Ασθένειες και Θεραπεία — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Οι Γραφές αναφέρονται συχνά στην αρρώστια, μια μη υγιή κατάσταση του σώματος ή της διάνοιας, καθώς και στην πνευματική ασθένεια, ή στην κατάσταση στην οποία κάποιος νοσεί με μεταφορική έννοια. Μολονότι η Αγία Γραφή δεν γράφτηκε πρωτίστως ως βιβλίο οδηγιών για ιατρικές ή άλλου είδους θεραπείες των διαφόρων παθήσεων, οι πληροφορίες που παρουσιάζει γύρω από αυτά τα ζητήματα είναι επιστημονικά ακριβείς. Κάτι επίσης σημαντικό είναι το ότι δείχνει πώς να καταπολεμά κανείς την πνευματική ασθένεια.

Η ασθένεια αποτελεί συνέπεια της ατέλειας που μεταδόθηκε στην ανθρώπινη φυλή από τον αμαρτωλό Αδάμ και η οποία οδηγεί στο θάνατο. (Γε 3:17-19· Ρω 5:12) Εντούτοις, ο ίδιος ο Ιεχωβά «άγγιξε τον Φαραώ και το σπιτικό του με μεγάλες πληγές εξαιτίας της Σαραΐ, της συζύγου του Άβραμ». (Γε 12:17) Ο Θεός ήταν υπεύθυνος για τα «μεγάλα σπυριά με φουσκάλες» που εκδηλώθηκαν πάνω σε άνθρωπο και σε ζώο στη διάρκεια της έκτης πληγής που επέφερε στην αρχαία Αίγυπτο. (Εξ 9:8-11) Ο ίδιος πάταξε την αυθάδη Μαριάμ με λέπρα (Αρ 12:9-15), έπληξε το νόθο παιδί του Δαβίδ και της Βηθ-σαβεέ ώστε αυτό αρρώστησε και τελικά πέθανε (2Σα 12:15-18) και «έστειλε επιδημία στον Ισραήλ» στις ημέρες του Δαβίδ (2Σα 24:15). Όλες αυτές οι ενέργειες του Θεού αποσκοπούσαν στην υποστήριξη του ονόματός του και του νόμου του, καθώς επίσης στην προστασία, στην απελευθέρωση ή στην πατρική διαπαιδαγώγηση του εκλεκτού λαού του.

Ωστόσο, με την άδεια του Ιεχωβά, ο Σατανάς «πάταξε τον Ιώβ με μεγάλα κακοήθη σπυριά από τα πέλματα των ποδιών του μέχρι την κορυφή του κεφαλιού του». (Ιωβ 2:6, 7) Αυτό έδωσε στον Ιώβ τη δυνατότητα να αποτελέσει παράδειγμα για το λαό του Θεού στο ζήτημα της διακράτησης ακεραιότητας. Αργότερα ο Θεός γιάτρεψε τον Ιώβ και παρέτεινε τη ζωή του επί 140 χρόνια λόγω της πιστότητάς του. (Ιωβ 42:10, 16) Μερικές φορές για κάποιες παθήσεις ευθύνονταν οι δαίμονες, όπως συνέβαινε στην περίπτωση ενός δαιμονισμένου, τυφλού και άλαλου άντρα τον οποίο θεράπευσε ο Ιησούς Χριστός. (Ματ 12:22) Αλλά οι Γραφές κάνουν διάκριση ανάμεσα στις συνηθισμένες παθήσεις και σε εκείνες που προκαλούνται από το δαιμονισμό.—Ματ 4:24· Μαρ 1:32-34· Πρ 5:16· βλέπε ΔΑΙΜΟΝΙΣΜΟΣ.

Η ανυπακοή στο Λόγο του Θεού, όπως σε ζητήματα που περιλαμβάνουν τη σεξουαλική ηθική, μπορεί να οδηγήσει σε αρρώστια, ακόμη δε και σε θάνατο. (Παρ 7:21-27) Οι Ισραηλίτες προειδοποιήθηκαν ότι, αν παρήκουαν τον Ιεχωβά, εκείνος θα τους πάτασσε με διάφορες ασθένειες.—Δευ 28:58-61.

