Θεία Ευχαριστία

Μετατρέπεται πραγματικά το ψωμί και το κρασί σε σώμα και σε αίμα του Χριστού;

Η Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία λέει: “Διά του καθαγιασμού των τιμίων δώρων και της επίκλησης του Αγίου Πνεύματος μεταβάλλονται . . . ο άρτος και ο οίνος αληθώς και πραγματικώς σε σώμα και αίμα του Χριστού, έστω και αν κατά την εξωτερική εμφάνιση και τη γεύση φαίνονται ως κοινός . . . άρτος και οίνος”.​—Τόμ. 5, στ. 1123.

Σε μια «Επίσημη Ομολογία Πίστης» στις 30 Ιουνίου 1968, ο Πάπας Παύλος ΣΤ΄ διακήρυξε: «Πιστεύουμε ότι όπως το ψωμί και το κρασί που ευλογήθηκαν από τον Κύριο στο Τελευταίο Δείπνο μετατράπηκαν σε Σώμα και σε Αίμα του . . . έτσι και το ψωμί και το κρασί που ευλογούνται από τον ιερέα μετατρέπονται σε Σώμα και σε Αίμα του ενθρονισμένου στον ουρανό Χριστού . . . Αυτή η μυστηριώδης μετατροπή πολύ κατάλληλα αποκαλείται από την Εκκλησία μετουσίωση». (Επίσημες Καθολικές Διδασκαλίες​—Χριστός ο Κύριός Μας [Official Catholic Teachings​—Christ Our Lord], Γουίλμινγκτον, N.C.· 1978, Αμάντα Τζ. Γουάτλινγκτον, σ. 411) Συμφωνεί η Αγία Γραφή με αυτή τη δοξασία;

Τι εννοούσε ο Ιησούς όταν είπε: «Αυτό είναι το σώμα μου», «Αυτό είναι το αίμα μου»;

Ματθ. 26:26-29, ΜΠΚ: «Ενώ έτρωγαν, πήρε ο Ιησούς το ψωμί και αφού είπε ευχαριστήρια προσευχή, το έκοψε κομμάτια και το έδωσε στους μαθητές του λέγοντας: “Λάβετε και φάγετε· αυτό είναι το σώμα μου”. Ύστερα πήρε το ποτήρι και, αφού είπε ευχαριστήρια προσευχή, τους το έδωσε λέγοντας: “Πιείτε από αυτό όλοι, γιατί αυτό είναι το αίμα μου, που επισφραγίζει τη νέα διαθήκη και χύνεται για χάρη όλων, για να τους συγχωρηθούν οι αμαρτίες. Σας βεβαιώνω πως δεν θα ξαναπιώ από τούτο τον καρπό του αμπελιού ως την ημέρα που θα το πίνω καινούριο μαζί σας στη βασιλεία του Πατέρα μου”».

Σχετικά με τις εκφράσεις «αυτό είναι το σώμα μου» και «αυτό είναι το αίμα μου», αξίζει να σημειωθούν τα εξής: Η Mo τις αποδίδει «αυτό σημαίνει το σώμα μου», «αυτό σημαίνει το αίμα μου». (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.) Η ΜΝΚ λέει το ίδιο. Η LEF τις αποδίδει «αυτό αντιπροσωπεύει το σώμα μου», «αυτό αντιπροσωπεύει το αίμα μου». (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.) Οι αποδόσεις αυτές συμφωνούν με όσα αναφέρονται στα συμφραζόμενα, στο εδάφιο 29, όπου ο Ιησούς περιγράφει το περιεχόμενο του ποτηριού ως «τούτο τον καρπό του αμπελιού», και αυτό αφού είχε πει προηγουμένως: «Αυτό είναι το αίμα μου».

