο, πράγμα που απαιτεί να μην αγγίξει ποτέ ξυράφι τα μαλλιά του. Καθώς μεγαλώνει, ο Ιεχωβά τον ευλογεί και με τον καιρό το ‘πνεύμα του Ιεχωβά αρχίζει να τον διεγείρει’. (13:25) Το μυστικό της δύναμής του δεν είναι οι ανθρώπινοι μύες, αλλά η δύναμη που του δίνει ο Ιεχωβά. Όταν ‘επέρχεται πάνω του το πνεύμα του Ιεχωβά’, τότε ενδυναμώνεται και σκοτώνει ένα λιοντάρι με τα χέρια του και μόνο, και αργότερα ανταποδίδει τη δολιότητα των Φιλισταίων πατάσσοντας 30 απ’ αυτούς. (14:6, 19) Καθώς οι Φιλισταίοι εξακολουθούν να ενεργούν ύπουλα σε ό,τι αφορά τον αρραβώνα του Σαμψών με μια Φιλισταία κοπέλα, ο Σαμψών παίρνει 300 αλεπούδες, τις γυρίζει ουρά με ουρά, βάζει αναμμένους πυρσούς ανάμεσα στις ουρές τους και τις εξαπολύει να κάψουν τα χωράφια με τα σιτηρά, τους αμπελώνες και τους ελαιώνες των Φιλισταίων. Κατόπιν, σφάζει πολλούς Φιλισταίους, ‘σωριάζοντας πόδια πάνω σε μηρούς’. (15:8, ΜΝΚ) Οι Φιλισταίοι πείθουν κάποιους συμπατριώτες του Ισραηλίτες, άντρες του Ιούδα, να δέσουν τον Σαμψών και να τους τον παραδώσουν, αλλά και πάλι ‘το πνεύμα του Ιεχωβά αρχίζει να λειτουργεί πάνω του’, και τα δεσμά του λιώνουν, σαν να λέγαμε, από τα χέρια του. Ο Σαμψών πατάσσει 1.000 Φιλισταίους—‘ένας σωρός, δυο σωροί!’ (15:14-16, ΜΝΚ) Και τι όπλο χρησιμοποίησε γι’ αυτή την καταστροφή; Την υγρή σιαγόνα ενός γαϊδουριού. Ο Ιεχωβά αναζωογονεί τον εξαντλημένο δούλο του κάνοντας να αναβλύσει θαυματουργικά μια πηγή νερού στο πεδίο της μάχης.

²² Κατόπιν, ο Σαμψών μένει μια νύχτα στο σπίτι κάποιας πόρνης στη Γάζα, όπου οι Φιλισταίοι τον περικυκλώνουν χωρίς να κάνουν θόρυβο. Ωστόσο, και πάλι αποδεικνύεται ότι το πνεύμα του Ιεχωβά είναι μαζί του, γιατί σηκώνεται τα μεσάνυχτα, βγάζει τις πόρτες από την πύλη της πόλης και τους παραστάτες της και τα μεταφέρει μέχρι την κορυφή ενός βουνού απέναντι από τη Χεβρών. Μετά απ’ αυτό, ερωτεύεται την ύπουλη Δαλιδά. Η Δαλιδά, πρόθυμο όργανο των Φιλισταίων, του γκρινιάζει μέχρι που εκείνος της φανερώνει ότι η πραγματική πηγή της μεγάλης του ισχύος είναι η αφοσίωση την οποία δείχνει στον Ιεχωβά ως Ναζηραίος που είναι, πράγμα που συμβολίζεται από τα μακριά του μαλλιά. Την ώρα που κοιμάται, εκείνη βάζει κάποιον να του κόψει τα μαλλιά. Άδικα ξυπνάει αυτή τη φορά για να δώσει μάχη, αφού ο Ιεχωβά «είχεν απομακρυνθή απ’ αυτού». (16:20) Οι Φιλισταίοι τον πιάνουν, του βγάζουν τα μάτια και τον βάζουν να αλέθει σαν δούλος μέσα στη φυλακή τους. Όταν έρχεται ο καιρός να κάνουν οι Φιλισταίοι μια μεγάλη γιορτή προς τιμή του θεού τους, του Δαγών, φέρνουν τον Σαμψών για να τους διασκεδάσει. Οι Φιλισταίοι, μη δίνοντας σημασία στο γεγονός ότι τα μαλλιά του Σαμψών έχουν και πάλι μακρύνει πάρα πολύ, τον αφήνουν να σταθεί ανάμεσα στους 2 πελώριους κίονες του οίκου όπου λάτρευαν τον Δαγών. Ο Σαμψών επικαλείται τον Ιεχωβά: ‘Δέσποτα Ιεχωβά, ενθυμήθητί με, δέομαι· και ενίσχυσόν με, παρακαλώ, μόνον ταύτην την φοράν’. Και πράγματι ο Ιεχωβά τον θυμάται. Ο Σαμψών πιάνει γερά τους κίονες και ‘κάμπτεται με δύναμη’—με του Ιεχωβά τη δύναμη—‘και ο οίκος πέφτει. Οι δε νεκροί, τους οποίους θανατώνει καθώς πεθαίνει ο ίδιος, είναι περισσότεροι απ’ όσους θανάτωσε στη διάρκεια της ζωής του’.—16:28-30.

