ΣΤΟΛΙΔΙΑ

Διακοσμητικά αντικείμενα που δεν έχουν πάντοτε ουσιαστικό ρόλο αλλά αποσκοπούν στον καλλωπισμό. Στολίδια φορούσαν κυρίως οι γυναίκες, αλλά και οι άντρες. Χρησιμοποιούνταν επίσης για τη διακόσμηση κτιρίων, και μερικές φορές στόλιζαν με αυτά και ζώα.

Οι Γραφικές αναφορές καθώς και τα στοιχεία που έχουν φέρει στο φως οι αρχαιολόγοι αποκαλύπτουν ότι οι άνθρωποι, όχι μόνο ενδιαφέρονταν για το στολισμό από αρχαιοτάτων χρόνων, αλλά και ανέπτυξαν μεγάλη δεινότητα και δεξιοτεχνία στην κατασκευή στολισμάτων υψηλής καλλιτεχνικής αξίας. Οι τεχνίτες παρήγαν διακοσμητικά κομψοτεχνήματα με την ύφανση, το κέντημα, την ξυλογλυπτική, την ελεφαντουργία και τη μεταλλοτεχνία. Ερείπια ανακτόρων στην Ασσυρία, στη Βαβυλώνα, στην Περσία και στην πόλη Μάρι μαρτυρούν την ύπαρξη πλούσιου διάκοσμου, με μεγάλες τοιχογραφίες στο εσωτερικό τους και εξαίρετα πρόστυπα ανάγλυφα, που απεικονίζουν σκηνές πολέμου, κυνηγιού και καθημερινής ζωής στο ανάκτορο, τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς τοίχους. Οι πύλες των ανακτόρων φρουρούνταν συχνά από τεράστιες μορφές δυνατών θηρίων. Οι απεικονίσεις του βασιλιά και άλλων στα ανάγλυφα αποκαλύπτουν ότι τα ενδύματά τους ήταν στολισμένα με εξαίσια κεντήματα. Ακόμη και η ιπποσκευή είναι πλούσια διακοσμημένη με φούντες και σκαλίσματα. (Παράβαλε με τα περιδέραια στις καμήλες των Μαδιανιτών· Κρ 8:21, 26.) Οι ταφικές τοιχογραφίες αποτελούν την κύρια πηγή στοιχείων για την Αίγυπτο, παρότι έχουν διασωθεί και κάποια τεχνουργήματα, όπως θρόνοι, βασιλικά άρματα και άλλα αντικείμενα.

Εβραίοι και Χριστιανοί. Ο χρυσός κρίκος για τη μύτη καθώς και τα βραχιόλια που έδωσε ο υπηρέτης του Αβραάμ στη Ρεβέκκα είναι από τα πρώτα κοσμήματα που αναφέρονται. (Γε 24:22, 30, 47, 53) Όταν ο Ιωσήφ έγινε πρωθυπουργός του Φαραώ, του δόθηκε ένα χρυσό περιδέραιο και το προσωπικό σφραγιδοφόρο δαχτυλίδι του μονάρχη. (Γε 41:41-43) Αυτά τα σφραγιδοφόρα δαχτυλίδια συνηθίζονταν σε όλες τις Βιβλικές χώρες και συχνά τα κρεμούσαν στο λαιμό με ένα κορδόνι. (Παράβαλε Γε 38:18.) Με αυτά έβαζε κανείς την υπογραφή του—ή αλλιώς την επίσημη σφραγίδα του—σε έγγραφα, οπότε, αν το δαχτυλίδι δινόταν σε κάποιον άλλον, τον προσδιόριζε ως αξιόπιστο και εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο του κατόχου του.

