Κεφάλαιο 5
Ο Ιωάννης Βλέπει τον Δοξασμένο Ιησού
Όραμα 1—Αποκάλυψη 1:10–3:22
Θέμα: Ο Ιησούς επιθεωρεί τον πνευματικό Ισραήλ στη γη και δίνει θερμή ενθάρρυνση
Χρόνος εκπλήρωσης: Αυτό το χαρακτηριστικό της ημέρας του Κυρίου αρχίζει από το 1914 και φτάνει μέχρι τον καιρό που θα πεθάνει και θα αναστηθεί ο τελευταίος από τους πιστούς χρισμένους
1. Πώς παρουσιάζεται το πρώτο όραμα, και πώς δείχνει ο Ιωάννης τον καιρό της πραγματικής του εκπλήρωσης;
ΤΟ ΠΡΩΤΟ όραμα του βιβλίου της Αποκάλυψης αρχίζει στο κεφάλαιο 1, εδάφιο 10. Αυτό το όραμα, όπως και τα υπόλοιπα στην Αποκάλυψη, εισάγεται με μια δήλωση που δείχνει ότι ο Ιωάννης ακούει ή βλέπει κάτι το ασυνήθιστο. (Αποκάλυψη 1:10, 12· 4:1· 6:1) Το πρώτο όραμα παρουσιάζεται σε σκηνικό του πρώτου αιώνα όπου κάποια αγγέλματα απευθύνονται σε εφτά εκκλησίες της εποχής του Ιωάννη. Αλλά ο Ιωάννης δείχνει τον καιρό της πραγματικής εκπλήρωσης του οράματος όταν λέει: «Μέσω έμπνευσης βρέθηκα στην ημέρα του Κυρίου». (Αποκάλυψη 1:10α) Σε ποια χρονική περίοδο αναφέρεται αυτή η «ημέρα»; Μήπως τα δραματικά γεγονότα της θυελλώδους εποχής μας έχουν κάποια σχέση με αυτήν; Αν ναι, τότε πρέπει να δώσουμε μεγάλη προσοχή στην προφητεία, επειδή επηρεάζει την ίδια τη ζωή μας—ακόμα και την επιβίωσή μας.—1 Θεσσαλονικείς 5:20, 21.
Στην Ημέρα του Κυρίου
2. Πότε αρχίζει η ημέρα του Κυρίου, και πότε τελειώνει;
2 Σε ποιο χρονικό πλαίσιο τοποθετείται η εκπλήρωση της Αποκάλυψης; Με άλλα λόγια, ποια είναι η ημέρα του Κυρίου; Ο απόστολος Παύλος αναφέρεται σε αυτήν ως καιρό κρίσης και εκπλήρωσης θεϊκών υποσχέσεων. (1 Κορινθίους 1:8· 2 Κορινθίους 1:14· Φιλιππησίους 1:6, 10· 2:16) Με τον ερχομό αυτής της “ημέρας”, οι μεγαλειώδεις σκοποί του Ιεχωβά προχωρούν προοδευτικά και θριαμβευτικά προς το αποκορύφωμά τους. Αυτή η «ημέρα» αρχίζει με τη στέψη του Ιησού ως ουράνιου Βασιλιά. Ακόμα και αφού ο Ιησούς εκτελέσει κρίση στον κόσμο του Σατανά, η ημέρα του Κυρίου συνεχίζεται με την αποκατάσταση του Παραδείσου και την τελειοποίηση της ανθρωπότητας, ώσπου τελικά ο Ιησούς να «παραδώσει τη βασιλεία στον Θεό και Πατέρα του».—1 Κορινθίους 15:24-26· Αποκάλυψη 6:1, 2.
