Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 42—Κατά Λουκάν

Συγγραφέας: Λουκάς

Τόπος Συγγραφής: Καισάρεια

Ολοκλήρωση Συγγραφής: περ. 56-58 Κ.Χ.

Καλύπτει την Περίοδο: 3 Π.Κ.Χ.-33 Κ.Χ.

 1. Τι είδους Ευαγγέλιο έγραψε ο Λουκάς;

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ του Λουκά γράφτηκε από έναν άνθρωπο που τον χαρακτηρίζει οξύνοια και καλοκαρδία, κι αυτός ο ωραίος συνδυασμός ιδιοτήτων, μαζί με την καθοδηγία του πνεύματος του Θεού, είχε ως αποτέλεσμα μια αφήγηση που είναι αφενός ακριβής και αφετέρου γεμάτη θέρμη και αίσθημα. Στα αρχικά εδάφια, ο Λουκάς λέει: «Εφάνη και εις εμέ εύλογον, όστις διηρεύνησα πάντα εξ αρχής ακριβώς, να σοι γράψω κατά σειράν περί τούτων». Ο λεπτομερής και σχολαστικός τρόπος με τον οποίον εκθέτει ο Λουκάς τα γεγονότα επιβεβαιώνει πλήρως αυτόν τον ισχυρισμό.—Λουκ. 1:3.

 2, 3. Ποιες εξωτερικές και εσωτερικές αποδείξεις υποδεικνύουν ότι ο γιατρός Λουκάς ήταν ο συγγραφέας αυτού του Ευαγγελίου;

² Μολονότι ο Λουκάς δεν κατονομάζεται πουθενά μέσα στην αφήγηση, αρχαίες αυθεντίες συμφωνούν ότι αυτός ήταν ο συγγραφέας. Το Ευαγγέλιο αυτό αποδίδεται στον Λουκά στο Μουρατόρειο Απόσπασμα (περ. 170 Κ.Χ.) και το αποδέχονταν συγγραφείς του 2ου αιώνα, όπως ο Ειρηναίος και ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς. Εξάλλου, οι εσωτερικές αποδείξεις υποδεικνύουν σαφώς ότι ο Λουκάς ήταν ο συγγραφέας. Ο Παύλος τον αναφέρει, στο εδάφιο Κολοσσαείς 4:14, ως ‘Λουκά, το γιατρό τον αγαπητό’, και το έργο του διακρίνεται από τη σχολαστική τάξη που θα περίμενε κανείς από κάποιον μορφωμένο, όπως λόγου χάρη από ένα γιατρό. Το καλοδιαλεγμένο και ευρύ λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί—ευρύτερο απ’ αυτό που χρησιμοποιούν και οι 3 άλλοι Ευαγγελιστές μαζί—του δίνει τη δυνατότητα να χειριστεί πολύ προσεκτικά και αναλυτικά το ζωτικό του θέμα. Η αφήγησή του για τον άσωτο γιο θεωρείται από μερικούς ως η καλύτερη σύντομη ιστορία που γράφτηκε ποτέ.

³ Ο Λουκάς χρησιμοποιεί 300 και πλέον ιατρικούς όρους ή λέξεις στις οποίες δίνει ιατρική σημασία, λέξεις που δεν χρησιμοποιούνται με τον ίδιο τρόπο (αν χρησιμοποιούνται καθόλου) από τους άλλους συγγραφείς των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών.a Για παράδειγμα, όταν μιλάει για λέπρα, ο Λουκάς δεν χρησιμοποιεί πάντοτε τον ίδιο όρο, όπως κάνουν οι άλλοι. Γι’ αυτούς, η λέπρα είναι λέπρα, αλλά για το γιατρό υπάρχουν διάφορα στάδια λέπρας, όπως όταν ο Λουκάς μιλάει για έναν ‘άνθρωπο πλήρη λέπρας’. Ο Λάζαρος, λέει ο Λουκάς, ήταν ‘γεμάτος έλκη’. Κανένας άλλος Ευαγγελιστής δεν λέει ότι η πεθερά του Πέτρου «εκρατείτο υπό πυρετού μεγάλου». (5:12· 16:20, Κείμενο· 4:38) Μολονότι οι άλλοι 3 μάς λέγουν ότι ο Πέτρος έκοψε το αφτί του δούλου του αρχιερέα, μόνο ο Λουκάς αναφέρει ότι ο Ιησούς τον γιάτρεψε. (22:51) Ένας γιατρός θα μπορούσε να πει ότι μια γυναίκα είχε «πνεύμα ασθενείας δεκαοκτώ έτη και ήτο συγκύπτουσα και δεν ηδύνατο παντελώς να ανακύψη». Και ποιος άλλος εκτός από τον ‘Λουκά, το γιατρό τον αγαπητό’, θα είχε καταγράψει με τόσες λεπτομέρειες τις πρώτες βοήθειες που πρόσφερε σ’ έναν άνθρωπο ο Σαμαρείτης, ο οποίος «έδεσε τας πληγάς αυτού επιχέων έλαιον και οίνον»;—13:11· 10:34.

 4. Πότε, πιθανώς, γράφτηκε το βιβλίο του Λουκά, και ποιες περιστάσεις υποστηρίζουν αυτή την άποψη;

⁴ Πότε έγραψε ο Λουκάς το Ευαγγέλιό του; Το εδάφιο Πράξεις 1:1 φανερώνει ότι ο συγγραφέας του βιβλίου Πράξεις (που επίσης ήταν ο Λουκάς) είχε γράψει νωρίτερα τον «πρώτον λόγον», το Ευαγγέλιο. Το βιβλίο Πράξεις, κατά πάσα πιθανότητα, ολοκληρώθηκε γύρω στο 61 Κ.Χ., ενόσω ο Λουκάς ήταν στη Ρώμη μαζί με τον Παύλο, που περίμενε να παρουσιαστεί στον Καίσαρα τον οποίον είχε επικαλεστεί. Επομένως, την αφήγηση του Ευαγγελίου την έγραψε ο Λουκάς πιθανώς στην Καισάρεια γύρω στο 56-58 Κ.Χ., αφότου είχε επιστρέψει μαζί με τον Παύλο από τους Φιλίππους στο τέλος του τρίτου ιεραποστολικού ταξιδιού του Παύλου και στο διάστημα που ο Παύλος περίμενε 2 έτη στη φυλακή της Καισάρειας μέχρι να πάει στη Ρώμη λόγω της επίκλησής του. Εφόσον ο Λουκάς ήταν εκεί στην Παλαιστίνη, εκείνον τον καιρό βρισκόταν σε κατάλληλο τόπο για να ‘διερευνήσει τα πάντα εξ αρχής ακριβώς’, όσον αφορά τη ζωή και τη διακονία του Ιησού. Επομένως, φαίνεται ότι η αφήγηση του Λουκά προηγήθηκε του Ευαγγελίου του Μάρκου.

