Υπάρχουν «Αποδεικτικά Εδάφια» για την Τριάδα;

ΛΕΓΕΤΑΙ ότι ορισμένα εδάφια της Αγίας Γραφής παρέχουν υποστήριξη στην Τριάδα. Ωστόσο, όταν διαβάζουμε τέτοια εδάφια, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι οι Γραφικές και οι ιστορικές αποδείξεις δεν υποστηρίζουν την Τριάδα.

Όλες οι Γραφικές παραπομπές που παρουσιάζονται ως απόδειξη θα πρέπει να κατανοηθούν μέσα στο πλαίσιο της ενιαίας διδασκαλίας που υπάρχει σ’ ολόκληρη την Αγία Γραφή. Πολύ συχνά η αληθινή σημασία μιας τέτοιας περικοπής διασαφηνίζεται από τα συμφραζόμενα των γειτονικών εδαφίων.

Τρεις σε Έναν

Η New Catholic Encyclopedia (Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια) παρουσιάζει τρία τέτοια «αποδεικτικά εδάφια», αλλά επίσης παραδέχεται: «Η δοξασία της Αγίας Τριάδας δεν διδάσκεται στην Π[αλαιά] Δ[ιαθήκη]. Στην Κ[αινή] Δ[ιαθήκη] οι πιο παλιές αποδείξεις βρίσκονται στις επιστολές του Παύλου, και ιδιαίτερα στα εδάφια 2 Κορ 13.13 [εδάφιο 14 σε ορισμένες Γραφές], και 1 Κορ 12.4-6. Στα Ευαγγέλια η απόδειξη για την Τριάδα βρίσκεται πλήρως διατυπωμένη μόνο στο τυπικό του βαφτίσματος στο εδάφιο Ματθ 28.19».

Σε αυτά τα εδάφια τα τρία «πρόσωπα» αναγράφονται με τον ακόλουθο τρόπο στη Νεοελληνική Μετάφραση. Η Δεύτερη Κορινθίους 13:13 (14) τοποθετεί και τους τρεις ως εξής: «Η χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμών». Τα εδάφια Πρώτη Κορινθίους 12:4-6 λέει: «Είναι δε διαιρέσεις χαρισμάτων, το Πνεύμα όμως το αυτό· είναι και διαιρέσεις διακονιών, ο Κύριος όμως ο αυτός· είναι και διαιρέσεις ενεργημάτων, ο Θεός όμως είναι ο αυτός, ο ενεργών τα πάντα εν πάσι». Και το εδάφιο Ματθαίος 28:19 αναφέρει: «Πορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος».

Μήπως αυτά τα εδάφια λένε ότι ο Θεός, ο Χριστός και το άγιο πνεύμα αποτελούν μια Τριαδική Θεότητα, ότι οι τρεις είναι ίσοι όσον αφορά την ουσία, τη δύναμη και την αιωνιότητα; Όχι, δεν λένε κάτι τέτοιο, όπως ακριβώς το να αναφέρει κανείς τρεις ανθρώπους, όπως τον Γιάννη, τον Νίκο και τον Τάκη, δεν σημαίνει ότι αυτοί οι τρεις είναι ένας.

Η Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature (Εγκυκλοπαίδεια Βιβλικής, Θεολογικής και Εκκλησιαστικής Φιλολογίας), των Μακ Κλίντοκ και Στρονγκ, παραδέχεται ότι αυτός ο τύπος αναφοράς «το μόνο που αποδεικνύει είναι ότι υπάρχουν τρία υποκείμενα που κατονομάζονται, . . . αλλά, από μόνος του, δεν αποδεικνύει ότι όλα αυτά τα τρία ανήκουν απαραιτήτως στη θεϊκή φύση και ότι κατέχουν ίση θεϊκή τιμή».

Αυτή η πηγή, παρότι υποστηρίζει την Τριάδα, λέει σχετικά με το εδάφιο 2 Κορινθίους 13:14: «Δεν θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε με ορθότητα ότι αυτοί κατείχαν ίση εξουσία ή την ίδια φύση». Και σχετικά με τα εδάφια Ματθαίος 28:18-20 λέει: «Ωστόσο, το κείμενο, αν ληφθεί από μόνο του, δεν αποδεικνύει τελεσίδικα ούτε την προσωπικότητα των τριών υποκειμένων που αναφέρονται σ’ αυτό ούτε την ισότητά τους ή τη θεϊκή φύση τους».

Στην περίπτωση του βαφτίσματος του Ιησού, ο Θεός, ο Ιησούς και το άγιο πνεύμα αναφέρονται όλοι τους στα ίδια συμφραζόμενα. Ο Ιησούς «είδε το Πνεύμα του Θεού καταβαίνον ως περιστεράν και ερχόμενον επ’ αυτόν». (Ματθαίος 3:16) Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι οι τρεις είναι ένας. Ο Αβραάμ, ο Ισαάκ και ο Ιακώβ αναφέρονται πολλές φορές μαζί, αλλά αυτό δεν τους κάνει ένα άτομο. Ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης κατονομάζονται μαζί, αλλά αυτό δεν κάνει ούτε αυτούς ένα άτομο. Επιπλέον, το πνεύμα του Θεού κατέβηκε πάνω στον Ιησού στο βάφτισμά του, δείχνοντας έτσι ότι ο Ιησούς δεν ήταν χρισμένος με πνεύμα μέχρι εκείνη τη στιγμή. Αφού έτσι έχουν τα πράγματα, πώς θα μπορούσε αυτός να είναι μέρος μιας Τριάδας στην οποία θα έπρεπε να είναι πάντοτε ένα με το άγιο πνεύμα;

Μια άλλη παραπομπή που αναφέρεται και στους τρεις μαζί βρίσκεται σε ορισμένες παλιότερες μεταφράσεις της Αγίας Γραφής στο εδάφιο 1 Ιωάννου 5:7. Όμως, οι λόγιοι παραδέχονται ότι αυτά τα λόγια δεν βρίσκονταν αρχικά στην Αγία Γραφή, αλλά ότι προστέθηκαν πολύ αργότερα. Οι περισσότερες σύγχρονες μεταφράσεις κάνουν πολύ σωστά που παραλείπουν αυτό το νόθο εδάφιο.

