Θυμός — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΘΥΜΟΣ

Στο πρωτότυπο εβραϊκό και ελληνικό κείμενο της Αγίας Γραφής χρησιμοποιούνται αρκετές διαφορετικές λέξεις για να μεταδοθεί η έννοια του θυμού. Η πιο κοινή εβραϊκή λέξη για το θυμό είναι η λέξη ’αφ, που βασικά σημαίνει «μύτη· ρουθούνι», αλλά συχνά χρησιμοποιείται μεταφορικά για το «θυμό», επειδή ένα εξοργισμένο άτομο ξεφυσάει δυνατά ή ρουθουνίζει. (Παράβαλε Ψλ 18:7, 8· Ιεζ 38:18.) Συγγενικό με τη λέξη ’αφ είναι το ρήμα ’ανάφ, που σημαίνει «εξοργίζομαι». Ο θυμός συσχετίζεται επίσης συχνά στις Εβραϊκές Γραφές με τη θερμότητα, και γι’ αυτό λέγεται ότι ανάβει. Άλλες εβραϊκές λέξεις αποδίδονται «οργή», «σφοδρή οργή», «μανία» και «αγανάκτηση». Το πρωτότυπο κείμενο των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών χρησιμοποιεί τις λέξεις ὀργή και θυμός.

Ο Θυμός του Θεού. Ο θυμός μπορεί να είναι δικαιολογημένος ή αδικαιολόγητος. Όσον αφορά τον Θεό, ο θυμός του είναι πάντοτε δικαιολογημένος, αφού βασίζεται σε αρχές οι οποίες υπαγορεύονται από το δικαίωμα που έχει Εκείνος να απαιτεί αποκλειστική αφοσίωση και από τη συνέπεια με την οποία υποστηρίζει την αλήθεια. Ο θυμός του Θεού διέπεται από την αγάπη Του για τη δικαιοσύνη και για όσους την ασκούν. Δεν απορρέει από στιγμιαία αλλαγή διάθεσης που αργότερα ίσως φέρνει αισθήματα μεταμέλειας. Ο Ιεχωβά διακρίνει όλα τα θέματα που περιλαμβάνονται σε κάποιο ζήτημα και έχει απόλυτη, ολοκληρωμένη γνώση της κατάστασης. (Εβρ 4:13) Αυτός διαβάζει την καρδιά. Λαβαίνει υπόψη του το βαθμό της άγνοιας, της αμέλειας ή της ηθελημένης αμαρτίας και ενεργεί με απροσωποληψία.—Δευ 10:17, 18· 1Σα 16:7· Πρ 10:34, 35.

Οι αρχές που ρυθμίζουν τη θεϊκή οργή. Ο θυμός του Θεού βρίσκεται πάντοτε υπό έλεγχο και εναρμονίζεται με τις ιδιότητες της αγάπης, της σοφίας και της δικαιοσύνης τις οποίες κατέχει Αυτός. Ένεκα της παντοδυναμίας του Θεού, ο θυμός του μπορεί να εκφράζεται στο βαθμό στον οποίο Εκείνος επιθυμεί. (1Ιω 4:8· Ιωβ 12:13· 37:23) Δεν είναι μάταιος. Βασίζεται ακλόνητα σε επαρκή αίτια και πάντοτε τελεσφορεί. Ικανοποιείται και καταλαγιάζει μόνο όταν εφαρμοστούν οι αρχές Του. Για παράδειγμα, στον Ισραήλ ο εκούσιος δολοφόνος δεν ήταν δυνατόν να απολυτρωθεί. Ο μοναδικός τρόπος για να καθαριστεί η γη και να απαλλαχτεί από τη δυσμένεια του Θεού ήταν να χυθεί το αίμα του δολοφόνου. (Αρ 35:16-18, 30-33) Είχε γίνει όμως μια διευθέτηση που βασιζόταν στις θυσίες και στις υπηρεσίες του αρχιερέα, η οποία θα ικανοποιούσε τις απαιτήσεις της δικαιοσύνης και θα κατεύναζε το θυμό του εντεταλμένου από τον Θεό εκδικητή του αίματος, του οποίου η καρδιά μπορεί να βρισκόταν «σε έξαψη». Η προμήθεια αυτή ήταν οι πόλεις καταφυγίου.—Δευ 19:4-7.

