ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Όσον αφορά τις Εβραϊκές Γραφές, αυτός ο όρος είναι κυρίως απόδοση της φράσης μπεν-’αδάμ. Αντί να αναφέρεται στον Αδάμ ως άτομο, η λέξη ’αδάμ χρησιμοποιείται εδώ γενικά για τον “άνθρωπο”, και έτσι η φράση μπεν-’αδάμ σημαίνει, στην ουσία, «γιος ανθρώπου, άνθρωπος, χωματένιος γιος». (Ψλ 80:17· 146:3· Ιερ 49:18, 33) Συχνά αυτή η φράση χρησιμοποιείται παράλληλα με άλλους εβραϊκούς όρους που αναφέρονται στον άνθρωπο, συγκεκριμένα με τη λέξη ’ις, που σημαίνει «άντρας» (παράβαλε Αρ 23:19· Ιωβ 35:8· Ιερ 50:40), και τη λέξη ’ενώς, «θνητός άνθρωπος». (Παράβαλε Ψλ 8:4· Ησ 51:12· 56:2.) Στο εδάφιο Ψαλμός 144:3 η φράση που αποδίδεται «γιος του θνητού ανθρώπου» είναι μπεν-’ενώς, ενώ η αντίστοιχη αραμαϊκή φράση (μπαρ ’ενάς) εμφανίζεται στο εδάφιο Δανιήλ 7:13.
Όσον αφορά τις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, στο πρωτότυπο κείμενο χρησιμοποιείται η φράση υἱός τοῦ ἀνθρώπου.—Ματ 16:27.
Στις Εβραϊκές Γραφές η έκφραση αυτή εμφανίζεται συχνότερα στο βιβλίο του Ιεζεκιήλ, όπου πάνω από 90 φορές ο Θεός αποκαλεί τον προφήτη «γιε ανθρώπου». (Ιεζ 2:1, 3, 6, 8) Ο συγκεκριμένος χαρακτηρισμός χρησιμοποιείται εδώ προφανώς με σκοπό να δώσει έμφαση στο ότι ο προφήτης είναι απλώς γήινο πλάσμα, και αυτό τονίζει πιο έντονα τη διαφορά ανάμεσα στον ανθρώπινο διαγγελέα και στην Πηγή του αγγέλματός του, τον Ύψιστο Θεό. Ο ίδιος χαρακτηρισμός χρησιμοποιείται και για τον προφήτη Δανιήλ στο εδάφιο Δανιήλ 8:17.
Χριστός Ιησούς, «ο Γιος του Ανθρώπου». Στις αφηγήσεις των Ευαγγελίων η εν λόγω έκφραση συναντάται σχεδόν 80 φορές. Σε κάθε περίπτωση εφαρμόζεται στον Ιησού Χριστό, και μάλιστα τη χρησιμοποίησε ο ίδιος αναφερόμενος στον εαυτό του. (Ματ 8:20· 9:6· 10:23) Εκτός από τα Ευαγγέλια, η φράση εμφανίζεται στα εδάφια Πράξεις 7:56· Εβραίους 2:6 και Αποκάλυψη 1:13· 14:14.
Το γεγονός ότι ο Ιησούς εφάρμοζε αυτή την έκφραση στον εαυτό του έδειχνε ξεκάθαρα ότι τότε ο Γιος του Θεού ήταν πράγματι άνθρωπος, δεδομένου ότι «έγινε σάρκα» (Ιωα 1:14) και «γεννήθηκε από γυναίκα» μέσω της σύλληψης και της γέννησής του από την Ιουδαία παρθένα Μαρία. (Γα 4:4· Λου 1:34-36) Άρα, ο Ιησούς δεν είχε απλώς υλοποιηθεί προσλαμβάνοντας ανθρώπινο σώμα όπως είχαν κάνει κάποιοι άγγελοι στο παρελθόν. Δεν είχε ενσαρκωθεί, αλλά ήταν πραγματικά “γιος ανθρώπου” μέσω της ανθρώπινης μητέρας του.—Παράβαλε 1Ιω 4:2, 3· 2Ιω 7· βλέπε ΣΑΡΚΑ.
