ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12
«Θα τους Κάνω Ένα Έθνος»
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ: Η υπόσχεση του Ιεχωβά να συγκεντρώσει τον λαό του και η προφητεία για τα δύο ραβδιά
1, 2. (α) Γιατί ίσως έχουν αναστατωθεί οι εξόριστοι; (β) Γιατί τους περιμένει μια έκπληξη; (γ) Ποια ερωτήματα θα εξετάσουμε;
ΥΠΟ θεϊκή κατεύθυνση, ο Ιεζεκιήλ έχει παρουσιάσει αρκετές προφητείες στους εξορίστους στη Βαβυλώνα μέσω ορατών σημείων. Η πρώτη προφητεία που αναπαρέστησε ο Ιεζεκιήλ περιείχε ένα άγγελμα κρίσης, όπως και η δεύτερη, η τρίτη και ούτω καθεξής. (Ιεζ. 3:24-26· 4:1-7· 5:1· 12:3-6) Στην ουσία, όλες οι προφητείες που έχει αναπαραστήσει με σημεία μετέδιδαν αγγέλματα σφοδρότατης κρίσης εναντίον των Ιουδαίων.
2 Φανταστείτε λοιπόν πόσο πρέπει να αναστατώνονται οι εξόριστοι όταν ο Ιεζεκιήλ παίρνει ξανά τη θέση του μπροστά τους, έτοιμος να αναπαραστήσει άλλη μια προφητεία. Πιθανότατα αναρωτιούνται: “Τι οδυνηρό άγγελμα θα ακούσουμε αυτή τη φορά;” Αλλά τους περιμένει μια έκπληξη. Η προφητεία που αρχίζει τώρα να αναπαριστά ο Ιεζεκιήλ είναι πολύ διαφορετική. Δεν περιέχει ένα ζοφερό άγγελμα κρίσης αλλά μια λαμπρή υπόσχεση. (Ιεζ. 37:23) Ποιο άγγελμα μεταδίδει ο Ιεζεκιήλ στους εξορίστους; Ποια είναι η σημασία του; Πώς επηρεάζει τους υπηρέτες του Θεού σήμερα; Ας δούμε.
«Θα Γίνουν Ένα στο Χέρι Μου»
3. (α) Τι συμβόλιζε το ραβδί «για τον Ιούδα»; (β) Γιατί «το ραβδί του Εφραΐμ» αντιπροσώπευε το δεκάφυλο βασίλειο;
3 Ο Ιεχωβά είπε στον Ιεζεκιήλ να πάρει δύο ραβδιά και να γράψει στο ένα «για τον Ιούδα» και στο άλλο «για τον Ιωσήφ, το ραβδί του Εφραΐμ». (Διαβάστε Ιεζεκιήλ 37:15, 16) Τι συμβόλιζαν αυτά τα δύο ραβδιά; Το ραβδί που ήταν «για τον Ιούδα» αντιπροσώπευε το δίφυλο βασίλειο του Ιούδα και του Βενιαμίν. Οι βασιλιάδες στη γραμμή του Ιούδα είχαν κυβερνήσει αυτές τις δύο φυλές. Επίσης, το ιερατείο συνδεόταν μαζί τους, εφόσον οι ιερείς υπηρετούσαν στον ναό της Ιερουσαλήμ. (2 Χρον. 11:13, 14· 34:30) Ως εκ τούτου, στο βασίλειο του Ιούδα έδρευε η Δαβιδική γραμμή βασιλιάδων καθώς και το Λευιτικό ιερατείο. «Το ραβδί του Εφραΐμ» αντιπροσώπευε το δεκάφυλο βασίλειο του Ισραήλ. Με ποιον τρόπο σχετιζόταν εκείνο το ραβδί με τον Εφραΐμ; Ο πρώτος βασιλιάς του δεκάφυλου βασιλείου ήταν ο Ιεροβοάμ, από τη φυλή του Εφραΐμ. Με τον καιρό, ο Εφραΐμ έγινε η κυρίαρχη φυλή στον Ισραήλ. (Δευτ. 33:17· 1 Βασ. 11:26) Προσέξτε ότι στο δεκάφυλο βασίλειο του Ισραήλ δεν υπήρχαν ούτε Δαβιδικοί βασιλιάδες ούτε Λευίτες ιερείς.
4. Τι δείχνει αυτό που κάνει στη συνέχεια ο Ιεζεκιήλ με τα δύο ραβδιά; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του κεφαλαίου.)