 5. Από ποιες πηγές είναι δυνατόν να ‘διερεύνησε ακριβώς’ ο Λουκάς τα γεγονότα της ζωής του Ιησού;

⁵ Ο Λουκάς, βέβαια, δεν ήταν αυτόπτης μάρτυρας όλων των γεγονότων που αναγράφει στο Ευαγγέλιό του, αφού δεν ήταν από τους 12 και, επιπλέον, πιθανώς δεν πίστεψε παρά μόνο μετά το θάνατο του Ιησού. Όμως, ήταν πολύ στενά συνδεδεμένος με τον Παύλο στον ιεραποστολικό αγρό. (2 Τιμ. 4:11· Φιλήμ. 24) Όπως, λοιπόν, θα αναμενόταν, το σύγγραμμά του δείχνει στοιχεία επιρροής από τον Παύλο, όπως μπορεί να φανεί από τη σύγκριση των δυο αφηγήσεών τους για το Δείπνο του Κυρίου, στα εδάφια Λουκάς 22:19, 20 και 1 Κορινθίους 11:23-25. Ως πρόσθετη πηγή ύλης, ο Λουκάς θα μπορούσε να ανατρέξει στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου. Καθώς ‘διερευνούσε τα πάντα ακριβώς’, θα μπορούσε να συζητήσει ο ίδιος με πολλούς αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων της ζωής του Ιησού, λόγου χάρη με τους επιζώντες μαθητές και πιθανόν με τη μητέρα του Ιησού, τη Μαρία. Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι έκανε τα αδύνατα δυνατά για να συγκεντρώσει αξιόπιστες λεπτομέρειες.

 6. Ποιο είναι το ποσοστό της ύλης που αναφέρεται μόνο στο Ευαγγέλιο του Λουκά, και για ποιους έγραψε ο Λουκάς; Γιατί απαντάτε έτσι;

⁶ Από την εξέταση των 4 αφηγήσεων των Ευαγγελίων γίνεται σαφές ότι οι συγγραφείς δεν επαναλαμβάνουν απλώς ο ένας τις αφηγήσεις του άλλου ούτε γράφουν μόνο και μόνο για να υπάρχουν διάφορες μαρτυρίες γι’ αυτό το ζωτικότατο υπόμνημα της Αγίας Γραφής. Η αφήγηση του Λουκά έχει τη μεγαλύτερη ιδιαιτερότητα, ως προς τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται το θέμα της. Συνολικά, το 59 τοις εκατό του Ευαγγελίου του αποτελείται από πράγματα που μόνο αυτός αναφέρει. Καταγράφει 6, το λιγότερο, συγκεκριμένα θαύματα και πάνω από 10 παραβολές που δεν αναφέρονται στις άλλες Ευαγγελικές αφηγήσεις, αφιερώνοντας το 1/3 του Ευαγγελίου του σε εξιστόρηση και τα 2/3 σε πράγματα που ειπώθηκαν· το Ευαγγέλιό του είναι το πιο μεγάλο από τα 4. Ο Ματθαίος έγραψε πρωτίστως για τους Ιουδαίους και ο Μάρκος για τους μη Ιουδαίους αναγνώστες, ειδικά για τους Ρωμαίους. Το Ευαγγέλιο του Λουκά απευθυνόταν προς τον ‘κράτιστον Θεόφιλον’ και, μέσω αυτού, σε άλλους ανθρώπους, τόσο Ιουδαίους όσο και μη Ιουδαίους. (Λουκ. 1:3, 4) Προσδίδοντας στην αφήγησή του οικουμενικό ενδιαφέρον, παρουσιάζει τη γενεαλογία του Ιησού φτάνοντας ως τον «Αδάμ, [γιο] του Θεού», και όχι μόνο ως τον Αβραάμ, όπως κάνει ο Ματθαίος, ο οποίος έγραψε ειδικά για τους Ιουδαίους. Σημειώνει ιδιαίτερα τα προφητικά λόγια του Συμεών ότι ο Ιησούς θα ήταν «εις φωτισμόν των εθνών», και λέει ότι ‘κάθε σάρκα θα δει το σωτήριο μέσον του Θεού’.—3:38· 2:29-32· 3:6.

 7. Τι παρέχει ισχυρή μαρτυρία για την αυθεντικότητα του Ευαγγελίου του Λουκά;

⁷ Από την αρχή ως το τέλος του συγγράμματός του, ο Λουκάς αποδεικνύει ότι είναι καταπληκτικός αφηγητής, εφόσον οι εξιστορήσεις του είναι καλά ταξινομημένες και ακριβείς. Αυτές οι ιδιότητες που χαρακτηρίζουν τα συγγράμματα του Λουκά, η ακρίβεια και η αξιοπιστία, είναι ισχυρή απόδειξη της αυθεντικότητάς τους. Ένας συγγραφέας νομικών θεμάτων παρατήρησε κάποτε: «Ενώ τα μυθιστορήματα, τα παραμύθια και οι ψευδομάρτυρες φροντίζουν να τοποθετούν τα γεγονότα τα οποία αναφέρουν σε άγνωστα μέρη και σε ακαθόριστο χρόνο, παραβιάζοντας έτσι τους πρώτους κανόνες, που μαθαίνουμε εμείς οι νομομαθείς για μια καλή συνηγορία, δηλαδή ότι ‘η δήλωση πρέπει να ορίζει χρόνο και τόπο’, οι αφηγήσεις της Αγίας Γραφής μάς δίνουν με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια τις ημερομηνίες και τις τοποθεσίες για τα πράγματα τα οποία αναφέρουν».b Για απόδειξη, αυτός παρέθεσε τα εδάφια Λουκάς 3:1, 2: «Εν δε τω δεκάτω πέμπτω έτει της ηγεμονίας Τιβερίου Καίσαρος, ότε ο Πόντιος Πιλάτος ηγεμόνευε της Ιουδαίας, και τετράρχης της Γαλιλαίας ήτο ο Ηρώδης, Φίλιππος δε ο αδελφός αυτού τετράρχης της Ιτουραίας και της Τραχωνίτιδος χώρας, και ο Λυσανίας τετράρχης της Αβιληνής, επί αρχιερέων Άννα και Καϊάφα, έγεινε λόγος Θεού προς Ιωάννην, τον υιόν του Ζαχαρίου, εν τη ερήμω». Δεν υπάρχει εδώ αοριστία ως προς το χρόνο ή τον τόπο, αντίθετα ο Λουκάς κατονομάζει 7 επίσημα πρόσωπα ώστε να μπορούμε να καθορίσουμε πότε άρχισε η διακονία του Ιωάννη και του Ιησού.

 8. Πώς υποδεικνύει «ακριβώς» ο Λουκάς το χρόνο της γέννησης του Ιησού;

⁸ Ο Λουκάς μάς δίνει, επίσης, 2 ενδείξεις για να καθορίσουμε το χρόνο της γέννησης του Ιησού, όταν λέει στα εδάφια Λουκάς 2:1, 2: «Εν εκείναις δε ταις ημέραις εξήλθε διάταγμα παρά του Καίσαρος Αυγούστου να απογραφή πάσα η οικουμένη. Αύτη η απογραφή έγεινε πρώτη, ότε ηγεμόνευε της Συρίας ο Κυρήνιος». Αυτό έγινε όταν ο Ιωσήφ και η Μαρία πήγαν στη Βηθλεέμ για να απογραφούν, και ο Ιησούς γεννήθηκε ενόσω εκείνοι βρίσκονταν εκεί.c Δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε με το σχολιαστή ο οποίος λέει: «Το γεγονός ότι ο Λουκάς καταφέρνει πάντοτε να επιτυγχάνει τέλεια ακρίβεια αποδεικνύει ότι, ακόμη και με τα πιο αυστηρά κριτήρια, ο Λουκάς είναι ιστορικός ποιότητας».d Πρέπει να παραδεχτούμε ότι ήταν αληθινός ο ισχυρισμός του Λουκά ότι ‘διηρεύνησε τα πάντα εξ αρχής ακριβώς’.