Εξετάστε τις εκφράσεις «αυτό είναι το σώμα μου» και «αυτό είναι το αίμα μου» στο φως της παραστατικής γλώσσας που χρησιμοποιείται σε άλλα σημεία των Γραφών. Ο Ιησούς είπε επίσης: «Εγώ είμαι το φως του κόσμου», «Εγώ είμαι η θύρα για τα πρόβατα», «Εγώ είμαι το αληθινό κλήμα». (Ιωάν. 8:12· 10:7· 15:1, ΜΠΚ) Καμιά από αυτές τις εκφράσεις δεν υπονοούσε θαυματουργική μετατροπή, έτσι δεν είναι;

Στο εδάφιο 1 Κορινθίους 11:25 (ΜΠΚ), ο απόστολος Παύλος έγραψε σχετικά με το Τελευταίο Δείπνο και παρουσίασε τις ίδιες απόψεις με λίγο διαφορετικά λόγια. Αντί να παραθέσει τα λόγια του Ιησού σχετικά με το ποτήρι: «Πιείτε από αυτό όλοι, γιατί αυτό είναι το αίμα μου, που επισφραγίζει τη νέα διαθήκη», το διατύπωσε ως εξής: «Αυτό το ποτήριο είναι η νέα διαθήκη που επικυρώνεται με το αίμα μου». Ασφαλώς αυτό δεν σήμαινε ότι το ποτήρι μετατράπηκε κατά κάποιον τρόπο θαυματουργικά και έγινε η νέα διαθήκη. Δεν είναι πιο λογικό να συμπεράνουμε ότι αυτό που περιείχε το ποτήρι αντιπροσώπευε το αίμα του Ιησού μέσω του οποίου επικυρώθηκε η νέα διαθήκη;

Τι εννοούσε ο Ιησούς με τη δήλωσή του στα εδάφια Ιωάννης 6:53-57;

«Ο Ιησούς τους είπε: “Σας βεβαιώνω: αν δεν φάτε τη σάρκα του Υιού του Ανθρώπου και δεν πιείτε το αίμα του, δεν έχετε μετοχή στη ζωή. Αυτός που τρώει τη σάρκα μου και πίνει το αίμα μου έχει ζωή παντοτινή, κι εγώ θα τον αναστήσω την έσχατη ημέρα. Γιατί η σάρκα μου είναι αληθινή τροφή και το αίμα μου αληθινό ποτό. Εκείνος που τρώει τη σάρκα μου και πίνει το αίμα μου είναι ενωμένος μαζί μου, κι εγώ μ’ αυτόν. Ο Πατέρας, η πηγή της ζωής, με έστειλε κι εγώ ζω εξαιτίας του. Έτσι, κι αυτός που τρώει εμένα θα ζήσει εξαιτίας μου”».​—Ιωάν. 6:53-57, ΜΠΚ.

Μήπως η δήλωση αυτή σήμαινε ότι θα έπρεπε στην κυριολεξία να φάνε τη σάρκα του Ιησού και να πιουν το αίμα του; Αν ναι, τότε ο Ιησούς τούς συνιστούσε να παραβούν το Νόμο που είχε δώσει ο Θεός στον Ισραήλ μέσω του Μωυσή. Ο Νόμος εκείνος απαγόρευε τη βρώση οποιουδήποτε είδους αίματος. (Λευιτ. 17:10-12) Ο Ιησούς, όχι μόνο δεν σύστησε κάτι τέτοιο, αλλά καταδίκασε κιόλας έντονα την παραβίαση οποιασδήποτε από τις απαιτήσεις του Νόμου. (Ματθ. 5:17-19) Συνεπώς, αυτό που είχε ο Ιησούς υπόψη του πρέπει να ήταν η βρώση και η πόση με μεταφορική έννοια, δηλαδή με την άσκηση πίστης στην αξία της τέλειας ανθρώπινης θυσίας του.​—Παράβαλε Ιωάννης 3:16· 4:14· 6:35, 40.

Έδωσε ο Ιησούς οδηγίες στους μαθητές του να τηρούν, όχι απλώς την ανάμνηση του θανάτου του, αλλά μια τελετή που θα ανανέωνε στην πραγματικότητα τη θυσία του;

Σύμφωνα με το βιβλίο Δογματική της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας, “η ευχαριστία είναι πραγματική και αναίμακτη παράσταση της σταυρικής θυσίας . . . Είναι η θυσία του Γολγοθά συνεχιζόμενη και εφαρμοζόμενη, καθόσον ο Σωτήρας ως θύτης, αλλά και συγχρόνως ως θύμα, προσφέρει στον πατέρα το σώμα του και το αίμα του υπό τη μορφή του άρτου και του οίνου”.​—Χρήστου Ανδρούτσου, καθηγητή θεολογίας, (Αθήνα, 1907), σ. 344, 367.

