Εκδήλωση Χριστιανικής Αγάπης στους Ηλικιωμένους

Ο ΣΑΜΙΟΥΕΛ ΤΖΟΝΣΟΝ, συγγραφέας του 18ου αιώνα, διηγήθηκε την ιστορία ενός νεαρού ο οποίος, όταν επισκέφτηκε κάποιους φίλους του, ξέχασε πού είχε βάλει το καπέλο του. Η αφηρημάδα του δεν προξένησε κανένα σχόλιο. «Αν όμως η ίδια απροσεξία διαπιστωθεί σε έναν ηλικιωμένο», συνέχισε ο Τζόνσον, «οι άνθρωποι θα ανασηκώσουν τους ώμους τους και θα πουν: ‘Δες πώς ξεχνάει’».

Η ιστορία του Τζόνσον δείχνει ότι οι ηλικιωμένοι, όπως ίσως και άλλες μειονότητες, υφίστανται άδικη τυποποίηση. Αν και η φροντίδα για τις ανάγκες των ηλικιωμένων αποτελεί δύσκολο έργο, προκύπτουν οφέλη για όλους όσους περιλαμβάνονται. Ποιες είναι οι δυσκολίες και οι ανταμοιβές, και γιατί επηρεάζει αυτό το ζήτημα ολοένα και περισσότερους ανθρώπους;

Σύμφωνα με τις στατιστικές, το 6 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού είναι 65 χρονών ή μεγαλύτερο, και στις αναπτυγμένες χώρες το ποσοστό είναι διπλάσιο. Στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, η οποία ανακήρυξε το 1993 «Ευρωπαϊκό Έτος των Ηλικιωμένων και της Αλληλεγγύης Μεταξύ των Γενεών», 1 άτομο στα 3 είναι πάνω από τα 50. Εκεί, όπως και στις περισσότερες βιομηχανοποιημένες χώρες, η μείωση του αριθμού των γεννήσεων και η αύξηση της υπολογιζόμενης διάρκειας ζωής κάνουν την κατανομή του πληθυσμού να «γέρνει» προς τις μεγάλες ηλικίες. Υπό αυτές τις περιστάσεις, η περιποίηση εκείνων που είναι προχωρημένοι στα χρόνια αποτελεί σαφώς ένα βαρυσήμαντο έργο. Πόσο διαφορετικά ήταν κάποτε τα πράγματα στην Ανατολή!

«Θεματοφύλακες Γνώσης»

Το Εγχειρίδιο της Βιβλικής Αρχαιότητας για Εκπαιδευμένους Αναγνώστες της Βίβλου (Handwörterbuch des Biblischen Altertums für gebildete Bibelleser) τονίζει ότι κατά την αρχαιότητα στην Ανατολή «οι ηλικιωμένοι θεωρούνταν διατηρητές των παραδοσιακών αξιών της σοφίας και της ανώτερης γνώσης, και για αυτόν το λόγο οι νεότεροι νουθετούνταν να επιζητούν τη συντροφιά τους και να διδάσκονται από αυτούς». Το Λεξικό της Αγίας Γραφής, του Σμιθ (Smith’s Bible Dictionary), εξηγεί: «Στην ιδιωτική ζωή [οι ηλικιωμένοι] έχαιραν σεβασμού ως θεματοφύλακες γνώσης . . . [Οι νέοι] τούς άφηναν να εκφράζουν πρώτοι τη γνώμη τους».

Ο σεβασμός για τους ηλικιωμένους γινόταν φανερός στο Μωσαϊκό Νόμο στο εδάφιο Λευιτικόν 19:32: «Ενώπιον της πολιάς θέλεις προσηκόνεσθαι και θέλεις τιμήσει το πρόσωπον του γέροντος». Έτσι, οι ηλικιωμένοι κατείχαν προνομιούχα θέση μέσα στην κοινωνία και θεωρούνταν πολύτιμο κεφάλαιο. Αυτός είναι προφανώς ο τρόπος με τον οποίο έβλεπε η Ρουθ η Μωαβίτισσα την Ισραηλίτισσα πεθερά της, τη Ναομί.