3. (α) Πώς μας βοηθάει η προφητεία του Δανιήλ σχετικά με τους “εφτά καιρούς” να αντιληφθούμε πότε αρχίζει η ημέρα του Κυρίου; (β) Ποια γεγονότα στη γη επιβεβαιώνουν ότι το έτος 1914 ήταν η αρχή της ημέρας του Κυρίου;
3 Η εκπλήρωση άλλων Βιβλικών προφητειών μάς βοηθάει να αντιληφθούμε πότε αρχίζει η ημέρα του Κυρίου. Για παράδειγμα, ο Δανιήλ περιέγραψε τη διακοπή της διακυβέρνησης στη γραμμή του Βασιλιά Δαβίδ. Έπειτα από “εφτά καιρούς” θα γινόταν γνωστό «ότι ο Ύψιστος είναι Άρχοντας στη βασιλεία των ανθρώπων και ότι σε όποιον θέλει τη δίνει». (Δανιήλ 4:23, 24, 31, 32) Η μεγαλύτερη εκπλήρωση αυτής της προφητείας άρχισε με την ερήμωση του βασιλείου του Ιούδα, η οποία σύμφωνα με τις Βιβλικές αποδείξεις είχε ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 607 Π.Κ.Χ. Τα εδάφια Αποκάλυψη 12:6, 14 δείχνουν ότι 3 1/2 καιροί ισοδυναμούν με 1.260 ημέρες. Άρα, οι εφτά καιροί (το διπλάσιο) πρέπει να είναι 2.520 ημέρες. Υπολογίζοντας «μία ημέρα για ένα έτος», καταλήγουμε στο ότι η διάρκεια των “εφτά καιρών” είναι 2.520 χρόνια. (Ιεζεκιήλ 4:6) Επομένως, ο Χριστός Ιησούς άρχισε την ουράνια διακυβέρνησή του στο τελευταίο μέρος του 1914. Το ξέσπασμα του πρώτου παγκόσμιου πολέμου εκείνη τη χρονιά σηματοδότησε την «αρχή βασανιστικών πόνων» που συνεχίζουν να μαστίζουν την ανθρωπότητα. Πόσο περίτρανα έχουν επιβεβαιώσει τα γεγονότα που συνέβησαν σε αυτόν τον αιματοβαμμένο πλανήτη από το 1914 και έπειτα ότι εκείνο το έτος αποτέλεσε την αρχή της “ημέρας” της παρουσίας του Ιησού!—Ματθαίος 24:3-14.a
4. (α) Τι δείχνουν τα λόγια της ίδιας της Αποκάλυψης σχετικά με το πότε εκπληρώνεται το πρώτο όραμα; (β) Πότε τελειώνει η εκπλήρωση του πρώτου οράματος;
4 Επομένως, το πρώτο όραμα και οι συμβουλές που περιέχει είναι για την ημέρα του Κυρίου, από το 1914 και έπειτα. Αυτή η χρονολογική τοποθέτηση υποστηρίζεται από το γεγονός ότι, παρακάτω στην Αποκάλυψη, το υπόμνημα περιγράφει την εκτέλεση των αληθινών και δίκαιων κρίσεων του Θεού—γεγονότα στα οποία ο Κύριος Ιησούς παίζει εξέχοντα ρόλο. (Αποκάλυψη 11:18· 16:15· 17:1· 19:2, 11) Αν η εκπλήρωση του πρώτου οράματος άρχισε το 1914, πότε τελειώνει; Όπως δείχνουν τα ίδια τα αγγέλματα, η οργάνωση στην οποία απευθύνονται είναι η εκκλησία των χρισμένων που έχει ο Θεός στη γη. Άρα λοιπόν, η εκπλήρωση του πρώτου οράματος τελειώνει όταν πεθαίνει και το τελευταίο πιστό μέλος αυτής της χρισμένης εκκλησίας και ανασταίνεται σε ουράνια ζωή. Εντούτοις, η Ημέρα του Κυρίου, η οποία φέρνει ευλογίες στα επίγεια άλλα πρόβατα, συνεχίζεται μέχρι το τέλος της Χιλιετούς Διακυβέρνησης του Ιησού Χριστού.—Ιωάννης 10:16· Αποκάλυψη 20:4, 5.
