ΙΩΑΝΝΗ (ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ)

Αυτές οι επιστολές είναι από τα τελευταία τμήματα των θεόπνευστων Γραφών τα οποία καταγράφηκαν. Παρότι το όνομα του αποστόλου Ιωάννη δεν εμφανίζεται πουθενά σε αυτές, οι λόγιοι γενικά συμφωνούν με την παραδοσιακή άποψη, δηλαδή ότι το Ευαγγέλιο Κατά τον Ιωάννη και οι τρεις επιστολές με τον τίτλο Πρώτη, Δεύτερη και Τρίτη Επιστολή του Ιωάννη είναι γραμμένες από το ίδιο άτομο. Υπάρχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ των επιστολών και του τέταρτου Ευαγγελίου.

Η αυθεντικότητα αυτών των επιστολών είναι επαρκώς τεκμηριωμένη. Οι εσωτερικές αποδείξεις πιστοποιούν την αρμονία τους με τις υπόλοιπες Γραφές. Επιπρόσθετα, πολλοί συγγραφείς των πρώτων αιώνων Κ.Χ. επιβεβαιώνουν τη γνησιότητά τους. Ο Πολύκαρπος φαίνεται πως παραθέτει από το εδάφιο 1 Ιωάννη 4:3. Ο Ευσέβιος λέει ότι ο Παπίας επιβεβαίωσε τη γνησιότητα της πρώτης επιστολής, όπως έκαναν επίσης ο Τερτυλλιανός και ο Κυπριανός. Επιπλέον, αυτή περιέχεται στη συριακή Πεσίτα. Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς αφήνει να εννοηθεί ότι είχε γνώση των δύο άλλων επιστολών. Ο Ειρηναίος παραθέτει προφανώς από τα εδάφια 2 Ιωάννη 10, 11. Ο Διονύσιος ο Αλεξανδρείας, σύμφωνα με τον Ευσέβιο, κάνει νύξη για αυτές. Αυτοί οι τελευταίοι συγγραφείς επιβεβαιώνουν επίσης την αυθεντικότητα της Πρώτης Επιστολής του Ιωάννη.

Κατά πάσα πιθανότητα ο Ιωάννης έγραψε τις επιστολές από την Έφεσο γύρω στο 98 Κ.Χ., περίπου όταν έγραψε και το Ευαγγέλιό του. Η έκφραση «παιδάκια μου», που χρησιμοποιείται συχνά, αφήνει να εννοηθεί ότι τις έγραψε στη γεροντική του ηλικία.

Πρώτη Επιστολή του Ιωάννη. Αυτή η επιστολή είναι γραμμένη κυρίως σε μορφή πραγματείας, εφόσον δεν περιλαμβάνει ούτε χαιρετισμό ούτε επίλογο. Στο δεύτερο κεφάλαιο, ο Ιωάννης απευθύνεται σε πατέρες, παιδάκια και νεαρούς άντρες, κάτι που αφήνει να εννοηθεί ότι δεν επρόκειτο για προσωπική επιστολή προς ένα άτομο. Πιθανότατα προοριζόταν για κάποια ή κάποιες εκκλησίες, και ουσιαστικά εφαρμόζεται στο σύνολο εκείνων που είναι σε ενότητα με τον Χριστό.—1Ιω 2:13, 14.

Ο Ιωάννης ήταν ο τελευταίος εν ζωή απόστολος. Είχαν περάσει 30 και πλέον χρόνια από τότε που γράφτηκε η τελευταία από τις άλλες επιστολές των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών. Σε λίγο, όλοι οι απόστολοι θα είχαν παρέλθει από τη σκηνή. Πριν από χρόνια, ο Παύλος είχε γράψει στον Τιμόθεο ότι δεν θα ήταν μαζί του πολύ καιρό ακόμη. (2Τι 4:6) Τον πρότρεψε να διακρατεί το υπόδειγμα των υγιών λόγων και να εμπιστευτεί σε πιστούς ανθρώπους τα όσα είχε ακούσει από τον ίδιο, ώστε αυτοί να μπορούν κατόπιν να διδάξουν και άλλους.—2Τι 1:13· 2:2.