Κατά την Έξοδο, οι Ισραηλίτες έλαβαν πολλά ασημένια και χρυσά αντικείμενα από τους Αιγυπτίους, και αναμφίβολα από αυτά προέρχονταν πολλές από τις πόρπες, τα σκουλαρίκια, τα δαχτυλίδια και άλλα αντικείμενα που συνεισέφεραν για την προετοιμασία της σκηνής της μαρτυρίας, όπως είχαν συνεισφέρει εσφαλμένα και χρυσά σκουλαρίκια για την κατασκευή ενός ειδωλολατρικού μοσχαριού. (Εξ 12:35, 36· 32:1-4· 35:20-24) Μεγάλο μέρος της εργασίας για τη σκηνή της μαρτυρίας και τον εξοπλισμό της έγινε από τεχνίτες επιδέξιους στην κατεργασία του ξύλου, των πολύτιμων μετάλλων και των πετραδιών, καθώς επίσης στην ύφανση και στο κέντημα. (Εξ 35:25-35) Ο ναός που κατασκευάστηκε μεταγενέστερα από τον Σολομώντα ήταν ακόμη πιο ένδοξα στολισμένος. Η επένδυσή του από ξύλο κέδρου καθώς και οι πόρτες του από ξύλο ελαιόδεντρου και αρκεύθου είχαν λαξεύματα που παρίσταναν στολίδια σε σχήμα κολοκύθας, γιρλάντες από άνθη, χερουβείμ και φοίνικες, έφεραν δε επικάλυψη από χρυσάφι. Επίσης, οι δύο χάλκινοι στύλοι μπροστά από το κτίσμα του ναού είχαν δικτυωτά, αλυσίδες, ρόδια και κρίνους που στόλιζαν τα κιονόκρανά τους. (1Βα 6:18, 29, 35· 7:15-22) Ο Σολομών έτρεφε μεγάλη εκτίμηση για την καλλιτεχνία, και ο μεγάλος θρόνος του από ελεφαντόδοντο, ο οποίος ήταν επικαλυμμένος με χρυσάφι και είχε από ένα άγαλμα λιονταριού δίπλα σε κάθε μπράτσο και 12 επιπλέον στα έξι σκαλοπάτια μπροστά από το θρόνο, ήταν μοναδικός στον αρχαίο κόσμο.—1Βα 10:16-21.

Ωστόσο, η Αγία Γραφή δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην πνευματική ομορφιά. Η γονική διαπαιδαγώγηση είναι «στεφάνι θελκτικότητας» στο κεφάλι κάποιου «και εξαίρετο περιδέραιο» για το λαιμό. Η σοφία είναι «στέμμα ωραιότητας». «Τα χείλη της γνώσης είναι σκεύη πολύτιμα», ανώτερα από οποιαδήποτε χρυσά βάζα που θα έφτιαχνε ένας τεχνίτης. «Σαν χρυσά μήλα σε ασημένια σκαλίσματα είναι ο λόγος που λέγεται στην κατάλληλη στιγμή», και «σκουλαρίκι χρυσό και στολίδι από εξαιρετικό χρυσάφι είναι για το ευήκοο αφτί ο σοφός που παρέχει έλεγχο». (Παρ 1:9· 4:9· 20:15· 25:11, 12) Η ωραία γυναίκα που δεν έχει σύνεση παρομοιάζεται με «χρυσό σκουλαρίκι της μύτης το οποίο βρίσκεται στο ρύγχος γουρουνιού».—Παρ 11:22.

Η μετριοπάθεια ενθαρρύνεται, ιδιαίτερα στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές. Οι γυναίκες έπρεπε «να στολίζονται με εύτακτη ενδυμασία, με σεμνότητα και σωφροσύνη, όχι με πλεξίματα των μαλλιών και χρυσάφι ή μαργαριτάρια ή πολύ ακριβά ρούχα, αλλά όπως αρμόζει σε γυναίκες που ισχυρίζονται ότι έχουν ευλάβεια για τον Θεό, δηλαδή μέσω καλών έργων». (1Τι 2:9, 10) Ο Πέτρος ήταν σε θέση να αναφέρει παραδείγματα των προχριστιανικών χρόνων για να παρακινήσει τις γυναίκες να επιδιώκουν την ομορφιά “του κρυφού ανθρώπου της καρδιάς με την άφθαρτη ενδυμασία του ήσυχου και πράου πνεύματος, το οποίο έχει μεγάλη αξία στα μάτια του Θεού”. Αναφέρθηκε σε γυναίκες όπως η Σάρρα, οι οποίες στολίζονταν με αυτόν τον τρόπο, «καθώς υποτάσσονταν στους συζύγους τους». (1Πε 3:1-6) Επομένως, οι Γραφές, εφόσον τις ακολουθεί κανείς, αποτελούν τον οδηγό για την κατάλληλη αξιολόγηση του στολισμού και των κοσμημάτων, καθώς και για την ισορροπημένη χρήση τους.