23. Ποια γεγονότα περιγράφονται από το 17ο ως και το 21ο κεφάλαιο, και πότε έλαβαν χώρα αυτά;

²³ Ερχόμαστε τώρα στο 17ο ως και το 21ο κεφάλαιο, όπου περιγράφονται μερικές εσωτερικές διαμάχες, που δυστυχώς μαστίζουν τον Ισραήλ αυτόν τον καιρό. Τα συμβάντα αυτά λαβαίνουν χώρα στην αρχή σχεδόν της περιόδου των κριτών, πράγμα που υποδηλώνεται από το γεγονός ότι, όπως αναφέρεται, ζουν ακόμη ο Ιωνάθαν και ο Φινεές, έγγονοι του Μωυσή και του Ααρών.

24. Πώς φτιάχνουν μια ανεξάρτητη θρησκεία μερικοί από τη φυλή Δαν;

²⁴ Ο Μιχαίας και μέλη της φυλής Δαν (17:1–18:31). Ο Μιχαίας, ένας Εφραϊμίτης, κάνει τη δική του ανεξάρτητη θρησκευτική διευθέτηση, έναν ειδωλολατρικό «οίκον θεού [θεών, ΜΝΚ]», στον οποίο βάζει ένα γλυπτό και έναν Λευίτη ιερέα. (17:5) Κάποιοι άντρες από τη φυλή Δαν περνούν από εκεί, ψάχνοντας να βρουν κάποια κληρονομιά στο βορρά. Λεηλατούν τον Μιχαία και του παίρνουν ό,τι χρησιμοποιούσε για να ασκεί τη θρησκεία του, καθώς και τον ιερέα· προχωρούν πολύ πιο βόρεια και καταστρέφουν την ανύποπτη πόλη Λαϊσά. Στη θέση αυτής της πόλης, κτίζουν τη δική τους πόλη Δαν και στήνουν το γλυπτό του Μιχαία. Έτσι, αυτοί ακολουθούν τη θρησκεία που οι ίδιοι διάλεξαν ανεξάρτητα, όσο διάστημα ο οίκος της αληθινής λατρείας του Ιεχωβά εξακολουθεί να παραμένει στη Σηλώ.