Ο απόστολος Πέτρος είχε προειδοποιήσει ότι θα εγείρονταν ψευδοδιδάσκαλοι μέσα από την εκκλησία, οι οποίοι θα εισήγαν καταστροφικές αιρέσεις. (2Πε 2:1-3) Επιπρόσθετα, ο Παύλος είχε πει στους επισκόπους της εκκλησίας της Εφέσου (όπου αργότερα γράφτηκαν οι επιστολές του Ιωάννη) ότι θα έμπαιναν «καταπιεστικοί λύκοι», οι οποίοι δεν θα μεταχειρίζονταν το ποίμνιο με τρυφερότητα. (Πρ 20:29, 30) Προείπε τη μεγάλη αποστασία που θα εκδηλωνόταν με τον “άνθρωπο της ανομίας”. (2Θε 2:3-12) Επομένως, το 98 Κ.Χ. η κατάσταση ήταν όπως είπε ο Ιωάννης: «Παιδάκια μου, είναι η τελευταία ώρα, και, όπως ακούσατε ότι έρχεται αντίχριστος, ακόμη και τώρα έχουν εμφανιστεί πολλοί αντίχριστοι· γεγονός από το οποίο γνωρίζουμε ότι είναι η τελευταία ώρα». (1Ιω 2:18) Συνεπώς, η επιστολή ήταν απολύτως επίκαιρη και είχε ζωτική σημασία για την ενίσχυση των πιστών Χριστιανών, ώστε να αποτελούν θωράκιση κατά της αποστασίας.

Σκοπός. Ωστόσο, ο Ιωάννης δεν έγραψε απλώς για να αντικρούσει ψεύτικες διδασκαλίες. Απεναντίας, ο κύριος σκοπός του ήταν να ενισχύσει την πίστη των πρώτων Χριστιανών στις αλήθειες που είχαν λάβει, και αρκετές φορές αντιπαρέβαλε αυτές τις αλήθειες με τις ψεύτικες διδασκαλίες. Πιθανώς η Πρώτη Επιστολή του Ιωάννη στάλθηκε ως εγκύκλιος σε όλες τις εκκλησίες της περιοχής. Αυτή η άποψη υποστηρίζεται από το ότι ο συγγραφέας χρησιμοποιεί συχνά το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο της προσωπικής αντωνυμίας.

Η επιχειρηματολογία του είναι μεθοδική και δυναμική, όπως θα δείξει στη συνέχεια η εξέταση της επιστολής. Η επιστολή έχει ισχυρό συναισθηματικό αντίκτυπο, και είναι σαφές ότι ο Ιωάννης έγραψε υποκινούμενος από τη μεγάλη του αγάπη για την αλήθεια και από την αποστροφή του για την πλάνη—την αγάπη του για το φως και το μίσος του για το σκοτάδι.

Τρία βασικά θέματα. Ο Ιωάννης πραγματεύτηκε διεξοδικά τρία κυρίως θέματα στην πρώτη του επιστολή: τον αντίχριστο, την αμαρτία και την αγάπη.

Όσον αφορά τον αντίχριστο, υπήρξε ιδιαίτερα σαφής, όπως φαίνεται από τα λόγια του: «Αυτά σας τα γράφω σχετικά με εκείνους που προσπαθούν να σας παροδηγήσουν». (1Ιω 2:26) Επρόκειτο για άτομα που αρνούνταν ότι ο Ιησούς Χριστός ήταν ο Γιος του Θεού που είχε έρθει με σάρκα. Ο Ιωάννης εξήγησε ότι αυτοί ήταν κάποτε στην εκκλησία αλλά βγήκαν από αυτήν, προκειμένου να γίνει φανερό ότι δεν ήταν «σαν εμάς». (2:19) Δεν ήταν από εκείνους που εκδηλώνουν οσιότητα και αγάπη έχοντας «πίστη για τη διατήρηση της ψυχής ζωντανής», αλλά από εκείνους «που οπισθοχωρούν για καταστροφή».—Εβρ 10:39.