Άλλα «αποδεικτικά εδάφια» ασχολούνται μόνο με τη σχέση μεταξύ δύο—του Πατέρα και του Γιου. Ας εξετάσουμε ορισμένα απ’ αυτά.

«Εγώ και ο Πατήρ Έν Είμεθα»

ΣΥΧΝΑ παρατίθεται αυτή η περικοπή, στο εδάφιο Ιωάννης 10:30, για να υποστηριχθεί η Τριάδα, μολονότι δεν αναφέρεται εδώ κάποιο τρίτο πρόσωπο. Ο ίδιος ο Ιησούς, όμως, έδειξε τι εννοούσε όταν έλεγε ότι είναι ‘ένα’ με τον Πατέρα. Στα εδάφια Ιωάννης 17:21, 22, ΝΔΜ, προσευχήθηκε στον Θεό ζητώντας οι μαθητές του «να είναι όλοι ένα, όπως εσύ, Πατέρα, είσαι ενωμένος μ’ εμένα κι εγώ μ’ εσένα, να είναι κι αυτοί ενωμένοι μ’ εμάς . . . για να είναι ένα μεταξύ τους, όπως εμείς είμαστε ένα». Μήπως ο Ιησούς προσευχόταν να γίνουν όλοι οι μαθητές του μια οντότητα; Όχι, είναι ολοφάνερο ότι ο Ιησούς προσευχόταν να είναι ενωμένοι στον τρόπο σκέψης τους και να είναι ενωμένοι όσον αφορά το σκοπό, όπως ήταν αυτός με τον Θεό.—Βλέπε επίσης 1 Κορινθίους 1:10.

Στα εδάφια 1 Κορινθίους 3:6, 8, ο Παύλος λέει: «Εγώ εφύτευσα, ο Απολλώς επότισεν . . . Ο φυτεύων δε και ο ποτίζων είναι έν». Ο Παύλος δεν εννοούσε ότι αυτός και ο Απολλώς ήταν δυο πρόσωπα σε ένα· εννοούσε ότι ήταν ενωμένοι όσον αφορά το σκοπό. Η πρωτότυπη ελληνική λέξη που χρησιμοποίησε εδώ ο Παύλος, η λέξη έν, είναι ουδέτερου γένους, κατά γράμμα σημαίνει «ένα (πράγμα)» και δείχνει ενότητα στη συνεργασία. Αυτή την ίδια λέξη χρησιμοποίησε ο Ιησούς στο εδάφιο Ιωάννης 10:30 για να περιγράψει τη σχέση του με τον Πατέρα του. Επίσης αυτή την ίδια λέξη χρησιμοποίησε ο Ιησούς στα εδάφια Ιωάννης 17:21, 22. Έτσι, όταν σ’ αυτές τις περιπτώσεις χρησιμοποίησε τη λέξη έν, μιλούσε για ενότητα στον τρόπο σκέψης και ενότητα όσον αφορά το σκοπό.

Σχετικά με το εδάφιο Ιωάννης 10:30, ο Ιωάννης Καλβίνος (που ήταν Τριαδιστής) είπε στο βιβλίο Commentary on the Gospel According to John (Σχολιολόγιο του Κατά Ιωάννην Ευαγγελίου): «Οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν εσφαλμένα αυτή την περικοπή για να αποδείξουν ότι ο Χριστός είναι . . . ομοούσιος με τον Πατέρα. Επειδή ο Χριστός δεν επιχειρηματολογεί σχετικά με την ενότητα της ουσίας, αλλά σχετικά με τη συμφωνία που υπάρχει μεταξύ αυτού και του Πατέρα».

Στα συμφραζόμενα των εδαφίων που βρίσκονται ακριβώς μετά το Ιωάννης 10:30, ο Ιησούς με δυναμικό τρόπο υποστήριξε ότι τα λόγια του δεν αποτελούσαν ισχυρισμό ότι είναι ο Θεός. Ρώτησε τους Ιουδαίους που εσφαλμένα είχαν καταλήξει σ’ αυτό το συμπέρασμα και ήθελαν να τον λιθοβολήσουν: «Πώς, λοιπόν, εσείς λέτε ότι βλαστημάω, επειδή είπα ότι είμαι Υιός του Θεού, εγώ, που ο Πατέρας με ξεχώρισε και με έστειλε στον κόσμο;» (Ιωάννης 10:31-36, ΝΔΜ) Όχι, ο Ιησούς δεν ισχυρίστηκε ότι ήταν ο Θεός ο Γιος, αλλά ότι ήταν ο Γιος του Θεού.

«Ίσον με τον Θεόν Κάμνων Εαυτόν»;

ΕΝΑ ΑΛΛΟ εδάφιο που παρουσιάζεται ως απόδειξη για την Τριάδα είναι το Ιωάννης 5:18. Αυτό λέει ότι οι Ιουδαίοι (όπως και στα εδάφια Ιωάννης 10:31-36) ήθελαν να σκοτώσουν τον Ιησού επειδή «Πατέρα εαυτού έλεγε τον Θεόν, ίσον με τον Θεόν κάμνων εαυτόν».

Αλλά ποιος έλεγε ότι ο Ιησούς έκανε τον εαυτό του ίσο με τον Θεό; Όχι ο Ιησούς. Αυτός υπεράσπισε τον εαυτό του απέναντι σ’ αυτή την ψεύτικη κατηγορία στο επόμενο ακριβώς εδάφιο (19): «Απεκρίθη λοιπόν ο Ιησούς και είπε . . . Δεν δύναται ο Υιός να πράττη ουδέν αφ’ εαυτού, εάν δεν βλέπη τον Πατέρα πράττοντα τούτο».