25. Πώς αποκορυφώνονται οι εσωτερικές διαμάχες του Ισραήλ στη Γαβαά;

²⁵ Το αμάρτημα του Βενιαμίν στη Γαβαά (19:1–21:25). Το γεγονός που καταγράφεται κατόπιν γίνεται αφορμή να πει αργότερα ο Ωσηέ τα εξής: «Ισραήλ, ημάρτησας από των ημερών της Γαβαά». (Ωσηέ 10:9) Ένας Λευίτης από τη φυλή Εφραΐμ, που επιστρέφει στο σπίτι του με την παλλακίδα του, διανυκτερεύει στο σπίτι κάποιου ηλικιωμένου στη Γαβαά του Βενιαμίν. Ανάξιοι άντρες της πόλης περικυκλώνουν το σπίτι, απαιτώντας να συνουσιαστούν με το Λευίτη. Ωστόσο, δέχονται να πάρουν την παλλακίδα του αντί γι’ αυτόν και την κακοποιούν όλη τη νύχτα. Το πρωί, ο Λευίτης τη βρίσκει νεκρή στο κατώφλι. Αυτός πηγαίνει το πτώμα της στο σπίτι του, το κόβει σε 12 κομμάτια και τα στέλνει σε ολόκληρο τον Ισραήλ. Μ’ αυτόν τον τρόπο τίθενται σε δοκιμασία οι 12 φυλές. Θα τιμωρήσουν τη Γαβαά, για να εξαλείψουν έτσι την ανήθικη κατάσταση από τον Ισραήλ; Ο Βενιαμίν συγχωρεί αυτό το αισχρό έγκλημα. Οι άλλες φυλές συναθροίζονται ενώπιον του Ιεχωβά στη Μισπά, όπου αποφασίζουν να ανεβούν με κλήρο εναντίον του Βενιαμίν στη Γαβαά. Ύστερα από 2 αιματηρές αποτυχίες, οι άλλες φυλές καταφέρνουν με ενέδρα να εξοντώσουν στην ουσία τη φυλή Βενιαμίν, αφού γλιτώνουν μόνο οι 600 που καταφεύγουν ‘στην πέτρα Ριμμών’. Αργότερα, ο Ισραήλ λυπάται που ξεκληρίστηκε μια φυλή. Βρίσκουν μια ευκαιρία και δίνουν στους Βενιαμίτες που επέζησαν γυναίκες από τις κόρες της Ιαβείς-γαλαάδ και της Σηλώ. Εδώ τελειώνει το υπόμνημα με τις διαμάχες και τις ραδιουργίες του Ισραήλ. Και όπως επαναλαμβάνουν και τα τελευταία λόγια του βιβλίου Κριταί: «Κατ’ εκείνας τας ημέρας δεν ήτο βασιλεύς εν τω Ισραήλ· έκαστος έπραττε το αρεστόν εις τους οφθαλμούς αυτού».—Κριτ. 21:25.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

26. Ποιες έντονες προειδοποιήσεις, που περιέχει το βιβλίο Κριταί, εφαρμόζονται και σ’ αυτή την εποχή;

²⁶ Το βιβλίο Κριταί εξυψώνει τον Ιεχωβά ως τον μεγάλο Απελευθερωτή του λαού του, και οπωσδήποτε δεν είναι απλώς και μόνο ένα υπόμνημα που μιλάει για διαμάχες και αιματοχυσίες. Δείχνει πώς εκδηλώνεται το ασύγκριτο έλεος και η μακροθυμία Του στο λαό που φέρει το όνομά Του, όταν αυτοί τον πλησιάζουν με μετανοημένες καρδιές. Το βιβλίο Κριταί είναι πολύ ωφέλιμο επειδή υπερασπίζεται ξεκάθαρα τη λατρεία του Ιεχωβά και προειδοποιεί έντονα για το πόσο ανόητα πράγματα είναι η δαιμονική θρησκεία, ο συγκρητισμός και οι ανήθικες συναναστροφές. Το ότι ο Ιεχωβά κατέκρινε δριμύτατα τη λατρεία του Βάαλ θα πρέπει να μας υποκινεί να απέχουμε εντελώς από τα σύγχρονα αντίστοιχα, τον υλισμό, τον εθνικισμό και τη σεξουαλική ανηθικότητα.—2:11-18.