5. (α) Τι ζητάει μια φωνή από τον Ιωάννη να κάνει; (β) Γιατί η τοποθεσία των “εφτά εκκλησιών” ήταν πλεονεκτική για να σταλεί ένας ρόλος σε αυτές;
5 Πριν δει οτιδήποτε στο πρώτο όραμα, ο Ιωάννης ακούει κάτι: «Και άκουσα πίσω μου μια δυνατή φωνή σαν από σάλπιγγα, η οποία έλεγε: “Ό,τι βλέπεις γράψε το σε ρόλο και στείλε το στις εφτά εκκλησίες: στην Έφεσο και στη Σμύρνη και στην Πέργαμο και στα Θυάτειρα και στις Σάρδεις και στη Φιλαδέλφεια και στη Λαοδίκεια”». (Αποκάλυψη 1:10β, 11) Μια φωνή με επιτακτικό και προστακτικό τόνο, σαν σάλπισμα, ζητάει από τον Ιωάννη να γράψει «στις εφτά εκκλησίες». Πρόκειται να λάβει μια σειρά αγγελμάτων και να γνωστοποιήσει τα πράγματα που θα δει και θα ακούσει. Προσέξτε ότι οι εκκλησίες που αναφέρονται εδώ υπήρχαν πράγματι την εποχή του Ιωάννη. Όλες τους βρίσκονταν στη Μικρά Ασία, ακριβώς απέναντι από την Πάτμο. Ήταν πολύ εύκολο να πάει κανείς από τη μια πόλη στην άλλη, χρησιμοποιώντας το θαυμάσιο ρωμαϊκό οδικό δίκτυο που υπήρχε σε εκείνη την περιοχή. Κάποιος αγγελιοφόρος δεν θα δυσκολευόταν καθόλου να μεταφέρει το ρόλο από τη μια εκκλησία στην άλλη. Εκείνες οι εφτά εκκλησίες θα μπορούσαν να παραβληθούν σήμερα με τμήμα κάποιας περιοχής των Μαρτύρων του Ιεχωβά.
6. (α) Τι σημαίνει η φράση «όσα είναι»; (β) Γιατί μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι οι συνθήκες στην εκκλησία των χρισμένων Χριστιανών σήμερα πρέπει να είναι παρόμοιες με εκείνες των ημερών του Ιωάννη;
6 Οι περισσότερες από τις προφητείες της Αποκάλυψης θα εκπληρώνονταν μετά την εποχή του Ιωάννη. Αναφέρονταν σε «όσα θα συμβούν έπειτα από αυτά». Αλλά οι συμβουλές προς τις εφτά εκκλησίες ασχολούνται με «όσα είναι», δηλαδή με πραγματικές καταστάσεις που υπήρχαν στις εφτά εκκλησίες εκείνη την εποχή. Αυτά τα αγγέλματα αποτελούσαν πολύτιμα βοηθήματα για τους πιστούς διορισμένους πρεσβυτέρους εκείνων των εφτά εκκλησιών, καθώς επίσης και όλων των άλλων εκκλησιών των χρισμένων Χριστιανών της ίδιας εποχής.b Εφόσον το όραμα έχει την κύρια εφαρμογή του στην ημέρα του Κυρίου, αυτά που λέει ο Ιησούς μάς προειδοποιούν ότι πρέπει να περιμένουμε παρόμοιες συνθήκες στην εκκλησία των χρισμένων Χριστιανών στις ημέρες μας.—Αποκάλυψη 1:10, 19.
7. Ποιον βλέπει ο Ιωάννης στο πρώτο όραμα, και γιατί είναι αυτό τόσο σημαντικό και συγκινητικό για εμάς σήμερα;
7 Στο πρώτο όραμα, ο Ιωάννης βλέπει τον ακτινοβόλο Κύριο Ιησού Χριστό στην ουράνια δόξα Του. Τι θα μπορούσε να είναι πιο κατάλληλο για ένα βιβλίο προφητειών σχετικά με τη μεγάλη ημέρα αυτού του Κυρίου ο οποίος έχει λάβει το διορισμό του από τον ουρανό; Και τι θα μπορούσε να είναι πιο σημαντικό για εμάς, που ζούμε τώρα σε αυτή τη χρονική περίοδο και δίνουμε μεγάλη προσοχή στην κάθε του εντολή; Επιπλέον, πόσο συγκινητικό είναι για τους υποστηρικτές της κυριαρχίας του Ιεχωβά να λαβαίνουν τη διαβεβαίωση ότι το Μεσσιανικό Σπέρμα, αφού υπέμεινε όλες τις δοκιμασίες και το διωγμό που του επέφερε ο Σατανάς και αφού υπέστη οδυνηρό θάνατο όταν πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια δέχτηκε πλήγμα στη «φτέρνα», είναι τώρα ζωντανό στον ουρανό και έχει εξουσιοδοτηθεί να ολοκληρώσει θριαμβευτικά το μεγαλειώδη σκοπό του Θεού!—Γένεση 3:15.
