Ερωτήσεις από Αναγνώστες

◼ Δέχονται οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ενέσεις κλασμάτων του αίματος, όπως είναι η ανοσοσφαιρίνη και η λευκοματίνη;

Μερικοί τις δέχονται, πιστεύοντας ότι οι Γραφές δεν αποκλείουν σαφώς την αποδοχή ένεσης ενός μικρού κλάσματος, δηλαδή συστατικού, που λαμβάνεται από το αίμα.

Ο Δημιουργός έθεσε αρχικά σ’ όλο το ανθρώπινο γένος την υποχρέωση να μην εισάγουν στο σώμα τους αίμα: «Παν κινούμενον, το οποίον ζη, θέλει είσθαι εις σας προς τροφήν· . . . κρέας όμως με την ζωήν αυτού, με το αίμα αυτού, δεν θέλετε φάγει». (Γένεσις 9:3, 4) Το αίμα ήταν ιερό και γι’ αυτό μπορούσαν να το χρησιμοποιούν μονάχα στις θυσίες. Αν δεν το χρησιμοποιούσαν μ’ αυτόν τον τρόπο, έπρεπε να το χύνουν στη γη.—Λευιτικόν 17:13, 14· Δευτερονόμιον 12:15, 16.

Αυτός δεν ήταν απλώς ένας προσωρινός περιορισμός για τους Ιουδαίους. Η ανάγκη για αποχή από αίμα τονίστηκε ξανά στους Χριστιανούς. (Πράξεις 21:25) Ολόγυρά τους στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ήταν συνηθισμένο να παραβιάζουν οι άνθρωποι το νόμο του Θεού, αφού έτρωγαν τροφές φτιαγμένες με αίμα. Τον παραβίαζαν επίσης για «ιατρικούς» λόγους· ο Τερτυλλιανός αναφέρει ότι μερικοί έτρωγαν αίμα, επειδή νόμιζαν ότι έτσι θα γιάτρευαν την επιληψία. ‘Ρουφούσαν με βουλιμία το αίμα των εγκληματιών που σκοτώνονταν στην αρένα’. Ο ίδιος πρόσθεσε: «Εξαιτίας των αισχρών συνηθειών σας, πρέπει να κοκκινίζετε από ντροπή μπροστά στους Χριστιανούς, οι οποίοι δεν χρησιμοποιούν ούτε το αίμα των ζώων στα γεύματά τους». Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά σήμερα είναι το ίδιο αποφασισμένοι να μην παραβιάσουν το νόμο του Θεού, άσχετα με το πόσο κοινό είναι για άλλους το να τρώνε τροφές που είναι παρασκευασμένες με αίμα. Στη δεκαετία του 1940, άρχισαν να χρησιμοποιούνται ευρέως οι μεταγγίσεις αίματος, και οι Μάρτυρες διέκριναν ότι η υπακοή στον Θεό απαιτούσε να μη δέχονται ούτε μεταγγίσεις αίματος, ακόμη κι όταν τους τις σύστηναν οι γιατροί.

Αρχικά, στις περισσότερες περιπτώσεις μεταγγιζόταν πλήρες αίμα. Αργότερα, οι ερευνητές άρχισαν να διασπούν το αίμα στα βασικά συστατικά του, γιατί οι γιατροί συμπέραναν ότι ο ασθενής μπορεί να μη χρειάζεται όλα τα κύρια συστατικά του αίματος. Αν του δώσουν μόνο ένα συστατικό, η διαδικασία γίνεται λιγότερο ριψοκίνδυνη γι’ αυτόν και οι γιατροί κάνουν περισσότερη χρήση του διαθέσιμου αίματος.