Η Ρουθ αποφάσισε σταθερά να συνοδέψει τη Ναομί από τον Μωάβ στον Ισραήλ, και έπειτα άκουγε με προσοχή τις συμβουλές της Ναομί. Όταν έφτασαν στη Βηθλεέμ, η Ναομί ήταν αυτή που παρατήρησε ότι το χέρι του Ιεχωβά κατηύθυνε τα ζητήματα, και εκείνη έδωσε κατόπιν οδηγίες στη Ρουθ για το πώς να συμπεριφερθεί. (Ρουθ 2:20· 3:3, 4, 18) Η ζωή της Ρουθ διαπλάστηκε με θεοκρατικό τρόπο καθώς διδασκόταν από την έμπειρη Ναομί. Η πεθερά της αποδείχτηκε θεματοφύλακας γνώσης.

Με παρόμοιο τρόπο, οι νεότερες Χριστιανές σήμερα μπορούν να ωφεληθούν συναναστρεφόμενες με γεροντότερες μέσα στην εκκλησία. Ίσως μια αδελφή να σκέφτεται το γάμο ή να αγωνίζεται ενάντια σε κάποιο επίμονο προσωπικό πρόβλημα. Πόσο σοφό θα ήταν να επιζητήσει τη συμβουλή και την υποστήριξη κάποιας ώριμης ηλικιωμένης αδελφής που έχει εμπειρία σε αυτό το ζήτημα!

Επιπλέον, τα μέλη ενός πρεσβυτερίου μπορούν να ωφεληθούν αντλώντας στοιχεία από την πείρα των ηλικιωμένων ατόμων που βρίσκονται ανάμεσά τους. Μπορούμε να διδαχτούμε από το γεγονός ότι ο Λωτ παρέλειψε να το κάνει αυτό. Κάποια φιλονικία που περιλάμβανε τους ποιμένες των κοπαδιών τόσο του Αβραάμ όσο και του Λωτ απαίτησε τη λήψη αποφάσεων που θα επηρέαζαν όλους. Ο Λωτ έκανε άσοφη εκλογή. Πόσο καλύτερα θα ήταν να είχε ζητήσει πρώτα τη συμβουλή του Αβραάμ! Ο Λωτ θα είχε λάβει ώριμη κατεύθυνση και θα μπορούσε να είχε γλιτώσει την οικογένειά του από τη δυστυχία που προέκυψε από τη βιαστική εκλογή του. (Γένεσις 13:7-13· 14:12· 19:4, 5, 9, 26, 29) Εσείς ακούτε προσεκτικά τα όσα λένε οι ώριμοι πρεσβύτεροι προτού καταλήξετε στη δική σας απόφαση σε κάποιο ζήτημα;

Αναρίθμητα ηλικιωμένα άτομα έχουν διαρκή ζήλο για το έργο του Ιεχωβά, όπως είχε ο Συμεών και η Άννα τον πρώτο αιώνα. (Λουκάς 2:25, 36, 37) Αποτελεί ένδειξη σεβασμού και εκδήλωση φροντίδας προς τέτοια ηλικιωμένα άτομα το να περιλαμβάνονται στις εκκλησιαστικές δραστηριότητες στο βαθμό που το επιτρέπει η δύναμή τους, ακόμη και όταν βρίσκονται σε προχωρημένα γηρατειά. Ίσως ένας νεαρός να χρειάζεται βοήθεια για να ετοιμάσει κάποιο διορισμό για τη Σχολή Θεοκρατικής Διακονίας. Ο οξυδερκής πρεσβύτερος θα μπορούσε να συμπεράνει ότι ο ιδεώδης σύμβουλος θα ήταν κάποιο ηλικιωμένο μέλος της εκκλησίας, κάποιο άτομο με ώριμη σοφία, φιλάγαθο τρόπο και διαθέσιμο χρόνο.

