Προς Εβραίους: Μια Ανώτερη Λατρεία και οι Απαιτήσεις Της

ΙΣΩΣ να διερωτάσθε, Τι αξία μπορεί να έχη μια παληά επιστολή που ασχολείται εκτενώς με μια ακόμη παλαιότερη μορφή λατρείας; Πράγματι, πώς θα μπορούσε μια επιστολή ηλικίας 1.900 ετών να είναι ωφέλιμη για σας σήμερα; Αλλά, χωρίς αμφιβολία, ο καθένας από μας μπορεί να ωφεληθή πολύ από ό,τι υπάρχει μέσα στο Γραφικό βιβλίο της προς Εβραίους επιστολής, όπως θα δούμε.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά (γνωστοί ως Σπουδασταί των Γραφών πριν από το 1931) εκτιμούσαν πάντοτε την αξία αυτού του βιβλίου. Στα προηγούμενα χρόνια, η παράθεσις εδαφίων από την προς Εβραίους επιστολή εθεωρείτο από μερικούς παρατηρητάς ως χαρακτηριστικό σημείο ενός Σπουδαστού των Γραφών. Και επί τέσσερις δεκαετίες το πιο βασικό και εύχρηστο Γραφικό βοήθημά τους ήταν οι Σκιές της Σκηνής, το οποίο δημοσιεύθηκε το 1881 και ανέλυε όλες τις απόψεις της λατρείας του Ισραήλ κάτω από το φως της προς Εβραίους επιστολής. ‘Μέσα σ’ αυτήν,’ μας λέγεται, ‘το «θείον σχέδιον» παρουσιάζεται καθαρά για πρώτη φορά: ότι, δηλαδή, θα υπάρχη μια ουράνια κλήσις για 144.000 και ένας επίγειος παράδεισος για το αποκαταστημένο ανθρώπινο γένος.’—Η Σκοπιά της 15ης Ιουλίου 1909, σελ. 216 (στην Αγγλική).

Ποιος έγραψε αυτό το σπουδαίο και διαφωτιστικό βιβλίο της προς Εβραίους επιστολής; Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να πιστεύωμε ότι ήταν ο απόστολος Παύλος. Κατ’ αρχήν, τα επιχειρήματα που βρίσκονται μέσα στο βιβλίο αναπτύσσονται λογικά με τον τρόπο που χρησιμοποιούσε ο Παύλος. Ο συγγραφεύς του προφανώς εγνώριζε πολύ καλά τις Εβραϊκές Γραφές, πράγμα το οποίο αλήθευε για τον Παύλο. Οι λέξεις, τα σχήματα λόγου και οι εικόνες μπορεί επίσης να λεχθή ότι αποτελούν χαρακτηριστικό σημείο του Παύλου. Αυτό υποστηρίζει και το γεγονός ότι ο συγγραφεύς εγνωρίζετο πολύ με τον Τιμόθεο και ότι ήλπιζε να ταξιδεύση μαζί του, κι επίσης το γεγονός ότι αυτή η επιστολή εγράφη από την Ιταλία.

Επί πλέον, οι Έλληνες και οι Ασιάται Χριστιανοί από τους αρχαιότερους χρόνους υπεστήριζαν ότι ο Παύλος έγραψε το βιβλίο της προς Εβραίους επιστολής, Ίσως μεταξύ των πιο πειστικών αποδείξεων είναι ο Πάπυρος Τσέστερ Μπήτυ Νο. 2 (Ρ⁴⁶), που ανεκαλύφθη το 1931. Αυτός ο Πάπυρος είναι μέρος ενός κώδικος και αποτελείται από ογδόντα έξη φύλλα· αρχίζει με την προς Ρωμαίους επιστολή, κατόπιν ακολουθεί η προς Εβραίους και έπειτα επτά ακόμη επιστολές του Παύλου. Δείχνει με σαφήνεια ότι το 200 περίπου μ.Χ. ανεγνωρίσθη η επιστολή προς Εβραίους ως μια επιστολή που είχε γραφή από τον Παύλο.

