Βαβυλώνα η Μεγάλη—Η Εκτέλεσή Της

«Επί το μέτωπον αυτής ήτο όνομα γεγραμμένον· Μυστήριον [ένα όνομα, ένα μυστήριο, ΜΝΚ], Βαβυλών η μεγάλη, η μήτηρ των πορνών και των βδελυγμάτων της γης». ‘Εν μια ημέρα θέλουσιν ελθεί αι πληγαί αυτής, θάνατος και πένθος και πείνα, και θέλει κατακαυθή εν πυρί· διότι ισχυρός είναι Ιεχωβά ο Θεός ο κρίνων αυτήν’.—Αποκάλυψις 17:5· 18:8.

ΕΧΟΥΜΕ δικαίωμα να αναρωτιόμαστε σχετικά μ’ αυτά τα λόγια, που έγραψε ο απόστολος Ιωάννης, τον πρώτο αιώνα μ.Χ. Ποια είναι αυτή «η μήτηρ των πορνών»; Πώς έχει προσβάλει τον Θεό τόσο πολύ ώστε να την κρίνει εκείνος με τέτοια δριμύτητα; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι κρίσεις του Θεού εναντίον της μυστηριώδους πόρνης, της Βαβυλώνας της Μεγάλης, είναι ερημωτικές. Και σίγουρα, το γεγονός αυτό μας παρέχει τη βάση για να προσδιορίσουμε ποια είναι αυτή η πόρνη και πώς θα επηρεαστούμε εμείς από την κατάληξή της.—Αποκάλυψις 18:21.

Ποιον ή τι συμβολίζει η Βαβυλώνα η Μεγάλη; Η Αγία Γραφή λέει ότι οι κυβερνήτες του κόσμου διαπράττουν πορνεία μαζί της και ότι οι έμποροι συναλλάσσονται μαζί της. (Αποκάλυψις 18:3) Άρα, αυτή δεν μπορεί να εξεικονίζει την πολιτική ή τις μεγάλες επιχειρήσεις. Αλλά, τότε, υποψήφιο για τον τίτλο «μήτηρ των πορνών», απομένει μόνο το τρίτο ισχυρό στοιχείο στον κόσμο. Αυτή δεν είναι καμιά άλλη, παρά η παγκόσμια αυτοκρατορία της ψεύτικης θρησκείας του Σατανά!a

Τώρα, απομένουν τα εξής ερωτήματα: Γιατί, πώς και πότε θα εκτελεστεί η Βαβυλώνα η Μεγάλη; Ή, για να θέσουμε το ζήτημα κατά γράμμα: Γιατί, πώς και πότε θα εξαφανιστεί απ’ αυτή τη γη η ψεύτικη θρησκεία;

Το Μη Χριστιανικό Υπόμνημα του Χριστιανικού Κόσμου

Όταν εξετάζουμε το υπόμνημα της ψεύτικης θρησκείας, μπορεί κάλλιστα να θυμηθούμε την αρχαία προφητική δήλωση: «Επειδή έσπειραν άνεμον, δια τούτο θέλουσι θερίσει ανεμοστρόβιλον». (Ωσηέ 8:7) Αυτό συμφωνεί με την αρχή που εξέφρασε ο Χριστιανός απόστολος Παύλος: «Μη πλανάσθε, ο Θεός δεν εμπαίζεται· επειδή ό,τι αν σπείρη ο άνθρωπος, τούτο και θέλει θερίσει». (Γαλάτας 6:7) Έτσι, τι έχει σπείρει η ψεύτικη θρησκεία σε παγκόσμια κλίμακα; Και τι θα θερίσει;

Ο Ιησούς Χριστός δίδαξε ότι οι ακόλουθοί του πρέπει να αγαπούν όχι μόνο τους πλησίον τους, αλλά και τους εχθρούς τους. (Ματθαίος 5:43, 44) Παραθέτοντας από τις Εβραϊκές Γραφές, ο Παύλος εξήγησε πώς πρέπει να μεταχειρίζονται οι Χριστιανοί τους εχθρούς τους. Είπε: «Εάν λοιπόν πεινά ο εχθρός σου, τρέφε αυτόν, εάν διψά, πότιζε αυτόν· διότι πράττων τούτο θέλεις σωρεύσει άνθρακας πυρός επί την κεφαλήν αυτού. Μη νικάσαι υπό του κακού, αλλά νίκα δια του αγαθού το κακόν».—Ρωμαίους 12:20, 21.

