Εξομολόγηση

Βασίζεται στην Αγία Γραφή το “μυστήριο της εξομολόγησης” προς έναν ιερέα;

Ο τρόπος με τον οποίο προσφωνείται ο ιερέας

Ο πατροπαράδοτος τύπος, που χρησιμοποιείται συχνά από τους Καθολικούς, είναι: «Ευλόγησέ με, Πάτερ, επειδή αμάρτησα. Πέρασε [διάστημα χρόνου] από την τελευταία μου Εξομολόγηση».​—Περιοδικό Ο Καθολικός των ΗΠΑ (U.S. Catholic), Οκτώβριος 1982, σ. 6.

Ματθ. 23:1, 9, ΜΠΚ: «Τότε ο Ιησούς . . . είπε: . . . “Πατέρα σας μην ονομάσετε κανέναν στη γη, γιατί ένας είναι ο Πατέρας σας: ο ουράνιος».

Αμαρτήματα που μπορούν να συγχωρηθούν

“Άφεση παρέχεται σε όλα τα εξομολογηθέντα αμαρτήματα, μεγάλα και μικρά”.​—Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία (της Ορθόδοξης θεολογίας), Αθ. Μαρτίνου, Τόμ. 8, (Αθήνα, 1966), στ. 1058.

«Ανέκαθεν η Εκκλησία δίδασκε ότι όλα τα αμαρτήματα, όσο σοβαρά και αν είναι, μπορούν να συγχωρηθούν».​—Η Καθολική Εγκυκλοπαίδεια ([The Catholic Encyclopedia] που φέρει την Καθολική σφραγίδα και έγκριση), Ρ. Κ. Μπρόντερικ (Νάσβιλ, Τενεσί· 1976), σ. 554.

Εβρ. 10:26, ΜΠΚ: «Αν ζούμε στην αμαρτία με τη θέλησή μας παρ’ όλο που γνωρίσαμε καλά την αλήθεια, δεν απομένει πια καμιά θυσία για τη συγχώρηση των αμαρτιών μας».

Μάρκ. 3:29, ΜΠΚ: «Όποιος όμως προσβάλει το Πνεύμα το Άγιο, δε θα συγχωρηθεί ποτέ· είναι ένοχος αιώνιας καταδίκης».

Πώς πρέπει να δείχνεται η μετάνοια

Συχνά ο εξομολογητής ζητάει από τον μετανοούντα να πει αρκετές φορές το «Πάτερ Ημών», το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με» ή το «Χαίρε Μαρία».

Ματθ. 6:7: «Όταν προσεύχεστε, μη λέτε τα ίδια πράγματα ξανά και ξανά, όπως κάνουν οι εθνικοί, γιατί νομίζουν ότι θα εισακουστούν λόγω της πολυλογίας τους».

Ματθ. 6:9-12, ΜΠΚ: «Εσείς, λοιπόν, έτσι να προσεύχεστε: Πατέρα μας, που βρίσκεσαι στους ουρανούς, . . . χάρισέ μας τα χρέη των αμαρτιών μας». (Δεν υπάρχει καμιά εντολή στην Αγία Γραφή που να μας λέει να προσευχόμαστε στη Μαρία ή μέσω αυτής. Βλέπε Φιλιππησίους 4:6, επίσης σελίδες 294, 295, στο λήμμα «Μαρία».)

Ρωμ. 12:9, ΕΜΖ: «Η αγάπη σας να είναι απροσποίητη. Να απεχθάνεστε το κακό και να μένετε σταθερά προσκολλημένοι στο καλό».

Δεν εξουσιοδότησε ο Ιησούς τους αποστόλους του να συγχωρούν αμαρτίες;

Ιωάν. 20:21-23, ΜΠΚ: «“Όπως ο Πατέρας έστειλε εμένα, έτσι στέλνω κι εγώ εσάς”. Έπειτα από τα λόγια αυτά, φύσηξε στα πρόσωπά τους και τους λέει: “Λάβετε Πνεύμα Άγιο. Σε όποιους συγχωρήσετε τις αμαρτίες, θα τους είναι συγχωρημένες· σε όποιους τις κρατήσετε ασυγχώρητες, θα κρατηθούν έτσι”».