Είναι αλήθεια ότι πολλοί Βιβλικοί λόγιοι, από τους αποστολικούς χρόνους έως την εποχή μας, δεν συμφωνούν μ’ αυτό, αλλά δεν υπάρχει κανένα επιχείρημα απ’ αυτά που παρουσιάζουν, το οποίο δεν μπορεί επιτυχώς ν’ αντιμετωπισθή. Ως δικαιολογία προβάλλεται το γεγονός ότι μερικές από τις λέξεις που χρησιμοποιούνται στην προς Εβραίους επιστολή δεν είναι οι χαρακτηριστικές λέξεις που χρησιμοποιούσε ο Παύλος. Αλλ’ αν κατανοήσωμε τον σκοπό που έγραψε και την πιθανή επιθυμία του να παραμείνη άγνωστος, μπορούμε να διακρίνωμε πολλούς λόγους για τους οποίους χρησιμοποίησε κάπως διαφορετικό λεξιλόγιο. Ίσως γι’ αυτό τον λόγο χρησιμοποίησε ένα πιο επίσημο Ελληνικό λεξιλόγιο από ό,τι στις άλλες επιστολές του. Στην πραγματικότητα, έγραφε μια πραγματεία και όχι μια επιστολή, όπως παρατηρούμε από τον πρόλογό του.

Εγείρεται επίσης η αντίρρησις ότι στις δεκατρείς άλλες επιστολές του, ο Παύλος επανειλημμένως αναφέρει το όνομά του ενώ αυτό δεν το κάνει ούτε μια φορά στην επιστολή προς Εβραίους. Γιατί ήθελε να παραμείνη ανώνυμος; Χωρίς αμφιβολία, λόγω της προκαταλήψεως των Ιουδαίων εναντίον του ιδίου προσωπικώς και λόγω του ότι ήταν γνωστός ως απόστολος των εθνών, ή των Εθνικών. Και, μολονότι ο Παύλος εστάλη ως ένας απόστολος στους Εθνικούς, στον Ανανία ελέχθη ότι ο Παύλος θα εκήρυττε και στους ‘υιούς Ισραήλ.’—Πράξ. 9:15.

Το γεγονός ότι ο Παύλος μπορούσε να γράψη αυτή την επιστολή εναρμονίζεται με το βαθύ ενδιαφέρον του για τους Ιουδαίους συμπατριώτες του. Υπέφερε μεγάλη θλίψι λόγω της απιστίας των. (Ρωμ. 9:1-5· 10:1-4) Κι εργάσθηκε για ν’ ανακουφίση τους εξ Ιουδαίων Χριστιανούς της Ιερουσαλήμ. (2 Κορ. κεφ. 8 και 9) Έτσι, θα μπορούσε να είναι ο Παύλος, ο οποίος παρατηρούσε τον διωγμό και τη θρησκευτική πίεσι που υφίσταντο αυτοί οι εκχριστιανισμένοι Ιουδαίοι, εκείνος που έγραψε σ’ αυτούς αυτήν την επιστολή, η οποία είναι γεμάτη προτροπές, συμβουλές, διαφωτιστικές εξηγήσεις, ενθάρρυνσι και σοβαρές προειδοποιήσεις.