Ωστόσο, η ιστορία των θρησκειών του Χριστιανικού κόσμου είναι ιστορία μίσους και αιματοχυσίας. Αρχαίες και σύγχρονες σταυροφορίες, που περιλάμβαναν λαφυραγώγηση, διαρπαγές και θάνατο, έχουν ευλογηθεί και συγχωρεθεί. Για παράδειγμα, η διαρπαγή της Αβησσυνίας από τη φασιστική Ιταλία (1935) και η «σταυροφορία» του Φράνκο κατά τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο (1936-1939) ευλογήθηκαν από αξιωματούχους της Καθολικής Εκκλησίας.

Θεολογικές διαφορές έχουν λυθεί με το κάψιμο ανθρώπων πάνω στον πάσσαλο. Το 1536, αφού εξέδωσε τη μετάφρασή του της «Καινής Διαθήκης» στα αγγλικά, ο μεταφραστής της Αγίας Γραφής Ουίλιαμ Τίντεϊλ στραγγαλίστηκε πάνω σ’ έναν πάσσαλο, και το σώμα του κάηκε. Νωρίτερα, με διαταγή του Πάπα Μαρτίνου Ε΄, ορισμένοι θρησκευτικοί αξιωματούχοι που υποκινούνταν από πνεύμα εκδίκησης ξέθαψαν τα κόκαλα ενός μεταφραστή της Αγίας Γραφής που ονομαζόταν Ουίκλιφ, 44 χρόνια μετά από το θάνατό του, για να έχουν την ευχαρίστηση να τα κάψουν. Στη διάρκεια της Καθολικής Ιεράς Εξέτασης, χιλιάδες Ιουδαίους και «αιρετικούς» τους πήραν τα υπάρχοντα, τους βασάνισαν και τους έκαψαν πάνω στον πάσσαλο—κι όλα αυτά υποτίθεται ότι έγιναν στο όνομα του Χριστού! Ο Ισπανός θεολόγος Μιχαήλ Σερβέτος, τον οποίο δίωκαν τόσο οι Ρωμαιοκαθολικοί όσο και οι Προτεστάντες, κάηκε πάνω σ’ έναν πάσσαλο, με διαταγή του Προτεστάντη Ιωάννη Καλβίνου. Στους δυο παγκόσμιους πολέμους αυτού του αιώνα, «Χριστιανοί» κληρικοί έχουν ευλογήσει στρατούς και εθνικιστές στρατιωτικοί ιερείς έχουν παρακινήσει στρατιώτες να σκοτώσουν.

Τι αντίθεση με την αληθινή Χριστιανοσύνη! Ο απόστολος Παύλος έγραψε: «Ενδύθητε λοιπόν, ως εκλεκτοί του Θεού άγιοι και ηγαπημένοι, σπλάγχνα οικτιρμών, χρηστότητα, ταπεινοφροσύνην, πραότητα, μακροθυμίαν, υποφέροντες αλλήλους και συγχωρούντες εις αλλήλους, εάν τις έχη παράπονον κατά τινος· καθώς και ο Χριστός [Ιεχωβά, ΜΝΚ] συνεχώρησεν εις εσάς, ούτω και σεις· και εν πάσι τούτοις ενδύθητε την αγάπην, ήτις είναι σύνδεσμος της τελειότητος [τέλειος δεσμός ενότητας, ΜΝΚ]».—Κολοσσαείς 3:12-14.

Στους Χριστιανούς στη Ρώμη, ο Παύλος έγραψε: ‘Εις μηδένα μη ανταποδίδετε κακόν αντί κακού· προνοείτε τα καλά ενώπιον πάντων ανθρώπων· ει δυνατόν, όσον το αφ’ υμών ειρηνεύετε μετά πάντων ανθρώπων. Μη εκδικήτε εαυτούς, αγαπητοί, αλλά δότε τόπον τη οργή· διότι είναι γεγραμμένον· Εις εμέ ανήκει η εκδίκησις, εγώ θέλω κάμει ανταπόδοσιν, λέγει Ιεχωβά’. (Ρωμαίους 12:17-19) Άρα, στο φως των Χριστιανικών αρχών, ο Χριστιανικός κόσμος απέτυχε. Έσπειρε μίσος και υποκρισία και θα θερίσει καταστροφή.

