Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Είναι Στ’ Αλήθεια Τόσο Κακό το Ψέμα;

Η Μισέλ ήξερε ότι οι δικοί της θα θύμωναν όταν θα μάθαιναν πως είχε σπάσει ένα από τα αγαπημένα τους μπιμπελό. Αλλά, δεν είχε καμιά όρεξη ούτε να την τιμωρήσουν ούτε να την κατσαδιάσουν. Έτσι βρήκε έναν απλό τρόπο να αποφύγει την οργή των γονέων της: είπε ότι το έσπασε ο μικρός της αδελφός.

ΨΕΜΑ—πολλοί έφηβοι πιστεύουν ότι κάτω από ορισμένες περιστάσεις δεν είναι κακό. Μερικοί ισχυρίζονται ότι ναι, θα έλεγαν ψέματα για να εμποδίσουν μια εγκληματική ενέργεια, να προστατεύσουν κάποιον αθώο ή να σώσουν μια ζωή. Ωστόσο, τέτοιες καταστάσεις σπανίζουν στην καθημερινή ζωή. Τις περισσότερες φορές, οι νεαροί καταφεύγουν στο ψέμα για τον ίδιο λόγο που το έκανε και η Μισέλ: για να αποφύγουν την τιμωρία ή να ξεφύγουν από κάποια δυσάρεστη κατάσταση.

Ο Ντόναλντ είπε στη μητέρα του ότι είχε καθαρίσει το δωμάτιό του, ενώ στην πραγματικότητα, τα είχε πετάξει όλα κάτω από το κρεβάτι. Παρόμοια, ο Ρίτσαρντ είπε στους γονείς του ότι ο βαθμός που πήρε ήταν κάτω από τη βάση, όχι επειδή δεν είχε μελετήσει, αλλά επειδή ‘δεν τα πήγαινε καλά με το δάσκαλό του’. Καθόλου πειστικό.

Κι όμως, ίσως πιστεύεις ότι εφόσον αυτά δεν ήταν κακόβουλα ψέματα, δεν έγινε κανένα κακό. ‘Σε τι μπορεί να βλάψει ένα «αθώο ψέμα»;’ μπορεί να πεις. Και τη στιγμή που ορισμένα λεξικά ορίζουν το «αθώο ψέμα» ως «ευγενικό ή αβλαβές ψέμα», το να λες ένα «αθώο ψέμα» ίσως να μη φαίνεται και τόσο κακό.

Στο βιβλίο The Importance of Lying (Η Σπουδαιότητα του Ψέματος), αναφέρεται ότι ο Χ. Λ. Μένκεν επισημαίνει άλλη μια αιτία για την οποία μερικοί καταφεύγουν στο ψέμα: «Εκεί που πάσχει η αλήθεια είναι στο ότι είναι κυρίως δυσάρεστη και συχνά ανιαρή. Το ανθρώπινο μυαλό ψάχνει για κάτι πιο διασκεδαστικό και γαργαλιστικό». Δεν μας εκπλήσσει, λοιπόν, το ότι οι άνθρωποι συχνά δεν θέλουν να ακούνε την αλήθεια, προτιμώντας να ‘γαργαλίζουν μόνο τα αυτιά τους’. (2 Τιμόθεον 4:3, Καινή Διαθήκη, Ο Λόγος Ζωντανός) Ο μεγαλύτερος διδάσκαλος που υπήρξε ποτέ, ο Ιησούς Χριστός, το διαπίστωσε αυτό. «Αν, λοιπόν, σας λέω την αλήθεια», είπε στους ανθρώπους των ημερών του, «γιατί δε με πιστεύετε;» (Ιωάννης 8:46, ΝΔΜ) Τι μεγάλος πειρασμός που είναι μερικές φορές να λέμε ευχάριστα ψέματα αντί για αντιδημοφιλείς αλήθειες!

Μήπως, όμως, το γεγονός ότι ένα ψέμα μπορεί να είναι ελκυστικό ή να λέγεται για κάποιο ασήμαντο ζήτημα ή ακόμα και να είναι καλοπροαίρετο σημαίνει πως είναι και σωστό;

Η Άποψη του Θεού για το Ψέμα

Η τάση των ανθρώπων να ψεύδονται καταγράφτηκε από τους αρχαίους Βιβλικούς χρόνους. Ο ψαλμωδός ανάφερε: ‘Συνεχώς λένε ψέματα ο ένας στον άλλον· μιλούν με χείλια μελιστάλαχτα και με διπλή καρδιά’. Πίσω από τα ψέματά τους κρυβόταν η ιδιοτέλεια. Αυτοί έλεγαν: ‘Θα υπερισχύσουμε με τη γλώσσα μας. Τα χείλια μας [που ψεύδονται] είναι υπέρ μας· Ποιος θα γίνει αφεντικό μας;’ Ωστόσο, πρόσεξε πώς αισθανόταν ο Θεός για τους τρόπους με τους οποίους ψεύδονταν: ‘Θα εξολοθρεύση ο Ιεχωβά όλα τα χείλια τα μελιστάλαχτα, τη γλώσσα που μεγαλορρημονεί’.—Ψαλμός 12:2-4, ΜΝΚ.