Μολονότι δεν μπορεί δογματικά να λεχθή ότι ο τίτλος αυτής της πραγματείας ή επιστολής «Προς Εβραίους» εγράφη από τον ίδιο τον Παύλο, εν τούτοις, είναι πολύ κατάλληλος. Ιδιαίτερα εκείνοι οι Χριστιανοί, που ήσαν κάποτε Ιουδαίοι, μπορούσαν να εκτιμήσουν πλήρως τα επιχειρήματα που ο Παύλος εισάγει για να τους δείξη την ανωτερότητα του νέου Χριστιανικού συστήματος πραγμάτων σε σύγκρισι με το παλαιό. Αλλά σε ποιους Εβραίους έγραψε ο Παύλος; Σ’ αυτούς που ήσαν διασκορπισμένοι σ’ ολόκληρη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία; Είναι αλήθεια ότι όλοι αυτοί οι Ιουδαίοι θα μπορούσαν να ωφεληθούν απ’ αυτή την επιστολή, αλλά μερικές λέξεις του επιλόγου της φανερώνουν ότι πρέπει να κατευθύνεται σε εξ Εβραίων Χριστιανούς μιας ωρισμένης τοποθεσίας. Έτσι, ο Παύλος λέγει θα «αποκατασταθώ εις εσάς ταχύτερα,» κι επίσης ότι ο «Τιμόθεος απελύθη της φυλακής, μετά του οποίου, εάν έλθη ταχύτερα, θέλω σας ιδή.» (Εβρ. 13:19, 23) Είναι πολύ πιθανόν ότι αυτή η τοποθεσία ήταν η Ιερουσαλήμ.

Πότε έγραψε ο Παύλος αυτή την επιστολή; Από την ίδια την επιστολή γίνεται σαφές ότι η λατρεία στο ναό εξακολουθούσε να υπάρχη· έτσι, πρέπει να είχε γραφή πριν από το 70 μ.Χ., οπότε κατεστράφη ο ναός. Και εφόσον ο Παύλος μάλλον ανέμενε την απελευθέρωσί του από τη φυλακή ή είχε μόλις απελευθερωθή, το έτος 61 μ. Χ., είναι η πιο πιθανή χρονολογία. Από πού έγραψε αυτή την επιστολή; Επειδή στέλνει χαιρετισμούς απ’ εκείνους που βρίσκονται μαζί του στην Ιταλία, πρέπει να την έγραψε ενώ ήταν ακόμη σ’ εκείνη τη χώρα, προφανώς στη Ρώμη.

Η ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Σύμφωνα με τις ραββινικές διδασκαλίες, ο υποσχεμένος Μεσσίας θα ήταν ανώτερος από τον Αβραάμ, ανώτερος από τον Μωυσή και ανώτερος ακόμη και από τους αγγέλους. Ο Παύλος για να δείξη την ανωτερότητα του Χριστιανικού συστήματος αποδεικνύει με βέβαιο τρόπο αυτό ακριβώς το γεγονός. Αρχίζει την επιστολή δείχνοντας ότι, ενώ ο Ιεχωβά στο παρελθόν είχε μιλήσει στον λαό του μέσω των προφητών, τώρα μιλεί σ’ αυτούς μέσω ενός πολύ μεγαλυτέρου εκπροσώπου, του Υιού του, μέσω του οποίου ο Θεός εδημιούργησε όλα τα πράγματα. Αυτός είναι ανώτερος από τους αγγέλους, διότι έχει εξοχώτερο όνομα από εκείνους! Έχει υψωθή σε πολύ μεγαλύτερη θέσι. Αυτοί έχουν την εντολή να είναι υποτεταγμένοι σ’ αυτόν. Και αυτός είναι ο Υιός, ενώ εκείνοι είναι απλοί δούλοι του.—Εβρ. 1:1-14.

Το Χριστιανικό νέο σύστημα λατρείας έχει επίσης ένα ανώτερο αρχιερέα. Οι αρχιερείς που ήσαν κάτω από το Νόμο έπρεπε να προσφέρουν θυσίες για τον εαυτό τους καθώς επίσης και για τον λαό τους και αυτό έπρεπε να γίνεται κάθε μέρα, κάθε χρόνο. Ο Ιησούς, ως αρχιερεύς, «όσιος, άκακος, αμίαντος, κεχωρισμένος από των αμαρτωλών,» δεν ήταν ανάγκη να προσφέρη θυσίες για τον εαυτό του, αλλά μόνο για το υπόλοιπο ανθρώπινο γένος. Και επειδή η θυσία του ήταν μια τελεία θυσία, έπρεπε να την προσφέρη μόνο μια φορά. Οι αρχιερείς κάτω από τον Νόμο εισήρχοντο με το αίμα των τράγων και των μόσχων μέσα στο ιερό που ήταν χειροποίητο. Εν τούτοις, ο Ιησούς εισήλθε με την αξία του δικού του αίματος στον ίδιο τον ουρανό για να κάνη εξιλέωσι για ολόκληρο το ανθρώπινο γένος.—Εβρ. 4:14, 15· 5:5, 10· 7:26-28· 8:1-3· 9:7-12, 25-28.