Η Αγία Γραφή αναφέρει αρκετές ασθένειες και παθήσεις. Για παράδειγμα, αν οι Ισραηλίτες αποδεικνύονταν ανυπάκουοι, θα υπέφεραν από φυματίωση, μεγάλα σπυριά, αιμορροΐδες, έκζεμα και παραφροσύνη. (Δευ 28:22, 27, 28, 35) Ο Νόμος παρείχε πληροφορίες για τη διάγνωση και την αντιμετώπιση κρουσμάτων λέπρας. (Λευ κεφ. 13, 14) Όποιος απόγονος του Ααρών είχε τριχοφυτία αποκλειόταν από την εκτέλεση των ιερατικών καθηκόντων, και ένα ζώο που έπασχε από την ίδια ασθένεια δεν γινόταν δεκτό για θυσία. (Λευ 21:17, 20· 22:22) Με τη δύναμη του Θεού, ο Ιησούς Χριστός θεράπευσε περιπτώσεις εκ γενετής τυφλότητας (Ιωα 9:1-7), κωφότητας (Λου 7:22), υδρωπικίας (Λου 14:1-4), λέπρας (Λου 5:12, 13), επιληψίας, παράλυσης και άλλων ασθενειών και παθήσεων (Ματ 4:23, 24). Στη Μάλτα, ο Παύλος γιάτρεψε τον πατέρα του Πόπλιου, ο οποίος «βασανιζόταν από πυρετό και δυσεντερία».—Πρ 28:1-8.

Οι σημερινοί ερευνητές επιχειρούν μερικές φορές να ακριβολογήσουν περισσότερο από την Αγία Γραφή στην περιγραφή των συμπτωμάτων και των παθήσεων που αναφέρονται σε αυτήν, αλλά συχνά οι απόψεις τους ποικίλλουν σημαντικά. Εντούτοις, εφόσον η Αγία Γραφή είναι ο εμπνευσμένος Λόγος του Θεού, όταν οι συγγραφείς της προσδιόριζαν κάποια ασθένεια ήταν ακριβείς. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, δεν κατονόμαζαν τις αρρώστιες. Παραδείγματος χάρη, η Αγία Γραφή δεν κατονομάζει τις αρρώστιες που στοίχισαν τη ζωή των δύο αγοριών τα οποία μετέπειτα επανέφερε στη ζωή ο Ιεχωβά μέσω του Ηλία και του Ελισαιέ. (1Βα 17:17-24· 2Βα 4:17-37) Δεν αποκαλύπτει τη φύση “της αρρώστιας από την οποία επρόκειτο να πεθάνει” ο Ελισαιέ (2Βα 13:14, 20) ούτε φανερώνει ποια ήταν η ασθένεια που προκάλεσε το θάνατο του Λαζάρου.—Ιωα 11:1-4.

Θεραπείες στην Αρχαιότητα. Οι γιατροί ή άλλου είδους θεραπευτές ήταν κάτι το κοινό στον αρχαίο Ισραήλ και σε άλλες Βιβλικές χώρες. Στην Αίγυπτο «οι γιατροί ταρίχευσαν τον Ισραήλ»—τον νεκρό Ιακώβ. (Γε 50:1-3) Ο μαθητής Λουκάς αποκαλείται «ο αγαπητός γιατρός». (Κολ 4:14) Ο Μάρκος μάς λέει για μια γυναίκα που «έπασχε από ροή αίματος επί δώδεκα χρόνια» και που «είχε υποφέρει πολλά από πολλούς γιατρούς και είχε ξοδέψει όλους τους πόρους της και δεν είχε ωφεληθεί αλλά, απεναντίας, είχε χειροτερέψει».—Μαρ 5:25-29.

Οι Εβραίοι γιατροί χρησιμοποιούσαν προφανώς ορισμένα βότανα, ίσως δε και κάποιες διατροφικές θεραπείες. Μερικές φορές έβαζαν στις πληγές “βάλσαμο της Γαλαάδ”, ένα αρωματικό λάδι που εξαγόταν από φυτά της αρχαίας Γαλαάδ, ίσως για αντισηπτικούς σκοπούς ή για καταπράυνση και ελάττωση του πόνου. (Ιερ 46:11· 51:8) Από ό,τι αφήνεται να εννοηθεί, χρησιμοποιούσαν κάποια φύλλα για φαρμακευτικούς σκοπούς. (Ιεζ 47:12· Απ 22:1, 2) Προφανώς χρησιμοποιούσαν καταπλάσματα. (2Βα 20:7· Ησ 38:21) Μερικές φορές έβαζαν λάδι στα τραύματα και στους μώλωπες για να τα απαλύνουν (Ησ 1:6), ενίοτε δε έβαζαν στα τραύματα και λάδι και κρασί. (Λου 10:34) Η μέτρια κατανάλωση κρασιού συνιστάτο σε κάποιες περιπτώσεις, επειδή το κρασί φέρνει ευθυμία και έχει φαρμακευτικές ιδιότητες.—Παρ 31:6· 1Τι 5:23.

Η ιατρική και η χειρουργική ασκούνταν από τους αρχαίους Αιγυπτίους, για τους οποίους ο ιστορικός Ηρόδοτος έγραψε (Β΄, 84): «Η ιατρική είναι κατανεμημένη κατά τον εξής τρόπο: κάθε γιατρός θεραπεύει μόνο μία ασθένεια και όχι περισσότερες. Όλη η χώρα είναι γεμάτη γιατρούς, διότι άλλοι είναι γιατροί των ματιών, άλλοι των δοντιών, άλλοι της κοιλιάς και άλλοι των κρυμμένων ασθενειών».

