«Μη Παροργίζετε τα Τέκνα Σας»

«ΠΑΤΕΡΕΣ, μη παροργίζετε τα τέκνα σας». Αυτό το είπε ο απόστολος Παύλος. (Εφεσίους 6:4) Στις Δυτικές χώρες, όπου οι γονείς υφίστανται τις πιέσεις και την ένταση της βιομηχανοποιημένης κοινωνίας, δεν είναι πάντοτε εύκολο γι’ αυτούς να φέρονται με καλοσύνη στα παιδιά τους. Βέβαια, η ανατροφή των παιδιών δεν είναι λιγότερο δύσκολη στις αναπτυσσόμενες χώρες. Είναι αλήθεια ότι ο ρυθμός της ζωής είναι ίσως πιο αργός εκεί απ’ ό,τι στη Δύση. Αλλά παλιά έθιμα και παραδόσεις μπορεί να επηρεάζουν τους γονείς ώστε να φέρονται στα παιδιά τους με τρόπους που είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα τα απογοητεύσουν και θα τα παροργίσουν.

Τα παιδιά σε μερικές αναπτυσσόμενες χώρες είναι εντελώς υποβιβασμένα σε ό,τι αφορά την αναγνώριση και το σεβασμό. Σε ορισμένες κοινωνίες προσπαθούν να κρατούν υπό έλεγχο τα παιδιά με απειλές και αυταρχικό τόνο, με ξεφωνητά και προσβολές. Είναι ίσως σπάνιο να ακούσετε έναν ενήλικο να λέει μια καλή κουβέντα σ’ ένα παιδί, για να μη μιλήσουμε για ευγένειες όπως το «σε παρακαλώ» και το «ευχαριστώ». Οι πατέρες νομίζουν ότι πρέπει να εδραιώσουν την εξουσία τους χρησιμοποιώντας τα στιβαρά τους χέρια για να χτυπάνε τα παιδιά τους· τα σκληρά λόγια συνοδεύονται από βίαια χτυπήματα.

Σε μερικές αφρικανικές κοινωνίες, θεωρείται μάλιστα αναιδές να πάρει ένα παιδί την πρωτοβουλία και να χαιρετήσει κάποιον μεγάλο. Δεν είναι ασυνήθιστο να βλέπει κανείς νεαρούς, λυγισμένους από βαριά φορτία που κουβαλάνε στο κεφάλι, να περιμένουν υπομονετικά την άδεια για να χαιρετήσουν μια ομάδα ενηλίκων. Οι μεγάλοι συνεχίζουν την κουβεντούλα τους, αγνοώντας τους νεαρούς μέχρι που κάποια στιγμή αποφασίζουν να τους αφήσουν να χαιρετήσουν. Μόνο αφού έχουν χαιρετήσει επιτρέπεται στα παιδιά να περάσουν.

Η φτώχεια είναι άλλος ένας παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ευημερία των παιδιών. Εις βάρος της υγείας και της σχολικής εκπαίδευσης των νεαρών, τους εκμεταλλεύονται χρησιμοποιώντας τους ως ανήλικους εργάτες. Παράλογα βαριά φορτία εργασίας μπορεί να δοθούν στα παιδιά ακόμα και στο σπίτι. Και όταν οι οικογένειες από αγροτικές περιοχές στέλνουν τα παιδιά τους στις μεγάλες πόλεις για να τα φροντίζουν οι συγγενείς ενόσω πηγαίνουν στο σχολείο, εκείνοι συχνά τα μεταχειρίζονται σαν πραγματικούς σκλάβους. Ασφαλώς, όλη αυτή η άδικη μεταχείριση παροργίζει τα παιδιά!

Τι Σημαίνει η Έκφραση ‘τα Παροργίζετε’

Μερικοί γονείς αφήνουν να τους παρασύρει το ρεύμα των δημοφιλών εθίμων σχετικά με την ανατροφή των παιδιών χωρίς να σκέφτονται και πολύ τις συνέπειες. Ωστόσο, υπάρχει βάσιμη αιτία για την οποία ο Λόγος του Θεού προτρέπει τους γονείς να μην παροργίζουν τα παιδιά τους. Η έκφραση «μη παροργίζετε» σημαίνει κατά γράμμα «μην προκαλείτε οργή». (Διάστιχη Μετάφραση της Βασιλείας) Στο εδάφιο Ρωμαίους 10:19, ΜΝΚ, το ίδιο ρήμα αποδίδεται ‘διεγείρω το βίαιο θυμό’.