Επί πλέον, οι αρχιερείς κάτω από τον Νόμο πέθαιναν και είχαν διαδόχους. Ο Ιησούς, όμως, έλαβε αθανασία μετά την ανάστασί του κι έτσι δεν πεθαίνει κι επομένως δεν χρειάζεται διαδόχους. Επίσης, δεν είναι μόνο αρχιερεύς, αλλά και βασιλεύς κατά την τάξι Μελχισεδέκ. Η ανωτερότης του ιερατείου του Μελχισεδέκ σε σύγκρισι με το Ααρωνικό ιερατείο φαίνεται από το ότι ο Αβραάμ προσέφερε δέκατα στον Μελχισεδέκ, και το ίδιο έκαμε και ο Ααρών, με την έννοια ότι ευρίσκετο ακόμη στην οσφύ του Αβραάμ. Παρά την ανωτερότητά του, αυτός ο αρχιερεύς ετέθη υπό δοκιμασίαν ώστε τώρα είναι ικανός να βοηθήση τους ακολούθους του όταν υφίστανται όμοια δοκιμασία.—Εβρ. 7:1-24· 2:17, 18.

Συνεπώς το Χριστιανικό σύστημα πραγμάτων έχει επίσης ανώτερες θυσίες διότι το αίμα των μόσχων και των τράγων ποτέ δεν μπορεί να εξαλείψη αμαρτίες, ενώ το αίμα του Χριστού μπορεί να το κάμη. Επίσης το Χριστιανικό σύστημα έχει ένα καλύτερο μεσίτη, επειδή ο τέλειος Υιός του Θεού είναι ανώτερος από τον ατελή δούλο Μωυσή. Ο Ιησούς είναι μεσίτης μιας καλύτερης διαθήκης η οποία εκπληρώνει τον σκοπό της, να παράγη ένα «βασίλειον ιεράτευμα,» κάτι που η παλαιά διαθήκη απέτυχε να κάμη. (Έξοδ. 19:5, 6) Οι νόμοι του Χριστιανικού συστήματος δεν είναι γραμμένοι επάνω σε λίθινες πλάκες αλλά σε σάρκινες, δηλαδή στις ανθρώπινες καρδιές. Το παλαιό σύστημα είχε διάφορα σάββατα, αλλά κάτω απ’ αυτό το σύστημα οι Ισραηλίται απέτυχαν να εισέλθουν στην ανάπαυσι του Θεού. Εν τούτοις, το νέο σύστημα περιλαμβάνει ένα σάββατο στο οποίο όλοι οι Χριστιανοί μπορούν να εισέλθουν μέσω πίστεως και υπακοής. Πραγματικά, το Χριστιανικό σύστημα πραγμάτων είναι πολύ ανώτερο από το παλαιό.—Εβρ. 10:1-20· 4:1-11.

ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΙΣ, ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ, ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

Στην επιστολή του Παύλου προς τους Εβραίους βρίσκομε επίσης αρκετή ενθάρρυνσι, και συμβουλές, καθώς επίσης και προειδοποιήσεις εναντίον της αποστασίας. Μέσω αυτής της πραγματείας, όλοι οι Χριστιανοί σήμερα, όπως και οι εξ Εβραίων Χριστιανοί των ημερών του Παύλου, μπορούν να ενισχυθούν πραγματικά στην πίστι τους και να εφοδιασθούν καλύτερα για ν’ αντιμετωπίσουν τους εναντιουμένους. Αυτά τα θαυμάσια λόγια του Παύλου μας υποκινούν επίσης να υπηρετούμε τον Ιεχωβά με τον ορθό τρόπο και να υπομένωμε εναντίωσι και διωγμό. Έτσι, το πρώτο κεφάλαιο της επιστολής τελειώνει με την ενθαρρυντική σκέψι ότι ο Θεός χρησιμοποιεί αγγέλους για να διακονούν τους ακολούθους του Χριστού.