Ωστόσο, η φροντίδα για τις ειδικές ανάγκες των ηλικιωμένων περιλαμβάνει περισσότερα πράγματα. Πολλοί βασανίζονται από μοναξιά, από το φόβο του εγκλήματος και από οικονομικές δυσκολίες. Επιπλέον, όταν οι ηλικιωμένοι φτάσουν στο σημείο να είναι ασθενείς, αυτά τα προβλήματα συνδυάζονται με την κλονισμένη υγεία και την απογοήτευση όσον αφορά την ίδια τους τη ζωτικότητα που εξασθενεί. Τότε χρειάζονται πολύ περισσότερη φροντίδα. Πώς πρέπει να αντιδράσουν τα άτομα και η εκκλησία ως σύνολο;

‘Να Ασκείτε Θεοσεβή Αφοσίωση’

Στη διάρκεια του πρώτου αιώνα, ο Παύλος έγραψε υπό θεϊκή έμπνευση τα εξής στα εδάφια 1 Τιμόθεο 5:4, 16: «Αν κάποια χήρα έχει παιδιά ή εγγόνια, ας μαθαίνουν αυτά πρώτα να ασκούν θεοσεβή αφοσίωση μέσα στο ίδιο τους το σπιτικό και να εξακολουθούν να αποδίδουν την οφειλόμενη ανταμοιβή στους γονείς τους και στους παππούδες τους, γιατί αυτό είναι ευπρόσδεκτο ενώπιον του Θεού. Αν κάποια πιστή γυναίκα έχει χήρες, ας τους προσφέρει η ίδια βοήθεια, και ας μη σηκώνει η εκκλησία το βάρος. Τότε θα μπορεί η εκκλησία να προσφέρει βοήθεια σε εκείνες που είναι πραγματικά χήρες». Η περιποίηση των ηλικιωμένων αποτελούσε οικογενειακή υπόθεση. Αν κάποιο γεροντότερο μέλος της εκκλησίας βρισκόταν σε ανάγκη αφού είχαν εξαντληθεί όλες οι δυνατότητες στα πλαίσια της οικογένειάς του, η ευθύνη βάρυνε την εκκλησία. Αυτές οι αρχές δεν έχουν αλλάξει.

Τι έχει βοηθήσει τους Χριστιανούς να δείχνουν Χριστιανική αγάπη προς τους ηλικιωμένους ασκώντας θεοσεβή αφοσίωση μέσα στο ίδιο τους το σπιτικό; Προσέξτε τα ακόλουθα σχόλια που κάνουν μερικοί Μάρτυρες οι οποίοι έχουν κάποια πείρα στη φροντίδα εκείνων που είναι προχωρημένοι στα χρόνια.

Τακτική Φροντίδα για τις Πνευματικές Ανάγκες

«Η εξέταση του εδαφίου της ημέρας αποτελούσε ανεκτίμητο βοήθημα», θυμάται ο Φέλιξ, ο οποίος βοηθούσε τη σύζυγό του να φροντίζει για τους γονείς της. «Συσχετίζαμε τις προσωπικές εμπειρίες και επιδιώξεις με τις αρχές του Ιεχωβά». Πράγματι, για να ανταποκριθεί κάποιος στο δύσκολο έργο της περιποίησης ηλικιωμένων συγγενών, ένας πρωταρχικός παράγοντας είναι η παροχή της κατάλληλης φροντίδας για την πνευματική τους εποικοδόμηση. Αυτό είναι λογικό αν λάβουμε υπόψη μας τα λόγια του Ιησού στο εδάφιο Ματθαίος 5:3: «Ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που έχουν συναίσθηση της πνευματικής τους ανάγκης». Το εδάφιο της ημέρας μπορεί να εμπλουτιστεί με κάποιο πρόγραμμα ανάγνωσης της Αγίας Γραφής, με συζήτηση εντύπων που βασίζονται στην Αγία Γραφή και με προσευχή. «Φαίνεται ότι στους ηλικιωμένους αρέσει κάποιος βαθμός τακτικότητας», παρατηρεί ο Πέτερ.