Μη Χριστιανικές Θρησκείες—Το Δικό τους Υπόμνημα

Αλλά η Βαβυλώνα η Μεγάλη αποτελείται κι από άλλες θρησκείες εκτός απ’ αυτές του Χριστιανικού κόσμου. Όλες οι κύριες θρησκείες αυτού του κόσμου έχουν μερίδιο στην ενοχή αίματος που φέρει αυτή η αισχρή πόρνη. Για παράδειγμα, στη Σιντοϊστική θρησκεία της Ιαπωνίας πρέπει να αποδοθεί μέρος της ευθύνης για τη φανατική και σαδιστική νοοτροπία που εκδήλωσαν οι Ιάπωνες στρατιωτικοί κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο ιστορικός Πολ Τζόνσον πιστεύει ότι «προκειμένου να ενισχυθούν μέσα σ’ ένα σκληρό, ανταγωνιστικό κόσμο», στον οποίο κυριαρχούσαν οι ευρωπαϊκοί κανόνες συμπεριφοράς, θεώρησαν απαραίτητο να εφεύρουν «μια κρατική θρησκεία και μια κυριαρχούσα ηθική, γνωστές ως Σίντο και μπουσίντο [η «οδός του πολεμιστή»]. . . . Καθιερώθηκε η τακτική λατρεία του αυτοκράτορα, ιδιαίτερα στις ένοπλες δυνάμεις, και από τη δεκαετία του 1920 κι ύστερα, διδασκόταν σε όλα τα σχολεία ένας εθνικός κώδικας ηθικής, που ονομαζόταν κοκούμιν ντοτόκου». Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Το 1941, όταν η Ιαπωνία βομβάρδισε το Περλ Χάρμπορ κι έτσι μπήκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, «ο Σιντοϊσμός . . . είχε μετατραπεί από πρωτόγονη, απαρχαιωμένη θρησκεία μιας μειονότητας σε υποστηρικτή ενός σύγχρονου, ολοκληρωτικού κράτους· έτσι, αποτελούσε ιδιαίτερα αποκρουστική ειρωνεία το γεγονός ότι η θρησκεία, που θα έπρεπε να είχε αντισταθεί στις κοσμικές φρικαλεότητες της εποχής, χρησιμοποιήθηκε για να τις καθαγιάσει».

Όσον αφορά τη διχοτόμηση της Ινδίας το 1947, στην οποία οι θρησκευτικές διαφορές αποτέλεσαν έναν παράγοντα, ο ιστορικός Τζόνσον λέει: «Περίπου 5 ως 6 εκατομμύρια άνθρωποι έτρεξαν προς κάθε κατεύθυνση για να σώσουν τη ζωή τους. . . . Σύμφωνα με εκτιμήσεις εκείνης της εποχής, ο αριθμός των νεκρών κυμάνθηκε από 1 ως 2 εκατομμύρια. Πιο πρόσφατες εκτιμήσεις κυμαίνουν τον αριθμό των νεκρών από 200.000 ως 600.000». Ακόμη και σήμερα, στην Ινδουιστική κοινωνία λαβαίνουν χώρα σκοτωμοί και ταπεινώσεις, τα κίνητρα των οποίων είναι θρησκευτικά. Συχνά ορισμένοι Χαριτζάν, δηλαδή άνθρωποι που δεν ανήκουν σε καμιά κάστα, και οι οποίοι παλιότερα ονομάζονταν άθικτοι, δολοφονούνται από συμμορίες που οργανώνουν πλούσιοι γαιοκτήμονες.

Ο Ινδουισμός συνδέεται στενά με πνευματιστικές πράξεις. (Αποκάλυψις 18:23, ΜΝΚ) Ο Ινδός συγγραφέας Σούντιρ Κάκαρ μιλάει για «τη σαγήνη και το σεβασμό που νιώθει ο μέσος Ινδός για τον πνευματισμό και αυτούς που τον ασκούν» και προσθέτει: «Αστρολόγοι, μάντεις, άνθρωποι με τηλεπάθεια, καθώς και σάντου [ασκητές «άγιοι»], φακίρηδες [Επαίτες που εκτελούν μαγικά κατορθώματα] και άλλοι άνθρωποι του θεού εκτιμούνται βαθιά, επειδή θεωρείται ότι βρίσκονται σε στενή επαφή με την ανώτερη πραγματικότητα».—India Today, 30 Απριλίου 1988.