Στην Αίγυπτο οι χειρουργικές μέθοδοι περιλάμβαναν τον καυτηριασμό για τον έλεγχο της αιμορραγίας, καθώς και την ανύψωση του θραύσματος ενός οστού που μπορεί να πίεζε τον εγκέφαλο του ατόμου σε περιπτώσεις κρανιακών καταγμάτων. Για τα σπασμένα κόκαλα χρησιμοποιούσαν νάρθηκες, και μάλιστα έχουν ανακαλυφτεί μούμιες με νάρθηκες φτιαγμένους από φλοιούς δέντρων και στερεωμένους με επιδέσμους. (Παράβαλε Ιεζ 30:20, 21.) Στην αρχαία Βαβυλώνα υπήρχαν κάποιοι χειρουργοί, όπως διαφαίνεται από τον Κώδικα του Χαμουραμπί, ο οποίος καθόριζε ορισμένες αμοιβές για τους γιατρούς και έκανε λόγο για «χάλκινο νυστέρι».

Στη Φοινίκη ασκούσαν την οδοντιατρική. Σε ένα δείγμα οδοντιατρικής εργασίας που έχει βρεθεί είχε χρησιμοποιηθεί λεπτό χρυσό σύρμα για την επίδεση έξι δοντιών στην κάτω γνάθο. Σε ένα άλλο, μια πρόθεση από χρυσό σύρμα λειτουργούσε ως «γέφυρα» που στερέωνε κάποια δόντια τα οποία είχαν ληφθεί από άλλο άτομο.

Επίδραση της Μαγείας και της Ψεύτικης Θρησκείας. Σχετικά με τους γιατρούς της Αιγύπτου και τις θεραπείες που εφάρμοζαν, Η Διεθνής Στερεότυπη Εγκυκλοπαίδεια της Βίβλου ([The International Standard Bible Encyclopaedia] Τόμ. 4, σ. 2393) αναφέρει: «Από τους αρχαίους ιατρικούς παπύρους που έχουν διατηρηθεί, ο μεγαλύτερος εκ των οποίων είναι ο Πάπυρος Έμπερς, γνωρίζουμε ότι η ιατρική γνώση εκείνων των γιατρών ήταν εντελώς εμπειρική, πρωτίστως μαγική και καθόλου επιστημονική. Παρά τις άφθονες ευκαιρίες που είχαν, δεν ήξεραν σχεδόν τίποτα για την ανθρώπινη ανατομία, περιγράφουν τις ασθένειες με απελπιστικά άτεχνο τρόπο, και τα τρία τέταρτα των εκατοντάδων συνταγών που περιέχονται στους παπύρους είναι τελείως αναποτελεσματικές. Ακόμη και η μέθοδος ταρίχευσης την οποία εφάρμοζαν ήταν τόσο ατελής ώστε λίγες από τις μούμιες τους θα είχαν διατηρηθεί σε οποιοδήποτε άλλο κλίμα εκτός από το κλίμα της Αιγύπτου».—Επιμέλεια Τζ. Ορ, 1960.

Ο Γάλλος γιατρός και λόγιος Ζορζ Ρου (στο βιβλίο του Η Μεσοποταμία [La Mésopotamie], Παρίσι, 1995, σ. 411-416) δηλώνει: «Οι διαγνώσεις και οι προγνώσεις των Μεσοποτάμιων γιατρών ήταν ένα μείγμα από δεισιδαιμονίες και ακριβείς παρατηρήσεις». Υπήρχαν εκπαιδευμένοι επαγγελματίες γιατροί που πίστευαν ότι οι περισσότερες ασθένειες είχαν υπερφυσική προέλευση αλλά εξέταζαν και άλλες αιτίες, όπως τη μετάδοση μολυσματικών παραγόντων, την τροφή και το ποτό. Μερικές φορές ο γιατρός παρέπεμπε τους ασθενείς σε κάποιον μάντη, τον ιερέα μπαρού, ο οποίος προσπαθούσε να ανακαλύψει την κρυμμένη αμαρτία που ήταν υπεύθυνη για την πάθηση. Ή ο γιατρός έστελνε τον πάσχοντα στον ιερέα ασιπού, ο οποίος έλεγε επωδές και έκανε μαγικές τελετουργίες για να εξορκίσει τους δαίμονες. Ο Ρου παρατηρεί: «Οι γιατροί της Μεσοποταμίας, όπως και οι αστρονόμοι της, βάσιζαν την τέχνη τους σε μεταφυσικά δόγματα και έτσι απέκλειαν την καρποφόρα αναζήτηση λογικών εξηγήσεων».