 9. Ποια προφητεία του Ιησού, που αναγράφεται από τον Λουκά, είχε αξιοσημείωτη εκπλήρωση το 70 Κ.Χ.;

⁹ Επίσης, ο Λουκάς δείχνει πώς εκπληρώθηκαν με ακρίβεια οι προφητείες των Εβραϊκών Γραφών στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Παραθέτει τη θεόπνευστη μαρτυρία του Ιησού σ’ αυτό το ζήτημα. (24:27, 44) Επιπλέον, αναγράφει με ακρίβεια τις προφητείες του ίδιου του Ιησού που αφορούσαν μελλοντικά γεγονότα, πολλές από τις οποίες έχουν ήδη εκπληρωθεί με αξιοσημείωτο τρόπο και με όλες τις προειπωμένες λεπτομέρειές τους. Για παράδειγμα, η Ιερουσαλήμ περικυκλώθηκε μ’ ένα πολιορκητικό τείχος από ‘αιχμηρούς πασσάλους’ και καταστράφηκε σ’ ένα τρομερό ολοκαύτωμα το 70 Κ.Χ., όπως ακριβώς προείπε ο Ιησούς. (Λουκ. 19:43, 44, ΜΝΚ· 21:20-24· Ματθ. 24:2) Ο κοσμικός ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος, που ήταν αυτόπτης μάρτυρας από την πλευρά του ρωμαϊκού στρατού, μαρτυρεί ότι η ύπαιθρος απογυμνώθηκε από δέντρα σε απόσταση περίπου 16 χιλιομέτρων για να φτιαχτούν πάσσαλοι, ότι το πολιορκητικό τείχος είχε μήκος 7,2 χιλιόμετρα, ότι πολλές γυναίκες και πολλά παιδιά πέθαναν από πείνα και ότι 1.000.000 και πλέον Ιουδαίοι έχασαν τη ζωή τους και 97.000 πάρθηκαν αιχμάλωτοι. Μέχρι σήμερα, η Αψίδα του Τίτου στη Ρώμη εικονίζει την επινίκια πομπή των Ρωμαίων με πολεμικά λάφυρα από το ναό της Ιερουσαλήμ.e Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι και οι άλλες θεόπνευστες προφητείες τις οποίες κατέγραψε ο Λουκάς θα εκπληρωθούν με την ίδια ακρίβεια.

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΛΟΥΚΑ

10. Ποιος ήταν ο σκοπός του έργου του Λουκά;

¹⁰ Ο πρόλογος του Λουκά (1:1-4). Ο Λουκάς καταγράφει ότι διερεύνησε όλα τα πράγματα από την αρχή με ακρίβεια και ότι αποφάσισε να τα γράψει με λογική σειρά, ώστε ο ‘κράτιστος Θεόφιλος να γνωρίσει τη βεβαιότητα’ αυτών των πραγμάτων.—1:3, 4.

11. Ποια χαρμόσυνα γεγονότα αναφέρονται στο 1ο κεφάλαιο του βιβλίου του Λουκά;

¹¹ Τα πρώτα χρόνια της ζωής του Ιησού (1:5–2:52). Ένας άγγελος εμφανίζεται στον ηλικιωμένο ιερέα Ζαχαρία με τη χαρμόσυνη είδηση ότι θα αποκτήσει γιο, τον οποίον πρέπει να ονομάσει Ιωάννη. Μέχρις ότου, όμως, γεννηθεί το παιδί, ο Ζαχαρίας δεν θα μπορεί να μιλήσει. Όπως έλεγε η υπόσχεση αυτή, η σύζυγός του, η Ελισάβετ, μένει έγκυος, μολονότι είναι κι αυτή ‘προβεβηκυία εις την ηλικίαν’. Περίπου 6 μήνες αργότερα, ο άγγελος Γαβριήλ εμφανίζεται στη Μαρία και της λέει ότι θα συλλάβει με ‘τη δύναμη του Υψίστου’ και θα γεννήσει γιο που πρέπει να ονομαστεί Ιησούς. Η Μαρία επισκέπτεται την Ελισάβετ και, ύστερα από ένα χαρωπό χαιρετισμό, διακηρύττει περιχαρής: ‘Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Ιεχωβά και ηγαλλίασε το πνεύμα μου εις τον Θεόν τον σωτήρα μου’. Μιλάει για το άγιο όνομα του Ιεχωβά και για το μεγάλο έλεος που δείχνει σε όσους τον φοβούνται. Όταν γεννιέται ο Ιωάννης, λύνεται η γλώσσα του Ζαχαρία, κι έτσι διακηρύττει κι αυτός το έλεος του Θεού και ότι ο Ιωάννης θα γίνει προφήτης που θα ετοιμάσει την οδό του Ιεχωβά.—1:7, 35, 46, 47.

12. Τι αναφέρεται σχετικά με τη γέννηση και την παιδική ηλικία του Ιησού;

¹² Στον ορισμένο καιρό, ο Ιησούς γεννιέται στη Βηθλεέμ, και ένας άγγελος ανακοινώνει αυτά ‘τα καλά νέα της μεγάλης χαράς’ στους βοσκούς που φυλάνε τα ποίμνιά τους τη νύχτα. Γίνεται η περιτομή του Ιησού σύμφωνα με το Νόμο, και κατόπιν, όταν οι γονείς του Ιησού τον ‘παρουσιάζουν στον Ιεχωβά’ στο ναό, ο ηλικιωμένος Συμεών και η προφήτισσα Άννα λέγουν κάτι σχετικά με το παιδί. Έπειτα, γυρίζουν στη Ναζαρέτ, όπου το παιδί ‘αυξάνει και ενδυναμώνεται κατά το πνεύμα, γεμίζοντας σοφία, και η χάρη του Θεού είναι μ’ αυτό’. (2:10, 22, 40) Σε ηλικία 12 ετών, όταν επισκέπτεται από τη Ναζαρέτ την Ιερουσαλήμ, ο Ιησούς καταπλήσσει τους δασκάλους με την κατανόηση που τον διακρίνει και με τις απαντήσεις που δίνει.

13. Τι κηρύττει ο Ιωάννης, και τι λαβαίνει χώρα κατά το βάφτισμα του Ιησού και αμέσως κατόπιν;

¹³ Προετοιμασία για τη διακονία (3:1–4:13). Στο 15ο έτος της βασιλείας του Τιβέριου Καίσαρα, γίνεται λόγος Θεού στον Ιωάννη, το γιο του Ζαχαρία, και ο Ιωάννης αρχίζει ‘να κηρύττει βάφτισμα μετάνοιας για άφεση αμαρτιών’, ώστε να μπορέσει ‘κάθε σάρκα να δει το σωτήριο μέσον του Θεού’. (3:3, 6) Αφού βαφτίζεται όλος ο λαός στον Ιορδάνη, βαφτίζεται και ο Ιησούς, και καθώς προσεύχεται, το άγιο πνεύμα κατεβαίνει πάνω του και ο Πατέρας του εκφράζει την επιδοκιμασία του από τον ουρανό. Ο Ιησούς Χριστός είναι τώρα 30 περίπου ετών. (Ο Λουκάς δίνει τη γενεαλογία του.) Μετά το βάφτισμά του, το πνεύμα οδηγεί τον Ιησού στην έρημο για 40 μέρες. Εδώ, ο Διάβολος τον υποβάλλει χωρίς επιτυχία σε πειρασμούς και, κατόπιν, απομακρύνεται απ’ αυτόν ‘μέχρι έναν άλλον κατάλληλο καιρό’.—4:13, ΜΝΚ.

