ΔΕΣΜΟΣ, ΔΕΣΜΑ

Κάτι που περιορίζει ή αφαιρεί την ελευθερία, όπως τα ποδόδεσμα, οι αλυσίδες, οι χειροπέδες· επίσης ο εγκλεισμός (για τη λέξη «δεσμά»)· δεσμευτική δύναμη ή επιρροή· κάτι που ενώνει· ενοποιητικός παράγοντας. Στους Βιβλικούς χρόνους χρησιμοποιούσαν διάφορα μέσα για να περιορίζουν τις κινήσεις των φυλακισμένων, όπως ποδόδεσμα, ξύλινα δεσμά, χειροπέδες, καθώς και κρατητήρια.

Στις Γραφές, η εβραϊκή λέξη νεχόσεθ, που συνήθως σημαίνει «χαλκός», πολλές φορές μεταφράζεται «χάλκινα ποδόδεσμα» ή «χάλκινα δεσμά», επειδή αυτά τα δεσμά φτιάχνονταν συνήθως από χαλκό ή μπρούντζο, αν και χρησιμοποιούνταν επίσης ξύλο και σίδερο. (2Σα 3:34· 2Βα 25:7) Στην Τούκρα της Λιβύης βρέθηκαν σιδερένια ποδόδεσμα παρόμοια με αυτά που απεικονίζονται σε ανάγλυφα ασσυριακών ανακτόρων. Οι μεταλλικοί κρίκοι ή δακτύλιοι έχουν διάμετρο 13 εκ., άρα είναι αρκετά μεγάλοι για να περικλείσουν τους αστραγάλους, και συνδέονται με μια ίσια ράβδο. Η ράβδος έχει μήκος 18 εκ. από άκρη σε άκρη, κάτι που σημαίνει ότι τα βήματα ήταν εξ ανάγκης πολύ μικρά και το βάδισμα δύσκολο. Στο πρωτότυπο ελληνικό κείμενο η λέξη πέδη, η οποία αποδίδεται «ποδόδεσμα», σχετίζεται με τη λέξη πούς (πόδι).—Λου 8:29.

Το εβραϊκό ρήμα ’ασάρ, που σημαίνει «δένω· βάζω σε δεσμά» (Κρ 16:5· 2Βα 23:33), είναι η ρίζα τριών άλλων λέξεων που σχετίζονται με τον περιορισμό της ελευθερίας μέσω δεσμών. Τόσο η λέξη ’εσούρ (Ιερ 37:15) όσο και η λέξη μωσερώθ (Ψλ 2:3) αναφέρονται σε «δεσμά», ενώ η λέξη μασόρεθ υποδηλώνει «δεσμό» (Ιεζ 20:37). Στο πρωτότυπο ελληνικό κείμενο χρησιμοποιείται η λέξη δεσμός (Λου 8:29), ενώ η λέξη σύνδεσμος αναφέρεται σε «ενωτικό δεσμό».—Εφ 4:3.

Για τον περιορισμό των φυλακισμένων χρησιμοποιούνταν επίσης αλυσίδες. Δύο εβραϊκές λέξεις που σημαίνουν «αλυσίδα» (ρεθουκάχ και ραττώκ) προέρχονται από τη ρίζα ραθάκ, η οποία σημαίνει «δένω». (Να 3:10) Η αντίστοιχη λέξη του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου είναι η λέξη ἅλυσις.—Μαρ 5:3, 4.

