Ηθικές Αξίες που μας Κάνουν Αληθινά Πλούσιους

ΤΙ ΕΙΝΑΙ οι αξίες; Είναι ηθικές ή δεοντολογικές αρχές τις οποίες θεωρούμε καλές και σημαντικές. Μεταξύ αυτών μπορεί να είναι η συγχωρητικότητα, η εντιμότητα, η ελευθερία, η αγάπη, ο σεβασμός για τη ζωή και η εγκράτεια. Συνεπώς, οι αξίες μας επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας, τις προτεραιότητές μας και τις σχέσεις μας, καθώς και την ηθική καθοδηγία που δίνουμε στα παιδιά μας. Παρότι, όμως, είναι τόσο σπουδαίες, οι ηθικές αξίες βρίσκονται σε παρακμή.

Το 2008, στα πλαίσια μιας έρευνας στις ΗΠΑ, εκατοντάδες νεαροί ενήλικοι ρωτήθηκαν για τις απόψεις τους σχετικά με τις ηθικές αξίες. «Είναι αποκαρδιωτικό να βλέπεις πόσο λίγο απασχολούν το μυαλό και τις συζητήσεις τους τα ηθικά ζητήματα», δήλωσε ο Ντέιβιντ Μπρουκς στην εφημερίδα The New York Times. Οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι ο βιασμός και ο φόνος είναι κακά πράγματα, αλλά «πέρα από αυτές τις ακραίες περιπτώσεις, ούτε συζήτηση περί ηθικής για ζητήματα όπως το να οδηγείς υπό την επήρεια αλκοόλ, να αντιγράφεις στο σχολείο ή να απατάς το σύντροφό σου». Όπως το έθεσε μια κοπέλα: «Δεν μπαίνω συχνά στη διαδικασία να σκεφτώ τι είναι σωστό και τι λάθος». Πολλοί έβλεπαν το θέμα ως εξής: “Αν σου φαίνεται σωστό, κάν’ το. Άκου την καρδιά σου”. Είναι σοφός αυτός ο τρόπος σκέψης;

Η ανθρώπινη καρδιά, ενώ είναι ικανή να δείξει απέραντη αγάπη και συμπόνια, μπορεί επίσης να είναι «δόλια» και να «βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση». (Ιερεμίας 17:9) Αυτή η θλιβερή πραγματικότητα αντανακλάται στο μεταβαλλόμενο ηθικό τοπίο του κόσμου, τάση που είχε προλεχθεί στην Αγία Γραφή. «Στις έσχατες μέρες», δήλωνε η Γραφή πριν από αιώνες, «οι άνθρωποι θα είναι εγωιστές, φιλοχρήματοι, αλαζόνες, περήφανοι», καθώς και «άστοργοι» και «ανήμεροι». Πρόσθετε επίσης θα είναι «εχθρικά διακείμενοι στο καλό» και «θα αγαπάνε περισσότερο την ηδονή παρά τον Θεό».​—2 Τιμόθεο 3:1-5, Η Καινή Διαθήκη​—Εγχειρίδιο Μελέτης και Ζωής.

Αυτές οι αλήθειες πρέπει να μας ωθούν να εξετάζουμε την καρδιά μας, όχι να της έχουμε τυφλή εμπιστοσύνη! Η Γραφή δηλώνει ευθέως: «Όποιος εμπιστεύεται στη δική του καρδιά είναι άφρονας». (Παροιμίες 28:26) Η καρδιά μας πρέπει να διαπλάθεται με σωστές αξίες γιατί μόνο έτσι θα λειτουργεί σωστά. Πού θα βρούμε τέτοιες αξίες; Πολλοί στρέφονται στην ίδια την Αγία Γραφή, εκτιμώντας τόσο τη σοφία της όσο και την ειλικρίνειά της.

Οι Βιβλικές αξίες είναι αποδεδειγμένα κομμένες και ραμμένες στα μέτρα της ανθρωπότητας. Σκεφτείτε λίγα μόνο παραδείγματα​—την αγάπη, την καλοσύνη, τη γενναιοδωρία και την εντιμότητα.

Αγάπη για τους άλλους.

«Αν έχετε μάθει να αγαπάτε, τότε η ευτυχία σίγουρα θα σας χτυπήσει την πόρτα», λέει το βιβλίο Η Επιστήμη της Ευτυχίας​—Μια Νέα Προσέγγιση για να Χτίσετε Χαρούμενη Ζωή (Engineering Happiness​—A New Approach for Building a Joyful Life). Είναι σαφές ότι εμείς οι άνθρωποι χρειαζόμαστε αγάπη. Χωρίς αυτήν, δεν μπορούμε να είμαστε αληθινά ευτυχισμένοι.

Τι λέει η Γραφή: «Ντυθείτε την αγάπη, γιατί αυτή είναι τέλειος δεσμός ενότητας». (Κολοσσαείς 3:14) Ο ίδιος Βιβλικός συγγραφέας δήλωσε επίσης: «Αν . . . δεν έχω αγάπη, δεν είμαι τίποτα».​—1 Κορινθίους 13:2.