Ναι, η τακτικότητα είναι ουσιώδης στα πνευματικά ζητήματα. Όχι μόνο στα πνευματικά πράγματα, αλλά και στην καθημερινή ζωή τα γεροντότερα άτομα εκτιμούν το τακτικό πρόγραμμα. Ακόμη και εκείνοι που έχουν κάποιες ελαφρές ασθένειες μπορούν να ενθαρρύνονται θερμά να «σηκώνονται από το κρεβάτι και να ντύνονται κατάλληλα κάθε ημέρα», παρατηρεί η Ούρσουλα. Φυσικά, θέλουμε να αποφύγουμε να δίνουμε την εντύπωση ότι φερόμαστε αυταρχικά στους ηλικιωμένους. Η Ντόρις παραδέχεται ότι οι καλοπροαίρετες προσπάθειές της συχνά δυστυχώς έπαιρναν λάθος δρόμο. «Έκανα όλων των ειδών τα λάθη. Μια ημέρα ζήτησα από τον πατέρα μου να αλλάζει πουκάμισο καθημερινά. Τότε η μητέρα μου μού θύμισε: ‘Εξακολουθεί να είναι δικός μου σύζυγος!’»

Οι ηλικιωμένοι ήταν κάποτε νέοι, αλλά το να μπουν οι νεότεροι στη θέση των ηλικιωμένων αποτελεί πολύ δύσκολο έργο. Εντούτοις, αυτό είναι το κλειδί για να κατανοήσει κάποιος τις ειδικές ανάγκες τους. Η προχωρημένη ηλικία φέρνει απογοήτευση. Ο Γκέρχαρντ εξηγεί: «Ο πεθερός μου εκνευριζόταν με τον εαυτό του επειδή δεν μπορούσε πια να κάνει όλα όσα έκανε κάποτε. Η αποδοχή αυτής της κατάστασης ήταν κάτι πολύ οδυνηρό. Η προσωπικότητά του άλλαξε».

Υπό μεταβαλλόμενες περιστάσεις, δεν είναι ασυνήθιστο για ένα γεροντότερο να ξεσπάει την απογοήτευση που έχει συσσωρευτεί μέσα του επικρίνοντας τους άλλους, ιδιαίτερα εκείνους που τον περιποιούνται. Ο λόγος είναι απλός. Η στοργική τους περιποίηση του θυμίζει ότι η δική του ζωτικότητα μειώνεται. Πώς θα πρέπει να αντιδράτε σε αυτές τις άδικες επικρίσεις ή τα άδικα παράπονα;

Να θυμάστε, αυτά τα αρνητικά αισθήματα δεν αντανακλούν την άποψη που έχει ο Ιεχωβά για τις προσπάθειές σας. Να συνεχίζετε να κάνετε το καλό και να διατηρείτε καθαρή συνείδηση, ακόμη και αν κατά καιρούς θερίζετε άδικα σχόλια. (Παράβαλε 1 Πέτρου 2:19). Η τοπική εκκλησία είναι σε θέση να προσφέρει πολλή υποστήριξη.

Τι Μπορεί να Κάνει η Εκκλησία

Πολλές εκκλησίες έχουν λόγους να δείχνουν βαθιά ευγνωμοσύνη για τις προσπάθειες που κατέβαλαν στο παρελθόν οι αγαπητοί μας ηλικιωμένοι αδελφοί και αδελφές. Ίσως αυτοί να ήταν εκείνοι που έθεσαν το θεμέλιο της εκκλησίας, οικοδομώντας την από λίγους μόνο ευαγγελιζομένους πριν από δεκάδες χρόνια. Πού θα ήταν η εκκλησία χωρίς τη γεμάτη ζήλο δραστηριότητα που ανέπτυξαν εκείνοι στο παρελθόν και, ίσως, χωρίς την τωρινή οικονομική τους υποστήριξη;