Οι Βαβυλώνιοι θεωρούσαν τον Έα τον κυριότερο θεό των θεραπειών. Για να προστατεύονται από τα πονηρά πνεύματα, φορούσαν κάποια αντικείμενα όπως περίαπτα και φυλαχτά. Οι αρχαίοι Έλληνες τιμούσαν ως θεά την προσωποποιημένη Υγεία, και οι γιατροί στην αρχαία Ελλάδα εμπνέονταν από τον Ασκληπιό. Οι Ρωμαίοι συσχέτιζαν ορισμένες θεότητες με τη θεραπεία συγκεκριμένων παθήσεων. Παραδείγματος χάρη, για τους πυρετούς υπήρχε η Φέμπρις. Είναι ενδιαφέρον ότι το σύμβολο του θεού Ασκληπιού των αρχαίων Ελλήνων ήταν ένα ραβδί γύρω από το οποίο ήταν τυλιγμένο ένα φίδι και αυτό εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως σύμβολο της ιατρικής.—ΕΙΚΟΝΑ, Τόμ. 2, σ. 530.

Σχετικά με τις αρχαίες αντιλήψεις περί παθολογίας γενικά, Το Βιβλικό Λεξικό του Ερμηνευτή ([The Interpreter’s Dictionary of the Bible] Τόμ. 1, σ. 847) δηλώνει: «Οι πρωτόγονες φυλές είτε πίστευαν ότι η ασθένεια ήταν το αποτέλεσμα εχθρικής μαγείας που κρατούσε δέσμιο το άτομο είτε απέδιδαν την εμφάνισή της στην παραβίαση κάποιου ταμπού. Ούτως ή άλλως, σε περιπτώσεις επίμονης ασθένειας θεωρούνταν δεδομένη η μαγεία και η μαγγανεία, ενώ τα εφαρμοζόμενα θεραπευτικά μέτρα περιλάμβαναν αναπόφευκτα τον σαμάν, δηλαδή το μάγο-γιατρό. Καθήκον του ήταν να μαντέψει την υπερφυσική αιτία της ασθένειας και να προσπαθήσει να την απομακρύνει χρησιμοποιώντας μαγικές ρήσεις, φυλαχτά, φάρμακα και επωδές».—Επιμέλεια Τζ. Μπάτρικ, 1962.

Οι Γραφές δείχνουν ότι ο Σατανάς έπληξε τον Ιώβ (Ιωβ 2:7) και ότι ο δαιμονισμός έχει ενίοτε συνδεθεί με την ασθένεια. (Ματ 17:14-18) Άρα, οι αρχαίοι ειδωλολάτρες είχαν κάποια βάση για να συσχετίζουν μερικές τουλάχιστον αρρώστιες με το δαιμονισμό. Αλλά αντίθετα από αυτούς, οι πιστοί Εβραίοι ιερείς και γιατροί ποτέ δεν κατέφευγαν στη μαγεία για να επιτελέσουν θεραπείες. (Δευ 18:9-13) Ούτε ο Ιησούς Χριστός ούτε οι αληθινοί ακόλουθοί του πρόφεραν μαγικές επωδές, ακόμη και όταν εξέβαλλαν δαίμονες για να θεραπεύσουν κάποια άτομα. Όταν γίνονταν Χριστιανοί, αυτοί που κάποτε ασκούσαν μαγεία εγκατέλειπαν τέτοιου είδους δαιμονικές συνήθειες, οπωσδήποτε δε ένας Χριστιανός γιατρός ούτε θα ασκούσε αποκρυφισμό ούτε θα έστελνε έναν ασθενή σε κάποιον μάγο.—Πρ 19:18, 19.

Ακρίβεια των Γραφικών Αντιλήψεων. Σχετικά με τον Ιπποκράτη, έναν γιατρό του πέμπτου και του τέταρτου αιώνα Π.Κ.Χ. ο οποίος είναι γνωστός ως «ο πατέρας της σύγχρονης ιατρικής», έχει λεχθεί: «Δεν είχε καμιά σχέση με τα νοσοκομεία των ναών της εποχής του, τα οποία ελέγχονταν από τους ιερείς του Ασκληπιού, του θεού της ιατρικής». (Η Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου [The World Book Encyclopedia], 1987, Τόμ. 9, σ. 227) Ο Ιπποκράτης ήταν ουσιαστικά σύγχρονος του Μαλαχία, αλλά πολλά από αυτά που λέει η Αγία Γραφή γύρω από τις ασθένειες γράφτηκαν από τον Μωυσή περίπου χίλια χρόνια πρωτύτερα. Ωστόσο, τα παρακάτω σχόλια είναι σημαντικά: «Οι πιο ενημερωμένοι ιατρικοί ερευνητές, αυτοί που τώρα διαπρέπουν στον τομέα τους, οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι η Αγία Γραφή είναι ένα πολύ ακριβές επιστημονικό βιβλίο. . . . Τα στοιχεία που αφορούν τη ζωή, τη διάγνωση, τη θεραπεία και την προληπτική ιατρική έτσι όπως τα παρουσιάζει η Αγία Γραφή είναι πολύ πιο προηγμένα και αξιόπιστα από ό,τι οι θεωρίες του Ιπποκράτη, πολλές από τις οποίες παραμένουν αναπόδεικτες και μερικές διαπιστώνεται ότι είναι χονδροειδώς ανακριβείς».—Δρ Χ. Ο. Φίλιπς, σε μια επιστολή προς Τα Νέα του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου (The AMA News), που δημοσιεύτηκε στο τεύχος της 10ης Ιουλίου 1967.