Σχετικά με την αμαρτία, μερικά από τα κύρια σημεία που θίγονται είναι τα εξής: (1) Όλοι αμαρτάνουμε, και όσοι ισχυρίζονται ότι δεν αμαρτάνουν δεν έχουν την αλήθεια και εμφανίζουν τον Θεό ως ψεύτη. (1Ιω 1:8-10) (2) Όλοι πρέπει να αγωνιζόμαστε ενάντια στην αμαρτία. (2:1) (3) Ο Θεός προμήθευσε εξιλαστήρια θυσία για τις αμαρτίες μέσω του Ιησού Χριστού, τον οποίο έχουμε βοηθό προς τον Πατέρα. (2:1· 4:10) (4) Όσοι είναι αληθινοί Χριστιανοί δεν πράττουν την αμαρτία—δεν εμμένουν στην αμαρτία, παρότι μπορεί μερικές φορές να διαπράξουν κάποια αμαρτία. (2:1· 3:4-10· 5:18) (5) Υπάρχουν δύο είδη αμαρτίας: η συγχωρητέα αμαρτία και η εκούσια, εσκεμμένη αμαρτία που είναι ασυγχώρητη (5:16, 17).

Για το ζήτημα της αγάπης, ο Ιωάννης γράφει εκτενέστερα, δηλώνοντας: (1) Ο Θεός είναι αγάπη. (1Ιω 4:8, 16) (2) Ο Θεός έδειξε την αγάπη του στέλνοντας τον Γιο του να πεθάνει ως εξιλαστήρια θυσία για τις αμαρτίες μας, όπως επίσης παρέχοντας μέσω του Χριστού τη δυνατότητα να γίνουν οι χρισμένοι του παιδιά του Θεού. (3:1· 4:10) (3) Η αγάπη του Θεού και του Χριστού μάς υποχρεώνει να δείχνουμε αγάπη στους αδελφούς μας. (3:16· 4:11) (4) Η αγάπη του Θεού σημαίνει να τηρούμε τις εντολές του. (5:2, 3) (5) Η τέλεια αγάπη διώχνει έξω το φόβο, απομακρύνοντας αυτόν τον ανασταλτικό παράγοντα που αφαιρεί την παρρησία μας απέναντι στον Θεό. (4:17, 18) (6) Η αγάπη για τους αδελφούς δεν είναι απλώς θέμα λόγων αλλά έργων, καθώς μας υποκινεί να τους δίνουμε από αυτά που έχουμε αν βρίσκονται σε ανάγκη. (3:17, 18) (7) Όποιος μισεί τον αδελφό του είναι ανθρωποκτόνος. (3:15) (8) Οι Χριστιανοί δεν πρέπει να αγαπούν τον κόσμο και τα πράγματα που είναι μέσα σε αυτόν (2:15).

Δεύτερη Επιστολή του Ιωάννη. Η Δεύτερη Επιστολή του Ιωάννη αρχίζει ως εξής: «Ο πρεσβύτερος προς την εκλεγμένη κυρία και προς τα παιδιά της». (2Ιω 1) Με διακριτικό τρόπο, λοιπόν, ο Ιωάννης υποδηλώνει ότι είναι ο συγγραφέας. Ήταν πράγματι «πρεσβύτερος» από την άποψη της ηλικίας, εφόσον τότε ήταν περίπου 90 ή 100 χρονών. Ήταν επίσης πρεσβύτερος από την άποψη της Χριστιανικής ανάπτυξης, καθώς και “στύλος” της εκκλησίας.—Γα 2:9.