4 Ο Ιεζεκιήλ έλαβε κατόπιν την οδηγία να βάλει τα ραβδιά το ένα δίπλα στο άλλο «ώστε να γίνουν μόνο ένα ραβδί». Καθώς οι εξόριστοι παρακολουθούσαν εναγωνίως τον Ιεζεκιήλ, τον ρώτησαν: «Δεν θα μας πεις τι νόημα έχουν αυτά τα πράγματα;» Εκείνος απάντησε ότι η αναπαράσταση έδειχνε τι θα έκανε ο ίδιος ο Ιεχωβά. Όσον αφορά τα δύο ραβδιά, ο Ιεχωβά δήλωσε: «Θα τους κάνω ένα ραβδί και θα γίνουν ένα στο χέρι μου».—Ιεζ. 37:17-19.
5. Τι σημαίνουν όσα αναπαρέστησε ο Ιεζεκιήλ; (Βλέπε το πλαίσιο «Η Ένωση των Δύο Ραβδιών».)
5 Έπειτα, ο Ιεχωβά εξήγησε τι σήμαινε η ένωση των δύο ραβδιών. (Διαβάστε Ιεζεκιήλ 37:21, 22) Εξόριστοι από το δίφυλο βασίλειο του Ιούδα και εξόριστοι από το δεκάφυλο βασίλειο του Ισραήλ (Εφραΐμ) θα επαναφέρονταν στη γη του Ισραήλ, όπου θα γίνονταν «ένα έθνος».—Ιερ. 30:1-3· 31:2-9· 33:7.
6. Ποιες αλληλοσυμπληρούμενες προφητείες βρίσκονται στο 37ο κεφάλαιο του Ιεζεκιήλ;
6 Οι προφητείες αποκατάστασης που έχουν καταγραφεί στο 37ο κεφάλαιο του Ιεζεκιήλ συμπληρώνουν η μια την άλλη και είναι πραγματικά εκπληκτικές! Ο Ιεχωβά θα αποδειχτεί ο Θεός που αποκαθιστά όχι μόνο τη ζωή (εδάφια 1-14) αλλά και την ενότητα (εδάφια 15-28). Το εμψυχωτικό άγγελμα αυτών των δύο προφητειών είναι: Ο θάνατος μπορεί να αντιστραφεί, όπως και η διαίρεση.
Πώς τους “Συγκέντρωσε” ο Ιεχωβά;
7. Πώς επιβεβαιώνει η αφήγηση των εδαφίων 1 Χρονικών 9:2, 3 ότι «για τον Θεό τα πάντα είναι δυνατά»;
7 Από ανθρώπινη άποψη, φαινόταν εντελώς αδύνατον να απελευθερωθούν και να ενωθούν οι εξόριστοι.a Ωστόσο, «για τον Θεό τα πάντα είναι δυνατά». (Ματθ. 19:26) Ο Ιεχωβά εκπλήρωσε την προφητεία του. Η βαβυλωνιακή αιχμαλωσία τελείωσε το 537 Π.Κ.Χ. και, στη συνέχεια, άτομα που κατάγονταν και από τα δύο βασίλεια πήγαν στην Ιερουσαλήμ για να συμβάλουν στην αποκατάσταση της αληθινής λατρείας. Η θεόπνευστη αφήγηση το επιβεβαιώνει αυτό: «Μερικοί απόγονοι του Ιούδα, του Βενιαμίν, του Εφραΐμ και του Μανασσή . . . εγκαταστάθηκαν στην Ιερουσαλήμ». (1 Χρον. 9:2, 3· Έσδρ. 6:17) Πράγματι, όπως είχε προείπει ο Ιεχωβά, μέλη του δεκάφυλου βασιλείου του Ισραήλ ενώθηκαν με μέλη του δίφυλου βασιλείου του Ιούδα.