Ναι, η ‘ψευδής γλώσσα’ ήταν και είναι ένα από τα πράγματα που ‘μισεί ο Ιεχωβά’. (Παροιμίαι 6:16, 17, ΜΝΚ) Στο κάτω-κάτω ο ‘πατέρας του ψέματος’ είναι ο ίδιος ο Σατανάς ο Διάβολος. (Ιωάννης 8:44) Είναι ενδιαφέρον, επίσης, ότι η Αγία Γραφή δεν κάνει διάκριση μεταξύ του ψέματος και του «αθώου ψέματος». Δηλώνει ξεκάθαρα, «Κανένα ψέμα δεν έχει την πηγή του στην αλήθεια». (1 Ιωάννου 2:21, ΝΔΜ) Γι’ αυτό ο ‘πλάνος άνθρωπος είναι βδέλυγμα στον Ιεχωβά, αλλά εκείνοι που έχουν στενή σχέση με Αυτόν είναι οι ευθείς’. (Παροιμίαι 3:32, ΜΝΚ) Ναι, ο Ιεχωβά απλούστατα δεν θα έχει στενή σχέση με κάποιον που είναι ανέντιμος.

Έτσι λοιπόν, το νεαρό άτομο που σέβεται τον Θεό δεν μπορεί να θεωρεί κανένα είδος ψέματος ως αποδεχτό. Όπως είπε ένας νεαρός με το όνομα Τάυρον: «Είναι σαν το τεστ ‘σωστό ή λάθος’. Κάθε πράγμα είναι ή σωστό ή λάθος».

Ψέμα—Γιατί Είναι Βλαβερό

Γιατί, ωστόσο, είναι τόσο κακό το ψέμα; Δεν μπορεί ένα ψέμα να σε γλιτώσει από την τιμωρία; Ίσως. Αλλά τι γίνεται αν ξεσκεπαστεί το ψέμα; Τότε έχει απλώς αναβάλει την τιμωρία. Και όπως παρατηρεί ο νεαρός Αντρέ: «Γίνεσαι έξω φρενών όταν κάποιος σου λέει κάτι και αργότερα ανακαλύπτεις ότι ήταν ψέμα». Ναι, το ψέμα προκαλεί θυμό και αγανάκτηση. Και όταν αυτοί που ξεγέλασες είναι οι γονείς σου—το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια γερή δόση πειθαρχίας.

Δεν απορούμε που η Αγία Γραφή λέει: ‘Η απόκτηση θησαυρών μέσω ψευδούς γλώσσας είναι ατμός που χάνεται’. (Παροιμίαι 21:6, ΜΝΚ) Με άλλα λόγια, οποιαδήποτε πλεονεκτήματα κι αν φέρει το ψέμα είναι προσωρινά όπως είναι και ο ατμός.

Το Ψέμα και η Συνείδησή Σου

Το ψέμα βλάπτει επίσης και τον ίδιο τον ψεύτη. Η Μισέλ (που αναφέρθηκε στην αρχή) κατάφερε να πείσει τους γονείς της ότι ο αδελφός της είχε σπάσει εκείνο το μπιμπελό. Όμως, αργότερα ένιωσε υποχρεωμένη να τους ομολογήσει το σφάλμα της. Η Μισέλ εξηγεί: «Τον περισσότερο καιρό ένιωθα πραγματικά πολύ άσχημα. Οι γονείς μου με εμπιστεύονταν κι εγώ τους απογοήτευσα».

Η ένοχη συνείδηση της Μισέλ είναι ένα ζωντανό παράδειγμα ενός νόμου που ανάφερε ο απόστολος Παύλος. Στο εδάφιο Ρωμαίους 2:14, 15, δείχνει ότι ο Θεός έχει τοποθετήσει μέσα στον άνθρωπο την ικανότητα της συνείδησης. Ο Παύλος εξηγεί πώς λειτουργεί αυτή, λέγοντας: ‘Η συνείδησή τους συμμαρτυρεί με αυτούς, και μεταξύ των σκέψεών τους αυτοκατηγορούνται ή και απολογούνται’. Στην περίπτωση της Μισέλ η συνείδησή της ‘μαρτύρησε’ το γεγονός ότι το ψέμα ήταν κακό πράγμα και ‘την κατηγόρησε’—βασανίζοντάς την με συναισθήματα ενοχής.

Βέβαια, κάποιος μπορεί να αγνοήσει τη συνείδησή του σκληραίνοντάς τη. Για παράδειγμα, ένα άρθρο στο περιοδικό Adolescence αποκάλυψε ότι οι μικρότεροι σε ηλικία έφηβοι θεωρούν το ψέμα κακό. Καθώς μεγαλώνουν, όμως, η άποψή τους για το ψέμα σκληραίνει. «Οι δεκαπεντάχρονοι», έλεγε το άρθρο, «σκέφτονται πιο συχνά από τους δωδεκάχρονους ότι το ψέμα μερικές φορές δεν είναι κακό». Τελικά όσο περισσότερο κάποιος λέει ψέματα, τόσο περισσότερο κινδυνεύει να ‘πωρωθεί η συνείδησή του’.—1 Τιμόθεον 4:2, ΝΔΜ.