Επιπρόσθετα, υπάρχουν συνεχείς διαμάχες ανάμεσα σε Ινδουιστές, Σιχ και άλλες ανατολικές θρησκείες. Σε αυτές τις διαμάχες, κάθε θρησκεία προσθέτει το μερίδιό της σ’ ό,τι αφορά το μίσος, τις συγκρούσεις και τους φόνους. Πρόκειται απλώς για άλλη μια όψη των καρπών που παράγει η Βαβυλώνα η Μεγάλη.

Επιπλέον, η σύγχρονη ιστορία των πολέμων, των σκοτωμών και της καταπίεσης δεν περιέχει και πολλά στοιχεία άξια επαίνου όσον αφορά τον Ιουδαϊσμό. Η βία που εκδηλώνουν μερικές φορές μέλη της Χασιδικής αίρεσης του Ιουδαϊσμού ενάντια σε οπαδούς άλλων Ιουδαϊκών αιρέσεων καθώς και μη Ιουδαϊκών θρησκειών, δεν αποτελεί έπαινο στα μάτια του Θεού.

Όταν μελετούμε την ιστορία της παγκόσμιας αυτοκρατορίας της θρησκείας, μπορούμε εύκολα να δούμε γιατί ο Υπέρτατος Κριτής έχει βάση για να εκτελέσει τη Βαβυλώνα τη Μεγάλη. Ναι, «εν αυτή ευρέθη αίμα προφητών και αγίων και πάντων των εσφαγμένων επί της γης». (Αποκάλυψις 18:24) Η συνεργία της ψεύτικης θρησκείας σε τοπικούς και παγκόσμιους πολέμους την έχει κάνει ένοχη στα μάτια του Θεού για το αίμα «πάντων των εσφαγμένων επί της γης».

Σύμφωνα με τη Βιβλική κατηγορία, η Βαβυλώνα η Μεγάλη κρίθηκε άξια καταστροφής, εξαιτίας του ιστορικού της υπομνήματος που περιλαμβάνει πνευματική πορνεία με τους κυβερνήτες του κόσμου, εξαιτίας της ενοχής αίματος που φέρει όσον αφορά τους πολέμους, και εξαιτίας των πνευματιστικών της πράξεων. Γι’ αυτό, ο Ιεχωβά Θεός εξέδωσε τη δικαστική απόφαση ότι η παγκόσμια αυτοκρατορία της ψεύτικης θρησκείας του Σατανά πρέπει να φτάσει στο τέλος της.—Αποκάλυψις 18:3, 23, 24.

Πώς Θα Αφανιστεί η Ψεύτικη Θρησκεία

Χρησιμοποιώντας άκρως συμβολική γλώσσα, το βιβλίο της Αποκάλυψης περιγράφει την καταστροφή της Βαβυλώνας της Μεγάλης. Στο εδάφιο Αποκάλυψις 17:16 διαβάζουμε: «Τα δέκα κέρατα, τα οποία είδες επί το θηρίον, ούτοι θέλουσι μισήσει την πόρνην και θέλουσι κάμει αυτήν ηρημωμένην και γυμνήν, και τας σάρκας αυτής θέλουσι φάγει, και αυτήν θέλουσι κατακαύσει εν πυρί». «Τα δέκα κέρατα» συμβολίζουν όλες τις πολιτικές δυνάμεις που βρίσκονται τώρα στο παγκόσμιο προσκήνιο και οι οποίες υποστηρίζουν τα Ηνωμένα Έθνη, το ‘κόκκινον θηρίον’, την ίδια την εικόνα του αιματοβαμμένου πολιτικού συστήματος του Διαβόλου.—Αποκάλυψις 16:2· 17:3.b