Πολλοί από τους πιστούς μάρτυρες της προχριστιανικής εποχής υπέστησαν δεσμά και φυλάκιση. (Εβρ 11:36) Για το γιο του Ιακώβ, τον Ιωσήφ, όταν ήταν στην Αίγυπτο, αναφέρεται ότι «με ποδόδεσμα ταλαιπώρησαν τα πόδια του, μέσα στα σίδερα μπήκε η ψυχή του». (Ψλ 105:18) Η Δαλιδά χρησιμοποίησε εφτά τένοντες που ήταν νωποί ακόμη και, αργότερα, καινούρια σχοινιά για να δέσει τον Σαμψών και να τον παραδώσει αιχμάλωτο στους Φιλισταίους, αλλά ο Σαμψών τα έσπασε χωρίς δυσκολία. Τελικά, αφού έχασε τη δύναμή του και αιχμαλωτίστηκε, τον έδεσαν με δύο χάλκινα δεσμά. (Κρ 16:6-12, 21) Ο Ιερεμίας κλείστηκε σε ξύλινα δεσμά από τον Πασχώρ, τον επίτροπο του ναού, και φυλακίστηκε από τους άρχοντες του Ιούδα «στο οίκημα των δεσμών».—Ιερ 20:2, 3· 37:15.

Λόγω της απιστίας του Μανασσή, βασιλιά του Ιούδα, ο Ιεχωβά επέτρεψε στο βασιλιά της Ασσυρίας να του βάλει χάλκινα δεσμά. Ο Βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ οδήγησε αιχμάλωτο στη Βαβυλώνα τον Βασιλιά Σεδεκία, δεμένο με χάλκινα δεσμά. (2Βα 25:7· 2Χρ 33:11· Ιερ 39:7· 52:11) Ο Ιερεμίας αφέθηκε ελεύθερος και του αφαιρέθηκαν οι χειροπέδες με διαταγή του Νεβουζαραδάν, του αρχηγού της σωματοφυλακής του Ναβουχοδονόσορα.—Ιερ 40:1, 4.

Οι άντρες που συνέλαβαν τον Ιησού στον κήπο της Γεθσημανή τον έδεσαν και τον οδήγησαν στον Άννα, ο οποίος κατόπιν τον έστειλε δεμένο στον Καϊάφα. Αφού δικάστηκε ενώπιον του Σάνχεδριν, δόθηκε εντολή να δεθεί και να οδηγηθεί στον Πιλάτο. (Ιωα 18:12, 13, 24, 28· Μαρ 15:1) Ο Σαύλος, προτού μεταστραφεί στη Χριστιανοσύνη και γίνει ο απόστολος Παύλος, καταδίωκε τους Χριστιανούς για να τους φέρει δεμένους στο ανώτατο Ιουδαϊκό δικαστήριο. (Πρ 9:2, 21) Ο Πέτρος ήταν δεμένος με αλυσίδες ανάμεσα σε δύο στρατιώτες με διαταγή του Ηρώδη, σύμφωνα με το ρωμαϊκό έθιμο.—Πρ 12:6, 7.

Κατά την πρώτη φυλάκισή του στη Ρώμη, ο Παύλος αναφέρει σε αρκετές από τις επιστολές που έγραψε από εκεί ότι βρισκόταν σε δεσμά φυλάκισης και χαρακτηρίζει τον εαυτό του “πρεσβευτή αλυσοδεμένο”. (Εφ 6:20· Φλπ 1:7, 13-17· Κολ 4:18· Φλμ 10, 13) Εντούτοις, όπως υποδεικνύεται από την περιγραφή της κατάστασής του στα εδάφια Πράξεις 28:16-31, του είχε παραχωρηθεί αξιόλογη ελευθερία κινήσεων, η οποία του επέτρεπε να γράφει, να δέχεται καλεσμένους και επισκέπτες και να τους κηρύττει. Ο Παύλος αφέθηκε ελεύθερος, αλλά αργότερα συνελήφθη ξανά. Στη διάρκεια της δεύτερης φυλάκισής του στη Ρώμη, η οποία τερματίστηκε με την εκτέλεσή του, ο Παύλος ήταν πάλι αλυσοδεμένος.—Φλμ 22· 2Τι 1:16· 2:9· 4:6-8.