8. Για ποια δράση είναι τώρα έτοιμος ο Ιησούς;
8 Είναι ολοφάνερο ότι ο Ιησούς είναι τώρα έτοιμος να αναλάβει δράση ως ενθρονισμένος Βασιλιάς. Έχει διοριστεί Κύριος Εκτελεστής του Ιεχωβά για να φέρει σε πέρας τις τελικές κρίσεις Του ενάντια σε αυτό το παλιό, πονηρό σύστημα πραγμάτων και το διαβολικό του θεό, τον Σατανά. Επίσης, είναι διαθέσιμος για να κρίνει εκείνους που ανήκουν στην εκκλησία του των χρισμένων και το μεγάλο πλήθος των συντρόφων τους, καθώς και για να κρίνει τον κόσμο.—Αποκάλυψη 7:4, 9· Πράξεις 17:31.
9. (α) Πώς περιγράφει ο Ιωάννης τον δοξασμένο Ιησού Χριστό ανάμεσα στους χρυσούς λυχνοστάτες; (β) Τι υποδηλώνεται από το όμοιο με ναό σκηνικό και από το ένδυμα που φοράει ο Ιησούς; (γ) Τι σημαίνει η χρυσή του ζώνη;
9 Μόλις ακούγεται ο ήχος της δυνατής φωνής, ο Ιωάννης γυρίζει και να τι βλέπει: «Και στράφηκα να δω τη φωνή που μιλούσε μαζί μου και, αφού στράφηκα, είδα εφτά χρυσούς λυχνοστάτες». (Αποκάλυψη 1:12) Αργότερα, ο Ιωάννης μαθαίνει τι συμβολίζουν αυτοί οι εφτά λυχνοστάτες. Αλλά εκείνο που του αιχμαλωτίζει την προσοχή είναι το άτομο που βρίσκεται ανάμεσα στους λυχνοστάτες. Βλέπει «ανάμεσα στους λυχνοστάτες κάποιον όμοιο με γιο ανθρώπου, ντυμένο με ένδυμα που έφτανε μέχρι κάτω στα πόδια και περιζωσμένο στα στήθη με χρυσή ζώνη». (Αποκάλυψη 1:13) Εδώ ο Ιησούς, ο “γιος του ανθρώπου”, παρουσιάζεται στο γεμάτο δέος μάρτυρα, τον Ιωάννη, ως μεγαλοπρεπής, αστραφτερή μορφή. Εμφανίζεται με λαμπρή δόξα ανάμεσα σε αναμμένους χρυσούς λυχνοστάτες. Αυτό το όμοιο με ναό σκηνικό εντυπώνει στον Ιωάννη το γεγονός ότι ο Ιησούς είναι παρών στο ρόλο του μεγάλου Αρχιερέα του Ιεχωβά, με εξουσία να κρίνει. (Εβραίους 4:14· 7:21-25) Το μακρύ, εντυπωσιακό ένδυμά του ταιριάζει με το ιερατικό του αξίωμα. Όπως και οι Ιουδαίοι αρχιερείς στο παρελθόν, φοράει ζώνη—μια χρυσή ζώνη που περιβάλλει το στήθος του καλύπτοντας την καρδιά του. Αυτό σημαίνει ότι θα εκτελέσει με όλη του την καρδιά τη θεϊκή αποστολή που έχει λάβει από τον Ιεχωβά Θεό.—Έξοδος 28:8, 30· Εβραίους 8:1, 2.