Αυτή η αγάπη δεν έχει σεξουαλικό ούτε και αποκλειστικά συναισθηματικό χαρακτήρα. Είναι το είδος της αγάπης που μας υποκινεί να βοηθήσουμε έναν άγνωστο που υποφέρει χωρίς να περιμένουμε αντάλλαγμα. Στα εδάφια 1 Κορινθίους 13:4-7 διαβάζουμε: «Η αγάπη είναι μακρόθυμη και δείχνει καλοσύνη. Η αγάπη δεν ζηλεύει, δεν κομπάζει, δεν φουσκώνει από υπερηφάνεια, δεν συμπεριφέρεται άπρεπα, δεν ζητάει τα δικά της συμφέροντα, δεν εξάπτεται. Δεν κρατάει λογαριασμό για το κακό. Δεν χαίρεται για την αδικία, αλλά χαίρεται με την αλήθεια. Ανέχεται τα πάντα, . . . υπομένει τα πάντα».

Όταν από την οικογένεια λείπει τέτοια αγάπη, υποφέρουν όλοι, ιδίως τα παιδιά. Η Μόνικα γράφει ότι στα παιδικά της χρόνια υφίστατο σωματική, συναισθηματική και σεξουαλική κακοποίηση. «Δεν με αγαπούσε κανείς και δεν είχα να ελπίζω σε τίποτα», λέει. Κάποια στιγμή, στα 15 της, πήγε να μείνει με τον παππού και τη γιαγιά της, οι οποίοι είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά.

«Στα δύο χρόνια που έζησα μαζί τους», αφηγείται η Μόνικα, «το ντροπαλό κοριτσάκι μεταμορφώθηκε σε ένα κοινωνικό πλάσμα που είχε μάθει να δείχνει αγάπη και να νοιάζεται για τους άλλους. Με βοήθησαν να γίνω μια κοπέλα που κέρδιζε το σεβασμό». Τώρα η Μόνικα έχει έναν ευτυχισμένο γάμο και, μαζί με τον άντρα της και τα τρία παιδιά της, δείχνει αγάπη σε άλλους μεταδίδοντάς τους το άγγελμα της Γραφής.

Ένας ιδιαίτερα ύπουλος εχθρός της αγάπης είναι ο υλισμός​—η άποψη ότι η υλική ευημερία και οι απολαύσεις είναι οι υψηλότερες αξίες στη ζωή. Ωστόσο, διάφορες μελέτες επί του θέματος δεν παύουν να μας εκπλήσσουν δείχνοντας με πόσο λίγα χρήματα μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι και ότι τα πρόσθετα υλικά αγαθά δεν αυξάνουν την ευτυχία. Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι που υιοθετούν υλιστικές αξίες μπορεί κάλλιστα να επενδύουν στη δυστυχία, άποψη που βρίσκει και Γραφικό έρεισμα. Το εδάφιο Εκκλησιαστής 5:10 λέει: «Αυτός που αγαπάει το ασήμι δεν θα χορτάσει ασήμι, ούτε θα χορτάσει εισόδημα αυτός που αγαπάει τον πλούτο. Και αυτό επίσης είναι ματαιότητα». Η Γραφή δηλώνει επιπλέον: «Ο τρόπος της ζωής σας ας είναι απαλλαγμένος από τη φιλαργυρία».​—Εβραίους 13:5.

Καλοσύνη και γενναιοδωρία.

«Ωραία δεν θα ήταν αν μπορούσατε να μπείτε σε ένα μαγαζί και να αγοράσετε ευτυχία για όλη σας τη ζωή;» έλεγε ένα άρθρο κάποιου κέντρου έρευνας για το ευ ζην που λειτουργεί υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας. «Όσο εξωπραγματικό και αν σας φαίνεται, μπορείτε να το νιώσετε​—αρκεί οτιδήποτε αγοράζετε να προορίζεται για κάποιον άλλον». Δηλαδή; Είμαστε πιο ευτυχισμένοι όταν δίνουμε παρά όταν παίρνουμε.

Τι λέει η Γραφή: «Υπάρχει περισσότερη ευτυχία στο να δίνει κανείς παρά στο να λαβαίνει».​—Πράξεις 20:35.

Πολλές φορές, ο καλύτερος τρόπος για να δίνουμε​—και αυτός που φέρνει τη βαθύτερη ικανοποίηση—​είναι να δίνουμε από τον εαυτό μας, προσφέροντας από το χρόνο και τις δυνάμεις μας. Για παράδειγμα, η Κάρεν είδε μια μητέρα και τις δύο κόρες της να κάθονται σε ένα αυτοκίνητο με το καπό ανοιχτό. Η μητέρα και η μία κόρη έπρεπε να προλάβουν το αεροπλάνο, αλλά το αυτοκίνητό τους δεν έπαιρνε μπρος και το ταξί αργούσε. Η Κάρεν προσφέρθηκε να τις πάει στο αεροδρόμιο, παρότι ήταν τρία τέταρτα δρόμος ως εκεί, και αυτές δέχτηκαν. Επιστρέφοντας, η Κάρεν είδε την άλλη κόρη να περιμένει ακόμα στο πάρκινγκ.