Με αυτό, ο Ιησούς έδειξε στους Ιουδαίους ότι δεν ήταν ίσος με τον Θεό και επομένως δεν μπορούσε να δράσει με δική του πρωτοβουλία. Μπορούμε να φανταστούμε κάποιον που είναι ίσος με τον Παντοδύναμο Θεό να λέει ότι δεν μπορούσε «να πράττη ουδέν αφ’ εαυτού»; (Παράβαλε Δανιήλ 4:34, 35.) Είναι ενδιαφέρον ότι τα συμφραζόμενα τόσο του εδαφίου Ιωάννης 5:18 όσο και του 10:30 δείχνουν ότι ο Ιησούς υπεράσπιζε τον εαυτό του απέναντι στις ψεύτικες κατηγορίες των Ιουδαίων που, σαν τους Τριαδιστές, κατέληγαν σε εσφαλμένα συμπεράσματα.

«Ίσα με τον Θεόν»;

ΣΤΟ ΕΔΑΦΙΟ Φιλιππησίους 2:6, η Νεοελληνική Μετάφραση λέει για τον Ιησού: «Όστις εν μορφή Θεού υπάρχων, δεν ενόμισεν αρπαγήν το να ήναι ίσα με τον Θεόν». Η Καινή Διαθήκη, «των Τεσσάρων Καθηγητών» έχει παρόμοια φρασεολογία. Ορισμένες τέτοιες μεταφράσεις εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται από μερικούς για να υποστηρίξουν την ιδέα ότι ο Ιησούς ήταν ίσος με τον Θεό. Αλλά παρατηρήστε πώς αποδίδουν αυτό το εδάφιο άλλες μεταφράσεις:

1869: «ο οποίος, ενώ ήταν σε μορφή Θεού, δεν θεώρησε την ισότητα με τον Θεό ως κάτι που θα μπορούσε να το αρπάξει». The New Testament (Η Καινή Διαθήκη), του Γκ. Ρ. Νόις.

1965: «Αυτός—έχοντας πραγματικά θεϊκή φύση!—ποτέ δεν έκανε με αυτοπεποίθηση τον εαυτό του ίσο με τον Θεό». Das Neue Testament (Η Καινή Διαθήκη), αναθεωρημένη έκδοση, του Φίντριχ Πάφλιν.

1968: «ο οποίος, μολονότι βρισκόταν σε μορφή Θεού, δεν θεώρησε το να είναι ίσος με τον Θεό σαν κάτι που θα μπορούσε να το κάνει δικό του με πλεονεξία». La Biblia Concordata (Λα Μπίμπλια Κονκορντάτα).

1976: «Αυτός πάντοτε είχε τη φύση του Θεού, αλλά δεν νόμισε ότι θα έπρεπε δια της βίας να προσπαθήσει να γίνει ίσος με τον Θεό». Today’s English Version (Σημερινή Αγγλική Μετάφραση).

1984: ‘ο οποίος, μολονότι υπήρχε σε μορφή Θεού, δεν διανοήθηκε να αρπάξει κάτι, δηλαδή, το να είναι ίσος με τον Θεό’. Μετάφραση Νέου Κόσμου των Αγίων Γραφών.

1985: «Ο οποίος, ενώ ήταν σε μορφή Θεού, δεν θεώρησε την ισότητα με τον Θεό ως κάτι που θα έπρεπε να το αρπάξει». The New Jerusalem Bible (Νέα Βίβλος της Ιερουσαλήμ).

Μερικοί, ωστόσο, ισχυρίζονται ότι ακόμα και αυτές οι πιο ακριβείς αποδόσεις υπονοούν ότι (1) ο Ιησούς είχε ήδη ισότητα αλλά δεν ήθελε να τη διακρατήσει ή ότι (2) δεν χρειαζόταν να αρπάξει την ισότητα επειδή ήδη την είχε.

Σχετικά μ’ αυτό, ο Ραλφ Μάρτιν στο βιβλίο The Epistle of Paul to the Philippians (Η Επιστολή του Παύλου Προς τους Φιλιππησίους), λέει σχετικά με το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο: «Είναι, ωστόσο, αμφισβητήσιμο αν η σημασία του εδαφίου μπορεί να μεταπηδήσει από την πραγματική της έννοια, δηλαδή ‘αρπάζω’, ‘αποσπώ βίαια’ στην έννοια ‘διακρατώ’. Το σύγγραμμα Expositor’s Greek Testament (Ελληνική Διαθήκη του Ερμηνευτή) λέει επίσης: «Δεν μπορούμε να βρούμε κανένα εδάφιο όπου το αρπάζω ή κάποιο από τα παράγωγά του να έχει την έννοια της ‘κατοχής’, της ‘διατήρησης’. Φαίνεται ότι πάντα σημαίνει ‘αρπάζω’, ‘αποσπώ βίαια’. Έτσι, δεν επιτρέπεται να παρακάμψουμε την πραγματική έννοια ‘αρπάζω’ και να δεχτούμε μια άλλη τελείως διαφορετική, την έννοια του ‘διακρατώ’».

Από τα παραπάνω είναι ολοφάνερο ότι οι μεταφραστές που έκαναν μεταφράσεις όπως η Νεοελληνική Μετάφραση και η Καινή Διαθήκη, «των Τεσσάρων Καθηγητών», αθετούν τους κανόνες ώστε να υποστηρίξουν τους σκοπούς των Τριαδιστών. Το ελληνικό πρωτότυπο κείμενο του εδαφίου Φιλιππησίους 2:6, αν το διαβάσει κανείς σωστά, αντί να λέει ότι ο Ιησούς σκέφτηκε ότι θα ήταν κατάλληλο να είναι ίσος με τον Θεό, δείχνει ακριβώς το αντίθετο, ότι ο Ιησούς δεν σκέφτηκε ότι αυτό θα ήταν κατάλληλο.