10. (α) Τι υποδηλώνουν τα λευκά σαν χιόνι μαλλιά του Ιησού και τα πύρινα μάτια του; (β) Τι σημαίνει το ότι τα πόδια του Ιησού είναι σαν πυρακτωμένος χαλκός;
10 Η περιγραφή του Ιωάννη συνεχίζει: «Το κεφάλι του και οι τρίχες του ήταν λευκά σαν λευκό μαλλί, σαν χιόνι, και τα μάτια του σαν πύρινη φλόγα». (Αποκάλυψη 1:14) Τα λευκά σαν χιόνι μαλλιά του υποδηλώνουν σοφία που είναι αποτέλεσμα μακροζωίας. (Παράβαλε Παροιμίες 16:31.) Τα δε πύρινα μάτια του δείχνουν ότι είναι οξυδερκής, άγρυπνος, καθώς ερευνά, ελέγχει ή εκφράζει αγανάκτηση. Ακόμα και τα πόδια του Ιησού τραβούν την προσοχή του Ιωάννη: «Και τα πόδια του ήταν όμοια με εξαίρετο χαλκό πυρακτωμένο σε καμίνι· και η φωνή του ήταν σαν τον ήχο πολλών νερών». (Αποκάλυψη 1:15) Στο όραμα, τα πόδια του Ιησού είναι σαν πυρακτωμένος, λαμπρός χαλκός—κατάλληλη περιγραφή για κάποιον που βαδίζει με ζήλο και καλή υπόσταση στην παρουσία του Ιεχωβά Θεού. Επιπλέον, ενώ στην Αγία Γραφή τα θεϊκά πράγματα συνήθως εξεικονίζονται από το χρυσάφι, τα ανθρώπινα πράγματα μερικές φορές αντιπροσωπεύονται από το χαλκό.c Επομένως, τα πυρακτωμένα πόδια του Ιησού, που είναι όμοια με εξαίρετο χαλκό, μας θυμίζουν πόσο «ωραία» ήταν τα πόδια του όταν βάδιζε στη γη κηρύττοντας τα καλά νέα.—Ησαΐας 52:7· Ρωμαίους 10:15.
11. (α) Τι μας υπενθυμίζουν τα ένδοξα πόδια του Ιησού; (β) Τι υποδηλώνεται από το γεγονός ότι η φωνή του Ιησού «ήταν σαν τον ήχο πολλών νερών»;
11 Πράγματι, ο Ιησούς ως τέλειος άνθρωπος ακτινοβολούσε με τρόπο που ήταν ολοφάνερος τόσο σε αγγέλους όσο και σε ανθρώπους. (Ιωάννης 1:14) Τα ένδοξα πόδια του μας υπενθυμίζουν επίσης ότι βαδίζει πάνω σε άγιο έδαφος στην οργάνωση του Ιεχωβά, στην οποία είναι Αρχιερέας. (Παράβαλε Έξοδος 3:5.) Επιπλέον, η φωνή του αντηχεί σαν το βροντερό θόρυβο που κάνει ένας τεράστιος καταρράκτης. Είναι εντυπωσιακή και προξενεί δέος, πράγμα κατάλληλο για εκείνον που ονομάζεται επίσημα ο Λόγος του Θεού, εκείνον που έρχεται για «να κρίνει την κατοικημένη γη με δικαιοσύνη».—Πράξεις 17:31· Ιωάννης 1:1.
12. Τι συμβολίζει το «κοφτερό, μακρύ δίκοπο σπαθί»;
12 «Και είχε στο δεξί του χέρι εφτά άστρα, και από το στόμα του έβγαινε ένα κοφτερό, μακρύ δίκοπο σπαθί, και η όψη του ήταν σαν τον ήλιο όταν λάμπει με τη δύναμή του. Και όταν τον είδα, έπεσα σαν νεκρός στα πόδια του». (Αποκάλυψη 1:16, 17α) Λίγο παρακάτω ο ίδιος ο Ιησούς εξηγεί τη σημασία των εφτά άστρων. Αλλά προσέξτε τι βγαίνει από το στόμα του: «ένα κοφτερό, μακρύ δίκοπο σπαθί». Πόσο κατάλληλο είναι αυτό το χαρακτηριστικό! Και τούτο επειδή ο Ιησούς είναι εκείνος που διορίστηκε για να εξαγγείλει τις τελικές κρίσεις του Ιεχωβά εναντίον των εχθρών Του. Αποφασιστικά λόγια που βγαίνουν από το στόμα του οδηγούν στην εκτέλεση όλων των πονηρών.—Αποκάλυψη 19:13, 15.