14. Πού διασαφηνίζει την αποστολή του ο Ιησούς, ποια είναι αυτή, και πώς αντιδρούν οι ακροατές του;

¹⁴ Η αρχική διακονία του Ιησού, κυρίως στη Γαλιλαία (4:14–9:62). Στη συναγωγή της πόλης που μεγάλωσε, της Ναζαρέτ, ο Ιησούς διασαφηνίζει την αποστολή του, διαβάζοντας και εφαρμόζοντας στον εαυτό του την προφητεία των εδαφίων Ησαΐας 61:1, 2: ‘Πνεύμα Ιεχωβά είναι επ’ εμέ, δια τούτο με έχρισε· με απέστειλε δια να ευαγγελίζωμαι προς τους πτωχούς, δια να ιατρεύσω τους συντετριμμένους την καρδίαν, να κηρύξω προς τους αιχμαλώτους ελευθερίαν, και προς τους τυφλούς ανάβλεψιν, να αποστείλω τους συντεθλασμένους εν ελευθερία, δια να κηρύξω ευπρόσδεκτον του Ιεχωβά ενιαυτόν’. (4:18, 19) Η αρχική ευχαρίστηση που νιώθει ο κόσμος από τα λόγια του μετατρέπεται σε θυμό καθώς ο Ιησούς συνεχίζει την ομιλία του, και επιχειρούν να τον σκοτώσουν. Γι’ αυτό, ο Ιησούς κατεβαίνει στην Καπερναούμ, όπου θεραπεύει πολλούς ανθρώπους. Πλήθη τον ακολουθούν και προσπαθούν να τον κρατήσουν εκεί, αλλά αυτός τους λέει: «Και εις τας άλλας πόλεις πρέπει να ευαγγελίσω την βασιλείαν του Θεού· επειδή εις τούτο είμαι απεσταλμένος». (4:43) Πηγαίνει και κηρύττει στις συναγωγές της Ιουδαίας.

15. Περιγράψτε την κλήση του Πέτρου, του Ιακώβου και του Ιωάννη, καθώς και την κλήση του Ματθαίου.

¹⁵ Στη Γαλιλαία, ο Ιησούς, με θαυματουργικό τρόπο, κάνει να πιάσουν ψάρια ο Σίμων (που λέγεται και Πέτρος), ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης. Λέει στον Σίμωνα: ‘Από εδώ και εμπρός θα πιάνεις ανθρώπους’. Εγκαταλείπουν, λοιπόν, αυτοί τα πάντα και τον ακολουθούν. Ο Ιησούς συνεχίζει να προσεύχεται και να διδάσκει, και ‘δύναμη του Ιεχωβά είναι μαζί του για να γιατρεύει αυτός’. (5:10, 17) Ο Ιησούς καλεί τον Λευί (Ματθαίο), έναν περιφρονημένο τελώνη, που κάνει προς τιμήν του Ιησού ένα μεγάλο συμπόσιο, στο οποίο παρευρίσκεται, επίσης, «πλήθος πολύ τελωνών». (5:29) Αυτό προκαλεί την πρώτη από μια σειρά συγκρούσεων με τους Φαρισαίους, εξαιτίας των οποίων αυτοί εξοργίζονται και συνωμοτούν να του κάνουν κακό.

16. (α) Ύστερα από τι εκλέγει ο Ιησούς τους 12 αποστόλους; (β) Ποια σημεία τονίζονται από τον Λουκά σε μια παράλληλη απόδοση της Επί του Όρους Ομιλίας;

¹⁶ Αφού προσεύχεται μια ολόκληρη νύχτα στον Θεό, ο Ιησούς εκλέγει 12 αποστόλους ανάμεσα από τους μαθητές του. Ακολουθούν κι άλλες θεραπείες. Κατόπιν, κάνει την ομιλία που αναγράφεται στα εδάφια Λουκάς 6:20-49, η οποία είναι παράλληλη, σε συντομότερη μορφή, με την Επί του Όρους Ομιλία που αναφέρεται από το 5ο ως το 7ο κεφάλαιο του βιβλίου του Ματθαίου. Ο Ιησούς αναφέρει την εξής αντίθεση: «Μακάριοι σεις οι πτωχοί, διότι υμετέρα είναι η βασιλεία του Θεού. Πλην ουαί εις εσάς τους πλουσίους, διότι απηλαύσατε την παρηγορίαν σας». (6:20, 24) Νουθετεί τους ακροατές του να αγαπούν τους εχθρούς τους, να είναι ελεήμονες, να δίνουν, και να εξάγουν καλό από τον καλό θησαυρό της καρδιάς.

17. (α) Ποια θαύματα κάνει κατόπιν ο Ιησούς; (β) Πώς απαντάει ο Ιησούς στους αγγελιοφόρους του Ιωάννη του Βαφτιστή για το αν ο Ιησούς είναι ο Μεσσίας;

¹⁷ Όταν ο Ιησούς επιστρέφει στην Καπερναούμ, του μεταβιβάζουν την παράκληση κάποιου αξιωματικού του στρατού να θεραπεύσει ένα δούλο που δεν είναι καλά. Ο αξιωματικός πιστεύει ότι δεν είναι άξιος να μπει ο Ιησούς στο σπίτι του, και ζητάει από τον Ιησού ‘να πει λόγο’ από εκεί που βρίσκεται. Έτσι, ο δούλος θεραπεύεται, και ο Ιησούς υποκινείται να σχολιάσει: «Σας λέγω, Ουδέ εν τω Ισραήλ εύρον τοσαύτην πίστιν». (7:7, 9) Πρώτη φορά ο Ιησούς ανασταίνει νεκρό, το μοναχογιό μιας χήρας από τη Ναΐν, την οποία «εσπλαγχνίσθη». (7:13) Καθώς τα νέα για τον Ιησού διαδίδονται σε όλη την Ιουδαία, ο φυλακισμένος Ιωάννης ο Βαφτιστής στέλνει κάποιους να τον ρωτήσουν: «Συ είσαι ο ερχόμενος;» Απαντώντας, ο Ιησούς λέει στους αγγελιοφόρους: «Υπάγετε και απαγγείλατε προς τον Ιωάννην όσα είδετε και ηκούσατε· ότι τυφλοί αναβλέπουσι, χωλοί περιπατούσι, λεπροί καθαρίζονται, κωφοί ακούουσι, νεκροί εγείρονται, πτωχοί ευαγγελίζονται· και μακάριος είναι όστις δεν σκανδαλισθή εν εμοί».—7:19, 22, 23.

18. Με ποιες παραβολές, έργα και συμβουλευτικά λόγια συνεχίζεται το κήρυγμα της Βασιλείας;

¹⁸ Συνοδευόμενος από τους 12, ο Ιησούς διέρχεται «πάσαν πόλιν και κώμην, κηρύττων και ευαγγελιζόμενος την βασιλείαν του Θεού». Λέει την παραβολή του σπορέα, και ολοκληρώνει τη συζήτηση αναφέροντας: «Προσέχετε λοιπόν πώς ακούετε· διότι όστις έχει, θέλει δοθή εις αυτόν, και όστις δεν έχει, και εκείνο το οποίον νομίζει ότι έχει θέλει αφαιρεθή απ’ αυτού». (8:1, 18) Ο Ιησούς συνεχίζει να κάνει αξιοθαύμαστα έργα και θαύματα. Δίνει, επίσης, στους 12 εξουσία επί των δαιμονίων, καθώς και τη δύναμη να θεραπεύουν αρρώστιες, και τους αποστέλλει «να κηρύττωσι την βασιλείαν του Θεού, και να ιατρεύωσι τους ασθενούντας». Πέντε χιλιάδες άνθρωποι τρέφονται θαυματουργικά. Ο Ιησούς μεταμορφώνεται πάνω στο βουνό, και την επομένη θεραπεύει ένα δαιμονιζόμενο αγόρι, το οποίο δεν μπόρεσαν να θεραπεύσουν οι μαθητές. Λέει σ’ εκείνους που θέλουν να τον ακολουθήσουν να έχουν υπόψη τους το εξής: «Αι αλώπεκες έχουσι φωλεάς και τα πετεινά του ουρανού κατοικίας, ο δε Υιός του ανθρώπου δεν έχει πού να κλίνη την κεφαλήν». Για να είναι κάποιος κατάλληλος για τη Βασιλεία του Θεού πρέπει να βάλει το χέρι του στο άροτρο και να μην κοιτάζει πίσω.—9:2, 58.