Τα συμφραζόμενα των γειτονικών εδαφίων (3-5, 7, 8) δείχνουν ξεκάθαρα το πώς πρέπει να κατανοηθεί το εδάφιο 6. Στους Φιλιππησίους δόθηκε η εξής παρότρυνση: «Εν ταπεινοφροσύνη θεωρούντες αλλήλους υπερέχοντας εαυτών». Κατόπιν, ο Παύλος χρησιμοποιεί τον Χριστό ως το εξέχον παράδειγμα αυτής της στάσης: «Το αυτό δε φρόνημα έστω εν υμίν, το οποίον ήτο και εν τω Χριστώ Ιησού». Ποιο «φρόνημα»; Να ‘μη νομίζει ότι είναι αρπαγή το να είναι ίσα με τον Θεό’; Όχι, αυτό θα ήταν ακριβώς το αντίθετο από το σημείο που τονίζεται! Μάλλον, ο Ιησούς, που ‘θεωρούσε τον Θεό υπερέχοντα του εαυτού του’ δεν θα ‘άρπαζε την ισότητα με τον Θεό’ ποτέ, αλλά αντίθετα, «εταπείνωσεν εαυτόν γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου».

Ασφαλώς, αυτό το εδάφιο δεν μπορεί να αναφέρεται σε κανένα μέρος του Παντοδύναμου Θεού. Αναφέρεται στον Ιησού Χριστό, ο οποίος αποτελούσε τέλειο παράδειγμα για το σημείο που τονίζει εδώ ο Παύλος—δηλαδή τη σημασία της ταπεινοφροσύνης και της υπακοής κάποιου απέναντι στον Ανώτερο και Δημιουργό, τον Ιεχωβά Θεό.

«Εγώ Είμαι»

ΣΤΟ ΕΔΑΦΙΟ Ιωάννης 8:58, ορισμένες μεταφράσεις, όπως λόγου χάρη η The Jerusalem Bible (Βίβλος της Ιερουσαλήμ), δείχνουν ότι ο Ιησούς είπε: «Πριν γίνει ο Αβραάμ, Εγώ Είμαι». Μήπως ο Ιησούς δίδασκε εδώ, όπως υποστηρίζουν οι Τριαδιστές, ότι αυτός ήταν γνωστός με τον τίτλο «Εγώ Είμαι»; Και μήπως, όπως ισχυρίζονται, αυτό σημαίνει ότι ο Ιησούς ήταν ο Ιεχωβά των Εβραϊκών Γραφών, εφόσον η Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου (ΜΒΙ) στο εδάφιο Έξοδος 3:14 δηλώνει: «Και είπε ο Θεός προς τον Μωυσή, ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ»;

Στο εδάφιο Έξοδος 3:14 (ΜΒΙ) η φράση «Εγώ Είμαι» χρησιμοποιείται ως ένας τίτλος του Θεού για να δείξει ότι αυτός πράγματι υπήρχε και ότι θα έκανε ό,τι υποσχέθηκε. Το βιβλίο The Pentateuch and Haftorahs (Η Πεντάτευχος και τα Χαφτορά), που εκδόθηκε από τον Δρ Τζ. Χ. Χερτζ λέει γι’ αυτή τη φράση: «Στους Ισραηλίτες που ήταν σε δουλεία, η φράση θα σήμαινε, ‘Μολονότι Αυτός ακόμα δεν έχει δείξει τη δύναμή Του προς εσάς, πρόκειται να το κάνει αυτό· Αυτός είναι αιώνιος και σίγουρα θα σας λυτρώσει’. Οι περισσότεροι σήμερα ακολουθούν τον Ρασί [ένα Γάλλο σχολιαστή της Αγίας Γραφής και του Ταλμούδ] στην εξής απόδοση [του εδαφίου Έξοδος 3:14]: ‘Θα είμαι εκείνος που θα είμαι’».

Η φράση στο εδάφιο Ιωάννης 8:58 είναι αρκετά διαφορετική από εκείνη που χρησιμοποιείται στο εδάφιο Έξοδος 3:14. Ο Ιησούς δεν τη χρησιμοποίησε ως ένα όνομα ή ως έναν τίτλο, αλλά ως ένα μέσο για να εξηγήσει την προανθρώπινη ύπαρξή του. Παρατηρήστε, λοιπόν, πώς αποδίδουν το εδάφιο Ιωάννης 8:58 ορισμένες άλλες μεταφράσεις:

1869: «Επειδή πριν υπάρξει ο Αβραάμ, εγώ υπάρχω». The New Testament (Η Καινή Διαθήκη), του Γκ. Ρ. Νόις.

1935: «Υπήρχα πριν γεννηθεί ο Αβραάμ!» The Bible—An American Translation (Η Βίβλος—Μια Αμερικανική Μετάφραση), των Τζ. Μ. Π. Σμιθ και Ε. Τζ. Γκούντσπιντ.

1965: «Πριν γεννηθεί ο Αβραάμ, εγώ ήδη ήμουν εκείνος που είμαι». Das Neue Testament (Η Καινή Διαθήκη), του Τζεργκ Τζινκ.

1981: «Ήμουν ζωντανός πριν γεννηθεί ο Αβραάμ!» The Simple English Bible (Η Απλή Αγγλική Βίβλος).

1984: ‘Πριν έρθει σε ύπαρξη ο Αβραάμ, εγώ υπάρχω’. Μετάφραση Νέου Κόσμου των Αγίων Γραφών.

Έτσι, η σκέψη που πραγματικά μεταδίδεται από τις πρωτότυπες ελληνικές λέξεις που χρησιμοποιούνται εδώ είναι ότι ο δημιουργημένος «πρωτότοκος» του Θεού, ο Ιησούς, υπήρχε πολύ πριν γεννηθεί ο Αβραάμ.—Κολοσσαείς 1:15· Παροιμίαι 8:22, 23, 30· Αποκάλυψις 3:14.