Ο θυμός του Ιεχωβά κατευνάζεται ή ικανοποιείται μόνο όταν απονέμεται πλήρως η δικαιοσύνη. Η οργή του Θεού εναντιώνεται σε κάθε αδικία. Αυτός δεν θα ανεχτεί την αδικία ούτε θα απαλλάξει από την τιμωρία όποιον την αξίζει. (Εξ 34:7· Αββ 1:13) Ωστόσο, με βάση τη θυσία του Ιησού Χριστού, ο οποίος υπέστη τις οδύνες και την τιμωρία που όφειλε δικαίως να υποστεί η ανθρωπότητα, ο θυμός του Θεού μπορεί να εξευμενιστεί και να απομακρυνθεί από εκείνους που ασκούν πίστη. (Ησ 53:5) Μέσω αυτής της διευθέτησης, ο Ιεχωβά Θεός έχει τη δυνατότητα να δείξει τη δικαιοσύνη του, «για να είναι αυτός δίκαιος ακόμη και όταν ανακηρύσσει δίκαιο τον άνθρωπο που έχει πίστη στον Ιησού». (Ρω 3:26) Με τον τρόπο αυτόν οι απαιτήσεις της δικαιοσύνης ικανοποιούνται πλήρως, αλλά και ο Θεός έχει μια βάση για να μπορεί να δείχνει έλεος. Όποιος είναι ανυπάκουος έχει πάνω του την οργή του Θεού. (Ιωα 3:36) Αλλά όταν κάποιος ασκεί πίστη, η θυσία του Ιησού Χριστού τον σώζει από την οργή του Θεού.—1Θε 1:10.

Μέσα εκδήλωσης του θυμού και οι αιτίες του. Ο θυμός του Θεού μπορεί να εκδηλωθεί άμεσα ή έμμεσα. Για να εκδηλώσει το θυμό του, ο Θεός μπορεί να χρησιμοποιήσει τους νόμους του που διέπουν τη φύση ή να χρησιμοποιήσει άλλα άτομα σαν όργανά του. Όσοι παραβιάζουν τους ηθικούς του νόμους τίθενται υπό την οργή του και λαβαίνουν για τον εαυτό τους «την πλήρη ανταπόδοση που τους άξιζε για την πλάνη τους». Υπόκεινται σε αποδοκιμασμένη διανοητική κατάσταση, ξεπεσμό, αρρώστιες, έριδες και θάνατο. (Ρω 1:18, 24, 27-32) Όταν κάποιος παραβιάζει νόμους της χώρας που εναρμονίζονται με τους νόμους του Θεού και τιμωρείται από την κυβερνητική εξουσία, η τιμωρία αυτή είναι μια έμμεση εκδήλωση της οργής του Θεού εναντίον του. (Ρω 13:1-4) Ο Ιησούς Χριστός είναι ο κύριος εκτελεστής του θυμού του Θεού και θα εκδηλώσει ολοκληρωτικά την οργή του Θεού για να υλοποιήσει πλήρως το θυμό Του ενάντια στους πονηρούς.—Ιερ 30:23, 24· Απ 19:7-16, 19-21.

Η εσφαλμένη στάση και συμπεριφορά προς τους εκλεγμένους του Θεού προκαλεί το θυμό του. Οι Αιγύπτιοι υπέστησαν πληγές επειδή δεν άφηναν τον Ισραήλ να λατρέψει τον Ιεχωβά. (Ψλ 78:43-50) Η Μαριάμ και ο Ααρών ένιωσαν την έξαψη του θεϊκού θυμού επειδή έδειξαν ασέβεια για τη θεόδοτη θέση του Μωυσή. (Αρ 12:9, 10) Ο θυμός του Ιεχωβά στράφηκε ενάντια σε κριτές που καταπίεζαν τους ασήμαντους. (Ησ 10:1-4) Όσοι εμποδίζουν το κήρυγμα των καλών νέων θα πρέπει να αναμένουν την οργή του Θεού.—1Θε 2:16.

Ο θυμός του Ιεχωβά εξάπτεται από την ψεύτικη λατρεία, ιδιαίτερα όταν εκείνοι που διατείνονται ότι είναι λαός Του στρέφονται σε άλλους θεούς. (Εξ 32:7-10· Αρ 25:3, 4· Κρ 2:13, 14, 20· 1Βα 11:8, 9) Εξάπτεται επίσης από την ανηθικότητα, την κατάπνιξη της αλήθειας, την αμετανόητη στάση, την ανυπακοή στα καλά νέα, την καταφρόνηση των λόγων Του, το χλευασμό των προφητών Του, την πλεονεξία, την επιζήμια συμπεριφορά, το φθόνο, το φόνο, τις έριδες, το δόλο, τη μοχθηρή διάθεση, καθώς και από όσους είναι ψιθυριστές, κακολόγοι, άτομα που μισούν τον Θεό, θρασείς, υπερήφανοι, αλαζόνες, εφευρέτες κακών πραγμάτων, ανυπάκουοι στους γονείς, ασυνεπείς στις συμφωνίες, ανελεήμονες, πνευματιστές και ψεύτες. Όλα τα παραπάνω, καθώς και η διάπραξη οποιασδήποτε άλλης αδικίας, εξάπτουν το θυμό του Θεού.—Κολ 3:5, 6· 2Θε 1:8· Ρω 1:18, 29-31· 2:5, 8· 2Χρ 36:15, 16· Απ 22:15.