19. Πώς δείχνει παραστατικά ο Ιησούς την αληθινή αγάπη για τον πλησίον;

¹⁹ Η μετέπειτα διακονία του Ιησού στην Ιουδαία (10:1–13:21). Ο Ιησούς αποστέλλει άλλους 70 στο ‘θερισμό’, και αυτοί γεμίζουν χαρά λόγω της επιτυχίας που έχει η διακονία τους. Καθώς κηρύττει ο Ιησούς, κάποιος τον ρωτάει, θέλοντας να αποδείξει ότι είναι δίκαιος: «Τις είναι ο πλησίον μου;» Προς απάντηση, ο Ιησούς λέει την παραβολή του συμπονετικού Σαμαρείτη. Ένας περαστικός ιερέας κι ένας Λευίτης αγνοούν έναν άνθρωπο που κείτεται στην άκρη του δρόμου μισοπεθαμένος από τα χτυπήματα που του έδωσαν ληστές. Κάποιος περιφρονημένος Σαμαρείτης είναι αυτός που σταματάει, περιποιείται σπλαχνικά τις πληγές αυτού του ανθρώπου, τον βάζει πάνω στο ζώο του, τον πηγαίνει σ’ ένα ξενοδοχείο και πληρώνει για να τον περιποιηθούν. Ασφαλώς, «ο ποιήσας το έλεος εις αυτόν» γίνεται ο πλησίον.—10:2, 29, 37.

20. (α) Ποιο σημείο τονίζει ο Ιησούς στη Μάρθα και στη Μαρία; (β) Πόση σπουδαιότητα αποδίδει στην προσευχή;

²⁰ Στο σπίτι της Μάρθας, ο Ιησούς την επιπλήττει ήπια, επειδή μεριμνά υπερβολικά για τις δουλειές του σπιτιού της, και επαινεί τη Μαρία, επειδή διαλέγει την καλύτερη μερίδα, δηλαδή να κάθεται και να ακούει τα λόγια του. Διδάσκει στους μαθητές του την υποδειγματική προσευχή καθώς και ότι χρειάζεται να εμμένουν στην προσευχή, λέγοντας: «Αιτείτε και θέλει σας δοθή· ζητείτε και θέλετε ευρεί». Αργότερα, βγάζει δαιμόνια και διακηρύττει ότι είναι ευτυχισμένοι «οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάττοντες αυτόν». Στη διάρκεια ενός γεύματος, συγκρούεται με τους Φαρισαίους γύρω από το θέμα του Νόμου και εκτοξεύει ουαί εναντίον τους, επειδή αυτοί αφαιρούν «το κλειδίον της γνώσεως».—11:9, 28, 52.

21. Ποια προειδοποίηση δίνει ο Ιησούς για την πλεονεξία, και τι προτρέπει τους μαθητές του να κάνουν;

²¹ Καθώς βρίσκεται πάλι με τα πλήθη, κάποιος παρακαλάει τον Ιησού: «Ειπέ προς τον αδελφόν μου να μοιρασθή μετ’ εμού την κληρονομίαν». Ο Ιησούς, με την απάντησή του, φτάνει στη ρίζα του προβλήματος: «Προσέχετε και φυλάττεσθε από της πλεονεξίας· διότι εάν τις έχη περισσά, η ζωή αυτού δεν συνίσταται εκ των υπαρχόντων αυτού». Έπειτα, λέει την παραβολή του πλούσιου που κατεδάφισε τις αποθήκες του για να οικοδομήσει μεγαλύτερες, αλλά πέθανε την ίδια εκείνη νύχτα και άφησε τα πλούτη του σε άλλους. Ο Ιησούς εξηγεί με λίγα λόγια τι θέλει να δείξει: «Ούτω θέλει είσθαι όστις θησαυρίζει εις εαυτόν και δεν πλουτεί εις Θεόν». Αφού προτρέπει τους μαθητές του να επιζητούν πρώτα τη Βασιλεία του Θεού, ο Ιησούς τούς λέει: «Μη φοβού, μικρόν ποίμνιον· διότι ο Πατήρ σας ηυδόκησε να σας δώση την βασιλείαν». Το Σάββατο θεραπεύει μια γυναίκα που ήταν άρρωστη επί 18 έτη, κι αυτό οδηγεί σε περαιτέρω σύγκρουση με τους εναντιουμένους του, οι οποίοι ντροπιάζονται.—12:13, 15, 21, 32.

22. Με ποιες εύστοχες παραβολές διδάσκει ο Ιησούς σχετικά με τη Βασιλεία;

²² Η μετέπειτα διακονία του Ιησού, κυρίως στην Περαία (13:22–19:27). Ο Ιησούς χρησιμοποιεί παραστατικές παραβολές εφιστώντας την προσοχή των ακροατών του στη Βασιλεία του Θεού. Δείχνει ότι όσοι επιζητούν εξύψωση και τιμές θα ταπεινωθούν. Όποιος κάνει συμπόσιο, ας προσκαλέσει τους φτωχούς που δεν μπορούν να ανταποδώσουν· αυτός θα είναι ευτυχισμένος και θα λάβει ανταπόδοση «εν τη αναστάσει των δικαίων». Έπειτα, ακολουθεί η παραβολή του ανθρώπου ο οποίος παραθέτει ένα πλούσιο δείπνο. Οι προσκεκλημένοι, ο ένας κατόπιν του άλλου, βρίσκουν κάποια πρόφαση για να μην πάνε: Ο ένας έχει αγοράσει κάποιο χωράφι, ο άλλος έχει αγοράσει μερικά βόδια κι ένας άλλος μόλις έχει παντρευτεί. Οργισμένος ο οικοδεσπότης στέλνει να του φέρουν «τους πτωχούς και βεβλαμμένους και χωλούς και τυφλούς», και δηλώνει ότι κανένας από εκείνους τους πρώτους προσκεκλημένους δεν «θέλει γευθή» έστω και κάτι από το δείπνο του. (14:14, 21, 24) Ο Ιησούς αναφέρει την παραβολή για το χαμένο πρόβατο που βρέθηκε, λέγοντας: «Σας λέγω ότι ούτω θέλει είσθαι χαρά εν τω ουρανώ δια ένα αμαρτωλόν μετανοούντα μάλλον παρά δια ενενήκοντα εννέα δικαίους, οίτινες δεν έχουσι χρείαν μετανοίας». (15:7) Παρόμοιο νόημα έχει η παραβολή της γυναίκας που σκουπίζει το σπίτι της για να ξαναβρεί μια δραχμή.f

23. Τι καταδεικνύεται από την αφήγηση για τον άσωτο γιο;

²³ Ο Ιησούς, κατόπιν, λέει για τον άσωτο γιο που ζήτησε από τον πατέρα του το μερίδιό του από την περιουσία και μετά το σπατάλησε «ζων ασώτως». Όταν βρέθηκε σε τρομερή ανάγκη, ο γιος λογικεύτηκε, επέστρεψε στο σπίτι του και ικέτευσε τον πατέρα του να του δείξει έλεος. Ο πατέρας του τον σπλαχνίστηκε και «δραμών επέπεσεν επί τον τράχηλον αυτού και κατεφίλησεν αυτόν». Του έδωσε ωραία ρούχα, ετοίμασε ένα μεγάλο συμπόσιο και «ήρχισαν να ευφραίνωνται». Αλλά ο μεγαλύτερος γιος ενοχλήθηκε. Με στοργικό τρόπο, ο πατέρας του τον διόρθωσε: «Τέκνον, συ πάντοτε μετ’ εμού είσαι, και πάντα τα εμά σα είναι· έπρεπε δε να ευφρανθώμεν και να χαρώμεν, διότι ο αδελφός σου ούτος νεκρός ήτο και ανέζησε, και απολωλώς ήτο και ευρέθη».—15:13, 20, 24, 31, 32.