Γι’ αυτόν το λόγο, ο απόστολος Παύλος μπορούσε να εφαρμόσει τον 8ο Ψαλμό ως προφητεία αναφερόμενη στον Ιησού Χριστό. Στην επιστολή του προς τους Εβραίους (2:5-9), ο Παύλος παρέθεσε τα εξής εδάφια: «Τι είναι ο θνητός άνθρωπος [’ενώς] και τον θυμάσαι, ή ο γιος του χωματένιου ανθρώπου [μπεν-’αδάμ] και τον φροντίζεις; Τον έκανες μάλιστα λίγο κατώτερο από τους θεοειδείς [«λίγο κατώτερο από τους αγγέλους», στο εδάφιο Εβραίους 2:7], και με δόξα και λαμπρότητα τον στεφάνωσες. Τον βάζεις να εξουσιάζει τα έργα των χεριών σου· έθεσες τα πάντα κάτω από τα πόδια του». (Ψλ 8:4-6· παράβαλε Ψλ 144:3.) Ο Παύλος δείχνει ότι, για να εκπληρωθεί αυτός ο προφητικός ψαλμός, ο Ιησούς έγινε πράγματι “λίγο κατώτερος από τους αγγέλους”, θνητός «γιος χωματένιου ανθρώπου», ώστε να πεθάνει ως άνθρωπος και έτσι «να γευτεί θάνατο για κάθε άνθρωπο», και κατόπιν να στεφανωθεί με δόξα και λαμπρότητα από τον Πατέρα του, ο οποίος τον ανέστησε.—Εβρ 2:8, 9· παράβαλε Εβρ 2:14· Φλπ 2:5-9.
Άρα λοιπόν, ο χαρακτηρισμός «Γιος του ανθρώπου» προσδιορίζει επίσης τον Ιησού Χριστό ως τον μεγαλειώδη Συγγενή της ανθρωπότητας, ο οποίος έχει τη δύναμη να την απολυτρώσει από τα δεσμά της αμαρτίας και του θανάτου, και παράλληλα τον προσδιορίζει ως τον μεγαλειώδη Εκδικητή του αίματος.—Λευ 25:48, 49· Αρ 35:1-29· βλέπε ΕΚΔΙΚΗΤΗΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ· ΕΞΑΓΟΡΑΖΩ, ΕΞΑΓΟΡΑΣΤΗΣ· ΛΥΤΡΟ.
Συνεπώς, το γεγονός ότι ο Ιησούς αποκαλείται «Γιος του Δαβίδ» (Ματ 1:1· 9:27) δίνει έμφαση στο ότι είναι ο κληρονόμος της διαθήκης για Βασιλεία η οποία επρόκειτο να λάβει εκπλήρωση μέσω της γραμμής του Δαβίδ. Το γεγονός ότι αποκαλείται «Γιος του ανθρώπου» εφιστά την προσοχή στην ιδιότητά του ως μέλους του ανθρωπίνου γένους λόγω της γέννησής του με σάρκα. Το δε γεγονός ότι αποκαλείται «Γιος του Θεού» τονίζει πως έχει θεϊκή προέλευση, πως δεν κατάγεται από τον αμαρτωλό Αδάμ ούτε κληρονόμησε ατέλεια από εκείνον, αλλά έχει απόλυτα δίκαιη υπόσταση ενώπιον του Θεού.—Ματ 16:13-17.
Ποιο είναι «το σημείο του Γιου του ανθρώπου»;
Ωστόσο, είναι προφανές ότι υπάρχει άλλος ένας κύριος λόγος για τον οποίο ο Ιησούς χρησιμοποιούσε συχνά την έκφραση «Γιος του ανθρώπου» για τον εαυτό του. Ο λόγος αυτός σχετίζεται με την εκπλήρωση της προφητείας που είναι καταγραμμένη στα εδάφια Δανιήλ 7:13, 14. Ο Δανιήλ είδε σε όραμα κάποιον «που ήταν σαν γιος ανθρώπου» να έρχεται με τα σύννεφα των ουρανών, να αποκτάει πρόσβαση «στον Παλαιό των Ημερών» και να του δίνεται «εξουσία διακυβέρνησης και αξιοπρέπεια και βασιλεία, ώστε όλοι οι λαοί, οι εθνότητες και οι γλώσσες να υπηρετούν αυτόν», και μάλιστα η Βασιλεία του επρόκειτο να είναι διαρκής.