Και πάλι τα συμφραζόμενα δείχνουν ότι αυτή είναι η ορθή κατανόηση. Αυτή τη φορά οι Ιουδαίοι ήθελαν να λιθοβολήσουν τον Ιησού επειδή ισχυριζόταν ότι ‘είδε τον Αβραάμ’ μολονότι, όπως είπαν αυτοί, αυτός δεν ήταν ούτε 50 χρονών ακόμα. (Εδάφιο 57) Η φυσιολογική αντίδραση του Ιησού ήταν να πει την αλήθεια σχετικά με την ηλικία του. Έτσι, εντελώς φυσιολογικά τους είπε ότι ‘ήταν ζωντανός πριν γεννηθεί ο Αβραάμ!’—The Simple English Bible (Η Απλή Αγγλική Βίβλος).

«Θεός Ήτο ο Λόγος»

ΣΤΟ ΕΔΑΦΙΟ Ιωάννης 1:1 η Νεοελληνική Μετάφραση αναφέρει: «Εν αρχή ήτο ο Λόγος, και ο Λόγος ήτο παρά τω Θεώ, και Θεός ήτο ο Λόγος». Οι Τριαδιστές ισχυρίζονται ότι αυτό σημαίνει πως «ο Λόγος» που ήρθε στη γη ως Ιησούς Χριστός ήταν ο ίδιος ο Παντοδύναμος Θεός.

Ωστόσο, παρατηρήστε ότι και εδώ τα συμφραζόμενα θέτουν τη βάση για την ακριβή κατανόηση. Ακόμα και η Νεοελληνική Μετάφραση λέει «ο Λόγος ήτο παρά [δηλαδή, «μαζί με»] τω Θεώ». (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.) Κάποιος που είναι «μαζί» με κάποιο άλλο πρόσωπο δεν μπορεί να είναι ο ίδιος εκείνο το άλλο πρόσωπο. Σε συμφωνία μ’ αυτό, το Journal of Biblical Literature (Περιοδικό Βιβλικής Λογοτεχνίας), που εκδόθηκε από τον Ιησουίτη Τζόζεφ Α. Φιτζμάιερ, παρατηρεί ότι αν το δεύτερο μέρος του εδαφίου Ιωάννης 1:1 ερμηνευτεί ώστε να σημαίνει «ο» Θεός, αυτό «τότε θα αντέφασκε με την προηγούμενη πρόταση» η οποία λέει ότι ο Λόγος ήταν μαζί με τον Θεό.

Παρατηρήστε, επίσης, πώς αποδίδουν αυτό το μέρος του εδαφίου άλλες μεταφράσεις:

1808: «και ο λόγος ήταν ένας θεός». The New Testament in an Improved Version, Upon the Basis of Archbishop Newcome’s New Translation: With a Corrected Text (Η Καινή Διαθήκη σε Βελτιωμένη Απόδοση, με Βάση τη Νέα Μετάφραση του Αρχιεπισκόπου Νιούκαμ: Με Διορθωμένο Κείμενο).

1864: «και ένας θεός ήταν ο λόγος». The Emphatic Diaglott (Το Εμφατικό Δίγλωττο), διάστιχη απόδοση, του Μπέντζαμιν Γουίλσον.

1928: «και ο Λόγος ήταν ένα θεϊκό ον». La Bible du Centenaire, L’Evangile selon Jean (Η Βίβλος της Εκατονταετηρίδας, Το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο), του Μορίς Γκογκέλ.

1935: «και ο Λόγος ήταν θεϊκός». The Bible—An American Translation (Η Βίβλος—Μια Αμερικανική Μετάφραση), των Τζ. Μ. Π. Σμιθ και Ε. Τζ. Γκούντσπιντ.

1946: «και ο Λόγος ήταν θεϊκού είδους». Das Neue Testament (Η Καινή Διαθήκη), του Λούντβιχ Τιμ.

1950: ‘και ο Λόγος ήταν ένας θεός’. Μετάφραση Νέου Κόσμου των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών.

1958: «και ο Λόγος ήταν ένας Θεός». The New Testament (Η Καινή Διαθήκη), του Τζέιμς Λ. Τόμανεκ.

1975: «και ένας θεός (ή, θεϊκού είδους) ήταν ο Λόγος». Das Evangelium nach Johannes (Το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο), του Ζίγκφριντ Σουλτς.

1978: «και θεϊκού είδους ήταν ο Λόγος». Das Evangelium nach Johannes (Το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο), του Γιοχάνες Σνάιντερ.

Στο εδάφιο Ιωάννης 1:1, το ουσιαστικό θεός εμφανίζεται δυο φορές. Την πρώτη φορά αναφέρεται στον Παντοδύναμο Θεό, μαζί με τον οποίο ήταν ο Λόγος («και ο Λόγος ήτο παρά τω Θεώ»). Αυτή την πρώτη φορά, πριν από τη λέξη θεός υπάρχει ένας τύπος του οριστικού άρθρου ο, πράγμα που αναφέρεται σε κάποια ξεχωριστή προσωπικότητα, σ’ αυτή την περίπτωση, στον Παντοδύναμο Θεό («και ο Λόγος ήτο παρά τω Θεώ»).

Αντίθετα, δεν υπάρχει άρθρο πριν από το δεύτερο θεός στο εδάφιο Ιωάννης 1:1. Έτσι, η κατά γράμμα απόδοση είναι: «Και θεός ήταν ο Λόγος». Όμως έχουμε δει ότι πολλές μεταφράσεις αποδίδουν αυτό το δεύτερο θεός (που είναι συντακτικά κατηγορούμενο) ως «θεϊκός», «θεϊκού είδους» ή «ένας θεός». Με ποιο δικαίωμα το κάνουν αυτό;

Η κοινή ελληνική γλώσσα είχε οριστικό άρθρο («ο, η, το») αλλά δεν είχε αόριστο άρθρο («ένας, μια, ένα»). Έτσι, όταν πριν από το κατηγορούμενο δεν υπάρχει οριστικό άρθρο, τότε το κατηγορούμενο αυτό μπορεί να είναι αόριστο, ανάλογα με τα συμφραζόμενα.