Ο θυμός δεν είναι κυρίαρχη ιδιότητα. Παρ’ όλα αυτά, ο Ιεχωβά Θεός είναι «μακρόθυμος και αφθονεί σε στοργική καλοσύνη». (Εξ 34:6· Αρ 14:18) Αν κάποιος φοβάται τον Ιεχωβά και εργάζεται δικαιοσύνη, θα λάβει έλεος από Εκείνον, επειδή ο Παντοδύναμος αναγνωρίζει την κληρονομημένη ατέλεια του ανθρώπου και ως εκ τούτου, με βάση τη θυσία του Ιησού, του δείχνει έλεος. (Ψλ 103:13, 14· Γε 8:21· βλέπε επίσης Σοφ 2:2, 3.) Καταστέλλει το θυμό του για χάρη του ονόματός του και για να φέρει σε πέρας το σκοπό που έχει σχετικά με τον εκλεκτό του λαό. (Ησ 48:9· Ιωλ 2:13, 14) Εν καιρώ, ο θυμός του Ιεχωβά παρέρχεται από όσους τον υπηρετούν αληθινά, αναγνωρίζουν την αμαρτία τους και μετανοούν. (Ησ 12:1· Ψλ 30:5) Ο Ιεχωβά δεν είναι θυμώδης Θεός αλλά ευτυχισμένος Θεός, δεν είναι απρόσιτος αλλά τερπνός, ειρηνικός και ήρεμος προς αυτούς που προσεγγίζουν την παρουσία του με το δέοντα τρόπο. (1Τι 1:11· Ψλ 16:11· παράβαλε Απ 4:3.) Πόσο διαφέρει αυτό από τα θυμώδη, άσπλαχνα και βάναυσα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στους ψεύτικους θεούς των ειδωλολατρών και που απεικονίζονται στα ομοιώματα αυτών των θεών!

Ποια θέση έχει ο θυμός στη ζωή ενός υπηρέτη του Θεού;

Η εκδήλωση θυμού από μέρους του ανθρώπου μπορεί να είναι κατάλληλη αν βασίζεται σε αρχές. Κάποιος μπορεί δικαιολογημένα να εκφράσει δίκαιη αγανάκτηση. Μας δίνεται η εντολή “να αποστρεφόμαστε ό,τι είναι πονηρό”. (Ρω 12:9) Η Αγία Γραφή παρέχει άφθονα παραδείγματα δίκαιης αγανάκτησης.—Εξ 11:8· 32:19· Αρ 16:12-15· 1Σα 20:34· Νε 5:6· Εσθ 7:7· βλέπε επίσης 2Σα 12:1-6.

Ωστόσο, ο θυμός του ανθρώπου είναι τις περισσότερες φορές αδικαιολόγητος και συχνά ανεξέλεγκτος. Πολλές φορές δεν έχει επαρκή αιτία και εκδηλώνεται χωρίς να λαβαίνονται υπόψη οι συνέπειες. Όταν ο Ιεχωβά έδειξε έλεος στη Νινευή, ο Ιωνάς δυσαρεστήθηκε «και άναψε από θυμό». Ο Ιωνάς υστερούσε σε έλεος και έπρεπε να διορθωθεί από τον Ιεχωβά. (Ιων 4:1-11) Ο Βασιλιάς Οζίας του Ιούδα εξοργίστηκε όταν τον διόρθωσαν οι ιερείς του Ιεχωβά και συνέχισε την αυθάδη πορεία του, για την οποία και τιμωρήθηκε. (2Χρ 26:16-21) Εξαιτίας του ασύνετου εγωισμού του ο Νεεμάν αγανάκτησε και εξοργίστηκε, κάτι που λίγο έλειψε να του κοστίσει την ευλογία του Θεού.—2Βα 5:10-14.