Όταν η αυξημένη φροντίδα γίνεται απαραίτητη στην περίπτωση κάποιου ηλικιωμένου ευαγγελιζομένου, δεν χρειάζεται να επωμίζονται μόνοι τους οι συγγενείς αυτή την ευθύνη. Οι άλλοι μπορούν να βοηθήσουν κάνοντας μικροδουλειές, μαγειρεύοντας, καθαρίζοντας, βγάζοντας το ηλικιωμένο άτομο για περίπατο, προσφέροντας μεταφορικό μέσο για τις Χριστιανικές συναθροίσεις ή απλώς συζητώντας μαζί του στην Αίθουσα Βασιλείας. Όλοι μπορούν να συμμετάσχουν, μολονότι η αποτελεσματικότητα και το τακτικό πρόγραμμα επιτυγχάνονται σε μεγαλύτερο βαθμό όταν καταβάλλονται συντονισμένες προσπάθειες.

Ο συντονισμός είναι κάτι που οι πρεσβύτεροι μπορούν να έχουν υπόψη τους όταν οργανώνουν ποιμαντικές επισκέψεις. Μερικές εκκλησίες είναι υποδειγματικές σε αυτόν τον τομέα, καθώς οι πρεσβύτεροι φροντίζουν να γίνονται τακτικές ποιμαντικές επισκέψεις στα ηλικιωμένα και ασθενικά άτομα, ακόμη και σε εκείνα που απολαμβάνουν καλή περιποίηση από την οικογένειά τους. Ωστόσο, φαίνεται ότι άλλες εκκλησίες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν περισσότερο την υποχρέωση που έχουν απέναντι στους ηλικιωμένους.

Ένας πιστός αδελφός, σχεδόν 90 χρονών, δεχόταν την περιποίηση της κόρης του και του γαμπρού του, οι οποίοι άφησαν το Μπέθελ για να το κάνουν αυτό. Εντούτοις, οι επισκέψεις από άλλα μέλη της εκκλησίας εξακολουθούσαν να είναι σημαντικές για αυτόν. «Όταν εγώ επισκεπτόμουν τους ασθενείς», είπε με λύπη ο αδελφός, «προσευχόμουν μαζί τους. Όμως, κανείς δεν προσευχήθηκε ποτέ μαζί με εμένα». Η στοργική φροντίδα από μέρους των συγγενών δεν απαλλάσσει τους πρεσβυτέρους από την υποχρέωση που έχουν να ‘ποιμαίνουν το ποίμνιο του Θεού που είναι στη φροντίδα τους’. (1 Πέτρου 5:2) Επιπλέον, εκείνοι που φροντίζουν ηλικιωμένα άτομα χρειάζεται να εποικοδομούνται και να ενθαρρύνονται για να συνεχίζουν το θαυμάσιο έργο τους.

‘Γέροντες και Ικανοποιημένοι’

Ο Αλεξάντερ φον Χούμπολντ, Γερμανός επιστήμονας του 19ου αιώνα, ήταν προχωρημένος στα χρόνια όταν μια νεαρή κοπέλα τον ρώτησε μήπως έβρισκε ανιαρά τα γηρατειά. «Έτσι είναι», απάντησε ο πολυμαθής άντρας. «Όμως αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να ζήσεις πολύ καιρό». Με το ίδιο σκεπτικό, πολλοί αδελφοί και αδελφές σήμερα θέτουν θαυμάσιο παράδειγμα αποδοχής των αντιξοοτήτων που φέρνουν τα γηρατειά με αντάλλαγμα το προνόμιο του να ζουν πολλά χρόνια. Αυτοί αντανακλούν τη στάση που εκδήλωσε ο Αβραάμ, ο Ισαάκ, ο Δαβίδ και ο Ιώβ, οι οποίοι ήταν ‘γέροντες και ικανοποιημένοι’.—Γένεσις 25:8, ΜΝΚ· 35:29, ΜΝΚ· 1 Χρονικών 23:1, ΜΝΚ· Ιώβ 42:17, ΜΝΚ.

