ΧΡΩΜΑΤΑ

Στις Βιβλικές λέξεις και εκφράσεις που δηλώνουν κάποιο χρώμα δεν συναντάμε τους δεκάδες υπερβολικά εξειδικευμένους όρους που υπάρχουν στους σύγχρονους χρωματικούς πίνακες. Οι Βιβλικοί συγγραφείς μετέδιδαν την εικόνα ενός χρώματος δίνοντας περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα που πραγματεύονταν ή συγκρίνοντας άγνωστα αντικείμενα με οικεία πράγματα. (Εξ 16:31· Απ 1:14) Η όψη κοινών πραγμάτων όπως το αίμα, το χιόνι, ορισμένα πουλιά, η φωτιά, οι πολύτιμες πέτρες, και ούτω καθεξής, χρησίμευε ως χρωματικός δείκτης. (2Βα 3:22· Ψλ 51:7· Ασμ 5:11· Ματ 16:2, 3· Απ 9:17) Τα χρώματα χρησιμοποιούνταν επίσης με μεταφορική σημασία, και μερικές φορές ορισμένες έννοιες συσχετίζονταν με συγκεκριμένα χρώματα.

Το βυσσινί ήταν ένα από τα χρώματα με τα οποία έβαφαν τα ακριβά υφάσματα.—2Χρ 2:7, 14· 3:14· Να 2:3.

Το γκρίζο χρησιμοποιείται συνήθως για τα μαλλιά των ηλικιωμένων. (Γε 42:38· Λευ 19:32· Παρ 20:29) Το ακριβό μαλλί ήταν μερικές φορές γκριζοκόκκινο.—Ιεζ 27:18.

Το καφέ εμφανίζεται μόνο σε μια περιγραφή προβάτων.—Γε 30:32, 33, 35, 40.

Το κιννάβαρι (Ιερ 22:14· Ιεζ 23:14) αναφέρεται σε ένα κοκκινωπό είδος βαφής από οξείδια σιδήρου ή μολύβδου. Φαίνεται ότι το χρησιμοποίησαν πρώτοι οι Φοίνικες, οι οποίοι το εισήγαγαν από τη βόρεια Αφρική όπου υπήρχε σε φυσικά κοιτάσματα. Μεταγενέστερα, έγιναν αντικείμενο εκμετάλλευσης παρόμοια κοιτάσματα στη Μέση Ανατολή.

Γίνεται επίσης λόγος για το κίτρινο και για το κίτρινο σαν το θειάφι.—Λευ 13:30, 32, 36· Απ 9:17.

Το κόκκινο, το κόκκινο της φωτιάς και το κοκκινωπό είναι προσδιορισμοί που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν διάφορα πράγματα, όπως τρίχες (Γε 25:25), βαμμένα δέρματα κριαριών (Εξ 25:5), ζώα (Αρ 19:2· Κρ 5:10· Ζαχ 1:8), ρούχα (Ησ 63:2) και το βραδινό ουρανό (Ματ 16:2, 3). Η εβραϊκή λέξη που αποδίδεται «κόκκινο» (’αδόμ) προέρχεται από τη λέξη νταμ, που σημαίνει «αίμα».—Γε 25:30· 9:6.

Το κατακόκκινο χρώμα αναφέρεται σε σχέση με σχοινιά ή κλωστές, υφάσματα και ενδυμασίες, καθώς επίσης σε σχέση με την αμαρτία. (Γε 38:28, 30· Ιη 2:18· Ιερ 4:30· Ματ 27:28· Ησ 1:18) Το «θηρίο» που περιγράφεται στο 17ο κεφάλαιο της Αποκάλυψης είναι κατακόκκινο (εδ. 3), κάτι που το διαφοροποιεί από το «θηρίο» του 13ου κεφαλαίου. Η πόρνη που κάθεται πάνω στο κατακόκκινο θηρίο είναι ντυμένη με πορφυρή και κατακόκκινη στολή. (Απ 17:3-5) Επομένως, το όραμα συμβολίζει παραστατικά τις βασιλικές αξιώσεις του «θηρίου», καθώς επίσης τη χλιδή και τα βασιλικά προνόμια που απολαμβάνει η γυναίκα που το ιππεύει.