Ζωτική ανάγκη για έλεγχο. Ο αδικαιολόγητος και ανεξέλεγκτος θυμός έχει οδηγήσει πολλούς σε μεγαλύτερες αμαρτίες, ακόμη και σε πράξεις βίας. «Ο Κάιν άναψε από μεγάλο θυμό» και έσφαξε τον Άβελ. (Γε 4:5, 8) Ο Ησαύ ήθελε να σκοτώσει τον Ιακώβ, ο οποίος είχε λάβει την ευλογία του πατέρα τους. (Γε 27:41-45) Ο Σαούλ, πάνω στην οργή του, έριξε δόρυ ενάντια στον Δαβίδ και στον Ιωνάθαν. (1Σα 18:11· 19:10· 20:30-34) Οι παρευρισκόμενοι στη συναγωγή της Ναζαρέτ, επειδή θύμωσαν με το κήρυγμα του Ιησού, προσπάθησαν να τον ρίξουν από την άκρη ενός βουνού. (Λου 4:28, 29) Θυμωμένοι θρησκευτικοί ηγέτες «όρμησαν πάνω [στον Στέφανο] σύσσωμοι» και τον λιθοβόλησαν μέχρι θανάτου.—Πρ 7:54-60.

Ακόμη και όταν ο θυμός είναι δικαιολογημένος, αν δεν βρίσκεται υπό έλεγχο, μπορεί να αποβεί επικίνδυνος και να έχει κακά αποτελέσματα. Ο Συμεών και ο Λευί είχαν λόγους να είναι αγανακτισμένοι με τον Συχέμ που ατίμασε την αδελφή τους τη Δείνα, παρότι και εκείνη είχε μερίδιο ευθύνης. Η τιμωρία που επέβαλαν όμως—η βάναυση σφαγή των Συχεμιτών—ήταν υπέρμετρη. Ως εκ τούτου, ο πατέρας τους ο Ιακώβ καταδίκασε τον ανεξέλεγκτο θυμό τους και τον καταράστηκε. (Γε 34:1-31· 49:5-7) Όταν κάποιος υφίσταται έντονη πρόκληση, πρέπει να ελέγχει το θυμό του. Τα παράπονα και η στασιαστικότητα των Ισραηλιτών αποτέλεσαν πρόκληση για τον Μωυσή, ώστε παρότι ήταν ο πιο πράος άνθρωπος στη γη, εξωθήθηκε σε μια ανεξέλεγκτη πράξη θυμού αποτυχαίνοντας να αγιάσει τον Ιεχωβά, για την οποία και τιμωρήθηκε.—Αρ 12:3· 20:10-12· Ψλ 106:32, 33.

Τα ξεσπάσματα θυμού κατατάσσονται στην ίδια κατηγορία με άλλα απεχθή έργα της σάρκας, όπως η έκλυτη διαγωγή, η ειδωλολατρία, η άσκηση πνευματισμού και τα μεθύσια. Τέτοια συμπεριφορά εμποδίζει κάποιον να κληρονομήσει τη Βασιλεία του Θεού. (Γα 5:19-21) Θυμωμένα λόγια δεν πρέπει να ακούγονται μέσα στην εκκλησία. Οι άντρες που εκπροσωπούν την εκκλησία με προσευχή δεν πρέπει να διακατέχονται από αισθήματα θυμού και κακόβουλη διάθεση. (1Τι 2:8) Στους Χριστιανούς δίνεται η εντολή να είναι αργοί σε οργή, δεδομένου ότι η οργή του ανθρώπου δεν απεργάζεται τη δικαιοσύνη του Θεού. (Ιακ 1:19, 20) Λαβαίνουν τη συμβουλή “να αφήνουν τόπο για την οργή του Θεού”, καθώς και να αφήνουν την εκδίκηση στον Ιεχωβά. (Ρω 12:19) Ένας άντρας που είναι επιρρεπής στην οργή δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως επίσκοπος στην εκκλησία του Θεού.—Τιτ 1:7.

Μολονότι μπορεί κάποιος να θυμώσει περιστασιακά, και μερικές φορές δικαιολογημένα, δεν πρέπει να αφήσει το θυμό να εξελιχθεί σε αμαρτία καλλιεργώντας τον ή συντηρώντας τον. Δεν θα πρέπει να δύσει ο ήλιος βρίσκοντάς τον σε τέτοια κατάσταση, διότι έτσι αφήνει τόπο για τον Διάβολο ο οποίος μπορεί να τον εκμεταλλευτεί. (Εφ 4:26, 27) Ιδίως αν ο θυμός αυτός αφορά κάποιο ζήτημα μεταξύ Χριστιανών αδελφών, το εν λόγω άτομο πρέπει να κάνει τα κατάλληλα βήματα για να επιτευχθεί ειρήνη ή να τακτοποιηθεί το ζήτημα με τον τρόπο που έχει ορίσει ο Θεός. (Λευ 19:17, 18· Ματ 5:23, 24· 18:15· Λου 17:3, 4) Η Γραφή συμβουλεύει να προσέχουμε τις συναναστροφές μας ως προς αυτό, μη κάνοντας συντροφιά με οποιονδήποτε είναι θυμώδης ή οργίλος, για να μην πέσει η ψυχή μας σε παγίδα.—Παρ 22:24, 25.