Επειδή η αγγελική ερμηνεία του οράματος η οποία καταγράφεται στα εδάφια Δανιήλ 7:18, 22 και 27 μιλάει για τους «αγίους του Υπέρτατου» οι οποίοι γίνονται κάτοχοι αυτής της Βασιλείας, πολλοί σχολιαστές προσπάθησαν να δείξουν ότι ο «γιος του ανθρώπου» σε αυτή την περίπτωση είναι μια “συλλογική προσωπικότητα”, δηλαδή “οι άγιοι του Θεού από γενική άποψη, συλλογικά ως λαός”, “ο δοξασμένος και ιδανικός λαός του Ισραήλ”. Αλλά υπό το φως των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών, ο συλλογισμός αυτός αποδεικνύεται επιπόλαιος. Δεν λαβαίνει υπόψη ότι ο Χριστός Ιησούς, ο χρισμένος Βασιλιάς του Θεού, έκανε μια “διαθήκη για βασιλεία” με τους ακολούθους του ώστε να συμμετάσχουν μαζί του στη δική του Βασιλεία, καθώς και ότι, αν και θα κυβερνούν ως βασιλιάδες και ιερείς, αυτό θα γίνεται υπό τη δική του ηγεσία και με την εξουσία που τους παραχωρεί εκείνος. (Λου 22:28-30· Απ 5:9, 10· 20:4-6) Συνεπώς, αν και λαβαίνουν εξουσία διακυβέρνησης επί των εθνών, τη λαβαίνουν επειδή εκείνος έλαβε πρώτος τέτοια εξουσία από τον Κυρίαρχο Θεό.—Απ 2:26, 27· 3:21.
Η ορθή κατανόηση αποκαλύπτεται ακόμη περισσότερο από την απάντηση που έδωσε ο ίδιος ο Ιησούς στην ανάκριση του αρχιερέα: «Εγώ είμαι [ο Χριστός, ο Γιος του Θεού]· και θα δείτε τον Γιο του ανθρώπου να κάθεται στα δεξιά της δύναμης και να έρχεται με τα σύννεφα του ουρανού».—Μαρ 14:61, 62· Ματ 26:63, 64.
Συνεπώς, η προφητεία σχετικά με την είσοδο του Γιου του ανθρώπου στην παρουσία του Παλαιού των Ημερών, του Ιεχωβά Θεού, εφαρμόζεται ξεκάθαρα σε ένα άτομο, τον Μεσσία, τον Ιησού Χριστό. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο Ιουδαϊκός λαός τής προσέδιδε αυτή την ερμηνεία. Διάφορα ραβινικά συγγράμματα εφάρμοζαν την προφητεία στον Μεσσία. (Τα Βιβλία της Αγίας Γραφής, του Εκδοτικού Οίκου Σοντσίνο [Soncino Books of the Bible], επιμέλεια Α. Κοέν, 1951, σχόλιο για το εδ. Δα 7:13) Αναμφίβολα, το ότι οι Φαρισαίοι και οι Σαδδουκαίοι ζήτησαν από τον Ιησού «να τους δείξει σημείο από τον ουρανό» οφειλόταν στην επιθυμία τους να δουν μια κατά γράμμα εκπλήρωση αυτής της προφητείας. (Ματ 16:1· Μαρ 8:11) Μετά το θάνατο του Ιησού ως ανθρώπου και την ανάστασή του σε πνευματική ζωή, ο Στέφανος είδε σε όραμα «τους ουρανούς ανοιγμένους» και «τον Γιο του ανθρώπου να στέκεται στα δεξιά του Θεού». (Πρ 7:56) Αυτό δείχνει ότι ο Ιησούς Χριστός, μολονότι θυσίασε την ανθρώπινη φύση του ως λύτρο για την ανθρωπότητα, διατηρεί δικαίως το Μεσσιανικό χαρακτηρισμό «Γιος του ανθρώπου» στην ουράνια θέση του.