24. Ποιες αλήθειες τονίζει ο Ιησούς στην παραβολή του πλούσιου και του Λάζαρου και στην παραβολή του Φαρισαίου και του τελώνη;

²⁴ Όταν ακούν την παραβολή του άδικου οικονόμου, οι φιλάργυροι Φαρισαίοι περιγελούν τη διδασκαλία του Ιησού, αλλά αυτός τους λέει: «Σεις είσθε οι δικαιόνοντες εαυτούς ενώπιον των ανθρώπων, ο Θεός όμως γνωρίζει τας καρδίας σας· διότι εκείνο, το οποίον μεταξύ των ανθρώπων είναι υψηλόν, βδέλυγμα είναι ενώπιον του Θεού». (16:15) Με την παραβολή του πλούσιου και του Λάζαρου, ο Ιησούς δείχνει πόσο μεγάλο είναι το χάσμα που έχει δημιουργηθεί μεταξύ εκείνων οι οποίοι έχουν την εύνοια του Θεού και εκείνων οι οποίοι έχουν την αποδοκιμασία του. Ο Ιησούς προειδοποιεί τους μαθητές ότι θα υπάρξουν αφορμές για πρόσκομμα, αλλά «ουαί εις εκείνον, δια του οποίου έρχονται»! Λέει ότι θα παρουσιαστούν δυσκολίες «καθ’ ην ημέραν ο Υιός του ανθρώπου θέλει φανερωθή». «Ενθυμείσθε την γυναίκα του Λωτ», τους λέει. (17:1, 30, 32) Με μια παραβολή, παρέχει τη διαβεβαίωση ότι σίγουρα ο Θεός θα ενεργήσει χάρη «των βοώντων προς αυτόν ημέραν και νύκτα». (18:7) Κατόπιν, με μια άλλη παραβολή ελέγχει όσους αυτοδικαιώνονται: Ένας Φαρισαίος, προσευχόμενος μέσα στο ναό, ευχαριστεί τον Θεό που δεν είναι σαν τους άλλους ανθρώπους. Ένας τελώνης, που στέκεται σε απόσταση και δεν θέλει ούτε τα μάτια του να σηκώσει προς τον ουρανό, προσεύχεται: «Ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Πώς κρίνει ο Ιησούς αυτή την κατάσταση; Δηλώνει ότι ο τελώνης είναι πιο δίκαιος από τον Φαρισαίο, «διότι πας ο υψών εαυτόν θέλει ταπεινωθή, ο δε ταπεινών εαυτόν θέλει υψωθή». (18:13, 14) Ο Ιησούς φιλοξενείται στην Ιεριχώ από τον τελώνη Ζακχαίο και λέει την παραβολή των 10 μνων, αντιπαραβάλλοντας το αποτέλεσμα που προκύπτει όταν γίνεται ευσυνείδητη διαχείριση των εμπιστευμένων συμφερόντων μ’ εκείνο που προκύπτει όταν αυτά αποκρύπτονται.

25. Πώς μπαίνει ο Ιησούς στην τελική φάση της διακονίας του, και ποιες προφητικές προειδοποιήσεις δίνει;

²⁵ Η τελική δημόσια διακονία μέσα και γύρω από την Ιερουσαλήμ (19:28–23:25). Καθώς ο Ιησούς μπαίνει στην Ιερουσαλήμ πάνω σ’ ένα γαϊδουράκι και επευφημείται από το πλήθος των μαθητών ως ‘ο ερχόμενος Βασιλεύς εν ονόματι Ιεχωβά’, οι Φαρισαίοι τού ζητούν να επιπλήξει τους μαθητές του. Ο Ιησούς απαντάει: «Εάν ούτοι σιωπήσωσιν, οι λίθοι θέλουσι φωνάξει». (19:38, 40) Λέει την αξιομνημόνευτη προφητεία του για την καταστροφή της Ιερουσαλήμ, δηλώνοντας ότι θα βάλουν γύρω της «χαράκωμα [αιχμηρούς πασσάλους, ΜΝΚ]», θα τη στενοχωρήσουν, θα την κατεδαφίσουν μαζί με τα παιδιά της και δεν θα αφήσουν πέτρα πάνω σε πέτρα. Ο Ιησούς διδάσκει το λαό μέσα στο ναό, κηρύττοντας τα καλά νέα και απαντώντας στις δόλιες ερωτήσεις των αρχιερέων, των γραμματέων και των Σαδδουκαίων με αριστοτεχνικές παραβολές και επιχειρήματα. Ο Ιησούς σκιαγραφεί με δυναμικό τρόπο το μεγαλειώδες σημείο του τέλους, αναφέροντας πάλι την περικύκλωση της Ιερουσαλήμ από στρατοπεδευμένα στρατεύματα. Οι άνθρωποι θα αποψυχούν από το φόβο τους για τα όσα πρόκειται να συμβούν, αλλά όταν αρχίσουν να γίνονται αυτά τα πράγματα, οι ακόλουθοί του πρέπει να ‘ανακύψουν και να σηκώσουν το κεφάλι τους, διότι πλησιάζει η απολύτρωσή τους’. Πρέπει να αγρυπνούν για να μπορέσουν να γλιτώσουν απ’ αυτά που πρόκειται να γίνουν.—21:28.

26. (α) Ποιες διαθήκες φέρνει στο προσκήνιο ο Ιησούς, και με τι τις συσχετίζει; (β) Πώς ενισχύεται ο Ιησούς την ώρα της δοκιμασίας, και ποια επίπληξη εκφράζει τη στιγμή της σύλληψής του;

²⁶ Είναι τώρα η 14η Νισάν του 33 Κ.Χ. Ο Ιησούς τηρεί το Πάσχα και κατόπιν, μιλώντας στους πιστούς αποστόλους του, φέρνει στο προσκήνιο τη ‘νέα διαθήκη’, συσχετίζοντάς την με το συμβολικό δείπνο, το οποίο τους δίνει εντολή να τηρούν προς ανάμνησή του. Επίσης, τους λέει: ‘Εγώ κάνω μια διαθήκη μ’ εσάς, ακριβώς όπως έχει κάνει κι ο Πατέρας μου μια διαθήκη μ’ εμένα, για μια βασιλεία’. (22:20, 29, ΜΝΚ) Την ίδια εκείνη νύχτα, καθώς ο Ιησούς προσεύχεται στο Όρος των Ελαιών, ‘εμφανίζεται σ’ αυτόν ένας άγγελος από ουρανού και τον ενισχύει. Αλλά, περιερχόμενος σε αγωνία, ο Ιησούς προσεύχεται θερμότερα· και γίνεται ο ιδρώτας του ως σταγόνες αίματος που πέφτουν στη γη’. Η ατμόσφαιρα γίνεται πιο τεταμένη όταν ο προδότης Ιούδας οδηγεί τον όχλο για να συλλάβουν τον Ιησού. Οι μαθητές φωνάζουν: «Κύριε, να κτυπήσωμεν με την μάχαιραν;» Ένας απ’ αυτούς κόβει το αφτί του δούλου του αρχιερέα, αλλά ο Ιησούς τούς επιπλήττει και γιατρεύει τον τραυματισμένο άνθρωπο.—22:43, 44, 49.