Η Καθολική Εγκυκλοπαίδεια αναφέρει: «Σκοπός της Εκκλησίας είναι να θεωρείται η Θεία Ευχαριστία “αληθινή και κατάλληλη θυσία” . . . Η κύρια πηγή της διδασκαλίας μας, όμως, είναι η παράδοση, η οποία από πολύ παλιά δήλωνε την ικετευτική αξία της Ευχαριστιακής Θυσίας».​—The Catholic Encyclopedia (1913), Τόμ. 10, σ. 6, 17.

Ο ίδιος ο Ιησούς είπε: «Αυτό που κάνω τώρα, να το κάνετε στην ανάμνησή μου». (Λουκ. 22:19· 1 Κορ. 11:24, ΜΠΚ) Η Καινή Διαθήκη, Μετάφραση Ν. Ψαρουδάκη λέει: «Αυτό να κάνετε για να με θυμάστε». Ο Ιησούς δεν είπε ότι αυτό που έκανε στο Τελευταίο Δείπνο ήταν θυσία του εαυτού του ή ότι οι μαθητές του έπρεπε να ανανεώνουν τη θυσία του.

Εβρ. 9:25-28, ΜΠΚ: «Ούτε προσφέρει πολλές φορές θυσία τον εαυτό του, όπως συμβαίνει με τον [Ιουδαίο] αρχιερέα που εισέρχεται κάθε χρόνο στα άγια των αγίων και προσφέρει ξένο αίμα. Διαφορετικά ο Χριστός θα έπρεπε να είχε πεθάνει πολλές φορές από καταβολής κόσμου. Ενώ τώρα φανερώθηκε μια για πάντα . . . και κατήργησε με τη θυσία του την αμαρτία. Οι άνθρωποι μία φορά πεθαίνουν κι ύστερα κρίνονται από το Θεό. Έτσι κι ο Χριστός . . . θυσιάστηκε μία φορά». (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.)

Είναι όλο αυτό απλώς «ένα ανεξιχνίαστο μυστήριο»;

Η Αγία Γραφή μιλάει όντως για θεϊκά μυστήρια, ή αλλιώς ιερά μυστικά. Αλλά κανένα από αυτά δεν συγκρούεται με τις ρητές αλήθειες της Αγίας Γραφής. Σχετικά με κάποιους οι οποίοι θεωρούσαν τις παραδόσεις τους πιο σπουδαίες από τις Γραφές, ο Ιησούς είπε: «Υποκριτές! Καλά είπε για σας προφητικά ο Ησαΐας τούτα τα λόγια: Αυτός ο λαός με προσεγγίζει με τα λόγια, και με τα χείλη με τιμά, η καρδιά τους όμως βρίσκεται πολύ μακριά μου. Δεν ωφελεί που με λατρεύουν, αφού διδάσκουν εντολές που επινόησαν οι άνθρωποι».​—Ματθ. 15:7-9, ΜΠΚ.

Μήπως ο Ιησούς εννοούσε ότι η ανάμνηση αυτή έπρεπε να τηρείται ίσως κάθε ημέρα ή κάθε εβδομάδα;

Το βιβλίο Βασική Κατήχηση (Basic Catechism) λέει: «Τα Ειδικά Καθήκοντα των Καθολικών Χριστιανών» περιλαμβάνουν «τη συμμετοχή στη Θεία Ευχαριστία κάθε Κυριακή και γιορτή ως κάτι το υποχρεωτικό». (Βοστώνη, 1980, σ. 21) «Στην πραγματικότητα οι πιστοί προτρέπονται να συμμετέχουν στη Θεία Ευχαριστία και να κοινωνούν συχνά, ακόμη και κάθε ημέρα».​—Η Διδασκαλία του Χριστού​—Καθολική Κατήχηση για Ενηλίκους (The Teaching of Christ​—A Catholic Catechism for Adults), Συντομευμένη Έκδοση (Χάντινγκτον, Ιντιάνα· 1979), σ. 281.