Πώς το κατάλαβαν και πώς το εφάρμοσαν αυτό οι απόστολοι; Δεν αναφέρεται στην Αγία Γραφή ούτε μία περίπτωση μυστικής εξομολόγησης σε απόστολο έπειτα από την οποία να έδωσε αυτός συγχώρηση. Ωστόσο, στην Αγία Γραφή εκτίθενται οι απαιτήσεις για να συγχωρηθεί κάποιος από τον Θεό. Οι απόστολοι, κατευθυνόμενοι από το άγιο πνεύμα, μπορούσαν να διακρίνουν αν κάποιος ανταποκρινόταν σε αυτές τις απαιτήσεις και βάσει αυτού μπορούσαν να πουν αν ο Θεός τον είχε συγχωρήσει ή όχι. Για παραδείγματα, βλέπε Πράξεις 5:1-11, επίσης 1 Κορινθίους 5:1-5 και 2 Κορινθίους 2:6-8.

Βλέπε επίσης το λήμμα «Διαδοχή Αποστόλων».

Οι γνώμες των μελετητών σχετικά με την προέλευση της μυστικής εξομολόγησης διαφέρουν

Η Εκκλησιαστική Ιστορία, του Β. Στεφανίδη, αναφέρει: “Η μυστική εξομολόγηση των κρυφών αμαρτημάτων επικράτησε στην Ανατολή και στη Δύση από την 4η εκατονταετηρίδα”.​—Εκδόσεις Παπαδημητρίου, Έκτη Έκδοση, σ. 304, 305.

Η Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, του Ρ. Κ. Μπρόντερικ, δηλώνει: «Από τον τέταρτο αιώνα και μετά η μυστική εξομολόγηση είναι η αναγνωρισμένη μέθοδος».​—Σ. 58.

Η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια λέει: «Πολλοί σύγχρονοι Καθολικοί και Προτεστάντες ιστορικοί ανάγουν την προέλευση των επιτίμιων ως κανονικού μέσου διαπαιδαγώγησης στις εκκλησίες της Ιρλανδίας, της Ουαλίας και της Βρετανίας, όπου τα Μυστήρια, περιλαμβανομένης και της Μετάνοιας, τα τελούσε συνήθως ο ηγούμενος του μοναστηριού και οι ιερείς-μοναχοί του. Φαίνεται ότι η συνήθεια των επανειλημμένων εξομολογήσεων και της ομολογίας πίστης εισάχθηκε στους λαϊκούς με υπόδειγμα τις εξομολογήσεις των μοναχών και τη μοναστική συνήθεια παροχής πνευματικής κατεύθυνσης, δημόσιας και ιδιωτικής. . . . Ωστόσο, μόνο από τον 11ο αιώνα και μετά άρχισαν τα κρυφά αμαρτήματα να συγχωρούνται την ώρα της εξομολόγησης και προτού ολοκληρωθούν τα επιτίμια».​—New Catholic Encyclopedia (1967), Τόμ. 11, σ. 75.

Ο ιστορικός Α. Χ. Σάις γράφει: «Τα θρησκευτικά κείμενα δείχνουν ότι στη Βαβυλωνία ασκούνταν τόσο η δημόσια όσο και η μυστική εξομολόγηση. Στην πραγματικότητα, φαίνεται ότι η μυστική εξομολόγηση ήταν η αρχαιότερη και η πιο συνηθισμένη μέθοδος».​—Οι Θρησκείες της Αρχαίας Αιγύπτου και της Βαβυλωνίας ([The Religions of Ancient Egypt and Babylonia] Εδιμβούργο, 1902), σ. 497.

Τι πιστεύουν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά σχετικά με την εξομολόγηση;

Όταν ένα άτομο αμαρτάνει εναντίον του Θεού

Ματθ. 6:6-12: «Όταν προσεύχεσαι, πήγαινε μέσα στο ιδιαίτερο δωμάτιό σου και, αφού κλείσεις την πόρτα σου, προσευχήσου στον Πατέρα σου, ο οποίος είναι στα κρυφά . . . “Πατέρα μας που είσαι στους ουρανούς, ας αγιαστεί το όνομά σου . . . και συγχώρησέ μας τα χρέη μας, όπως και εμείς έχουμε συγχωρήσει τους χρεώστες μας”».