27. Πώς μπορούμε να ωφεληθούμε εμείς σήμερα από το καλό παράδειγμα των κριτών;

²⁷ Η εξέταση της άφοβης και θαρραλέας πίστης των κριτών θα πρέπει να υποκινεί και τη δική μας καρδιά να δείχνει παρόμοια πίστη. Δεν είναι, λοιπόν, άξιο απορίας το ότι αυτοί αναφέρονται με ιδιαίτερα επιδοκιμαστικό τόνο στα εδάφια Εβραίους 11:32-34! Αυτοί πολέμησαν για τον αγιασμό του ονόματος του Ιεχωβά, αλλά όχι με τη δική τους ισχύ. Ήξεραν ποια είναι η πηγή της δύναμής τους, το πνεύμα του Ιεχωβά, και το αναγνώριζαν ταπεινά. Έτσι κι εμείς σήμερα μπορούμε να πάρουμε «την μάχαιραν του Πνεύματος», το Λόγο του Θεού, και να έχουμε την πεποίθηση ότι ο Θεός θα μας ενδυναμώνει όπως ενδυνάμωνε τον Βαράκ, τον Γεδεών, τον Ιεφθάε, τον Σαμψών και τους υπόλοιπους. Ναι, στον τομέα της υπερνίκησης τεράστιων εμποδίων με τη βοήθεια του πνεύματος του Ιεχωβά, μπορούμε να είμαστε τόσο ισχυροί πνευματικά όσο ισχυρός ήταν ο Σαμψών σωματικά, αρκεί μόνο να προσευχόμαστε στον Ιεχωβά και να στηριζόμαστε σ’ αυτόν.—Εφεσ. 6:17, 18· Κριτ. 16:28.

28. Πώς δείχνει το βιβλίο Κριταί ότι θα αγιαστεί το όνομα του Ιεχωβά μέσω του Σπέρματος της Βασιλείας;

²⁸ Στο βιβλίο του, ο προφήτης Ησαΐας αναφέρεται σε 2 περιπτώσεις στο βιβλίο Κριταί για να δείξει με ποιον τρόπο θα κομματιάσει ο Ιεχωβά, χωρίς να αποτύχει, το ζυγό που έχουν βάλει οι εχθροί Του πάνω στο λαό του, ακριβώς όπως έκανε στις μέρες του Μαδιάμ. (Ησ. 9:4· 10:26) Αυτό μας θυμίζει, επίσης, την ωδή της Δεβόρρας και του Βαράκ, που τελειώνει με τη θερμή προσευχή: ‘Ούτω να απολεσθώσι πάντες οι εχθροί σου, Ιεχωβά· οι δε αγαπώντες αυτόν ας ήναι ως ο ήλιος ανατέλλων εν τη δόξη αυτού’. (Κριτ. 5:31) Και ποιοι είναι αυτοί που τον αγαπούν; Για να δείξει ότι αυτοί είναι οι κληρονόμοι της Βασιλείας, ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός χρησιμοποίησε μια παρόμοια έκφραση στο εδάφιο Ματθαίος 13:43: «Τότε οι δίκαιοι θέλουσιν εκλάμψει ως ο ήλιος εν τη βασιλεία του Πατρός αυτών». Έτσι λοιπόν, το βιβλίο Κριταί δείχνει ότι θα έρθει καιρός που ο δίκαιος Κριτής και Σπέρμα της Βασιλείας, ο Ιησούς, θα ασκήσει εξουσία. Μέσω αυτού, ο Ιεχωβά θα δοξάσει και θα αγιάσει το όνομά Του, σε αρμονία με την προσευχή που έκανε ο ψαλμωδός, λέγοντας για τους εχθρούς του Θεού: ‘Κάμε εις αυτούς ως εις τους Μαδιανίτας, ως εις τον Σισάραν, ως εις τον Ιαβείν εν τω χειμάρρω Κισών· και ας γνωρίσωσιν ότι συ, του οποίου το όνομα είναι Ιεχωβά, είσαι ο μόνος Ύψιστος επί πάσαν την γην’.—Ψαλμ. 83:9, 18· Κριτ. 5:20, 21.

[Υποσημειώσεις]