27. (α) Σε ποιο σημείο αποτυχαίνει ο Πέτρος; (β) Ποιες κατηγορίες προσάπτονται στον Ιησού, και κάτω από ποιες συνθήκες δικάζεται και καταδικάζεται;

²⁷ Ο Ιησούς οδηγείται αμέσως στο σπίτι του αρχιερέα για ανάκριση, και, μέσα στην παγερή νύχτα, ο Πέτρος αναμειγνύεται με το πλήθος που κάθεται γύρω από μια φωτιά. Σε 3 περιπτώσεις τον κατηγορούν ότι είναι ακόλουθος του Ιησού, και 3 φορές αυτός το αρνείται. Τότε, λαλεί ο πετεινός. Ο Κύριος στρέφεται και κοιτάζει τον Πέτρο, και ο Πέτρος, φέρνοντας στη μνήμη του πώς είχε προείπει ο Ιησούς ότι θα συνέβαινε αυτό ακριβώς, βγαίνει έξω και κλαίει πικρά. Τον Ιησού τον πηγαίνουν πρώτα στην αίθουσα του Σάνχεδριν και μετά τον οδηγούν μπροστά στον Πιλάτο, όπου τον κατηγορούν ότι ξεσηκώνει το έθνος, εμποδίζοντας την πληρωμή φόρων και «λέγοντα εαυτόν ότι είναι Χριστός βασιλεύς». Ο Πιλάτος, μαθαίνοντας ότι ο Ιησούς είναι Γαλιλαίος, τον στέλνει στον Ηρώδη, που τυχαίνει να βρίσκεται στην Ιερουσαλήμ εκείνες τις μέρες. Ο Ηρώδης και οι φρουροί του εμπαίζουν τον Ιησού και τον στέλνουν πίσω, για να δικαστεί μπροστά σ’ ένα μαινόμενο όχλο. Ο Πιλάτος ‘παραδίδει τον Ιησούν εις το θέλημα αυτών’.—23:2, 25.

28. (α) Τι υπόσχεται ο Ιησούς στο ληστή που δείχνει πίστη σ’ αυτόν; (β) Τι καταγράφει ο Λουκάς σχετικά με το θάνατο, την ταφή και την ανάσταση του Ιησού;

²⁸ Ο θάνατος, η ανάσταση και η ανάληψη του Ιησού (23:26–24:53). Τον Ιησού τον κρεμούν σ’ ένα ξύλο, ανάμεσα σε 2 κακούργους. Ο ένας τον χλευάζει, ο άλλος όμως εκδηλώνει πίστη και παρακαλάει τον Ιησού να τον θυμηθεί στη Βασιλεία του. Ο Ιησούς υπόσχεται: ‘Στ’ αλήθεια σου λέω σήμερα, Θα είσαι μαζί μου στον Παράδεισο’. (23:43, ΜΝΚ) Κατόπιν γίνεται σκοτάδι ασυνήθιστο, σχίζεται στη μέση το καταπέτασμα του ναού και ο Ιησούς φωνάζει: «Πάτερ, εις χείρας σου παραδίδω το πνεύμα μου». Τη στιγμή εκείνη πεθαίνει, και το σώμα του το κατεβάζουν και το αποθέτουν σ’ ένα λαξευτό τάφο. Την πρώτη μέρα της εβδομάδας, οι γυναίκες που είχαν έρθει μαζί του από τη Γαλιλαία πηγαίνουν στον τάφο, αλλά δεν μπορούν να βρουν το σώμα του Ιησού. Όπως ακριβώς είχε προείπει ο ίδιος, αυτός αναστήθηκε την τρίτη μέρα!—23:46.

29. Με ποια χαρωπή αφήγηση τελειώνει το Ευαγγέλιο του Λουκά;

²⁹ Ο Ιησούς παρουσιάζεται σε 2 από τους μαθητές του, στο δρόμο προς τους Εμμαούς, και χωρίς να πει ποιος είναι τους μιλάει για τα παθήματά του και τους ερμηνεύει τις Γραφές. Ξαφνικά, αυτοί τον αναγνωρίζουν, αλλά εκείνος εξαφανίζεται. Τώρα σχολιάζουν: «Δεν εκαίετο εν ημίν η καρδία ημών, ότε ελάλει προς ημάς καθ’ οδόν, και μας εξήγει τας γραφάς;» Τρέχουν πίσω στην Ιερουσαλήμ για να το πουν στους άλλους μαθητές. Ενώ ακόμη συζητούν γι’ αυτά τα πράγματα, παρουσιάζεται ο Ιησούς ανάμεσά τους. Δεν μπορούν να το πιστέψουν, νιώθοντας ανείπωτη χαρά και θαυμασμό. Τότε, ο Ιησούς ‘διανοίγει το νου τους για να καταλάβουν’ από τις Γραφές τη σημασία όλων αυτών που έχουν συμβεί. Ο Λουκάς τελειώνει την αφήγηση του Ευαγγελίου του με την περιγραφή της ανάληψης του Ιησού στον ουρανό.—24:32, 45.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

30, 31. (α) Πώς το βιβλίο του Λουκά αυξάνει τη σιγουριά για το ότι οι Εβραϊκές Γραφές είναι θεόπνευστες; (β) Ποια λόγια του Ιησού παραθέτει ο Λουκάς για να το υποστηρίξει αυτό;

³⁰ Τα «κατά Λουκάν» καλά νέα αυξάνουν τη σιγουριά μας για το Λόγο του Θεού και δυναμώνουν την πίστη μας, ώστε να μπορούμε να σταθούμε παρά τα χτυπήματα που δεχόμαστε απ’ αυτόν τον ξένο κόσμο. Ο Λουκάς παρέχει πολλά παραδείγματα επακριβών εκπληρώσεων των Εβραϊκών Γραφών. Παρουσιάζει τον Ιησού να δείχνει, με χαρακτηριστικές λέξεις από το βιβλίο του Ησαΐα, ποια είναι η αποστολή του, και φαίνεται ότι ο Λουκάς χρησιμοποιεί αυτή την αποστολή ως θέμα ολόκληρου του βιβλίου. (Λουκ. 4:17-19· Ησ. 61:1, 2) Αυτή ήταν μια από τις περιπτώσεις που ο Ιησούς παρέθεσε εδάφια από τους Προφήτες. Παρέθεσε, επίσης, από το Νόμο—λόγου χάρη, στην περίπτωση που απέκρουσε τους 3 πειρασμούς του Διαβόλου—και από τους Ψαλμούς, για παράδειγμα, όταν ρώτησε τους εναντιουμένους του: «Πώς λέγουσι τον Χριστόν ότι είναι υιός του Δαβίδ;» Η αφήγηση του Λουκά περιέχει πολλές άλλες παραθέσεις από τις Εβραϊκές Γραφές.—Λουκ. 4:4, 8, 12· 20:41-44· Δευτ. 8:3· 6:13, 16· Ψαλμ. 110:1.