Ψαλμ. 32:5: «Την αμαρτία μου εξομολογήθηκα τελικά σε εσένα [Θεέ], και το σφάλμα μου δεν το κάλυψα. Είπα: “Θα εξομολογηθώ τις παραβάσεις μου στον Ιεχωβά”. Και εσύ συγχώρησες το σφάλμα των αμαρτιών μου».

1 Ιωάν. 2:1: «Αν κανείς διαπράξει αμαρτία, έχουμε βοηθό που είναι μαζί με τον Πατέρα, τον Ιησού Χριστό, που είναι δίκαιος».

Όταν κάποιος αδικεί συνάνθρωπό του ή αδικείται ο ίδιος

Ματθ. 5:23, 24: «Αν, λοιπόν, φέρνεις το δώρο σου στο θυσιαστήριο και εκεί θυμηθείς ότι ο αδελφός σου έχει κάτι εναντίον σου, άφησε το δώρο σου εκεί, μπροστά στο θυσιαστήριο, και φύγε· πρώτα κάνε ειρήνη με τον αδελφό σου και κατόπιν, αφού γυρίσεις, πρόσφερε το δώρο σου».

Ματθ. 18:15: «Αν ο αδελφός σου διαπράξει αμαρτία, πήγαινε και έκθεσε ξεκάθαρα το σφάλμα του ανάμεσα σε εσένα και σε αυτόν μόνο».

Λουκ. 17:3: «Αν ο αδελφός σου διαπράξει αμαρτία, επίπληξέ τον, και αν μετανοήσει, συγχώρησέ τον».

Εφεσ. 4:32: «Να δείχνετε καλοσύνη ο ένας στον άλλον και τρυφερή συμπόνια, συγχωρώντας ανεπιφύλακτα ο ένας τον άλλον όπως και ο Θεός μέσω του Χριστού συγχώρησε ανεπιφύλακτα εσάς».

Όταν κάποιος αναμειχθεί σε σοβαρή αδικοπραγία και θέλει πνευματική βοήθεια

Ιακ. 5:14-16: «Είναι κανείς μεταξύ σας άρρωστος [πνευματικά]; Ας καλέσει τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας, και ας προσευχηθούν για αυτόν, αλείβοντάς τον με λάδι στο όνομα του Ιεχωβά. Και η προσευχή της πίστης θα κάνει καλά εκείνον που πάσχει, και ο Ιεχωβά θα τον εγείρει. Και αν έχει διαπράξει αμαρτίες, αυτό θα του συγχωρηθεί [από τον Θεό]. Να ομολογείτε, λοιπόν, φανερά τις αμαρτίες σας ο ένας στον άλλον και να προσεύχεστε ο ένας για τον άλλον, για να γιατρευτείτε».

Παρ. 28:13: «Όποιος καλύπτει τις παραβάσεις του δεν θα έχει επιτυχία, αλλά σε όποιον τις ομολογεί και τις εγκαταλείπει θα δειχτεί έλεος».

Τι γίνεται αν ένα άτομο διαπράττει αμαρτίες αλλά δεν ζητάει βοήθεια;

Γαλ. 6:1: «Αδελφοί, ακόμη και αν ένας άνθρωπος κάνει κάποιο εσφαλμένο βήμα προτού το αντιληφθεί, εσείς που έχετε πνευματικά προσόντα να προσπαθείτε να διορθώσετε αυτόν τον άνθρωπο με πνεύμα πραότητας, προσέχοντας ο καθένας σας τον εαυτό του, μήπως και εσύ πειραστείς».

1 Τιμ. 5:20: «Να ελέγχεις μπροστά σε όλους τους παρατηρητές [δηλαδή εκείνους που γνωρίζουν προσωπικά την υπόθεση] εκείνους που αμαρτάνουν, για να έχουν φόβο και οι υπόλοιποι».

1 Κορ. 5:11-13: «Να πάψετε να συναναστρέφεστε με οποιονδήποτε αποκαλείται αδελφός ο οποίος είναι πόρνος ή άπληστος ή ειδωλολάτρης ή υβριστής ή μέθυσος ή άρπαγας, μάλιστα ούτε καν να τρώτε με τέτοιον άνθρωπο. . . . “Να απομακρύνετε τον πονηρό άνθρωπο από ανάμεσά σας”».