8. (α) Τι προφήτευσε ο Ησαΐας; (β) Ποια δύο σημαντικά στοιχεία βρίσκονται στο εδάφιο Ιεζεκιήλ 37:21;
8 Περίπου 200 χρόνια νωρίτερα, ο Ησαΐας είχε προφητεύσει τι θα συνέβαινε στον Ισραήλ και στον Ιούδα μετά την αιχμαλωσία τους. Προείπε ότι ο Ιεχωβά θα άρχιζε να συγκεντρώνει «τους διεσπαρμένους του Ισραήλ» και «τους διασκορπισμένους του Ιούδα από τις τέσσερις γωνιές της γης», μεταξύ άλλων και «από την Ασσυρία». (Ησ. 11:12, 13, 16) Και όντως, όπως είχε προείπει ο Ιεχωβά, πήρε «τους Ισραηλίτες ανάμεσα από τα έθνη». (Ιεζ. 37:21) Προσέξτε δύο σημαντικά στοιχεία: Σε αυτό το σημείο, ο Ιεχωβά δεν αποκαλεί πλέον τους εξορίστους «Ιούδα» και «Εφραΐμ» αλλά «Ισραηλίτες»—μία ομάδα. Επιπρόσθετα, αναφέρεται ότι οι Ισραηλίτες θα έρχονταν, όχι από ένα έθνος, τη Βαβυλώνα, αλλά από διάφορα έθνη—και μάλιστα «από κάθε κατεύθυνση».
9. Πώς βοήθησε ο Ιεχωβά τους επαναπατρισμένους εξορίστους να ενωθούν;
9 Πώς βοήθησε ο Ιεχωβά τους εξορίστους να ενωθούν μετά την επιστροφή τους στον Ισραήλ; Τους προμήθευσε πνευματικούς ποιμένες, όπως τον Ζοροβάβελ, τον αρχιερέα Ιησού, τον Έσδρα και τον Νεεμία. Ο Θεός διόρισε επίσης τους προφήτες Αγγαίο, Ζαχαρία και Μαλαχία. Όλοι αυτοί οι πιστοί άντρες κατέβαλαν σθεναρές προσπάθειες προκειμένου να παρακινήσουν το έθνος να ακολουθεί τις οδηγίες του Θεού. (Νεεμ. 8:2, 3) Επιπρόσθετα, ο Ιεχωβά προστάτεψε το έθνος του Ισραήλ ανατρέποντας συνωμοσίες που εξύφαιναν οι εχθροί του λαού Του.—Εσθήρ 9:24, 25· Ζαχ. 4:6.
10. Τι κατάφερε τελικά να κάνει ο Σατανάς;
10 Εντούτοις, παρ’ όλες τις στοργικές προμήθειες του Ιεχωβά, οι περισσότεροι Ισραηλίτες δεν προσκολλήθηκαν στην αγνή λατρεία. Οι πράξεις τους αναφέρονται στα βιβλία της Γραφής που γράφτηκαν μετά την επιστροφή των εξορίστων. (Έσδρ. 9:1-3· Νεεμ. 13:1, 2, 15) Μάλιστα, μέσα σε έναν αιώνα μετά την επιστροφή τους, οι Ισραηλίτες είχαν παρεκκλίνει τόσο πολύ από την αγνή λατρεία ώστε ο Ιεχωβά χρειάστηκε να τους προτρέψει: «Επιστρέψτε σε εμένα». (Μαλ. 3:7) Όταν ήρθε ο Ιησούς στη γη, η Ιουδαϊκή θρησκεία είχε κατακερματιστεί σε αρκετές αιρέσεις στις οποίες ηγούνταν άπιστοι ποιμένες. (Ματθ. 16:6· Μάρκ. 7:5-8) Ο Σατανάς είχε καταφέρει να εμποδίσει την επίτευξη πλήρους ενότητας. Ωστόσο, η προφητεία του Ιεχωβά περί ενοποίησης θα έβγαινε οπωσδήποτε αληθινή. Πώς;
«Ο Υπηρέτης μου ο Δαβίδ θα Είναι Βασιλιάς Τους»
11. (α) Τι αποκάλυψε ο Ιεχωβά σχετικά με την προφητεία του περί ενοποίησης; (β) Τι προσπάθησε και πάλι να κάνει ο Σατανάς μετά την εκδίωξή του από τον ουρανό;
11 Διαβάστε Ιεζεκιήλ 37:24. Ο Ιεχωβά αποκάλυψε ότι η προφητεία του περί ενοποίησης του λαού του θα εκπληρωνόταν πλήρως μόνο αφού θα άρχιζε να βασιλεύει ο “υπηρέτης του ο Δαβίδ”, δηλαδή ο Ιησούς, πράγμα που συνέβη το 1914.b (2 Σαμ. 7:16· Λουκ. 1:32) Τότε ο φυσικός Ισραήλ είχε πλέον αντικατασταθεί από τον πνευματικό Ισραήλ, τους χρισμένους. (Ιερ. 31:33· Γαλ. 3:29) Ο Σατανάς, ιδίως μετά την εκδίωξή του από τον ουρανό, βάλθηκε και πάλι να καταστρέψει την ενότητα του λαού του Θεού. (Αποκ. 12:7-10) Για παράδειγμα, όταν πέθανε ο αδελφός Ρώσσελ το 1916, ο Σατανάς βρήκε μια ευκαιρία να προξενήσει διαίρεση ανάμεσα στους χρισμένους μέσω της δράσης των αποστατών. Ωστόσο, εκείνοι οι αποστάτες σύντομα έφυγαν από την οργάνωση. Ο Σατανάς πέτυχε επίσης τη φυλάκιση των αδελφών που ασκούσαν την ηγεσία εκείνη την εποχή, αλλά ούτε και αυτό σήμανε το τέλος του λαού του Ιεχωβά. Οι χρισμένοι αδελφοί που παρέμειναν πιστοί στον Ιεχωβά διατήρησαν την ενότητά τους.