³¹ Όταν ο Ιησούς μπήκε στην Ιερουσαλήμ πάνω σ’ ένα γαϊδουράκι, όπως είχε προλεχθεί στο εδάφιο Ζαχαρίας 9:9, τα πλήθη τον επευφήμησαν με χαρά, εφαρμόζοντας σ’ αυτόν το εδάφιο Ψαλμός 118:26. (Λουκ. 19:35-38) Σ’ ένα σημείο, 2 εδάφια του βιβλίου του Λουκά αρκούν για να καλύψουν 6 πράγματα που προφήτευσαν οι Εβραϊκές Γραφές σχετικά με τον επονείδιστο θάνατο του Ιησού και την ανάστασή του. (Λουκ. 18:32, 33· Ψαλμ. 22:7· Ησ. 50:6· 53:5-7· Ιωνάς 1:17) Τελικά, μετά την ανάστασή του, ο Ιησούς έδωσε δυναμικά στους μαθητές του να καταλάβουν τη σπουδαιότητα όλων των Εβραϊκών Γραφών. «Είπε δε προς αυτούς· Ούτοι είναι οι λόγοι, τους οποίους ελάλησα προς υμάς ότε ήμην έτι μεθ’ υμών, ότι πρέπει να πληρωθώσι πάντα τα γεγραμμένα εν τω νόμω του Μωυσέως και προφήταις και ψαλμοίς περί εμού. Τότε διήνοιξεν αυτών τον νουν, δια να καταλάβωσι τας γραφάς». (Λουκ. 24:44, 45) Σαν εκείνους τους πρώτους μαθητές του Ιησού Χριστού, κι εμείς μπορούμε να διαφωτιστούμε και να αποκτήσουμε ισχυρή πίστη δίνοντας προσοχή στις εκπληρώσεις των Εβραϊκών Γραφών, που με τόση ακρίβεια εξηγούνται από τον Λουκά και τους άλλους συγγραφείς των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών.

32. Πώς δίνει έμφαση η αφήγηση του Λουκά στη Βασιλεία, και ποια πρέπει να είναι η στάση μας ως προς τη Βασιλεία;

³² Σε όλη την αφήγησή του, ο Λουκάς στρέφει συνεχώς τον αναγνώστη του προς τη Βασιλεία του Θεού. Από την αρχή του βιβλίου, όπου ο άγγελος υπόσχεται στη Μαρία ότι το παιδί που θα γεννήσει «θέλει βασιλεύσει επί τον οίκον του Ιακώβ εις τους αιώνας, και της βασιλείας αυτού δεν θέλει είσθαι τέλος», ως τα τελευταία κεφάλαια, όπου ο Ιησούς λέει ότι θα περιλάβει τους αποστόλους στη διαθήκη για τη Βασιλεία, ο Λουκάς δίνει έμφαση στην ελπίδα της Βασιλείας. (1:33· 22:28, 29) Δείχνει τον Ιησού να θέτει το παράδειγμα στο κήρυγμα της Βασιλείας και να στέλνει τους 12 αποστόλους, και αργότερα τους 70, για να κάνουν αυτό ακριβώς το έργο. (4:43· 9:1, 2· 10:1, 8, 9) Η αποκλειστική αφοσίωση που απαιτείται για να μπει κανείς στη Βασιλεία υπογραμμίζεται από τα σαφή λόγια του Ιησού: «Άφες τους νεκρούς να θάψωσι τους εαυτών νεκρούς· συ δε απελθών κήρυττε την βασιλείαν του Θεού», και, «Ουδείς βαλών την χείρα αυτού επί άροτρον και βλέπων εις τα οπίσω είναι αρμόδιος δια την βασιλείαν του Θεού».—9:60, 62.

33. Δώστε παραδείγματα της έμφασης που θέτει ο Λουκάς στην προσευχή. Ποιο δίδαγμα μπορούμε να πάρουμε απ’ αυτό;

³³ Ο Λουκάς δίνει έμφαση στο θέμα της προσευχής. Το Ευαγγέλιό του ξεχωρίζει απ’ αυτή την άποψη. Λέει για το πλήθος που προσευχόταν ενόσω ο Ζαχαρίας ήταν μέσα στο ναό, για τον Ιωάννη τον Βαφτιστή που γεννήθηκε ως απάντηση στις προσευχές για ένα παιδί, καθώς και για την προφήτισσα Άννα που προσευχόταν μέρα και νύχτα. Λέει ότι ο Ιησούς προσευχόταν την ώρα του βαφτίσματός του, ότι πέρασε ολόκληρη τη νύχτα προσευχόμενος προτού διαλέξει τους 12 και ότι προσευχόταν κατά τη διάρκεια της μεταμόρφωσης. Ο Ιησούς νουθετεί τους μαθητές του «πάντοτε να προσεύχωνται και να μη αποκάμνωσι», δείχνοντάς το αυτό με την παραβολή για μια επίμονη χήρα που ικέτευε συνεχώς κάποιον κριτή, μέχρις ότου αυτός της απέδωσε δικαιοσύνη. Μόνο ο Λουκάς λέει για την παράκληση που εξέφρασαν οι μαθητές στον Ιησού να τους διδάξει να προσεύχονται, και για την ενίσχυση που έδωσε ο άγγελος στον Ιησού καθώς προσευχόταν στο Όρος των Ελαιών· και μόνο αυτός αναφέρει τα λόγια της τελευταίας προσευχής του Ιησού: «Πάτερ, εις χείρας σου παραδίδω το πνεύμα μου». (1:10, 13· 2:37· 3:21· 6:12· 9:28, 29· 18:1-8· 11:1· 22:39-46· 23:46) Όπως την εποχή που έγραψε ο Λουκάς το Ευαγγέλιό του, έτσι και σήμερα η προσευχή είναι μια ζωτική προμήθεια για την ενίσχυση όλων εκείνων που εκτελούν το θεϊκό θέλημα.

34. Ποιες ιδιότητες του Ιησού τονίζει ο Λουκάς, παρέχοντας ένα ωραίο παράδειγμα για τους Χριστιανούς;

³⁴ Με τον ιδιαίτερα παρατηρητικό νου του και το εύγλωττο, περιγραφικό ύφος του, ο Λουκάς δίνει θέρμη και ζωντάνια στη διδασκαλία του Ιησού. Η αγάπη, η καλοσύνη, το έλεος και η συμπόνια του Ιησού για τους αδυνάτους, τους καταπιεσμένους και καταδυναστευομένους παρουσιάζονται σε οξεία αντίθεση με την ψυχρή, τυπολατρική, περιοριστική και υποκριτική θρησκεία των γραμματέων και των Φαρισαίων. (4:18· 18:9) Ο Ιησούς δίνει συνεχή ενθάρρυνση και βοήθεια στους φτωχούς, στους αιχμαλώτους, στους τυφλούς και στους συντετριμμένους, παρέχοντας έτσι λαμπρό παράδειγμα για εκείνους που επιζητούν να ‘ακολουθούν τα ίχνη αυτού’.—1 Πέτρ. 2:21.

35. Γιατί μπορούμε να είμαστε αληθινά ευγνώμονες στον Ιεχωβά για το ότι μας προμήθευσε το Ευαγγέλιο του Λουκά;

³⁵ Όπως ακριβώς ο Ιησούς, ο τέλειος Γιος του Θεού ο οποίος επιτέλεσε θαυμάσια έργα, εκδήλωσε στοργικό ενδιαφέρον για τους μαθητές του και για όλους τους ανθρώπους που είχαν ειλικρινή καρδιά, έτσι κι εμείς πρέπει να προσπαθούμε να επιτελούμε τη διακονία μας με αγάπη, ναι, ‘λόγω της τρυφερής συμπόνιας του Θεού μας’. (Λουκ. 1:78, ΜΝΚ) Για το σκοπό αυτό, τα «κατά Λουκάν» καλά νέα είναι πράγματι ιδιαίτερα ωφέλιμα και χρήσιμα. Μπορούμε να είμαστε αληθινά ευγνώμονες στον Ιεχωβά για το ότι ενέπνευσε τον Λουκά, ‘το γιατρό τον αγαπητό’, να γράψει αυτή την ακριβή, εποικοδομητική και ενθαρρυντική αφήγηση, που τονίζει τη σωτηρία μέσω της Βασιλείας υπό τον Ιησού Χριστό, ο οποίος αποτελεί ‘το σωτήριο μέσον του Θεού’.—Κολ. 4:14· Λουκ. 3:6.

[Υποσημειώσεις]