Έτσι, η Σημερινή Αγγλική Μετάφραση (Today’s English Version) λέει: «Μη μεταχειρίζεστε τα παιδιά σας με τέτοιον τρόπο που να τα κάνετε να θυμώνουν». Η Βίβλος της Ιερουσαλήμ (The Jerusalem Bible) λέει με παρόμοιο τρόπο: «Ποτέ μην οδηγείτε τα παιδιά σας στην αγανάκτηση». Συνεπώς, η Αγία Γραφή δεν μιλάει για μικρούς παροργισμούς που άθελα μπορεί να προκαλέσει ένας γονέας στο παιδί του λόγω της ατέλειας ούτε και καταδικάζει τη διαπαιδαγώγηση που δίνεται με δίκαιο τρόπο. Σύμφωνα με το Σχολιολόγιο των Αγίων Γραφών του Λανγκ (Lange’s Commentary on the Holy Scriptures), αυτό το Γραφικό εδάφιο μιλάει για «την επιπόλαιη, σκληρή, οργισμένη μεταχείριση των παιδιών, η οποία . . . τα απωθεί και τα παρασύρει σε εναντίωση, απείθεια και πικρία».

Όπως παρατήρησε ο εκπαιδευτής Τζ. Σ. Φάραντ: «Είναι γεγονός ότι τα παιδιά είναι ανθρώπινα όντα. Δεν ανταποκρίνονται απλώς με παθητικό τρόπο, όπως κάνουν τα φυτά στο περιβάλλον τους. Αντιδρούν». Και συχνά η αντίδραση στην άδικη μεταχείριση οδηγεί σε πνευματική και συναισθηματική καταστροφή. Το εδάφιο Εκκλησιαστής 7:7 λέει: «Η καταδυναστεία παραλογίζει τον σοφόν».

Ανατροφή Παιδιών με τη Διαπαιδαγώγηση του Θεού

Οι γονείς που θέλουν τα παιδιά τους να συνεχίσουν να περπατούν στην αλήθεια δεν πρέπει να αφήσουν πολιτιστικά πρότυπα και παραδόσεις να γίνουν οι μοναδικοί καθοριστικοί παράγοντες για το πώς θα αναθρέψουν τα παιδιά τους. (Παράβαλε 3 Ιωάννου 4.) Αφού προειδοποίησε τους γονείς να μην παροργίζουν τα παιδιά τους, ο Παύλος πρόσθεσε: ‘Εκτρέφετε αυτά εν παιδεία [διαπαιδαγώγηση, ΜΝΚ] και νουθεσία Ιεχωβά’. (Εφεσίους 6:4) Άρα, οι κανόνες του Ιεχωβά υπερέχουν από τα τοπικά έθιμα και τις απόψεις.

Αν και μπορεί να είναι συνηθισμένο σε μερικές χώρες να μεταχειρίζονται τα παιδιά σαν να είναι κατώτεροι και δούλοι, η Αγία Γραφή δηλώνει στο εδάφιο Ψαλμός 127:3: ‘Ιδού, κληρονομία παρά του Ιεχωβά είναι τα τέκνα· μισθός αυτού ο καρπός της κοιλίας’. Θα μπορούσε ένας γονέας να διατηρεί καλές σχέσεις με τον Θεό αν μεταχειρίζεται την κληρονομιά του με προσβλητικό τρόπο; Όχι. Ούτε και επιτρέπεται να έχει κανείς την άποψη ότι τα παιδιά υπάρχουν μόνο και μόνο για να φροντίζουν τις ανάγκες των γονέων τους. Στο εδάφιο 2 Κορινθίους 12:14, η Αγία Γραφή μάς υπενθυμίζει: «Διότι δεν χρεωστούσι τα τέκνα να θησαυρίζωσι δια τους γονείς, αλλ’ οι γονείς δια τα τέκνα».