Μερικοί θεωρούν ότι αυτή η επιστολή προς «την εκλεγμένη κυρία» απευθύνεται σε μια από τις Χριστιανικές εκκλησίες και ότι τα παιδιά είναι πνευματικά παιδιά, ενώ τα παιδιά της «αδελφής» (2Ιω 13) ήταν μέλη άλλης εκκλησίας. Από την άλλη πλευρά, μερικοί διατείνονται ότι η επιστολή απευθυνόταν όντως σε κάποια γυναίκα που ίσως ονομαζόταν Κυρία.

Πολλά από τα σημεία που παρουσιάζει ο Ιωάννης στη δεύτερη επιστολή του είναι συντομευμένες σκέψεις από την πρώτη του επιστολή. Μιλάει για την αλήθεια που παραμένει σε όσους τη γνωρίζουν πραγματικά και για την παρ’ αξία καλοσύνη και ειρήνη από τον Θεό. Εκφράζει τη χαρά του για το ότι κάποιοι συνεχίζουν να «περπατούν στην αλήθεια». Αυτοί δείχνουν αγάπη ο ένας για τον άλλον και τηρούν τις εντολές του Θεού. Εντούτοις, απατεώνες έχουν βγει στον κόσμο, δεδομένου ότι ο αντίχριστος αρνείται πως ο Γιος του Θεού ήρθε με σάρκα. (Παράβαλε 2Ιω 7 και 1Ιω 4:3.) Στα εδάφια 2 Ιωάννη 10, 11 ο Ιωάννης εμπλουτίζει τις οδηγίες της πρώτης του επιστολής, δείχνοντας πώς πρέπει να ενεργούν τα μέλη της εκκλησίας προς όσους προτρέχουν της διδασκαλίας του Χριστού και έρχονται με διδασκαλία δική τους ή ανθρώπων. Ο Ιωάννης δίνει στους Χριστιανούς την εντολή να μη λένε χαιρετισμό σε τέτοια άτομα ούτε να τα δέχονται στα σπίτια τους.

Τρίτη Επιστολή του Ιωάννη. Η τρίτη επιστολή στάλθηκε από “τον πρεσβύτερο” στον Γάιο και περιλάμβανε χαιρετισμούς για άλλα άτομα στην εκκλησία. Γράφτηκε σε συνηθισμένο επιστολικό ύφος. Μοιάζει τόσο πολύ με την πρώτη και τη δεύτερη επιστολή ως προς το ύφος και το περιεχόμενο ώστε είναι σαφές ότι γράφτηκε από το ίδιο πρόσωπο, δηλαδή τον απόστολο Ιωάννη. Δεν είναι βέβαιο ποιος ακριβώς ήταν ο Γάιος. Μολονότι στις Γραφές αναφέρονται αρκετά άτομα με αυτό το όνομα, το εν λόγω άτομο μπορεί να ήταν κάποιος άλλος Γάιος, εφόσον η επιστολή γράφτηκε τουλάχιστον 30 χρόνια μετά τις Πράξεις, την Επιστολή Προς τους Ρωμαίους και την Πρώτη Επιστολή Προς τους Κορινθίους, όπου εμφανίζεται επίσης το όνομα Γάιος.—Πρ 19:29· 20:4· Ρω 16:23· 1Κο 1:14.

Ο Ιωάννης συνιστά τη Χριστιανική φιλοξενία και λέει ότι κάποιος Διοτρεφής, που ήθελε να έχει την πρώτη θέση στην εκκλησία, δεν δεχόταν με σεβασμό τα αγγέλματα από τον Ιωάννη ή άλλους υπευθύνους ούτε έδειχνε σεβασμό για άλλους περιοδεύοντες εκπροσώπους της πρώτης Χριστιανικής εκκλησίας. Ήθελε μάλιστα να διώξει από την εκκλησία όσους δέχονταν φιλόξενα αυτούς τους αδελφούς. Γι’ αυτό, ο Ιωάννης ανέφερε ότι αν ερχόταν προσωπικά, όπως έλπιζε, θα τακτοποιούσε αυτό το ζήτημα. (3Ιω 9, 10) Επαινεί στον Γάιο έναν πιστό αδελφό ονόματι Δημήτριο—πιθανόν τον κομιστή της επιστολής—και τον προτρέπει να δέχεται φιλόξενα όσους έρχονται για να εποικοδομήσουν τις Χριστιανικές εκκλησίες.