«Όπου να ’ναι έρχεται ο άντρας μου», είπε εκείνη.

«Ωραία. Όλα καλά, λοιπόν», απάντησε η Κάρεν. «Εγώ τώρα πάω να περιποιηθώ τον κήπο στην Αίθουσα Βασιλείας, δηλαδή στην εκκλησία μου».

«Μάρτυρας του Ιεχωβά είστε;» ρώτησε η κυρία.

«Ναι», απάντησε η Κάρεν, και ακολούθησε μια σύντομη συζήτηση.

Έπειτα από λίγες εβδομάδες, η Κάρεν έλαβε ένα γράμμα, το οποίο εν μέρει έλεγε: «Η μητέρα μου και εγώ δεν ξεχνάμε αυτό το εκπληκτικό πράγμα που έκανες για εμάς. Χάρη σε εσένα, προλάβαμε την πτήση μας! Η αδελφή μου είπε ότι είσαι Μάρτυρας του Ιεχωβά, οπότε έτσι εξηγούνται όλα. Και η μαμά μου και εγώ είμαστε Μάρτυρες, μόνο που εγώ είμαι αδρανής. Αλλά αυτό θα αλλάξει σύντομα!» Η Κάρεν ήταν κατενθουσιασμένη που μπόρεσε να βοηθήσει δύο ομόπιστές της. «Έκλαψα από τη χαρά μου», είπε.

Ο συγγραφέας Τσαρλς Ντ. Γουόρνερ έγραψε: «Ένα από τα πιο γλυκά αντισταθμίσματα της . . . ζωής είναι πως όταν προσπαθείς ειλικρινά να βοηθήσεις τον άλλον βοηθάς αναπόφευκτα και τον εαυτό σου». Αυτό συμβαίνει επειδή ο Θεός δεν δημιούργησε τους ανθρώπους για να είναι ιδιοτελείς αλλά για να αντανακλούν τις δικές του πολύτιμες ιδιότητες.​—Γένεση 1:27.

Εντιμότητα.

Αυτή είναι μια θεμελιώδης ηθική αξία για οποιαδήποτε πολιτισμένη κοινωνία. Η ανεντιμότητα υποθάλπει το φόβο, τη δυσπιστία και την κοινωνική σήψη.

Τι λέει η Γραφή: «Ποιος θα φιλοξενηθεί στη σκηνή [του Θεού];» Η απάντηση; «Αυτός που περπατάει άψογα και . . . λέει την αλήθεια μέσα στην καρδιά του». (Ψαλμός 15:1, 2) Ναι, η γνήσια εντιμότητα, όπως και οι άλλες ιδιότητες που εξετάσαμε, αποτελεί χαρακτηριστικό της προσωπικότητας. Δεν εξαρτάται από περιστάσεις ή σκοπιμότητες.

Θυμάστε την Κριστίνα που βρήκε τη σακούλα με τα χρήματα; Η επιθυμία της καρδιάς της ήταν, όχι να πλουτίσει, αλλά να ευαρεστεί τον Θεό. Όταν, λοιπόν, επέστρεψε αναστατωμένος ο κύριος που είχε χάσει τα χρήματα, του είπε ότι είχαν βρεθεί. Εκείνος έμεινε κατάπληκτος με την εντιμότητά της. Το ίδιο και ο εργοδότης της, ο οποίος αργότερα την προήγαγε σε γενική αποθηκάριο, θέση ιδιαίτερης εμπιστοσύνης. Πόσο αληθινά είναι τα λόγια του εδαφίου 1 Πέτρου 3:10: «Αυτός που θέλει να αγαπάει τη ζωή και να δει καλές ημέρες, ας συγκρατήσει . . . τα χείλη του από το να πουν λόγια απάτης».

Οι ηθικές αξίες που βρίσκονται στη Γραφή αντανακλούν τη βαθιά αγάπη του Δημιουργού μας για εμάς, διότι χάρη σε αυτές τις αξίες μπορούμε να “περπατάμε στην οδό των αγαθών”. (Παροιμίες 2:20· Ησαΐας 48:17, 18) Όταν ακολουθούμε αυτή την καθοδηγία, δείχνουμε και εμείς με τη σειρά μας την αγάπη μας για τον Θεό και αποκομίζουμε πολλές ανταμοιβές. Μάλιστα, η Γραφή υπόσχεται: «Να τηρείς την οδό του [Θεού], και εκείνος θα σε εξυψώσει για να γίνεις κάτοχος της γης. Όταν εκκοπούν οι πονηροί, θα το δεις».​—Ψαλμός 37:34.

Τι εκπληκτικό μέλλον περιμένει αυτούς που προσκολλώνται στους κανόνες της Γραφής​—ζωή σε μια ειρηνική γη απαλλαγμένη από την κακία! Οι αξίες που διδάσκονται στη Γραφή ασφαλώς αξίζουν την προσοχή μας.