Αναπτύσσοντας μια ‘Έντιμη Συνείδηση’

Σε αντίθεση, ο απόστολος Παύλος μπορούσε να λέει για τον εαυτό του και τους συντρόφους του: ‘Είμαστε βέβαιοι ότι έχουμε έντιμη συνείδηση’. (Εβραίους 13:18, ΜΝΚ) Η συνείδηση του Παύλου δεν θα του επέτρεπε να καταφεύγει σε ψέματα ή σε μισές αλήθειες. Είναι η συνείδησή σου το ίδιο ευαίσθητη στο ψέμα; Αν όχι, εκπαίδευσέ την μελετώντας την Αγία Γραφή και τα έντυπα που βασίζονται σε αυτήν, όπως είναι αυτό το περιοδικό και το συνοδευτικό του, Η Σκοπιά.

Ένας νεαρός που λέγεται Μπόμπυ το έχει κάνει αυτό, με καλά αποτελέσματα. Κατά καιρούς αυτές οι εκδόσεις πραγματεύονται κάποιο πρόβλημα που έχει και ο ίδιος. Αντί να κουκουλώσει το πρόβλημα μ’ ένα σωρό ψέματα, η συνείδησή του τον ωθεί να πλησιάζει τους γονείς του και να συζητάει μαζί τους το πρόβλημα με ειλικρίνεια. Μερικές φορές αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να λάβει διαπαιδαγώγηση. Κι όμως, εκείνος παραδέχεται ότι ‘μέσα του νιώθει πολύ καλύτερα’ που υπήρξε ειλικρινής.

Ας υποθέσουμε ότι, όπως είπε ένας νεαρός: «Άμα πεις την αλήθεια, θα πληγώσεις τους γονείς σου». Ωστόσο, εκείνοι θα εκτιμήσουν το γεγονός ότι τους είπες την αλήθεια. Αυτό θα τους δείξει ότι ωριμάζεις και θα κατανοήσουν ότι αναλαμβάνεις την ευθύνη των πράξεών σου.

Κάτι άλλο που βοηθάει στο να αναπτύσσεις έντιμη συνείδηση είναι το να είσαι προσεκτικός στην εκλογή των φίλων σου. «Ο περιπατών μετά σοφών θέλει είσθαι σοφός· ο δε σύντροφος των αφρόνων θέλει απολεσθή», λέει το εδάφιο Παροιμίαι 13:20. Ο Μπόμπυ παρατηρεί: «Ένας φίλος μαζί με τον οποίο λέτε ψέματα θα σε βάλει σε μπελάδες. Δεν είναι το είδος του φίλου που μπορείς να εμπιστευθείς». Πάνω σ’ αυτό ο ψαλμωδός είπε με σύνεση: ‘Δεν έχω καθήσει με ψεύτες’. (Ψαλμός 26:4, ΜΝΚ) Προσπάθησε να βρεις φίλους που σέβονται τους κανόνες του Θεού.

Τελικά, αν μπεις στον πειρασμό να πεις ψέματα, θυμήσου τους κανόνες που έχει θέσει ο Ιεχωβά Θεός για τους δικούς του φίλους. «Κύριε [Ιεχωβά (ΜΝΚ)], τις θέλει κατοικήσει εν τη σκηνή σου;» ρώτησε ο ψαλμωδός. «Ο . . . λαλών αλήθειαν εν τη καρδία αυτού». (Ψαλμός 15:1, 2) Αν στοχαζόμαστε τι μεγάλο προνόμιο είναι να έχουμε προσωπική σχέση με τον Θεό αυτό μας δίνει το κίνητρο να είμαστε τίμιοι!

Το να λες την αλήθεια δεν είναι πάντοτε εύκολο. Ίσως να βρεθείς σε μια περίπτωση που «μια ομάδα ανθρώπων λένε ψέματα κι εσύ θα πρέπει να πεις την αλήθεια», όπως ανάφερε ένας νεαρός με το όνομα Μαρκ. Όμως, εκείνος που αποφασίζει να πει την αλήθεια θα διατηρήσει μια καλή συνείδηση, μια καλή σχέση με τους αληθινούς του φίλους και το σπουδαιότερο, μια καλή προσωπική σχέση με τον Δημιουργό του. Έτσι, ένας νεαρός που λέγεται Στήβεν συνοψίζει πολύ ωραία το θέμα λέγοντας, «Το γεγονός ότι άλλοι λένε ψέματα, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να πεις κι εσύ!»

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 20]

Τα ψέματα συχνά δεν είναι καθόλου πειστικά και μπορεί απλώς και μόνο να καθυστερήσουν την τιμωρία μέχρις ότου ξεσκεπαστούν

[Εικόνα στη σελίδα 21]

Το να παραδεχτείς κάποιο λάθος δεν είναι εύκολο αλλά οι γονείς σου θα εκτιμήσουν την ειλικρίνειά σου