Από την αρχή ως το τέλος, οι τρεις επιστολές δίνουν έμφαση στη Χριστιανική ενότητα, στην αγάπη για τον Θεό η οποία εκδηλώνεται με την τήρηση των εντολών του, στο να αποφεύγει κανείς το σκοτάδι και να περπατάει στο φως, να εκδηλώνει αγάπη προς τους αδελφούς και να συνεχίζει να περπατάει στην αλήθεια. Έτσι λοιπόν, ακόμη και στη γεροντική του ηλικία, ο «πρεσβύτερος» Ιωάννης αποδείχτηκε σπουδαία πηγή ενθάρρυνσης και δύναμης για τις εκκλησίες της Μικράς Ασίας και για όλους τους Χριστιανούς που διάβασαν τις επιστολές του.

[Πλαίσιο στη σελίδα 1360]

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ

Δυναμική πραγματεία που αποσκοπούσε στο να προφυλάξει τους Χριστιανούς από τις αποστατικές επιρροές

Γράφτηκε από τον απόστολο Ιωάννη γύρω στο 98 Κ.Χ., μετά την Αποκάλυψη και όχι πολύ πριν από το θάνατό του

Να προσέχετε τα ψεύδη που διαδίδονται για τον Ιησού

Το γεγονός ότι ο Ιησούς ήρθε με σάρκα επιβεβαιώνεται από το ότι υπήρξαν άνθρωποι που τον άκουσαν, τον είδαν και τον άγγιξαν (1:1-4)

Όποιος αρνείται ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός είναι ψεύτης, αντίχριστος· οι χρισμένοι πιστοί γνωρίζουν την αλήθεια και δεν έχουν ανάγκη να ακούσουν διαφορετική διδασκαλία (2:18-29)

Κάθε εμπνευσμένη έκφραση που αρνείται ότι ο Ιησούς Χριστός ήρθε με σάρκα δεν είναι από τον Θεό· έχουν βγει πολλοί ψευδοπροφήτες (4:1-6)

Όποιος αρνείται ότι ο Ιησούς είναι ο Γιος του Θεού απορρίπτει τη μαρτυρία του ίδιου του Πατέρα για τον Γιο του (5:5-12)

Οι Χριστιανοί δεν διάγουν αμαρτωλή ζωή

Αν αποφεύγουμε το σκοτάδι και περπατάμε στο φως, το αίμα του Ιησού μάς καθαρίζει από την αμαρτία (1:5-7)

Αν όμως διαπράξουμε αμαρτία, πρέπει να ομολογήσουμε το σφάλμα μας, και θα καθαριστούμε με βάση τη θυσία του Ιησού (1:8–2:2)

Οι Χριστιανοί δεν πράττουν την αμαρτία· όσοι πράττουν την αμαρτία προέρχονται από τον Διάβολο· τα παιδιά του Θεού επιδιώκουν τη δικαιοσύνη και απορρίπτουν την αμαρτία (3:1-12· 5:18, 19)

Οι Χριστιανοί παροτρύνονται να προσεύχονται για τον αδελφό τους αν πέσει σε αμαρτία—αρκεί να μην είναι αμαρτία «που επισύρει θάνατο» (5:16, 17)

Η αγάπη για τον Θεό και για τους συγχριστιανούς μας θα μας προστατέψει

Αυτός που αγαπάει τον αδελφό του περπατάει στο φως και δεν θα σκανδαλιστεί (2:9-11)