Όσον αφορά τον Χριστιανό γιατρό Λουκά, συγγραφέα ενός Ευαγγελίου και του βιβλίου των Πράξεων, ο Δρ Τσ. Τρούμαν Ντέιβις δήλωσε: «Όπου γίνεται κάποια ιατρική περιγραφή, χαρακτηρίζεται από σχολαστική ακρίβεια. Ο Λουκάς χρησιμοποιεί συνολικά είκοσι τρεις ελληνικούς τεχνικούς όρους που βρίσκονται στον Ιπποκράτη, στον Γαληνό και σε άλλα ιατρικά έργα εκείνης της περιόδου».—Ιατρικό Περιοδικό της Αριζόνας (Arizona Medicine), Μάρτιος 1966, «Ιατρική και Αγία Γραφή», σ. 177.

Η τήρηση του Νόμου ήταν συχνά επωφελής για την υγεία. Λόγου χάρη, ο Νόμος απαιτούσε να καλύπτονται τα ανθρώπινα περιττώματα στους στρατιωτικούς καταυλισμούς (Δευ 23:9-14), κάτι που παρείχε αξιοσημείωτη προστασία από τις λοιμώδεις νόσους που μεταδίδονται μέσω των μυγών, όπως η δυσεντερία και ο τυφοειδής πυρετός. Προλαμβανόταν η μόλυνση της τροφής και του νερού, εφόσον ο Νόμος καθόριζε πως οτιδήποτε πάνω στο οποίο έπεφτε κάποιο «ακάθαρτο» ψόφιο πλάσμα ανακηρυσσόταν ακάθαρτο, και απαιτούσε τη λήψη ορισμένων μέτρων, μεταξύ των οποίων ήταν και η συντριβή του πήλινου σκεύους που είχε μολυνθεί με αυτόν τον τρόπο.—Λευ 11:32-38.

Ένα σημαντικό σχόλιο είναι το εξής: «Τα μέτρα προφύλαξης αποτελούσαν βασικό στοιχείο αυτής της νομοθεσίας, και όταν τηρούνταν, συντελούσαν πολύ στην αποφυγή των κρουσμάτων πολιοεγκεφαλίτιδας που οφείλεται στις τροφές, εντερικών πυρετών, τροφικής δηλητηρίασης και παρασιτικών σκωλήκων. Η επιμέλεια στη διατήρηση της καθαρότητας του νερού ήταν ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την αποφυγή της εκδήλωσης και της εξάπλωσης ασθενειών όπως η αμοιβάδωση, οι εντερικοί πυρετοί, η χολέρα, η σχιστοσωμίαση και ο σπειροχαιτικός ίκτερος. Αυτά τα μέτρα προφύλαξης, τα οποία αποτελούν θεμελιώδες τμήμα οποιουδήποτε συστήματος δημόσιας υγείας, είχαν ιδιαίτερη σπουδαιότητα για την ευημερία ενός έθνους που ζούσε υπό πρωτόγονες συνθήκες σε μια υποτροπική περιοχή της γης».—Το Βιβλικό Λεξικό του Ερμηνευτή, επιμέλεια Τζ. Μπάτρικ, 1962, Τόμ. 2, σ. 544, 545.

Στο βιβλίο του Η Αγία Γραφή και η Σύγχρονη Ιατρική (The Bible and Modern Medicine), ο γιατρός Α. Ρεντλ Σορτ τονίζει ότι ο κώδικας δημόσιας υγιεινής που υπήρχε—αν υπήρχε καν—στα έθνη που περιέβαλλαν τον αρχαίο Ισραήλ ήταν μόνο σε στοιχειώδες επίπεδο, και δηλώνει: «Συνεπώς, είναι εξαιρετικά εκπληκτικό το ότι σε ένα βιβλίο όπως η Αγία Γραφή, το οποίο παρουσιάζεται ως μη επιστημονικό, υπάρχει κάποιος κώδικας υγιεινής, και είναι εξίσου εκπληκτικό το ότι ένα έθνος που μόλις είχε απελευθερωθεί από τη δουλεία, και το οποίο συχνά κατακτούνταν από εχθρούς και κατά καιρούς οδηγούνταν σε αιχμαλωσία, είχε στα νομοθετικά του βιβλία έναν τόσο σοφό και λογικό κώδικα κανόνων περί υγείας. Αυτό είναι κάτι που έχουν αναγνωρίσει ειδικοί μεγάλου κύρους, ακόμη και αυτοί που δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τη θρησκευτική πλευρά της Αγίας Γραφής».—Λονδίνο, 1953, σ. 37.