12. Γιατί έχουν αποτύχει οι προσπάθειες του Σατανά να διαιρέσει τον πνευματικό Ισραήλ;
12 Έτσι λοιπόν, σε αντίθεση με αυτό που συνέβη στον φυσικό Ισραήλ, ο πνευματικός Ισραήλ άντεξε στα διαιρετικά τεχνάσματα του Σατανά. Γιατί έχουν αποτύχει οι προσπάθειες του Σατανά; Επειδή οι χρισμένοι κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για να τηρούν τους κανόνες του Ιεχωβά. Ως αποτέλεσμα, τους προστατεύει ο Βασιλιάς τους, ο Ιησούς Χριστός, ο οποίος συνεχίζει να νικάει τον Σατανά.—Αποκ. 6:2.
Ο Ιεχωβά θα Κάνει τους Λάτρεις του να «Γίνουν Ένα»
13. Ποια σημαντική αλήθεια μάς διδάσκει η προφητεία περί ενοποίησης των δύο ραβδιών;
13 Ποια σημασία έχει για την εποχή μας η προφητεία περί ενοποίησης των δύο ραβδιών; Να θυμάστε ότι στόχος της προφητείας ήταν να δείξει πώς θα ενώνονταν δύο ομάδες. Πάνω από όλα, η προφητεία τονίζει ότι αυτή η ενότητα είναι έργο του Ιεχωβά. Ποια σημαντική αλήθεια για την αγνή λατρεία τονίζει λοιπόν αυτή η προφητική παραβολή της ένωσης των δύο ραβδιών; Με απλά λόγια, την εξής: Ο ίδιος ο Ιεχωβά θα κάνει τους λάτρεις του να «γίνουν ένα».—Ιεζ. 37:19.
14. Πώς ξεκίνησε η μεγαλύτερη εκπλήρωση της προφητείας για την ένωση των δύο ραβδιών από το 1919;
14 Από το 1919, όταν ο λαός του Θεού είχε πια καθαριστεί πνευματικά και είχε αρχίσει να εισέρχεται σε έναν πνευματικό παράδεισο, ξεκίνησε η μεγαλύτερη εκπλήρωση της προφητείας για την ένωση των ραβδιών. Εκείνη την εποχή, η πλειονότητα αυτών που είχαν συγκεντρωθεί με ενότητα είχαν την ελπίδα να γίνουν βασιλιάδες και ιερείς στον ουρανό. (Αποκ. 20:6) Με συμβολική έννοια, εκείνοι οι χρισμένοι ήταν σαν το ραβδί «για τον Ιούδα»—ένα έθνος στο οποίο υπήρχαν Δαβιδικοί βασιλιάδες και Λευίτες ιερείς. Ωστόσο, με το πέρασμα του χρόνου, αυτοί οι πνευματικοί Ιουδαίοι άρχισαν να πλαισιώνονται από όλο και περισσότερα άτομα που είχαν την επίγεια ελπίδα. Αυτοί οι τελευταίοι έμοιαζαν με «το ραβδί του Εφραΐμ»—ένα έθνος στο οποίο δεν υπήρχαν Δαβιδικοί βασιλιάδες ούτε Λευίτες ιερείς. Και οι δύο ομάδες υπηρετούν μαζί με ενότητα ως λαός του Ιεχωβά υπό τον έναν Βασιλιά τους, τον Ιησού Χριστό.—Ιεζ. 37:24.