Για να έχει ο Χριστιανός την αγάπη του Πατέρα, πρέπει να κάνει το θέλημά Του και να μην αγαπάει τον κόσμο και τα θέλγητρά του (2:15-17)

Η γνήσια αγάπη για τους αδελφούς δείχνει ότι κάποιος έχει μεταβεί από το θάνατο στη ζωή· αν δεν δείχνουμε αγάπη για τους αδελφούς μας βοηθώντας τους όταν βρίσκονται σε ανάγκη, δεν υπάρχει μέσα μας η αγάπη του Θεού (3:13-24)

Οι Χριστιανοί πρέπει να αγαπούν ο ένας τον άλλον επειδή ο Θεός είναι αγάπη· εμείς Τον αγαπάμε επειδή εκείνος μας αγάπησε πρώτος· αν ο Χριστιανός ισχυρίζεται ότι αγαπάει τον Θεό αλλά μισεί τον αδελφό του, είναι ψεύτης (4:7–5:2)

[Πλαίσιο στη σελίδα 1361]

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ

Επιστολή που απευθύνεται στην «εκλεγμένη κυρία»—ίσως μια γυναίκα ή πιθανόν μια εκκλησία

Γράφτηκε από τον απόστολο Ιωάννη γύρω στο 98 Κ.Χ.

Συνεχίστε να περπατάτε στην αλήθεια (εδ. 1-6)

Ο Ιωάννης και όλοι οι άλλοι που γνωρίζουν την αλήθεια αγαπούν «την εκλεγμένη κυρία» και τα παιδιά της που περπατούν στην αλήθεια

Την παροτρύνει να συνεχίσει να καλλιεργεί αγάπη

Η αγάπη σημαίνει να “περπατάμε σύμφωνα με τις εντολές του”

Προφυλαχτείτε από τους απατεώνες (εδ. 7-13)

Διάφοροι απατεώνες αρνούνται ότι ο Ιησούς Χριστός ήρθε με σάρκα

Οι πιστοί πρέπει να αποφεύγουν οποιονδήποτε δεν παραμένει στη διδασκαλία του Χριστού· δεν πρέπει να δέχονται ένα τέτοιο άτομο στα σπίτια τους, ούτε καν να του λένε χαιρετισμό, αλλιώς μπορεί να γίνουν συμμέτοχοι στα πονηρά του έργα

[Πλαίσιο στη σελίδα 1361]

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ

Θεόπνευστη επιστολή προς τον Γάιο η οποία μπορεί να ωφελήσει όλους τους Χριστιανούς

Γράφτηκε από τον απόστολο Ιωάννη γύρω στο 98 Κ.Χ., περίπου την ίδια εποχή με τις άλλες δύο επιστολές του

Έχουμε την υποχρέωση να είμαστε φιλόξενοι προς τους συγχριστιανούς μας (εδ. 1-8)

Ο Ιωάννης χάρηκε πάρα πολύ όταν περιοδεύοντες αδελφοί τού ανέφεραν ότι ο Γάιος περπατάει στην αλήθεια και του μίλησαν για την αγάπη που έδειξε, προφανώς με το να τους δεχτεί φιλόξενα

Είμαστε «συνεργάτες στην αλήθεια» αν δείχνουμε φιλοξενία σε αδελφούς που βγαίνουν για χάρη του ονόματος του Θεού

Να γίνεστε μιμητές, όχι του κακού, αλλά του καλού (εδ. 9-14)

Ο Διοτρεφής, ο οποίος θέλει να έχει την πρώτη θέση, αρνείται να αποδεχτεί οτιδήποτε από τον Ιωάννη με σεβασμό

Δεν δέχεται τους περιοδεύοντες αδελφούς και προσπαθεί να διώξει όποιον θέλει να τους δείξει φιλοξενία

Μην αντιγράφετε το κακό, αλλά να μιμείστε το καλό