Σύμφωνα με τη Βιβλική προφητεία, οι πολιτικές δυνάμεις, που σχετίζονται με τα Ηνωμένα Έθνη, θα στραφούν ενάντια στην παγκόσμια αυτοκρατορία της ψεύτικης θρησκείας και θα την ερημώσουν. Θα επηρεαστούν όλες οι ψεύτικες θρησκείες. Ορισμένα πολιτικά συστήματα έχουν ήδη αρχίσει να δείχνουν τη δυσφορία που τους προκαλεί η ανάμειξη της ψεύτικης θρησκείας στην πολιτική και στην κοινωνική σφαίρα. Ορισμένες σοσιαλιστικές χώρες έχουν υποστηρίξει την αθεΐα και έχουν καταδικάσει τη θρησκεία σε ουσιαστική ανυπαρξία, όπως συμβαίνει στην Αλβανία, ή την έχουν υποβιβάσει σε υπάκουη υπηρέτρια, όπως συμβαίνει στη Ρωσία και στην Κίνα. Σε άλλα μέρη, οι πολιτικοί κυβερνήτες δείχνουν μεγάλη δυσαρέσκεια για τη θεολογία απελευθέρωσης που διακηρύττουν ορισμένοι Καθολικοί ιερείς σε φτωχότερες χώρες. Και άλλοι καταπιέζουν τις θρησκείες που ανακατεύονται σε φυλετικά ζητήματα. Ακόμη και σε χώρες που αποκαλούνται φιλελεύθερες, ορισμένοι πολιτικοί δυσαρεστούνται από την ανάμειξη των κληρικών στην πολιτική και στα κοινωνικά ζητήματα.

Ποια περαιτέρω ζητήματα θα υποκινήσουν τα πολιτικά στοιχεία σ’ όλο τον κόσμο να αναλάβουν δράση εναντίον της ψεύτικης θρησκείας απομένει να το δούμε. Αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο—η εκτέλεση της Βαβυλώνας της Μεγάλης από αυτά τα στοιχεία δεν θα είναι μόνο δικό τους θέλημα, αλλά και θέλημα του Θεού. Το εδάφιο Αποκάλυψις 17:17 δηλώνει: «Ο Θεός έδωκεν εις τας καρδίας αυτών να κάμωσι την γνώμην αυτού, και να γείνωσι της αυτής γνώμης και να δώσωσι την βασιλείαν αυτών εις το θηρίον, εωσού εκτελεσθώσιν οι λόγοι του Θεού».—Παράβαλε Ιερεμίας 51:12, 13.

Να είστε βέβαιοι γι’ αυτό. Η εκτέλεση της Βαβυλώνας της Μεγάλης δεν θα αποτελέσει απλώς την έκφραση της εχθρότητας που νιώθουν οι πολιτικοί για την αλαζονεία της θρησκείας και την τάση της να αναμειγνύεται στα ζητήματά τους. Οι πολιτικοί κυβερνήτες θα είναι, παρά τη θέλησή τους, τα όργανα που θα χρησιμοποιήσει ο Θεός για την καταστροφή της ψεύτικης λατρείας σ’ όλο τον κόσμο. Ναι, «αι αμαρτίαι αυτής έφθασαν έως του ουρανού, και ενεθυμήθη ο Θεός τα αδικήματα αυτής».—Αποκάλυψις 18:5.

Ο Ιεχωβά έχει αποφασίσει ότι η περήφανη ψεύτικη θρησκεία πρέπει να ταπεινωθεί. Η προφητεία δηλώνει: ‘Όσον εδόξασεν εαυτήν και κατετρύφησε [έζησε σε αδιάντροπη χλιδή, ΜΝΚ], τόσον βασανισμόν και πένθος δότε εις αυτήν. Διότι λέγει εν τη καρδία αυτής, Κάθημαι βασίλισσα και χήρα δεν είμαι και πένθος δεν θέλω ιδεί, δια τούτο εν μια ημέρα θέλουσιν ελθεί αι πληγαί αυτής, θάνατος και πένθος και πείνα, και θέλει κατακαυθή εν πυρί· διότι ισχυρός είναι Ιεχωβά ο Θεός ο κρίνων αυτήν’.—Αποκάλυψις 18:7, 8.

Εκτέλεση—Πότε;

Τώρα, αυτή η «μια ημέρα» ή σύντομη περίοδος γοργής εκτέλεσης πλησιάζει. Στην πραγματικότητα, η καταστροφή της Βαβυλώνας της Μεγάλης εισάγει την «ημέραν εκδικήσεως του Θεού ημών». (Ησαΐας 61:2) Κατόπιν, θα βρεθούμε στο δίκαιο πόλεμο του Θεού, στον Αρμαγεδδώνα. Σύμφωνα με όλες τις αποδείξεις που προκύπτουν από τα παγκόσμια γεγονότα, τα οποία έχουν συμβεί από το 1914 κι ύστερα, ο χρόνος τελειώνει για το σύστημα πραγμάτων του Σατανά. Γι’ αυτό, η διακυβέρνηση της Βασιλείας του Θεού πλησιάζει.—Λουκάς 21:32-36· Αποκάλυψις 16:14-16.