Το λευκό αναφέρεται συχνότερα από οποιοδήποτε άλλο χρώμα στις Γραφές. Πέρα από τη χρήση του ως περιγραφικού όρου, αποτελεί επίσης σύμβολο δικαιοσύνης και πνευματικής καθαρότητας. (Απ 3:4· 7:9, 13, 14) Το λευκό άλογο, το οποίο απεικονίζεται στα εδάφια Αποκάλυψη 6:2 και 19:11, συμβολίζει τον καθαρό, δίκαιο πόλεμο που διεξάγεται υπό την κατεύθυνση του Ιησού Χριστού.

Λευκά ενδύματα φορούσαν τόσο οι φτωχοί όσο και τα άτομα ανώτερης τάξης. Οι άγγελοι, όπου γίνεται λόγος για την περιβολή τους, παρουσιάζονται συνήθως ντυμένοι στα λευκά. (Μαρ 16:5· Ιωα 20:12· Απ 19:14) Μερικά άλλα πράγματα που περιγράφονται ως λευκά είναι οι τρίχες (Λευ 13:3· Ματ 5:36), η σάρκα (Λευ 13:16), οι σιταγροί που είναι έτοιμοι για θερισμό (Ιωα 4:35) και ο θρόνος της δίκαιης κρίσης του Θεού (Απ 20:11). Ο Ιησούς παρομοίασε τους γραμματείς και τους Φαρισαίους με ασβεστωμένους τάφους. (Ματ 23:27) Άντλησε αυτή την παραβολή από το έθιμο που υπήρχε να ασβεστώνουν τους τάφους στην περιοχή της Ιερουσαλήμ πριν από το Πάσχα, ώστε να προφυλάσσονται όσοι έρχονταν να γιορτάσουν το Πάσχα από το να γίνουν ακάθαρτοι αγγίζοντας τους τάφους. Στη Γραφή γίνεται διάκριση του βαθμού της λευκότητας, για παράδειγμα γίνεται λόγος για ερυθρόλευκη (Λευ 13:19, 24) και υπόλευκη απόχρωση.—Λευ 13:39.

Το μαύρο μνημονεύεται όταν περιγράφονται τρίχες (Λευ 13:31· Ματ 5:36), άλογα (Ζαχ 6:2, 6), καθώς επίσης το δέρμα (Ιωβ 30:30) και ο ήλιος (Απ 6:12). Στα εδάφια Αποκάλυψη 6:5, 6, το μαύρο άλογο αντιπροσωπεύει την πείνα. Οι Γραφές κάνουν λόγο, επίσης, για «μαύρο μάρμαρο» και «μαύρη βαφή».—Εσθ 1:6· Ιερ 4:30.

Το μπλε περιγράφει βαμμένα υλικά σε διάφορες μορφές, όπως κλωστές, κορδόνια, υφάσματα και ενδυμασίες. (Εξ 26:4, 31, 36· 39:22· Αρ 4:7) Ένα μπλε κορδόνι έπρεπε να τοποθετείται πάνω από τα κρόσσια του ενδύματος κάθε Ισραηλίτη. (Αρ 15:38, 39) Το μπλε του υάκινθου είναι ένα από τα όμορφα χρώματα που κοσμούσαν τους θώρακες για τους οποίους γίνεται λόγος στο εδάφιο Αποκάλυψη 9:17.

Το πορφυρό και το πορφυροκόκκινο αναφέρονται συχνά στις Γραφές, αν και δεν γίνεται διάκριση ανάμεσα στις πολυποίκιλες αποχρώσεις του πορφυρού που δημιουργούνταν από τις διάφορες βαφές ή μεθόδους βαφής. (Εξ 25:4· Αρ 4:13· Ιεζ 27:7, 16· Δα 5:7, 29· Μαρ 15:17, 20· Λου 16:19· Απ 17:4) Επειδή η πορφύρα ήταν πολύ ακριβή, αποτελούσε συνήθως σύμβολο πλούτου, τιμής και βασιλικής μεγαλοπρέπειας, πράγματα με τα οποία συνδεόταν. Με το βαθύ χρώμα της πορφύρας παρομοιάζονται επίσης οι αμαρτίες.—Ησ 1:18.

Το πράσινο ως χρώμα υποδηλώνεται από τη λέξη χλωρός, η οποία παραπέμπει στη φρεσκάδα και στη θαλερότητα της αναπτυσσόμενης βλάστησης ή δείχνει μια υγιή και ευημερούσα κατάσταση. (Γε 1:30· 9:3· Εξ 10:15· 2Βα 19:26· Απ 8:7) Το κιτρινοπράσινο χρησιμοποιείται για το χρώμα των κηλίδων λέπρας που μπορεί να υπήρχαν σε κάποιο ύφασμα και σε σπίτια φτιαγμένα από πέτρα και κονίαμα ή για την περιγραφή του καθαρού χρυσού.—Λευ 13:49· 14:37· Ψλ 68:13.