Σύμφωνα με το Νόμο, ο λαγός και το γουρούνι περιλαμβάνονταν στα ζώα που οι Ισραηλίτες απαγορευόταν να τρώνε. (Λευ 11:4-8) Σχετικά με αυτό, ο Δρ Σορτ αναφέρει: «Είναι αλήθεια ότι εμείς τρώμε το γουρούνι, το κουνέλι και το λαγό, αλλά αυτά τα ζώα προσβάλλονται από παράσιτα και είναι ασφαλή μόνο αν η τροφή μαγειρευτεί καλά. Το γουρούνι τρώει ακάθαρτα πράγματα και φιλοξενεί δύο σκουλήκια, την τριχίνη και ένα είδος ταινίας, τα οποία μπορεί να μεταδώσει στον άνθρωπο. Ο κίνδυνος είναι αμελητέος υπό τις παρούσες συνθήκες σε αυτή τη χώρα, αλλά τα πράγματα θα ήταν τελείως διαφορετικά στην αρχαία Παλαιστίνη, και το καλύτερο ήταν να αποφεύγεται αυτή η τροφή».—Η Αγία Γραφή και η Σύγχρονη Ιατρική, σ. 40, 41.

Η προσκόλληση στις δίκαιες απαιτήσεις του Ιεχωβά όσον αφορά τη σεξουαλική ηθική ήταν επίσης επωφελής για τους Ισραηλίτες από πνευματική, διανοητική και σωματική άποψη. (Εξ 20:14· Λευ 18) Παρόμοια, οι Χριστιανοί που διακρατούν ηθική καθαρότητα απολαμβάνουν οφέλη σε σχέση με την υγεία τους. (Ματ 5:27, 28· 1Κο 6:9-11· Απ 21:8) Η τήρηση των υψηλών ηθικών κανόνων της Αγίας Γραφής παρέχει προστασία από τις σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες.

Ο Παύλος συνέστησε στον Τιμόθεο να πίνει λίγο κρασί για το στομάχι του και τις συχνές του αρρώστιες. (1Τι 5:23) Το ότι το κρασί έχει φαρμακευτικές ιδιότητες επιβεβαιώνεται από τις σύγχρονες έρευνες. Ο Δρ Σαλβατόρε Π. Λουτσία, καθηγητής ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, έχει δηλώσει: «Το κρασί χρησιμοποιείται ευρέως για τη θεραπεία των ασθενειών του πεπτικού συστήματος. . . . Η τανίνη που περιέχει και οι ελαφρές αντισηπτικές του ιδιότητες το καθιστούν πολύτιμο για τη θεραπεία του εντερικού κολικού, της βλεννώδους κολίτιδας, της σπαστικής δυσκοιλιότητας, της διάρροιας και πολλών λοιμωδών νόσων της γαστρεντερικής οδού». (Το Κρασί ως Τροφή και Φάρμακο [Wine as Food and Medicine], 1954, σ. 58) Φυσικά, ο Παύλος συνέστησε στον Τιμόθεο “να χρησιμοποιεί λίγο κρασί”, όχι πολύ, και η Αγία Γραφή καταδικάζει τη μέθη.—Παρ 23:20· βλέπε ΜΕΘΗ.

Οι Γραφές αναγνωρίζουν τον ψυχοσωματικό παράγοντα, αν και οι ιατρικοί ερευνητές στο σύνολό τους αντιλήφθηκαν σχετικά πρόσφατα τη σύνδεση ανάμεσα στα παθολογικά συμπτώματα του σώματος και στη συναισθηματική κατάσταση του ατόμου. Το εδάφιο Παροιμίες 17:22 δηλώνει: «Η χαρούμενη καρδιά κάνει καλό ως γιατρικό, αλλά το συντετριμμένο πνεύμα ξεραίνει τα κόκαλα». Συναισθήματα όπως η ζήλια, ο φόβος, η απληστία, το μίσος και η ιδιοτελής φιλοδοξία είναι επιβλαβή, ενώ αντιθέτως προκύπτουν καλά, και μερικές φορές θεραπευτικά, αποτελέσματα από την καλλιέργεια και την εκδήλωση αγάπης, χαράς, ειρήνης, μακροθυμίας, καλοσύνης, αγαθότητας, πίστης, πραότητας και εγκράτειας—ιδιοτήτων που αποτελούν τον καρπό του πνεύματος του Θεού. (Γα 5:22, 23) Φυσικά, οι Γραφές δεν χαρακτηρίζουν όλες τις αρρώστιες ψυχοσωματικές ούτε αποκλείουν ως απαράδεκτο το να ζητήσει κανείς ιατρική γνωμάτευση και θεραπεία. Ο Παύλος αποκάλεσε τον πιστό Χριστιανό Λουκά “αγαπητό γιατρό”.—Κολ 4:14.