13. (α) Τι μας θυμίζει η φωτεινή, λαμπερή όψη του Ιησού; (β) Ποια γενική εντύπωση σχηματίζουμε από την περιγραφή που κάνει ο Ιωάννης για τον Ιησού;
13 Η φωτεινή, λαμπερή όψη του Ιησού μάς θυμίζει ότι το πρόσωπο του Μωυσή ακτινοβολούσε μετά την επικοινωνία που είχε με τον Ιεχωβά στο Όρος Σινά. (Έξοδος 34:29, 30) Θυμηθείτε επίσης πως, όταν ο Ιησούς μεταμορφώθηκε μπροστά σε τρεις αποστόλους του πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια, «το πρόσωπό του έλαμψε όπως ο ήλιος, και τα εξωτερικά του ενδύματα έγιναν λαμπρά όπως το φως». (Ματθαίος 17:2) Τώρα, σε μια απεικόνιση του Ιησού στη διάρκεια της ημέρας του Κυρίου, η οποία δόθηκε μέσω οράματος, το πρόσωπό του αντανακλά με παρόμοιο τρόπο την ακτινοβόλα λαμπρότητα κάποιου που έχει βρεθεί στην παρουσία του Ιεχωβά. (2 Κορινθίους 3:18) Στην πραγματικότητα, το όραμα του Ιωάννη μεταδίδει τη γενική εντύπωση της ακτινοβόλας δόξας. Από τα λευκά σαν χιόνι μαλλιά, τα φλογερά μάτια και τη λαμπερή όψη μέχρι τα πυρακτωμένα πόδια, αυτό το όραμα αποτελεί εξαίσια απεικόνιση Εκείνου που τώρα κατοικεί «σε απρόσιτο φως». (1 Τιμόθεο 6:16) Αυτή η εικόνα μάς παρουσιάζεται με πολύ ρεαλιστικό και ζωντανό τρόπο! Πώς αντέδρασε ο κυριευμένος από δέος Ιωάννης; Ο απόστολος μας λέει: «Και όταν τον είδα, έπεσα σαν νεκρός στα πόδια του».—Αποκάλυψη 1:17.
14. Πώς πρέπει να μας επηρεάσει η ανάγνωση του οράματος του Ιωάννη σχετικά με τον δοξασμένο Ιησού;
14 Σήμερα, η ζωηρή, λεπτομερής περιγραφή του οράματος του Ιωάννη πλημμυρίζει το λαό του Θεού με εγκάρδια εκτίμηση. Ήδη, έχουμε διανύσει πάνω από 90 χρόνια στην ημέρα του Κυρίου, στη διάρκεια των οποίων το όραμα συνεχίζει τη συγκινητική του εκπλήρωση. Για εμάς, η διακυβέρνηση της Βασιλείας του Ιησού είναι ζωντανή, τωρινή πραγματικότητα, όχι κάποια μελλοντική ελπίδα. Επομένως, καθώς είμαστε όσιοι υπήκοοι της Βασιλείας, είναι κατάλληλο να συνεχίσουμε με θαυμασμό την εξέταση των όσων περιγράφει ο Ιωάννης στο πρώτο όραμα και να δώσουμε προσοχή στα λόγια του δοξασμένου Ιησού Χριστού υπακούοντας σε αυτά.
[Υποσημειώσεις]
a Για λεπτομερή εξήγηση, βλέπε το βιβλίο Τι Διδάσκει Πράγματι η Αγία Γραφή;, σελίδες 88-92, 215-218, που είναι έκδοση των Μαρτύρων του Ιεχωβά.
b Τον πρώτο αιώνα, όταν μια εκκλησία λάβαινε κάποια επιστολή από έναν απόστολο, η συνήθεια ήταν να κυκλοφορεί την επιστολή και σε άλλες εκκλησίες ώστε όλοι να μπορούν να ωφεληθούν από τις συμβουλές.—Παράβαλε Κολοσσαείς 4:16.
c Η εσωτερική διακόσμηση και ο εξοπλισμός του ναού του Σολομώντα ήταν φτιαγμένα από χρυσάφι ή επικαλυμμένα με αυτό, ενώ για τον εξοπλισμό της αυλής χρησιμοποιήθηκε χαλκός.—1 Βασιλέων 6:19-23, 28-35· 7:15, 16, 27, 30, 38-50· 8:64.
[Εικόνες στη σελίδα 23]
Αρχαιολογικά ευρήματα των πόλεων στις οποίες βρίσκονταν οι εφτά εκκλησίες επιβεβαιώνουν το Βιβλικό υπόμνημα. Εδώ ήταν που οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα έλαβαν τα ενθαρρυντικά αγγέλματα του Ιησού, τα οποία ενισχύουν την παγκόσμια εκκλησία σήμερα
ΠΕΡΓΑΜΟΣ
ΣΜΥΡΝΗ
ΘΥΑΤΕΙΡΑ
ΣΑΡΔΕΙΣ
ΕΦΕΣΟΣ
ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑ
ΛΑΟΔΙΚΕΙΑ