Κατόπιν, ο Παύλος μάς προειδοποιεί να προσέχωμε πολύ τα πράγματα τα οποία έχομε ακούσει ώστε να μην «εκπέσωμέν ποτέ.» Προειδοποιεί ότι θα λάβωμε μεγάλη τιμωρία αν δείξωμε αμέλεια και παραμελήσωμε την προμήθεια του Θεού για σωτηρία. (Εβρ. 2:1-4) Συνεχίζοντας, ο Παύλος διαβεβαιώνει τους Χριστιανούς ότι θα είναι ως «οίκος» του Χριστού, αν κρατήσουν την παρρησία των και την ελπίδα των μέχρι το τέλος. Έτσι, προειδοποιεί: «Προσέχετε, αδελφοί, να μη υπάρχη εις μηδένα από σας πονηρά καρδία απιστίας ώστε να αποστατήση από Θεού ζώντος, αλλά προτρέπετε αλλήλους καθ’ εκάστην ημέραν, ενόσω ονομάζεται σήμερον, δια να μη σκληρυνθή τις εξ υμών δια της απάτης της αμαρτίας.» Πόσο επίκαιρη προειδοποίησις! Το γεγονός ότι κάθε έτος μερικοί αποσυνταυτίζονται και αποκόπτονται από τη Χριστιανική εκκλησία λόγω ανήθικης διαγωγής, τονίζει πόσο αναγκαία είναι, αυτή η προειδοποίησις!—Εβρ. 3:6, 12, 13.

Στο τέταρτο κεφάλαιο ο Παύλος μάς προειδοποιεί να κάνωμε το καλύτερο που μπορούμε για να εισέλθωμε στην ανάπαυσι του Θεού, λόγω φόβου ότι μερικοί θ’ ακολουθήσουν το ίδιο πρότυπο ανυπακοής που έδειξαν οι Ισραηλίται σ’ όλους τους αιώνες. Και πώς μπορούμε να εισέλθωμε στην ανάπαυσι του Θεού; Με το να κάνωμε εκείνο που απέτυχαν να κάνουν οι Ισραηλίται: Ν’ ασκήσωμε πίστι και να είμεθα υπάκουοι. Είθε να μην ξεχάσουμε ποτέ ότι «ο λόγος του Θεού είναι ζων και ενεργός και κοπτερώτερος υπέρ πάσαν δίστομον μάχαιραν . . . και διερευνά τους διαλογισμούς και τας εννοίας της καρδίας.» Ναι, «δεν είναι ουδέν κτίσμα αφανές ενώπιον αυτού, αλλά πάντα είναι γυμνά και τετραχηλισμένα εις τους οφθαλμούς αυτού, προς ον έχομεν να δώσωμεν λόγον.» Τι σοβαρή προειδοποίησις!—Εβρ. 4:11-13.

Κατόπιν, ο Παύλος ασχολείται μ’ εκείνους τους εξ Εβραίων Χριστιανούς οι οποίοι εβάρυναν τα ώτα των (πνευματικώς) και οι οποίοι τώρα θα έπρεπε να ήσαν διδάσκαλοι αντί να έχουν ανάγκη να διδαχθούν πάλι τις στοιχειώδεις αλήθειες της Χριστιανοσύνης. Στην πραγματικότητα, χρειάζονται πνευματικό γάλα αντί στερεά τροφή, η οποία ανήκει στους ωρίμους. Τι σημαίνει να είναι κανείς ώριμος; Σημαίνει να είναι σε θέσι να διακρίνη μεταξύ του ορθού και του εσφαλμένου.—Εβρ. 5:11-6:3.