Καραντίνα. Σύμφωνα με το Νόμο, το άτομο που είχε—ή για το οποίο υπήρχε η υποψία ότι είχε—κάποια μεταδοτική ασθένεια έμπαινε σε καραντίνα, δηλαδή παρέμενε μακριά από τους άλλους ή απομονωνόταν για ένα διάστημα. Επιβάλλονταν εφταήμερες περίοδοι καραντίνας σε άτομα, σε ενδύματα και άλλα αντικείμενα ή σε σπίτια για να διαπιστωθεί αν είχαν προσβληθεί από λέπρα. (Λευ 13:1-59· 14:38, 46) Επίσης, ένα άτομο ανακηρυσσόταν ακάθαρτο για εφτά ημέρες αν άγγιζε πτώμα ανθρώπου. (Αρ 19:11-13) Μολονότι οι Γραφές δεν λένε ότι η συγκεκριμένη διάταξη δόθηκε για λόγους υγιεινής, ωστόσο οι υπόλοιποι προστατεύονταν κάπως σε περίπτωση που ο νεκρός είχε πεθάνει από λοιμώδη νόσο.

Μεταφορική Εφαρμογή. Ο Ιούδας και η Ιερουσαλήμ αρρώστησαν πνευματικά εξαιτίας της αμαρτωλότητάς τους. (Ησ 1:1, 4-6) Αν και οι θρησκευτικοί ηγέτες της Ιερουσαλήμ προσπαθούσαν μάταια να γιατρέψουν τη συντριβή του λαού, λέγοντας ψέματα ότι υπήρχε ειρήνη (Ιερ 6:13, 14), δεν κατόρθωσαν να αποτρέψουν την καταστροφή της πόλης το 607 Π.Κ.Χ. Ο Ιεχωβά, όμως, υποσχέθηκε να φέρει ανάρρωση στη Σιών, δηλαδή στην Ιερουσαλήμ (Ιερ 30:12-17· 33:6-9), και αυτή η θεραπεία πραγματοποιήθηκε με την επιστροφή του Ιουδαϊκού υπολοίπου στην πατρίδα του το 537 Π.Κ.Χ.

Ο Ιησούς Χριστός αναγνώριζε την πνευματικά άρρωστη κατάσταση των αμαρτωλών και επιδίωκε να τους στρέψει στον Ιεχωβά για πνευματική θεραπεία. Γι’ αυτό, όταν τον επέκριναν ότι έτρωγε και έπινε με εισπράκτορες φόρων και αμαρτωλούς, ο Ιησούς είπε: «Δεν χρειάζονται γιατρό οι υγιείς αλλά οι άρρωστοι. Εγώ έχω έρθει να καλέσω, όχι δίκαιους ανθρώπους, αλλά αμαρτωλούς σε μετάνοια».—Λου 5:29-32.

Η θεραπεία της πνευματικής ασθένειας ενός μέλους της Χριστιανικής εκκλησίας είναι το θέμα των εδαφίων Ιακώβου 5:13-20. Τα συμφραζόμενα, που αντιπαραβάλλουν την αρρώστια με την ευθυμία, δείχνουν ότι ο Ιάκωβος δεν ασχολούνταν με τη σωματική αρρώστια, αλλά με την πνευματική. Σχετικά με τα βήματα που αποσκοπούν στη θεραπεία καθώς και με την αποτελεσματικότητά τους, ο Ιάκωβος έγραψε: «Είναι κανείς μεταξύ σας [πνευματικά] άρρωστος; Ας καλέσει τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας, και ας προσευχηθούν για αυτόν [ώστε εκείνος να ακούσει την προσευχή και να δείξει ότι συμφωνεί λέγοντας «Αμήν»], αλείβοντάς τον με λάδι [ενθαρρύνοντάς τον με παρηγορητική, καταπραϋντική διδασκαλία από το Λόγο του Θεού, ώστε να αποκατασταθεί η σύνδεσή του με την εκκλησία (Ψλ 133:1, 2· 141:5)] στο όνομα του Ιεχωβά [με πιστότητα στον Θεό και σύμφωνα με το σκοπό Του]. Και η προσευχή της πίστης [την οποία θα αναπέμψουν οι πρεσβύτεροι για χάρη του πνευματικά ασθενούς ατόμου] θα κάνει καλά εκείνον που πάσχει [πνευματικά], και ο Ιεχωβά θα τον εγείρει [σαν να τον βγάζει από την απελπισία και να του αφαιρεί το συναίσθημα ότι τον έχει εγκαταλείψει ο Θεός, και μάλιστα ο Ιεχωβά θα τον ενισχύσει για να προχωρήσει στην οδό της αλήθειας και της δικαιοσύνης (Φλπ 4:13)]. Και αν έχει διαπράξει αμαρτίες, αυτό θα του συγχωρηθεί [από τον Ιεχωβά (Ψλ 32:5· 103:10-14), αν το άτομο ανταποκριθεί ευνοϊκά στις προσευχές και στον έλεγχο, στη διόρθωση και στη νουθεσία από το Λόγο του Ιεχωβά που θα του δώσουν οι πρεσβύτεροι και, αφού μετανοήσει, μεταστραφεί και ακολουθήσει τη σωστή οδό (Ψλ 119:9-16)]».