Όταν ο Ιησούς Χριστός έζησε ως άνθρωπος στη γη, μας έδωσε το τέλειο παράδειγμα. Οι αφηγήσεις σχετικά με τη ζωή του δεν περιέχουν ούτε μία περίπτωση στην οποία εκείνος να είχε κάποιο ξέσπασμα ανεξέλεγκτου θυμού ή να επέτρεψε στην ανομία, στη στασιαστικότητα και στις παρενοχλήσεις των εχθρών του Θεού να αναστατώσουν το πνεύμα του και να τον κάνουν να εκδηλώσει παρόμοια συμπεριφορά προς τους ακολούθους του ή άλλους. Σε μια περίπτωση ένιωσε «πολύ μεγάλη λύπη» για την αναισθησία της καρδιάς των Φαρισαίων και τους κοίταξε με αγανάκτηση. Η επόμενη πράξη του ήταν μια θεραπεία. (Μαρ 3:5) Σε κάποια άλλη περίπτωση, όταν έδιωξε όσους μόλυναν το ναό του Θεού και παραβίαζαν το Νόμο του Μωυσή κάνοντας τον οίκο του Ιεχωβά οίκο εμπορίου, δεν ενήργησε από ανεξέλεγκτο, αδικαιολόγητο ξέσπασμα θυμού. Αντίθετα, η Γραφή δείχνει ότι ενήργησε από ορθώς υποκινούμενο ζήλο για τον οίκο του Ιεχωβά.—Ιωα 2:13-17.

Αποφυγή των επιβλαβών επιπτώσεων. Ο θυμός δεν έχει μόνο δυσμενείς επιπτώσεις στην πνευματική μας υγεία αλλά επηρεάζει βαθύτατα και τον οργανισμό μας. Μπορεί να προξενήσει αύξηση της πίεσης του αίματος, αρτηριακές μεταβολές, αναπνευστικά προβλήματα, ηπατικές διαταραχές, μεταβολές στις εκκρίσεις της χολής, επιπτώσεις στο πάγκρεας. Δεδομένου ότι ο θυμός και η οργή είναι ισχυρά συναισθήματα, συγκαταλέγονται από τους γιατρούς στους παράγοντες που επιβαρύνουν ή και προξενούν νοσήματα όπως το άσθμα, οι οφθαλμικές και οι δερματικές παθήσεις, η κνίδωση, τα έλκη, καθώς και τα προβλήματα στα δόντια και στο πεπτικό σύστημα. Η οργή και το μένος μπορούν να διαταράξουν τους μηχανισμούς της σκέψης ώστε να μην είναι σε θέση κάποιος να διαμορφώσει λογικά συμπεράσματα ή να εκφέρει σωστή κρίση. Το επακόλουθο μιας έκρηξης οργής είναι συχνά μια περίοδος βαθιάς κατάθλιψης. Συνεπώς, αποτελεί ένδειξη σοφίας, όχι μόνο από θρησκευτική αλλά και από σωματική άποψη, το να διατηρείται ο θυμός υπό έλεγχο και να επιδιώκεται η ειρήνη και η αγάπη.—Παρ 14:29, 30· Ρω 14:19· Ιακ 3:17· 1Πε 3:11.

Σύμφωνα με τις Γραφές, ο καιρός του τέλους είναι καιρός μεγάλου θυμού και σφοδρής οργής, κατά τον οποίο τα έθνη θυμώνουν επειδή ο Ιεχωβά αναλαμβάνει την ισχύ του για να βασιλέψει και ο Διάβολος ρίχνεται στη γη «έχοντας μεγάλο θυμό, καθώς γνωρίζει ότι έχει μικρό χρονικό διάστημα». (Απ 11:17, 18· 12:10-12) Έχοντας να αντιμετωπίσει τόσο δυσχερείς συνθήκες, ο Χριστιανός χρειάζεται να ελέγχει το πνεύμα του, αποφεύγοντας το καταστρεπτικό συναίσθημα του θυμού.—Παρ 14:29· Εκ 7:9.