Το πρώτο μέρος της δήλωσης του Ιησού στον αρχιερέα σχετικά με τον ερχομό του Γιου του ανθρώπου ανέφερε ότι αυτός «κάθεται στα δεξιά της δύναμης», κάτι που προφανώς παραπέμπει στον προφητικό 110ο Ψαλμό, καθότι ο Ιησούς Χριστός είχε δείξει νωρίτερα ότι ο συγκεκριμένος ψαλμός εφαρμοζόταν στον ίδιο. (Ματ 22:42-45) Αυτός ο ψαλμός, καθώς και η εφαρμογή του την οποία κάνει ο απόστολος Παύλος στα εδάφια Εβραίους 10:12, 13, αποκαλύπτει ότι θα υπήρχε μια περίοδος αναμονής για τον Ιησού Χριστό πριν τον αποστείλει ο Πατέρας του για να “κατακυριεύσει ανάμεσα στους εχθρούς του”. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η εκπλήρωση της προφητείας των εδαφίων Δανιήλ 7:13, 14 λαβαίνει χώρα, όχι κατά την ανάσταση του Ιησού και την ανάληψή του στον ουρανό, αλλά όταν ο Θεός τον εξουσιοδοτεί να αναλάβει δράση εκδηλώνοντας σθεναρά τη βασιλική του εξουσία. Επομένως, “ο ερχομός του Γιου του ανθρώπου στον Παλαιό των Ημερών” προφανώς αντιστοιχεί χρονικά με την κατάσταση που παρουσιάζεται στα εδάφια Αποκάλυψη 12:5-10, κατά την οποία το συμβολικό αρσενικό παιδί γεννιέται και αρπάζεται στο θρόνο του Θεού.
Εντούτοις, στα εδάφια Ματθαίος 24:30 και Λουκάς 21:27, ο Ιησούς ανέφερε την προφητεία για «το σημείο του Γιου του ανθρώπου» αμέσως μετά τη δήλωσή του για διάφορα ουράνια φαινόμενα, τα οποία η Αγία Γραφή συσχετίζει με τη θεϊκή εκτέλεση κρίσης στους πονηρούς ανθρώπους. (Παράβαλε Ματ 24:29 και Λου 21:25, 26 με Ησ 13:9, 10 και Ιωλ 2:30, 31.) Εφόσον «όλες οι φυλές της γης . . . θα δουν τον Γιο του ανθρώπου να έρχεται πάνω στα σύννεφα του ουρανού με δύναμη και μεγάλη δόξα» και θα «χτυπούν τον εαυτό τους θρηνώντας», καθίσταται προφανές ότι αυτό αναφέρεται στον καιρό κατά τον οποίο μια υπερφυσική εκδήλωση της βασιλικής δύναμης του Ιησού θα σπείρει φόβο στις καρδιές όσων ανθρώπων δεν θα έχουν συμμορφωθεί με το θέλημα του Θεού.
Άλλα προφητικά οράματα στην Αποκάλυψη (17:12-14· 19:11-21) παρουσιάζουν τον Μεσσιανικό Βασιλιά να ασκεί πλήρη βασιλική εξουσία πάνω σε “λαούς, εθνότητες και γλώσσες” (Δα 7:14), οπότε και αυτός που είναι «όμοιος με γιο ανθρώπου» στο εδάφιο Αποκάλυψη 14:14 αναμφίβολα εξεικονίζει πάλι τον Ιησού Χριστό, όπως άλλωστε και αυτός που περιγράφεται με τον ίδιο τρόπο στο εδάφιο Αποκάλυψη 1:13.
Όσον αφορά το ότι “ο Γιος του ανθρώπου έρχεται πάνω στα σύννεφα” και ότι «θα τον δει κάθε μάτι» (Ματ 24:30· Απ 1:7), βλέπε ΜΑΤΙ· ΠΑΡΟΥΣΙΑ· ΣΥΝΝΕΦΟ (Αλληγορική Χρήση).