Όχι ότι τα παιδιά θα πρέπει να εξαιρούνται από τη συμμετοχή στις δουλειές και στα καθήκοντα του σπιτιού. Αλλά δεν θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το καλό του παιδιού; Για παράδειγμα, όταν ρώτησαν τη Γιάα, μια Χριστιανή κοπέλα από την Αφρική, τι θα ήθελε περισσότερο απ’ όλα να κάνουν οι γονείς της γι’ αυτήν, εκείνη απάντησε: «Θα επιθυμούσα να μειώνονταν οι δουλειές μου στο σπίτι τις μέρες που έχω κάνει διευθετήσεις για υπηρεσία αγρού». Έτσι, αν ένα παιδί δυσκολεύεται να είναι στο σχολείο εγκαίρως ή να παρακολουθεί συναθροίσεις επειδή έχει ένα βαρύ φορτίο από δουλειές στο σπίτι, δεν θα ήταν καλύτερο να κάνετε μερικές προσαρμογές;

Ασφαλώς, είναι δύσκολο μερικές φορές να αντιμετωπίσει κανείς σωστά τους νεαρούς. Πώς μπορούν οι γονείς να τους φέρονται με τρόπο που να μην προσβάλλει και να μην παροργίζει; Το εδάφιο Παροιμίαι 19:11 λέει: «Η φρόνησις του ανθρώπου συστέλλει τον θυμόν αυτού». Ναι, μπορείτε αρχικά να προσπαθήσετε να καταλάβετε το παιδί σας ως άτομο. Κάθε παιδί είναι μοναδικό, με τα δικά του ενδιαφέροντα, ικανότητες και ανάγκες. Ποια είναι αυτά; Έχετε αφιερώσει χρόνο για να γνωρίσετε το παιδί σας και να μάθετε την απάντηση σε αυτό το ερώτημα; Το να εργάζονται και να αποδίδουν λατρεία μαζί, το να συμμετέχουν σε οικογενειακή αναψυχή—αυτά τα πράγματα παρέχουν ευκαιρίες στους γονείς να πλησιάσουν περισσότερο τα παιδιά τους.

Στο εδάφιο 2 Τιμόθεον 2:22, ο Παύλος έκανε μια ακόμα ενδιαφέρουσα παρατήρηση όταν είπε στον Τιμόθεο: «Τας δε νεανικάς επιθυμίας φεύγε». Ναι, ο Παύλος καταλάβαινε ότι η νεανική ηλικία μπορεί να είναι μια ταραγμένη περίοδος. Σημαντικές σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές συμβαίνουν στη διάρκειά της. Η έλξη προς το αντίθετο φύλο αυξάνεται. Σε αυτόν τον καιρό, οι νεαροί χρειάζονται ώριμη και στοργική κατεύθυνση για να αποφύγουν σοβαρές παγίδες. Αλλά δεν θα πρέπει να τους μεταχειρίζεται κανείς σαν να είναι ανήθικοι. Εκνευρισμένη, η κόρη ενός Χριστιανού είπε με λύπη: «Αφού δεν έχω διαπράξει ανηθικότητα, αλλά ο πατέρας μου με κατηγορεί ότι το έχω κάνει, γιατί να μην το κάνω πραγματικά;» Αντί να αποδίδετε κακά κίνητρα, να εκφράζετε εμπιστοσύνη στο παιδί σας. (Παράβαλε 2 Θεσσαλονικείς 3:4, ΝΔΜ.) Αντί να είστε επικριτικοί, να δείχνετε συμπόνια και κατανόηση με στοργικό και συνεπή τρόπο.