Το Journal of Biblical Literature (Περιοδικό Βιβλικής Λογοτεχνίας) λέει ότι οι εκφράσεις «με άναρθρο [χωρίς άρθρο] κατηγορούμενο που προηγείται του ρήματος έχουν κυρίως ποιοτική σημασία». Όπως σημειώνει το Journal (Περιοδικό), αυτό καταδεικνύει ότι ο λόγος μπορεί να παρομοιαστεί με ένα θεό. Επίσης λέει σχετικά με το εδάφιο Ιωάννης 1:1: «Η ποιοτική ενέργεια του κατηγορούμενου είναι τόσο εξέχουσα ώστε το ουσιαστικό [θεός] δεν μπορεί να θεωρηθεί συγκεκριμένο».

Έτσι, το εδάφιο Ιωάννης 1:1 τονίζει την ιδιότητα του Λόγου, ότι ήταν «θεϊκός», «θεϊκού είδους», «ένας θεός», αλλά όχι ο Παντοδύναμος Θεός. Αυτό βρίσκεται σε αρμονία με την υπόλοιπη Αγία Γραφή, η οποία δείχνει ότι ο Ιησούς, που εδώ, στο ρόλο του Εκπροσώπου του Θεού αποκαλείται «ο Λόγος», ήταν ένας υπάκουος κατώτερος που στάλθηκε στη γη από τον Ανώτερό του, τον Παντοδύναμο Θεό.

Υπάρχουν πολλά άλλα Γραφικά εδάφια στα οποία σχεδόν όλοι οι μεταφραστές σε άλλες γλώσσες με συνέπεια παρενθέτουν το αόριστο άρθρο «ένας, μια, ένα» όταν μεταφράζουν ελληνικές προτάσεις που έχουν την ίδια δομή. Για παράδειγμα, στο εδάφιο Μάρκος 6:49, όταν οι μαθητές είδαν τον Ιησού να περπατάει στο νερό, η Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου λέει «νόμισαν ότι αυτό ήταν ένα πνεύμα». Στην κοινή ελληνική, δεν υπάρχει το άρθρο «ένα» πριν από τη λέξη «πνεύμα». Αλλά σχεδόν όλες οι μεταφράσεις σε άλλες γλώσσες προσθέτουν τη λέξη «ένα» για να ταιριάζει η απόδοση με τα συμφραζόμενα. Με τον ίδιο τρόπο, αφού το εδάφιο Ιωάννης 1:1 δείχνει ότι ο Λόγος ήταν μαζί με τον Θεό, δεν θα μπορούσε να είναι «ο Θεός» αλλά ήταν «ένας θεός» ή αλλιώς «θεϊκός».

Ο Τζόζεφ Χένρι Θάγιερ, ένας θεολόγος και λόγιος που εργάστηκε στην American Standard Version (Αμερικανική Στερεότυπη Μετάφραση), δήλωσε ξεκάθαρα: «Ο Λόγος ήταν θεϊκός, αλλά όχι το ίδιο το θεϊκό Ον». Και ο Ιησουίτης Τζον Λ. Μακ Κένζι έγραψε στο Dictionary of the Bible (Λεξικό της Βίβλου) που συνέταξε ο ίδιος: «Το εδάφιο Ιωάν. 1:1 πρέπει αυστηρά να μεταφραστεί . . . ‘ο λόγος ήταν ένα θεϊκό ον’».

Παραβίαση Κανόνα;

ΜΕΡΙΚΟΙ, ωστόσο, ισχυρίζονται ότι αυτού του είδους οι αποδόσεις παραβιάζουν έναν κανόνα της γραμματικής της κοινής ελληνικής γλώσσας, έναν κανόνα που δημοσιεύτηκε από τον λόγιο της ελληνικής Ε. Κ. Κόλγουελ το 1933. Αυτός ισχυρίστηκε ότι στην κοινή ελληνική το κατηγορούμενο «έχει [οριστικό] άρθρο όταν ακολουθεί το ρήμα· δεν έχει [οριστικό] άρθρο όταν προηγείται του ρήματος». Μ’ αυτό εννοούσε ότι όταν το κατηγορούμενο βρίσκεται πριν από το ρήμα, τότε εξυπακούεται ότι πρέπει να έχει μπροστά του το οριστικό άρθρο («ο»). Στο εδάφιο Ιωάννης 1:1, Κείμενο, το δεύτερο ουσιαστικό (θεός), που είναι κατηγορούμενο, προηγείται του ρήματος—«και θεός ην ο Λόγος». Έτσι, ο Κόλγουελ ισχυρίστηκε ότι το εδάφιο Ιωάννης 1:1 πρέπει να αποδοθεί «και [ο] Θεός ήταν ο Λόγος».

Αλλά εξετάστε απλώς δυο παραδείγματα που βρίσκονται στο εδάφιο Ιωάννης 8:44, Κείμενο. Εκεί ο Ιησούς λέει για τον Διάβολο: «Εκείνος ανθρωποκτόνος ην απ’ αρχής» και «ψεύστης εστίν». Όπως και στο εδάφιο Ιωάννης 1:1, τα κατηγορούμενα («ανθρωποκτόνος» και «ψεύστης») προηγούνται του ρήματος («ην» και «εστίν») στην κοινή ελληνική. Δεν υπάρχει αόριστο άρθρο μπροστά από κανένα από τα ουσιαστικά, επειδή η κοινή ελληνική δεν είχε αόριστο άρθρο. Αλλά οι περισσότεροι μεταφραστές σε άλλες σύγχρονες γλώσσες παρενθέτουν τη λέξη «ένας», επειδή αυτό απαιτείται από την ελληνική γραμματική και τα συμφραζόμενα.—Βλέπε επίσης από τη ΜΝΚ τα εδάφια Μάρκος 11:32· Ιωάννης 4:19· 6:70· 9:17· 10:1· 12:6.

Ο Κόλγουελ αναγκάστηκε να αναγνωρίσει αυτό το γεγονός σχετικά με το κατηγορούμενο, επειδή είπε: «Είναι αόριστο [«ένας, μια, ένα»] σ’ αυτή τη θέση μόνο όταν το απαιτούν τα συμφραζόμενα». Έτσι, ακόμα κι αυτός παραδέχεται ότι όταν το απαιτούν τα συμφραζόμενα, οι μεταφραστές μπορούν να παρενθέσουν αόριστο άρθρο μπροστά από το ουσιαστικό σ’ αυτόν τον τύπο δομής της πρότασης.