Πώς θα αντιδράσουν οι αληθινοί λάτρεις στην καταστροφή της Βαβυλώνας της Μεγάλης; Η Αποκάλυψη λέει: «Ευφραίνου επ’ αυτήν, ουρανέ, και οι άγιοι απόστολοι και οι προφήται, διότι έκρινεν ο Θεός την κρίσιν σας εναντίον αυτής [επειδή ο Θεός έχει απαιτήσει απ’ αυτήν δίκαιη τιμωρία για λογαριασμό σας, ΜΝΚ]»! (Αποκάλυψις 18:20) Θα υπάρχει παγκόσμια αγαλλίαση, καθώς ο σκοπός του Ιεχωβά θα φέρνεται σε πέρας και το όνομά του θα αγιάζεται. Η προφητεία δηλώνει: «Και μετά ταύτα ήκουσα ως φωνήν μεγάλην όχλου πολλού εν τω ουρανώ, λέγοντος· Αλληλούια [αινείτε τον Γιαχ, σεις οι άνθρωποι, ΜΝΚ]· η σωτηρία και η δόξα και η τιμή και η δύναμις ανήκουσιν εις . . . τον Θεόν ημών, διότι αληθιναί και δίκαιαι είναι αι κρίσεις αυτού· διότι έκρινε την πόρνην την μεγάλην, ήτις έφθειρε την γην με την πορνείαν αυτής, και εξεδίκησεν εκ της χειρός αυτής το αίμα των δούλων αυτού».—Αποκάλυψις 19:1, 2.

Η ερήμωση της Βαβυλώνας της Μεγάλης, μετά το τέλος της οποίας ο Θεός θα εκτελέσει τα υπόλοιπα στοιχεία του συστήματος του Σατανά, θα σημάνει ατελεύτητες ευλογίες για τους αληθινούς λάτρεις του Θεού, συμπεριλαμβανόμενων πολλών που θα αναστηθούν εδώ στη γη. Όπως υποσχέθηκε ο Ιησούς σε όλους αυτούς: «Εάν σεις μείνητε εν τω λόγω τω εμώ, είσθε αληθώς μαθηταί μου, και θέλετε γνωρίσει την αλήθειαν. Και η αλήθεια θέλει σας ελευθερώσει».—Ιωάννης 8:31, 32· Αποκάλυψις 19:11-21.

Οι αληθινοί λάτρεις είναι ήδη ελεύθεροι από ψεύτικες θρησκευτικές διδασκαλίες, που βλασφημούν τον Θεό σ’ όλη τη διάρκεια των αιώνων. Στον υποσχεμένο νέο κόσμο της δικαιοσύνης, αυτοί θα είναι ελεύθεροι να ζουν χωρίς το φόβο του θανάτου, επειδή «αυτός ο Θεός θέλει είσθαι μετ’ αυτών . . . και θέλει εξαλείψει ο Θεός παν δάκρυον από των οφθαλμών αυτών, και ο θάνατος δεν θέλει υπάρχει πλέον, ούτε πένθος ούτε κραυγή ούτε πόνος δεν θέλουσιν υπάρχει πλέον· διότι τα πρώτα [τα προηγούμενα πράγματα, ΜΝΚ] παρήλθον». (Αποκάλυψις 21:3, 4) Στα προηγούμενα πράγματα που θα έχουν παρέλθει θα περιλαμβάνεται η Βαβυλώνα η Μεγάλη, η παγκόσμια αυτοκρατορία της ψεύτικης θρησκείας του Σατανά.

[Υποσημειώσεις]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 5]

«Αποτελούσε ιδιαίτερα αποκρουστική ειρωνεία το γεγονός ότι η θρησκεία, που θα έπρεπε να είχε αντισταθεί στις κοσμικές φρικαλεότητες της εποχής, χρησιμοποιήθηκε για να τις καθαγιάσει»

[Εικόνα στη σελίδα 4]

Ο Ουίκλιφ και ο Τίντεϊλ διώχτηκαν επειδή μετέφρασαν την Αγία Γραφή

[Ευχαριστίες]

From an old engraving in the Bibliothèque Nationale