Μεταφορικές και Συμβολικές Χρήσεις. Οι λέξεις «δεσμά» και «αλυσίδες» χρησιμοποιούνται πολλές φορές μεταφορικά στη Γραφή εννοώντας τη φυλάκιση ή κάποια μορφή περιορισμού. Όσον αφορά τη βαβυλωνιακή εξορία, η Σιών παρουσιάζεται προφητικά σαν να βρίσκεται σε δεσμά ή σαν να έχει δεσμά στον τράχηλό της. (Ησ 52:2) Αν και πολλοί εξόριστοι απέκτησαν τελικά δικά τους σπίτια και απολάμβαναν αρκετή ελευθερία, δεν ήταν ελεύθεροι να γυρίσουν στη Σιών, δηλαδή την Ιερουσαλήμ.—Ιερ 29:4, 5.

Ο Θεός έχει περιορίσει τους ανυπάκουους αγγέλους με «αιώνια δεσμά σε πυκνό σκοτάδι». (Ιου 6) Επιπλέον, λέγεται ότι έχουν παραδοθεί σε «λάκκους πυκνού σκοταδιού». (2Πε 2:4) Οι Γραφικές αποδείξεις φανερώνουν ότι δεν τους έχει αφαιρεθεί κάθε ελευθερία κίνησης, δεδομένου ότι έχουν καταφέρει να εξουσιάζουν ανθρώπους, και μάλιστα είχαν πρόσβαση στους ουρανούς μέχρις ότου εκδιώχθηκαν από τον Μιχαήλ και τους αγγέλους του και ρίχτηκαν στη γη. (Μαρ 1:32· Απ 12:7-9) Ο Σατανάς ο Διάβολος πρόκειται να δεθεί με μια μεγάλη αλυσίδα από τον άγγελο που έχει το κλειδί της αβύσσου και να ριχτεί στην άβυσσο για χίλια χρόνια, έπειτα από τα οποία πρόκειται να λυθεί για λίγο καιρό. (Απ 20:1-3) Εφόσον οι άγγελοι δεν είναι πλάσματα με σάρκα και αίμα, αυτή η αλυσίδα αναφέρεται αναμφίβολα σε κάποια δεσμευτική δύναμη την οποία εμείς αγνοούμε.

Σχετικά με τη γυναίκα την οποία θεράπευσε ο Ιησούς, η οποία ήταν διπλωμένη στα δύο εξαιτίας ενός πνεύματος αδυναμίας επί 18 χρόνια, ο Ιησούς είπε ότι ήταν δέσμια του Σατανά. (Λου 13:11, 16) Ο Πέτρος αποκάλεσε τον Σίμωνα, ο οποίος επιχειρούσε να αγοράσει το χάρισμα του αγίου πνεύματος, “δεσμό αδικίας”.—Πρ 8:23.

Τα χέρια μιας ανήθικης γυναίκας παρομοιάζονται με δεσμά, ενώ ο άντρας που την ακολουθεί μοιάζει με κάποιον που «είναι δεμένος με ποδόδεσμα για να λάβει διαπαιδαγώγηση ανόητου ανθρώπου».—Εκ 7:26· Παρ 7:22.

Με θετική έννοια, ο Ιεζεκιήλ μιλάει για το «δεσμό της διαθήκης» λόγω της δεσμευτικής ισχύος της διαθήκης. (Ιεζ 20:37) Όσοι έχουν συνάψει γαμήλια διαθήκη θεωρούνται “δεμένοι” από αυτήν. (Ρω 7:2· 1Κο 7:27, 39) Η αγάπη αποκαλείται «τέλειος δεσμός ενότητας».—Κολ 3:14.

Βλέπε επίσης ΞΥΛΙΝΑ ΔΕΣΜΑ.

[Εικόνα στη σελίδα 722]

Ζωγραφική παράσταση δεμένων αιχμαλώτων στα σάβανα των πελμάτων μιας μούμιας. Με μεταφορική έννοια, οι εχθροί “ποδοπατούνταν”