Απαιτούν, πράγματι, τα συμφραζόμενα αόριστο άρθρο στο εδάφιο Ιωάννης 1:1; Ναι, επειδή η μαρτυρία που παρέχει ολόκληρη η Αγία Γραφή είναι ότι ο Ιησούς δεν είναι ο Παντοδύναμος Θεός. Άρα λοιπόν, αυτό που θα πρέπει να κατευθύνει το μεταφραστή σε τέτοιες περιπτώσεις είναι, όχι ο αμφισβητούμενος γραμματικός κανόνας του Κόλγουελ, αλλά τα συμφραζόμενα. Και είναι ολοφάνερο από τις πολλές μεταφράσεις που βάζουν το αόριστο άρθρο «ένας» στο εδάφιο Ιωάννης 1:1 και σε άλλα σημεία, ότι πολλοί λόγιοι διαφωνούν μ’ αυτόν το φτιαχτό κανόνα, πράγμα που άλλωστε κάνει και ο Λόγος του Θεού.

Δεν Υπάρχει Αντίφαση

ΜΗΠΩΣ το να λέμε ότι ο Ιησούς Χριστός είναι «ένας θεός» έρχεται σε αντίφαση με τη διδασκαλία της Αγίας Γραφής ότι υπάρχει μόνο ένας Θεός; Όχι, επειδή ορισμένες φορές η Αγία Γραφή χρησιμοποιεί αυτόν τον όρο για να αναφερθεί σε ισχυρά πλάσματα. Το εδάφιο Ψαλμός 8:5 αναφέρει: «Συ δε έκαμες αυτόν ολίγον τι κατώτερον των αγγέλων [θεοειδών, ΜΝΚ] [εβραϊκά, ’ελοχίμ]». Όταν ο Ιησούς υπερασπιζόταν τον εαυτό του σε σχέση με την κατηγορία των Ιουδαίων ότι ισχυρίστηκε πως είναι ο Θεός, αυτός παρατήρησε ότι «στη Γραφή ονομάζονται θεοί εκείνοι στους οποίους απευθύνθηκε ο λόγος του Θεού», δηλαδή, οι ανθρώπινοι κριτές. (Ιωάννης 10:34, 35, ΝΔΜ· Ψαλμός 82:1-6) Ακόμα και ο Σατανάς αποκαλείται «θεός του κόσμου τούτου» στο εδάφιο 2 Κορινθίους 4:4.

Ο Ιησούς έχει πολύ ανώτερη θέση από τους αγγέλους, τους ατελείς ανθρώπους και τον Σατανά. Εφόσον αυτοί αναφέρονται ως «θεοί», ισχυροί, ασφαλώς και ο Ιησούς μπορεί να είναι, και είναι, «ένας θεός». Λόγω της μοναδικής του θέσης σε σχέση με τον Ιεχωβά, ο Ιησούς είναι «Θεός ισχυρός [Ισχυρός Θεός, ΜΝΚ]».—Ιωάννης 1:1· Ησαΐας 9:6.

Αλλά μήπως η φράση ‘Ισχυρός Θεός’ με κεφαλαία τα πρώτα γράμματα δείχνει ότι ο Ιησούς κατά κάποιο τρόπο είναι ίσος με τον Ιεχωβά Θεό; Όχι, καθόλου. Ο Ησαΐας απλώς προφήτεψε ότι αυτό είναι ένα από τα τέσσερα ονόματα με τα οποία θα αποκαλούνταν ο Ιησούς και τέτοιου είδους ονόματα παίρνουν κεφαλαίο το πρώτο γράμμα. Επίσης, παρά το ότι ο Ιησούς αποκαλείται ‘Ισχυρός’, μπορεί να υπάρχει μόνο ένας που είναι ‘Πανίσχυρος’ ή ‘Παντοδύναμος’. Το να αποκαλείται ο Ιεχωβά Θεός ‘Παντοδύναμος’ δεν θα είχε και τόσο μεγάλη σημασία αν δεν υπήρχαν άλλοι που επίσης αποκαλούνται θεοί αλλά οι οποίοι κατέχουν θέση μικρότερη ή κατώτερη.

Το Bulletin of the John Rylands Library (Δελτίο της Βιβλιοθήκης Τζον Ράιλαντς) στην Αγγλία, παρατηρεί ότι, σύμφωνα με τον Καθολικό θεολόγο Καρλ Ράνερ, μολονότι η λέξη θεός χρησιμοποιείται σε εδάφια όπως το Ιωάννης 1:1 αναφορικά με τον Χριστό, «σε καμιά απ’ αυτές τις περιπτώσεις η λέξη ‘θεός’ δεν χρησιμοποιείται με τρόπο που να ταυτίζει τον Ιησού μ’ εκείνον που σε άλλα σημεία της Καινής Διαθήκης εμφανίζεται ως ‘ο Θεός’, δηλαδή, με τον Υπέρτατο Θεό». Και το Bulletin (Δελτίο) προσθέτει: «Αν οι συγγραφείς της Καινής Διαθήκης πίστευαν ότι είναι ζωτικό να ομολογήσουν τον Ιησού ως ‘τον Θεό’, τότε πώς εξηγείται η σχεδόν παντελής απουσία αυτής ακριβώς της ομολογίας στην Καινή Διαθήκη;»

Αλλά τι θα λεχτεί για τα λόγια του αποστόλου Θωμά «ο Κύριός μου και ο Θεός μου» που απηύθυνε στον Ιησού και που βρίσκονται στο εδάφιο Ιωάννης 20:28; Για τον Θωμά, ο Ιησούς ήταν σαν «ένας θεός», ιδιαίτερα στις θαυματουργικές εκείνες περιστάσεις που τον υποκίνησαν να αναφωνήσει αυτά τα λόγια. Ορισμένοι λόγιοι προτείνουν ότι ο Θωμάς απλώς υποκινούμενος από κατάπληξη έκανε αυτή τη γεμάτη αίσθημα αναφώνηση, η οποία λέχτηκε στον Ιησού, αλλά στην ουσία απευθυνόταν στον Θεό. Όπως και να ’χουν τα πράγματα, ο Θωμάς δεν πίστευε ότι ο Ιησούς ήταν ο Παντοδύναμος Θεός, επειδή αυτός καθώς και όλοι οι άλλοι μαθητές γνώριζαν ότι ο Ιησούς ποτέ δεν ισχυρίστηκε ότι είναι ο Θεός, αλλά δίδασκε ότι μόνο ο Ιεχωβά είναι ο ‘μόνος αληθινός Θεός’.—Ιωάννης 17:3.