Το βιβλίο Η Ορθόδοξος Χριστιανική Πίστις Μας λέει: “Σε κάθε θεία Λειτουργία καλούμαστε οι πιστοί στη θεία Κοινωνία, διά να μεταλάβουμε Σώμα Χριστού και Αίμα Χριστού . . . [Απαιτείται] τακτική προσέλευση . . . και τότε δίνεται άφεση αμαρτιών”.​—Αθ. Φραγκόπουλου, Αδελφότης Θεολόγων «Ο Σωτήρ», σ. 207, 208.

Μήπως σχετίζονται με την ανάμνηση του θανάτου του Χριστού όλες οι αναφορές που υπάρχουν στην Αγία Γραφή για το “κόψιμο του άρτου με τα χέρια [«κλάσιν του άρτου», ΚΔΤΚ]”; (Πράξ. 2:42, 46· 20:7, ΚΔΒ) Ο Ιησούς “έκοβε τους άρτους με τα χέρια” για να μοιράζει το φαγητό και πριν από το Τελευταίο Δείπνο. (Μάρκ. 6:41· 8:6, ΚΔΒ) Το ψωμί που χρησιμοποιούσαν τότε οι Ιουδαίοι δεν ήταν αυτό που συνηθίζουν να τρώνε πολλοί άνθρωποι σήμερα. Για να το φάνε, συνήθως το έκοβαν με τα χέρια, το έσπαζαν.

Ο Ιησούς δεν ανέφερε συγκεκριμένα πόσο συχνά έπρεπε να τηρείται η Ανάμνηση του θανάτου του. Ωστόσο, τη θέσπισε την ημέρα του Ιουδαϊκού Πάσχα, το οποίο οι μαθητές του αντικατέστησαν με την Ανάμνηση του θανάτου του Χριστού. Το Πάσχα ήταν ετήσιο γεγονός και γιορταζόταν στις 14 Νισάν. Παρόμοια, τηρούνταν μία φορά το χρόνο και η Ιουδαϊκή Γιορτή των Άζυμων Άρτων, η Γιορτή των Εβδομάδων (Πεντηκοστή), η Γιορτή των Σκηνών, ή αλλιώς της Συγκομιδής, και η Ημέρα της Εξιλέωσης.

Φέρνει ανακούφιση στις ψυχές των νεκρών η Θεία Ευχαριστία;

“Πολλοί από τους αμαρτωλούς ελευθερώνονται από τα δεσμά του άδη . . . με την αναίμακτη θυσία που προσφέρει καθημερινά η Εκκλησία για τους ζώντες και τους νεκρούς”.​—Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία, Τόμ. 12, στ. 533.

Σύμφωνα με τη διδασκαλία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, η Θεία Ευχαριστία φέρνει ανακούφιση στις ψυχές που βρίσκονται στο καθαρτήριο. Το βιβλίο Η Διδασκαλία του Χριστού​—Καθολική Κατήχηση για Ενηλίκους δηλώνει: «Η λέξη “καθαρτήριο” δεν υπάρχει στην Αγία Γραφή ούτε διδάσκεται εκεί συγκεκριμένα η διδασκαλία του καθαρτηρίου. . . . Τα συγγράμματα των Πατέρων αναφέρουν πολλές φορές, όχι μόνο την ύπαρξη του καθαρτηρίου, αλλά και το γεγονός ότι εκείνοι που πέθαναν πιστοί μπορούν να βοηθηθούν μέσω των προσευχών των ζωντανών, ιδιαίτερα μέσω της Ευχαριστιακής Θυσίας».​—Σ. 347, 348.

Σχετικά με την κατάσταση των νεκρών, η Αγία Γραφή λέει: «Οι ζωντανοί ξέρουν τουλάχιστον ότι θα πεθάνουν, ενώ οι νεκροί δεν ξέρουν τίποτα». (Εκκλ. 9:5, ΜΠΚ) «Η αμαρτάνουσα ψυχή [«ψυχή», ΒΑΜ· «άνθρωπος», ΜΠΚ] θα αποθάνη». (Ιεζ. 18:4, ΛΧ) (Βλέπε επίσης σελίδες 200-202, στο λήμμα «Θάνατος».)