Αντιμετώπιση της Αρρώστιας. Η αρρώστια είναι μια συμφορά που μπορεί να βρει κάποιον έστω και αν είναι υλικά πλούσιος. (Εκ 5:16, 17· παράβαλε Ματ 16:26.) Μερικά άτομα έχουν άφθονο εύγευστο φαγητό, αλλά δεν μπορούν να το απολαύσουν λόγω κάποιας στομαχικής ή εντερικής διαταραχής. (Εκ 6:1, 2) Και για τους πνευματικούς αδελφούς του Ιησού Χριστού έχει λεχθεί ότι ασθενούν σωματικά κατά καιρούς. (Ματ 25:39, 40) Οι σωματικές ασθένειες ήταν κάτι που αντιμετώπισαν διάφοροι Χριστιανοί, όπως ο Επαφρόδιτος, ο Τιμόθεος και ο Τρόφιμος (Φλπ 2:25-30· 1Τι 5:23· 2Τι 4:20), αλλά η Αγία Γραφή δεν λέει ότι αυτοί οι Χριστιανοί θεραπεύτηκαν θαυματουργικά από τους αποστόλους.

Εντούτοις, όταν κάποιος από τους υπηρέτες του Θεού ασθενεί σωματικά, είναι κατάλληλο να προσεύχεται στον Ιεχωβά για να έχει το σθένος που χρειάζεται ώστε να αντέξει την πάθησή του και για να έχει πνευματική δύναμη να διακρατήσει ακεραιότητα στη διάρκεια αυτής της περιόδου αδυναμίας στη σάρκα. «Ο Ιεχωβά θα στηρίξει [ένα τέτοιο άτομο] πάνω στο ντιβάνι της αρρώστιας».—Ψλ 41:1-3· βλέπε επίσης 1Βα 8:37-40.

Ωστόσο, το να βάλει κάποιος αίμα στο σώμα του για να θεραπεύσει κάποια ασθένειά του αποτελεί παραβίαση του νόμου του Θεού.—Γε 9:3, 4· Πρ 15:28, 29· βλέπε ΑΙΜΑ.

Ο Ιεχωβά μπορεί να απομακρύνει τις αρρώστιες. (Εξ 15:26· 23:25· Δευ 7:15) Ο Ησαΐας έγραψε ότι θα έρθει καιρός κατά τον οποίο «κανένας κάτοικος δεν θα λέει: “Είμαι άρρωστος”» (Ησ 33:24), καθώς επίσης ότι θα λάβει χώρα η πνευματική θεραπεία των τυφλών, των κουφών, των κουτσών και των άλαλων, προφητείες που υπόσχονται επίσης τη σωματική θεραπεία. (Ησ 35:5, 6) Όταν ο Ιησούς Χριστός ήταν στη γη, επιτέλεσε τόσο σωματικές όσο και πνευματικές θεραπείες πασχόντων ατόμων, εκπληρώνοντας τη Μεσσιανική προφητεία: «Αυτός πήρε τις αρρώστιες μας και βάσταξε τις ασθένειές μας». (Ματ 8:14-17· Ησ 53:4) Η βάση για αυτές τις θεραπείες ήταν η θυσία της ανθρώπινης ζωής του, η οποία αποτέλεσε το αποκορύφωμα της πορείας την οποία ακολουθούσε από τη στιγμή που κατέβηκε πάνω του το πνεύμα του Θεού στον Ιορδάνη Ποταμό το 29 Κ.Χ. Επομένως, οι Χριστιανοί έχουν βάση για ελπίδα και άφθονες αποδείξεις ότι, διά του αναστημένου Ιησού Χριστού και μέσω της Βασιλείας του Θεού, το υπάκουο ανθρώπινο γένος θα απολαύσει, όχι απλώς προσωρινή θεραπεία των ασθενειών, αλλά μόνιμη απελευθέρωση από την αμαρτία, τις ασθένειες και το θάνατο που προήλθαν από τον Αδάμ. Για αυτό το επίτευγμα, κάθε αίνος ανήκει στον Ιεχωβά, τον οποίο ο Δαβίδ προσδιορίζει ως εκείνον «που γιατρεύει όλες σου τις παθήσεις».—Ψλ 103:1-3· Απ 21:1-5.