Πολλά προβλήματα μπορούν να αποτραπούν, ωστόσο, αν οι γονείς συζητούν εκ των προτέρων τους ηθικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει ένα παιδί. Θυμηθείτε ότι ο Θεός υποχρεώνει τους γονείς να διαπαιδαγωγούν και να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους στο Λόγο του Θεού. (Δευτερονόμιον 6:6, 7) Γι’ αυτό μπορεί να χρειαστεί πολύς χρόνος και προσπάθεια. Δυστυχώς, μερικοί γονείς αποτυγχάνουν να φέρουν σε πέρας το διορισμό τους σχετικά με τη διδασκαλία επειδή δεν έχουν υπομονή. Ο αναλφαβητισμός, ο οποίος αποτελεί ένα τεράστιο πρόβλημα σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, παρεμποδίζει άλλους γονείς.

Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να ζητηθεί από έναν ώριμο Χριστιανό να βοηθήσει λίγο. Ίσως αρκεί να δοθούν απλώς μερικές υποδείξεις στο γονέα που είναι λιγότερο έμπειρος. (Παροιμίαι 27:17) Ή ίσως χρειαστεί να δοθεί βοήθεια στην ίδια τη διεξαγωγή της οικογενειακής μελέτης. Αλλά αυτό δεν απαλλάσσει το γονέα από την ευθύνη που έχει να διδάσκει στα παιδιά του το Λόγο του Θεού. (1 Τιμόθεον 5:8, ΚΔΤΚ) Αυτός μπορεί να καταβάλλει προσπάθειες να εργάζεται με τα παιδιά του στη διακονία αγρού και να συζητούν πνευματικά ζητήματα στα γεύματα ή σε άλλες κατάλληλες περιστάσεις.

Ένας νεαρός που πλησιάζει στην ενηλικίωση, φυσιολογικά θα επιθυμεί ίσως περισσότερη ανεξαρτησία. Πολλές φορές αυτό εκλαμβάνεται λανθασμένα ως ανυπακοή ή αυθάδεια. Πόσο εκνευριστικό θα ήταν αν οι γονείς του αντιδρούσαν φερόμενοι σε αυτόν σαν να ήταν μικρό παιδί και αρνούνταν να του δώσουν περισσότερη ελευθερία δράσης! Στον ίδιο βαθμό θα τον παρόργιζε αν εκείνοι αποφάσιζαν για κάθε πλευρά της ζωής του—για την εκπαίδευση, τη σταδιοδρομία, το γάμο—χωρίς να συζητήσουν τα ζητήματα μαζί του με ήρεμο τρόπο και με σεβασμό. (Παροιμίαι 15:22) Ο απόστολος Παύλος πρότρεψε τους συγχριστιανούς του να ‘γίνονται πλήρως αναπτυγμένοι στις δυνάμεις κατανόησης’. (1 Κορινθίους 14:20, ΜΝΚ) Δεν θα πρέπει και οι γονείς να θέλουν να αναπτυχθούν τα παιδιά τους—συναισθηματικά και πνευματικά; Ωστόσο, οι ‘δυνάμεις αντίληψης’ ενός νεαρού μπορούν να γυμναστούν μόνο ‘μέσω της χρήσης’. (Εβραίους 5:14, ΜΝΚ) Για να τις χρησιμοποιήσει πρέπει να του δοθεί μια ορισμένη ελευθερία εκλογής.

Η ανατροφή των παιδιών δεν είναι κάτι το εύκολο σε αυτές τις δύσκολες μέρες. Αλλά οι γονείς που ακολουθούν το Λόγο του Θεού δεν παροργίζουν και δεν εκνευρίζουν τα παιδιά τους ώστε αυτά ‘να μην αποκαρδιώνονται’. (Κολοσσαείς 3:21, ΜΝΚ) Αντίθετα, επιδιώκουν να τα μεταχειρίζονται με ζεστασιά, κατανόηση και αξιοπρέπεια. Δεν σέρνουν τα παιδιά τους, αλλά τα καθοδηγούν· δεν τα αγνοούν, αλλά τα φροντίζουν· δεν τους προκαλούν θυμό και απογοήτευση, αλλά τα παρακινούν σε αγάπη.

[Εικόνα στη σελίδα 31]

Το «ογουάρε», ένα τοπικό παιχνίδι της Γκάνα που παίζεται στο σπίτι, δίνει σε αυτούς τους γονείς την ευκαιρία να συναναστρέφονται με τα παιδιά τους