Και πάλι, τα συμφραζόμενα μας βοηθούν να το καταλάβουμε αυτό. Λίγες μέρες νωρίτερα ο αναστημένος Ιησούς είχε πει στη Μαρία τη Μαγδαληνή να πει στους μαθητές: «Αναβαίνω προς τον Πατέρα μου και Πατέρα σας και Θεόν μου και Θεόν σας». (Ιωάννης 20:17) Παρότι ο Ιησούς ήταν ήδη αναστημένος ως ένα ισχυρό πνεύμα, ο Ιεχωβά εξακολουθούσε να είναι ο Θεός του. Και ο Ιησούς εξακολούθησε να αναφέρεται σ’ Αυτόν ως τον Θεό του ακόμα και στο τελευταίο βιβλίο της Αγίας Γραφής, όταν είχε ήδη δοξαστεί.—Αποκάλυψις 1:5, 6· 3:2, 12.

Μόλις τρία εδάφια μετά την αναφώνηση του Θωμά, στο εδάφιο Ιωάννης 20:31, η Αγία Γραφή διασαφηνίζει περαιτέρω το ζήτημα, λέγοντας: «Ταύτα δε εγράφησαν δια να πιστεύσητε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεού», όχι ότι ήταν ο Παντοδύναμος Θεός. Και εννοούσε ‘Γιος’ με την κατά γράμμα έννοια, όπως μ’ ένα φυσικό πατέρα και φυσικό γιο, όχι ως κάποιο μυστηριώδες μέρος μιας Τριαδικής Θεότητας.

Πρέπει να Εναρμονίζεται με την Αγία Γραφή

ΥΠΑΡΧΕΙ ο ισχυρισμός ότι πολλά άλλα εδάφια υποστηρίζουν την Τριάδα. Αλλά κι εκείνα τα εδάφια είναι παρόμοια μ’ αυτά που εξετάσαμε παραπάνω, με την έννοια ότι, αν εξεταστούν προσεκτικά, δεν προσφέρουν πραγματική υποστήριξη. Τέτοιου είδους εδάφια απλώς δείχνουν ότι όταν κάποιος εξετάζει επιχειρήματα που λέγεται ότι υποστηρίζουν την Τριάδα, πρέπει να αναρωτηθεί: Εναρμονίζεται πράγματι η ερμηνεία με τη συνεπή διδασκαλία ολόκληρης της Αγίας Γραφής—ότι μόνο ο Ιεχωβά είναι ο Υπέρτατος; Αν όχι, τότε η ερμηνεία πρέπει να είναι λάθος.

Πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι ούτε ένα από τα «αποδεικτικά εδάφια» δεν λέει ότι ο Θεός, ο Ιησούς και το άγιο πνεύμα αποτελούν μια μονάδα μέσα σε κάποια μυστηριώδη Θεότητα. Κανένα εδάφιο πουθενά στην Αγία Γραφή δεν λέει ότι αυτοί οι τρεις είναι ομοούσιοι, ότι έχουν την ίδια δύναμη και την ίδια αιωνιότητα. Η Αγία Γραφή είναι συνεπής καθώς αποκαλύπτει ότι ο Παντοδύναμος Θεός, ο Ιεχωβά, είναι ο μόνος Υπέρτατος, ο Ιησούς είναι ο δημιουργημένος Γιος του και το άγιο πνεύμα είναι η ενεργή δύναμη του Θεού.

[Πρόταση που Τονίζεται στη σελίδα 24]

«Οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν εσφαλμένα [το Ιωάννης 10:30] για να αποδείξουν ότι ο Χριστός είναι . . . ομοούσιος με τον Πατέρα».—Σχολιολόγιο του Κατά Ιωάννην Ευαγγελίου, του Ιωάννη Καλβίνου

[Πρόταση που Τονίζεται στη σελίδα 27]

Κάποιος που είναι «μαζί» με κάποιο άλλο πρόσωπο δεν μπορεί να είναι ο ίδιος εκείνο το άλλο πρόσωπο

[Πρόταση που Τονίζεται στη σελίδα 28]

«Ο Λόγος ήταν θεϊκός, αλλά όχι το ίδιο το θεϊκό Ον»—Τζόζεφ Χένρι Θάγιερ, Βιβλικός λόγιος

[Εικόνες στις σελίδες 24, 25]

Ο Ιησούς προσευχήθηκε στον Θεό οι μαθητές του ‘να είναι όλοι ένα’, ακριβώς όπως αυτός και ο Πατέρας του ‘είναι ένα’

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Ο Ιησούς έδειξε στους Ιουδαίους ότι δεν ήταν ίσος με τον Θεό, λέγοντας ότι ‘δεν μπορεί να κάνει τίποτα από μόνος του παρά μόνο αυτά που είδε να κάνει ο Πατέρας’

[Εικόνες στη σελίδα 29]

Εφόσον η Αγία Γραφή αποκαλεί ανθρώπους, αγγέλους, ακόμα και τον Σατανά, «θεούς», ή ισχυρούς, ο ανώτερος Ιησούς στον ουρανό μπορεί κατάλληλα να ονομαστεί «ένας θεός»