Αμέσως μετά απ’ αυτό, ο Παύλος κάνει μια άλλη ισχυρή προειδοποίησι για την τύχη που περιμένει εκείνους που, ενώ διαφωτίσθηκαν, αποστατούν. Εν τούτοις, είναι πεπεισμένος ότι εκείνοι προς τους οποίους γράφει έχουν τα καλύτερα πράγματα. Μπορούν να είναι βέβαιοι ότι ο Θεός θα τους ανταμείψη για τα καλά έργα που κάμουν στους ομοπίστους των Χριστιανούς. Κατόπιν τους παροτρύνει, όπως και μας, να κρατήσωμε τη βεβαίωσι της ελπίδος μέχρι το τέλος. Και τι ισχυρές βάσεις έχομε για ισχυρή ελπίδα αφού ο Θεός, όχι μόνο μας έδωσε τον λόγο του, αλλά επίσης προχώρησε να μας δώση τον όρκο του! Μέσω αυτών των δύο αμεταθέτων πραγμάτων μπορούμε να έχωμε ελπίδα, η οποία είναι σαν μια άγκυρα, δηλαδή ασφαλής και βεβαία. Στο έβδομο κεφάλαιο ο Παύλος μάς ενθαρρύνει τονίζοντας ότι ο μεγαλύτερος Μελχισεδέκ και Αρχιερεύς, ο Ιησούς Χριστός, εξακολουθεί να είναι ζων και ότι πάντοτε είναι σε θέσι «να σώζη εντελώς τους προσερχομένους εις τον Θεόν δι’ αυτού.»—Εβρ. 7:15-28.

Μιλώντας κατόπιν για την ανωτερότητα της νέας διαθήκης σε σύγκρισι με την παλαιά, ο Παύλος μάς παρηγορεί με τη σκέψι ότι σύμφωνα με τη νέα διαθήκη ο Θεός θα είναι ελεήμων και δεν θα επαναφέρη ποτέ στη διάνοιά του τις συγχωρημένες αμαρτίες μας. (Εβρ. 8:7-12) Επειδή έχομε ένα ανώτερο αρχιερέα και ανώτερες θυσίες, είμεθα σε θέσι να έχωμε τη συνείδησί μας καθαρισμένη από τα νεκρά έργα, ώστε να προσφέρωμε θεία υπηρεσία στον ζώντα Θεό. (Εβρ. 9:11-14) Και επειδή βρισκόμεθα σ’ αυτή την ευνοημένη θέσι ο Παύλος μάς συμβουλεύει: «Ας κρατώμεν την ομολογίαν της ελπίδος ασάλευτον· διότι πιστός ο υποσχεθείς· και ας φροντίζωμεν περί αλλήλων, παρακινούντες εις αγάπην και καλά έργα, μη αφίνοντες το να συνερχώμεθα ομού, καθώς είναι συνήθεια εις τινας, αλλά προτρέποντες αλλήλους, και τοσούτω μάλλον, όσον βλέπετε πλησιάζουσαν την ημέραν.» Χωρίς αμφιβολία αυτή η ημέρα πλησιάζει!—Εβρ. 10:22-25.

Κατόπιν, ο απόστολος προειδοποιεί για τις συνέπειες της αποστασίας, δείχνοντας ότι είναι ακόμη πιο σοβαρό ν’ απομακρυνθή κανείς από τη Χριστιανική λατρεία παρ’ όσο από τη διευθέτησι του Νόμου, διότι αυτή η ενέργεια δείχνει αδιαφορία για τη θυσία του Χριστού, η οποία είναι πραγματικά σε θέσι ν’ αφαιρέση τις αμαρτίες. Είθε ποτέ να μην ξεχάσωμε ότι η διεκδίκησις ανήκει στον Ιεχωβά και ότι «φοβερόν είναι το να πέση τις εις χείρα Θεού ζώντος.»—Εβρ. 10:26-31.