«Αυτοί θα Είναι Λαός Μου»
15. Πώς εκπληρώνονται σήμερα οι προφητικές δηλώσεις των εδαφίων Ιεζεκιήλ 37:26, 27;
15 Η ίδια η προφητεία του Ιεζεκιήλ υποδηλώνει ότι πολλά άτομα θα υποκινούνταν να ενωθούν με τους χρισμένους στην αγνή λατρεία. Ο Ιεχωβά δήλωσε σχετικά με τον λαό του: «Θα τους πληθύνω» και «η σκηνή μου θα είναι πάνω τους». (Ιεζ. 37:26, 27· υποσ.) Αυτές οι δηλώσεις μάς θυμίζουν την προφητεία που δόθηκε στον απόστολο Ιωάννη περίπου 700 χρόνια μετά την εποχή του Ιεζεκιήλ και η οποία έλεγε ότι «Εκείνος που κάθεται στον θρόνο θα απλώσει τη σκηνή του» πάνω σε «ένα μεγάλο πλήθος». (Αποκ. 7:9, 15) Σήμερα, οι χρισμένοι και το μεγάλο πλήθος κατοικούν ως ένα έθνος, ο λαός του Θεού, κάτω από την προστατευτική σκηνή του.
16. Τι προφήτευσε ο Ζαχαρίας όσον αφορά την ενοποίηση του πνευματικού Ισραήλ με όσους έχουν επίγεια ελπίδα;
16 Η ενοποίηση των πνευματικών Ιουδαίων με τα άτομα που έχουν επίγεια ελπίδα προφητεύτηκε και από τον Ζαχαρία, ο οποίος επίσης είχε επιστρέψει από την εξορία. Εκείνος δήλωσε ότι “10 άντρες από όλα τα έθνη θα έπιαναν σφιχτά τη φορεσιά ενός Ιουδαίου” και θα έλεγαν: «Θέλουμε να έρθουμε μαζί σας, γιατί ακούσαμε ότι ο Θεός είναι μαζί σας». (Ζαχ. 8:23) Όπως βλέπουμε, ο “Ιουδαίος” που αναφέρεται εδώ δεν είναι ένα μεμονωμένο άτομο. Πρόκειται για μια ομάδα ατόμων που σήμερα αντιπροσωπεύεται από το χρισμένο υπόλοιπο, ή αλλιώς τους πνευματικούς Ιουδαίους. (Ρωμ. 2:28, 29) Οι «10 άντρες» αντιπροσωπεύουν όσους έχουν επίγεια ελπίδα. Αυτοί “πιάνουν σφιχτά” τους χρισμένους και πηγαίνουν “μαζί τους”. (Ησ. 2:2, 3· Ματθ. 25:40) Οι εκφράσεις “πιάνουν σφιχτά” και «μαζί σας» τονίζουν την απόλυτη ενοποίηση αυτών των δύο ομάδων.
17. Πώς περιέγραψε ο Ιησούς την ενότητα που απολαμβάνουμε σήμερα;
17 Ο Ιησούς ίσως είχε κατά νου την προφητεία του Ιεζεκιήλ περί ενοποίησης όταν περιέγραψε τον εαυτό του ως ποιμένα υπό την κατεύθυνση του οποίου τα πρόβατά του (οι χρισμένοι) και τα «άλλα πρόβατα» (όσοι έχουν επίγεια ελπίδα) θα γίνονταν «ένα ποίμνιο». (Ιωάν. 10:16· Ιεζ. 34:23· 37:24, 25) Πόσο ωραία περιγράφουν αυτά τα λόγια του Ιησού καθώς και τα λόγια των αρχαίων προφητών την εκπληκτική πνευματική ενότητα που απολαμβάνουμε σήμερα, όποια και αν είναι η ελπίδα μας για το μέλλον! Ενώ η ψεύτικη θρησκεία έχει κατακερματιστεί σε αμέτρητες ομάδες, εμείς ζούμε το θαύμα της ενότητας.