Τα Στολίδια στις Προφητείες. Λόγω της ευλογίας του στην Ιερουσαλήμ, ο Ιεχωβά παρομοίασε την πρωτεύουσα του Ιούδα με γυναίκα ντυμένη με ακριβά ενδύματα, πλούσια στολισμένη και φορτωμένη κοσμήματα. Η απώλεια της πνευματικότητάς της και η πνευματική πορνεία της με τα έθνη οδήγησαν στο να της αφαιρεθούν τα στολίδια της και να απομείνει, σαν να λέγαμε, γυμνή. (Ιεζ 16:2, 10-39) Αυτή η απογύμνωση επήλθε όχι μόνο πνευματικά αλλά και κατά γράμμα, όταν οι άπληστοι κατακτητές της πόλης απέσπασαν τον πλούτο της, παίρνοντας μεταξύ άλλων τα περισφύρια, τους κεφαλόδεσμους, τα φεγγαρόσχημα στολίδια, τα σταγονόμορφα σκουλαρίκια, τα βραχιόλια, τα πέπλα, τα καλύμματα του κεφαλιού, τις αλυσίδες βηματισμού, τα περιζώματα του στήθους, «τα σπίτια της ψυχής» (όρος που αναφέρεται κατά πάσα πιθανότητα σε αρωματοδοχεία), τα διακοσμητικά κοχύλια που βουίζουν (φυλαχτά), τα δαχτυλίδια και τους κρίκους της μύτης που φορούσαν «οι κόρες της Σιών». (Ησ 3:16-26) Τότε θα ήταν καιρός πένθους, διότι, όταν πενθούσαν, συνήθιζαν να βγάζουν τα στολίδια.—Εξ 33:4-6.

Εντούτοις, όταν ο Ιεχωβά θα εξαγόραζε τη Σιών από τη βαβυλωνιακή εξορία, θα την οικοδομούσε συμβολικά πάνω σε θεμέλιο από ζαφείρια, με επάλξεις από ρουμπίνια και πύλες από πυρόχρωμες πέτρες, ως αποτέλεσμα της ειρήνης και της δικαιοσύνης που θα έφερνε αυτός (Ησ 54:7, 8, 11-14), και εκείνη θα φορούσε ενδυμασία και στολίδια νύφης. (Ησ 49:14-18· παράβαλε 61:10.) Η τελευταία εικόνα μοιάζει κάπως με την περιγραφή της Νέας Ιερουσαλήμ, η οποία έχει πύλες από μαργαριτάρια και θεμέλια από πετράδια, και είναι ετοιμασμένη σαν «νύφη στολισμένη για το σύζυγό της». (Απ 21:2, 9-21) Και πάλι, είναι προφανές ότι τα στολίδια και ο στολισμός συνδέονται με πνευματικές ιδιότητες και ευλογίες που απορρέουν από την επιδοκιμασία και την εύνοια του Θεού.

Αντίθετα, η Βαβυλώνα η Μεγάλη, η συμβολική γυναίκα που πορνεύει με τους βασιλιάδες της γης, είναι καλλωπισμένη με βασιλικό ένδυμα και στολίδια, και ζει σε ξεδιάντροπη χλιδή, αλλά πρόκειται να απολέσει όλα τα υπέροχα στολίδια της, να απογυμνωθεί και να καταστραφεί. Η ομορφιά της είναι ψεύτικη, και η ίδια “δοξάζει τον εαυτό της”. Επομένως, ο στολισμός της δεν αποτελεί έκφραση της θεϊκής ευλογίας και εύνοιας, αλλά αντίθετα δείχνει τις αξιώσεις που προβάλλει η ίδια, καθώς και τι οφέλη τής αποφέρει η πορνική της πορεία από πλευράς δύναμης και πλούτου.—Απ 17:3-5, 16· 18:7-20.

Βλέπε ΒΡΑΧΙΟΛΙ· ΔΑΧΤΥΛΙΔΙ· ΚΡΙΚΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΥΤΗ· ΠΕΡΙΔΕΡΑΙΟ· ΠΕΡΙΣΦΥΡΙΟ· ΠΟΛΥΤΙΜΕΣ ΠΕΤΡΕΣ· ΠΟΡΠΗ· ΣΚΟΥΛΑΡΙΚΙ· ΧΑΝΤΡΕΣ.