Ο Παύλος κατόπιν παρακαλεί τους Εβραίους να ενθυμηθούν τον προηγούμενο καιρό οπότε υπέφεραν πολύ διωγμό. Πάλι τους συμβουλεύει να μη λησμονήσουν τη μεγάλη παρρησία τους και τονίζει την ανάγκη που έχουν να υπομένουν ώστε να λάβουν το βραβείο. Οι δίκαιοι θα ζήσουν εκ πίστεως, αλλά ο Θεός δεν ευαρεστείται σ’ εκείνους που υποχωρούν.—Εβρ. 10:32-39.

Λογικά, ο Παύλος συνεχίζει την επιστολή του με την αξιοπρόσεκτη συζήτησι της πίστεως στο 11^ο κεφάλαιο. Σ’ αυτό προσδιορίζει τι είναι πίστις, λέγει πόσο αναγκαία είναι για να ευαρεστούμε τον Θεό και τονίζει το θέμα του με πολυάριθμα παραδείγματα πίστεως. Έχοντας ένα τόσο μεγάλο νέφος μαρτύρων γύρω μας, πρέπει να εγκαταλείψωμε κάθε βάρος και την αμαρτία της ελλείψεως, ή απωλείας της πίστεως και να συνεχίσουμε να υπομένωμε. Γι’ αυτό τον σκοπό θα πρέπει ν’ αποβλέπωμε στο παράδειγμα που έθεσε ο Ιησούς ως «Αρχηγός και τελειωτής της πίστεως.»—Εβρ. 12:1-3.

Κατόπιν, ο Παύλος μάς συμβουλεύει με ωραίο τρόπο να δεχθούμε εκπαίδευσι από τον Ιεχωβά, χωρίς να την περιφρονούμε ούτε να γινώμεθα φυγόπονοι απ’ αυτή—διότι εκείνους τους οποίους ο Θεός αγαπά εκπαιδεύει. Με το να δεχώμεθα την εκπαίδευσι και να ωφελούμεθα απ’ αυτήν, μπορούμε να παράγωμε τον ειρηνικό καρπό της δικαιοσύνης. Και αφού μας συμβουλεύει να βοηθούμε εκείνους που βρίσκονται σε ανάγκη και να είμεθα προσεκτικοί ώστε να μην σκανδαλίζωμε άλλους, ο Παύλος κατόπιν μας προειδοποιεί να μην είμεθα βέβηλοι όσον αφορά τα ιερά πράγματα και παραθέτει τον Ησαύ ως προειδοποιητικό παράδειγμα.—Εβρ. 12:4-17.

Στο τελευταίο κεφάλαιο, ο θεόπνευστος απόστολος μάς προειδοποιεί εναντίον της σεξουαλικής ακαθαρσίας, εναντίον της φιλαργυρίας και της πιθανότητος να παρασυρθούμε από ψευδείς διδασκαλίες. Οι Χριστιανοί πρέπει να ‘αναφέρουν πάντοτε εις τον Θεόν θυσίας αινέσεως, τουτέστι καρπόν χειλέων ομολογούντων το όνομα αυτού.’ Τρεις φορές αναφέρεται στους «προεστώτας σας,» στους οποίους οι Χριστιανοί πρέπει να υποτάσσωνται και να είναι υπάκουοι για δικό τους καλό. Τελειώνει με την προσευχή να μας δώση ο Θεός κάθε αγαθό για να κάνωμε το θέλημα του, ενεργώντας σ’ εμάς «το ευάρεστον ενώπιον αυτού.»—Εβρ. 13:4-24.

Πραγματικά, η προς Εβραίους επιστολή είναι γεμάτη με πολύ σπουδαίες και χρήσιμες πληροφορίες, καθώς επίσης και με χρήσιμες συμβουλές, θαυμάσια ενθάρρυνσι και ισχυρές προειδοποιήσεις μήπως τυχόν απομακρυνθούμε από την πίστι. Όσο καλύτερα γνωριζόμεθα με το βιβλίο αυτό της Αγίας Γραφής, τόσο περισσότερο ωφελούμεθα απ’ αυτό.