«Το Αγιαστήριό μου θα Υπάρχει Ανάμεσά τους για Πάντα»
18. Όπως δείχνει το εδάφιο Ιεζεκιήλ 37:28, γιατί είναι ζωτικής σημασίας το να μην είναι ο λαός του Θεού «μέρος του κόσμου»;
18 Τα τελικά λόγια της προφητείας του Ιεζεκιήλ περί ενοποίησης δείχνουν τι διασφαλίζει ότι η ενότητά μας δεν θα διασπαστεί ποτέ. (Διαβάστε Ιεζεκιήλ 37:28) Ο λαός του Ιεχωβά είναι ενωμένος επειδή το αγιαστήριό Του, ή αλλιώς η αγνή λατρεία, είναι «ανάμεσά τους». Και το αγιαστήριό του εξακολουθεί να βρίσκεται ανάμεσά τους όσο παραμένουν και οι ίδιοι αγιασμένοι, δηλαδή ξεχωρισμένοι από τον κόσμο του Σατανά. (1 Κορ. 6:11· Αποκ. 7:14) Ο Ιησούς τόνισε πόσο σημαντικό είναι να μην είμαστε μέρος του κόσμου. Σε μια εγκάρδια προσευχή για χάρη των μαθητών του, είπε: «Άγιε Πατέρα, φύλαξέ τους . . . ώστε να είναι ένα . . . Δεν είναι μέρος του κόσμου . . . Αγίασέ τους μέσω της αλήθειας». (Ιωάν. 17:11, 16, 17) Προσέξτε πώς συνδέει ο Ιησούς το να είμαστε «ένα» με το να μην είμαστε «μέρος του κόσμου».
19. (α) Πώς δείχνουμε ότι είμαστε «μιμητές του Θεού»; (β) Ποια σημαντική αλήθεια τόνισε ο Ιησούς για την ενότητα το τελευταίο βράδυ πριν από τον θάνατό του;
19 Αυτή είναι η μόνη καταγραμμένη περίπτωση στην οποία ο Ιησούς αποκαλεί τον Θεό “Άγιο Πατέρα”. Ο Ιεχωβά είναι απόλυτα αγνός και ευθύς. Μάλιστα έδωσε στον αρχαίο Ισραήλ την εξής εντολή: «Πρέπει να είστε άγιοι, επειδή εγώ είμαι άγιος». (Λευιτ. 11:45) Ως «μιμητές του Θεού», θέλουμε να υπακούμε σε αυτή την εντολή σε κάθε πτυχή της διαγωγής μας. (Εφεσ. 5:1· 1 Πέτρ. 1:14, 15) Όταν η λέξη «άγιος» αναφέρεται σε ανθρώπους, σημαίνει «ξεχωρισμένος». Με αυτόν τον τρόπο, το τελευταίο βράδυ πριν από τον θάνατό του, ο Ιησούς τόνισε ότι οι μαθητές του θα έμεναν ενωμένοι μόνο αν παρέμεναν αποχωρισμένοι από τον κόσμο και τη διαιρετική του επιρροή.
«Να τους Φυλάξεις από τον Πονηρό»
20, 21. (α) Τι μας κάνει να έχουμε ακόμα μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην προστασία του Ιεχωβά; (β) Για ποιο πράγμα είστε αποφασισμένοι;
20 Η εκπληκτική ενότητα που είναι ολοφάνερη σε παγκόσμιο επίπεδο μεταξύ των Μαρτύρων του Ιεχωβά σήμερα αποδεικνύει ότι ο Ιεχωβά απάντησε στο αίτημα του Ιησού: «Να τους φυλάξεις από τον πονηρό». (Διαβάστε Ιωάννης 17:14, 15) Πραγματικά, βλέποντας ότι ο Σατανάς απέτυχε να καταστρέψει την ενότητα του λαού του Θεού, έχουμε ακόμα μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην προστασία του Θεού. Στην προφητεία του Ιεζεκιήλ, ο Ιεχωβά δήλωσε ότι τα δύο ραβδιά έγιναν ένα στο χέρι του. Επομένως, ο ίδιος ο Ιεχωβά έχει ενώσει με θαυματουργικό τρόπο τον λαό του κάτω από το προστατευτικό του χέρι—πέρα από την εμβέλεια του Σατανά.
21 Για ποιο πράγμα λοιπόν θα πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι; Να συνεχίζουμε να εργαζόμαστε σκληρά ώστε να συμβάλλουμε και εμείς στην πολύτιμη ενότητα που απολαμβάνουμε τώρα. Με ποιον σημαντικό τρόπο μπορεί να το κάνει αυτό ο καθένας μας; Συμμετέχοντας τακτικά στην αγνή λατρεία στον πνευματικό ναό του Ιεχωβά. Στα επόμενα κεφάλαια θα εξετάσουμε τι περιλαμβάνει αυτή η λατρεία.
a Περίπου δύο αιώνες προτού λάβει ο Ιεζεκιήλ αυτή την προφητεία, οι Ασσύριοι οδήγησαν σε εξορία τους κατοίκους του δεκάφυλου βασιλείου («το ραβδί του Εφραΐμ»).—2 Βασ. 17:23.
b Αυτή η προφητεία εξετάζεται λεπτομερώς στο Κεφάλαιο 8.