Η προχωρημένη ηλικία φέρνει τη δυσκολία τού να δέχεται κάποιος βοήθεια καταδεκτικά και να εκφράζει ευγνωμοσύνη ειλικρινά. Η σοφία απαιτεί να αναγνωρίζει ο καθένας τούς περιορισμούς της δύναμής του. Ωστόσο, αυτό δεν καταδικάζει το άτομο που γερνάει σε αδράνεια. Η Μαρία είναι σχεδόν 100 χρονών, αλλά εξακολουθεί να παρακολουθεί τις εκκλησιαστικές συναθροίσεις και να δίνει σχόλια εκεί. Πώς το κάνει αυτό; «Δεν μπορώ να διαβάσω πια, αλλά ακούω τη Σκοπιά σε κασέτες. Ξεχνάω πολλά, αλλά συνήθως καταφέρνω να δώσω κάποιο σχόλιο». Σαν τη Μαρία, το να μένει το άτομο απασχολημένο με εποικοδομητικά ζητήματα το βοηθάει να παραμένει δραστήριο και να διατηρεί τη Χριστιανική προσωπικότητα.

Υπό τη Βασιλεία του Θεού, τα γηρατειά δεν θα υπάρχουν πια. Εκείνον τον καιρό τα άτομα που γέρασαν σε αυτό το σύστημα και ίσως μάλιστα πέθαναν θα έχουν γλυκιές αναμνήσεις από τη φροντίδα και την περιποίηση που έλαβαν. Καθώς αυτά τα ηλικιωμένα άτομα θα ανακτούν ζωντάνια και σφρίγος, σίγουρα θα νιώθουν έντονη αγάπη για τον Ιεχωβά και βαθιά ευγνωμοσύνη προς εκείνους που παρέμειναν στο πλευρό τους στη διάρκεια των δοκιμασιών που πέρασαν σε αυτό το παλιό σύστημα.—Παράβαλε Λουκάς 22:28.

Τι θα πούμε για εκείνους που περιποιούνται τους ηλικιωμένους τώρα; Πολύ σύντομα, όταν η Βασιλεία θα αναλάβει τον πλήρη έλεγχο της γης, αυτοί θα αναλογίζονται με χαρά και ανακούφιση το γεγονός ότι δεν απέφυγαν την υποχρέωσή τους αλλά άσκησαν θεοσεβή αφοσίωση δείχνοντας Χριστιανική αγάπη στους ηλικιωμένους.—1 Τιμόθεο 5:4.

[Πλαίσιο στη σελίδα 30]

Οι Ηλικιωμένοι θα Εκτιμήσουν τις Επισκέψεις Σας

Μπορεί να επιτελεστεί πολύ καλό αν προγραμματίζετε μια επίσκεψη, ίσως 15λεπτης διάρκειας, σε κάποιο ηλικιωμένο άτομο μετά το έργο κηρύγματος. Όμως, είναι καλύτερο να μην κάνετε αυτές τις επισκέψεις στην τύχη, όπως δείχνει η ακόλουθη εμπειρία.

Η Μπριγκίτε και η Χανελόρε κήρυτταν μαζί, συζητώντας με έναν ηλικιωμένο άντρα στην πόρτα του. Οι αδελφές τού μίλησαν επί πέντε λεπτά προτού ανακαλύψουν ότι και εκείνος ήταν Μάρτυρας του Ιεχωβά, μέλος της ίδιας εκκλησίας. Σε πόσο δύσκολη θέση τις έφερε αυτό! Όμως, η εμπειρία τέλειωσε θετικά. Η Χανελόρε έκανε αμέσως σχέδια για να επισκεφτεί τον αδελφό και να τον βοηθήσει να παρευρίσκεται στις εκκλησιαστικές συναθροίσεις.

Γνωρίζετε εσείς το όνομα και τη διεύθυνση κάθε γεροντότερου ευαγγελιζομένου που ζει στον τομέα όπου κηρύττετε; Θα μπορούσατε να διευθετήσετε κάποια σύντομη επίσκεψη; Πιθανότατα αυτό θα εκτιμηθεί πάρα πολύ.