Ως πυρόχρωμη περιγράφεται, συμβολικά, η όψη του μεγάλου δράκοντα, του Σατανά του Διαβόλου. (Απ 12:3) Ένα άλογο του ίδιου χρώματος συμβολίζει τον πόλεμο μεταξύ των εθνών, σύμφωνα με την εικόνα του εδαφίου Αποκάλυψη 6:4.

Ανάμεικτα χρώματα. Εκτός από τις αναφορές στα πιο σαφή χρώματα, υπάρχουν αρκετές εκφράσεις στην Αγία Γραφή με τις οποίες περιγράφονται αντικείμενα που έχουν κάπως ακαθόριστα ή ανάμεικτα χρώματα, όπως για παράδειγμα: με χρωματιστές κηλίδες (Γε 30:32, 33), λαμπερόχρωμο (Ησ 63:1), πολύχρωμο (Ιερ 12:9), ποικιλόχρωμο (Ιεζ 27:16, 24· Ζαχ 6:3, 7), ροδοκόκκινο (1Σα 16:12· Ασμ 5:10), πιτσιλωτό (Ζαχ 6:3, 6), με στίγματα (Γε 31:10, 12), ριγωτό (Γε 37:3· 2Σα 13:19), μελαμψό (Ασμ 1:6), δίχρωμο (Ιεζ 27:24), με διάφορα χρώματα (Ιεζ 16:16· 27:7) και με ποικιλία χρωμάτων (Ιεζ 17:3).—Βλέπε ΒΑΦΕΣ, ΒΑΦΙΚΗ.

Ο Μανδύας του Χριστού. Με αφορμή το χρώμα του μανδύα που φορούσε ο Ιησούς Χριστός την ημέρα της εκτέλεσής του, μερικοί διατείνονται ότι υπάρχει αντίφαση στο Βιβλικό υπόμνημα σε ό,τι αφορά το εν λόγω ένδυμα. Ο Ματθαίος ανέφερε ότι οι στρατιώτες «τον τύλιξαν με έναν κατακόκκινο μανδύα» (Ματ 27:28), ενώ ο Μάρκος και ο Ιωάννης λένε ότι ο μανδύας ήταν πορφυρός. (Μαρ 15:17· Ιωα 19:2) Εντούτοις, αντί να αποτελεί αντίφαση, αυτή η παραλλαγή στην περιγραφή του χρώματος του ενδύματος αποδεικνύει απλώς ότι οι Ευαγγελιστές εισήγαγαν το προσωπικό στοιχείο στην αφήγηση καθώς και ότι δεν υπήρξε συμπαιγνία μεταξύ τους. Ο Ματθαίος περιέγραψε το μανδύα όπως του φάνηκε, δηλαδή όπως αντιλήφθηκε εκείνος το χρώμα, και έδωσε έμφαση στην κοκκινωπή απόχρωσή του. Ο Ιωάννης και ο Μάρκος έβαλαν σε δεύτερο πλάνο την κόκκινη χροιά, και τον χαρακτήρισαν πορφυρό. Έτσι λοιπόν, ο Μάρκος και ο Ιωάννης συμφωνούν με τον Ματθαίο ότι το ένδυμα ήταν κόκκινο ως έναν βαθμό. Φυσικά, το φόντο και η αντανάκλαση του φωτός θα μπορούσαν να του προσδώσουν διαφορετικές αποχρώσεις. Το χρώμα μιας υδάτινης μάζας αλλάζει ώρα με την ώρα, ανάλογα με το ιδιαίτερο χρώμα του ουρανού και την αντανάκλαση του φωτός κάποια δεδομένη στιγμή. Συνεπώς, όταν ληφθούν υπόψη αυτοί οι παράγοντες, γίνεται φανερό πως οι Ευαγγελιστές δεν υπέπεσαν σε αντίφαση περιγράφοντας το χρώμα του μανδύα με τον οποίο έντυσαν χλευαστικά οι Ρωμαίοι στρατιώτες τον Χριστό την τελευταία ημέρα της ανθρώπινης ζωής του.