Το ανθρώπινο αίμα μπορεί να διαχωριστεί σ’ ένα σκούρο κυτταρικό υλικό και σ’ ένα κιτρινωπό υγρό (το πλάσμα, ή τον ορό). Το κυτταρικό τμήμα (45 τοις εκατό του όγκου) αποτελείται από τα συστατικά που ονομάζονται κοινώς ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια. Το υπόλοιπο 55 τοις εκατό είναι το πλάσμα. Αυτό αποτελείται κατά 90 τοις εκατό από νερό, αλλά μεταφέρει σε μικρές ποσότητες πολλές πρωτεΐνες, ορμόνες, άλατα και ένζυμα. Σήμερα, μεγάλο μέρος του αίματος που προσφέρουν οι δότες διασπάται στα βασικά του συστατικά. Σε κάποιον ασθενή μπορεί να γίνει μετάγγιση πλάσματος (ίσως του δοθεί προσφάτως ψυχθέν πλάσμα [FFP]) για τη θεραπεία του σοκ. Αλλά σ’ ένα άτομο που πάσχει από αναιμία μπορεί να δοθούν συμπυκνωμένα ερυθρά αιμοσφαίρια, δηλαδή ερυθρά αιμοσφαίρια που αποθηκεύτηκαν, και κατόπιν τοποθετήθηκαν σε κάποιο υγρό και χορηγήθηκαν με μετάγγιση. Γίνεται επίσης μετάγγιση αιμοπεταλίων και λευκών αιμοσφαιρίων, αλλά αυτές οι μέθοδοι δεν είναι τόσο συνηθισμένες.

Στους Βιβλικούς χρόνους, οι άνθρωποι δεν είχαν επινοήσει τέτοιες μεθόδους για τη χρήση αυτών των συστατικών. Ο Θεός έδωσε την απλή εντολή: ‘Να απέχητε από αίματος’. (Πράξεις 15:28, 29) Αλλά γιατί να σκεφτεί κανείς ότι υπάρχει διαφορά αν το αίμα είναι πλήρες ή αν έχει διασπαστεί σ’ αυτά τα συστατικά του; Μολονότι μερικοί άνθρωποι έπιναν αίμα, οι Χριστιανοί αρνούνταν να ενεργήσουν έτσι, έστω κι αν αυτό τους στοίχιζε τη ζωή. Μήπως νομίζετε ότι θα αντιδρούσαν διαφορετικά αν κάποιος είχε συλλέξει αίμα, το είχε διασπάσει κι έπειτα τους είχε προσφέρει μόνο το πλάσμα ή μόνο το πηγμένο τμήμα, πιθανόν μέσα σε λουκάνικα που είχαν αίμα; Όχι βέβαια! Γι’ αυτό, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν δέχονται να κάνουν ούτε μετάγγιση πλήρους αίματος ούτε μετάγγιση των βασικών συστατικών του (ερυθρών αιμοσφαιρίων, λευκών αιμοσφαιρίων, αιμοπεταλίων ή πλάσματος), τα οποία χρησιμοποιούνται για να επιτελέσουν παρόμοιο σκοπό.

Αλλά, όπως φαίνεται από το ερώτημα, οι επιστήμονες έχουν αποκτήσει γνώση για εξειδικευμένα κλάσματα του αίματος, καθώς και για το πώς να τα χρησιμοποιούν. Ένα συνηθισμένο ζήτημα έχει να κάνει με τις πρωτεΐνες του πλάσματος—τις σφαιρίνες, τις λευκοματίνες και το ινωδογόνο. Προφανώς, η πιο διαδεδομένη θεραπευτική χρήση είναι η ένεση ανοσοσφαιρίνης. Γιατί γίνεται αυτή η ένεση;

Το σώμα σας μπορεί να παράγει αντισώματα εναντίον ορισμένων ασθενειών, παρέχοντάς σας έτσι ενεργητική ανοσία. Αυτή είναι η βάση για τον εκ των προτέρων εμβολιασμό (ατοξίνης) κατά της πολιομυελίτιδας, της παρωτίτιδας, της ερυθράς (ιλαράς), και του τυφοειδή πυρετού, καθώς και με τριπλό εμβόλιο κατά της διφθερίτιδας, του κοκκίτη και του τέτανου. Ωστόσο, αν κάποιος υπέφερε πρόσφατα από κάποιες σοβαρές ασθένειες, οι γιατροί μπορεί να του συστήσουν να κάνει ένεση ορού (αντιτοξίνης) για να αποκτήσει άμεση παθητική ανοσία. Μέχρι πρόσφατα, αυτού του είδους οι ενέσεις παρασκευάζονταν με την εξαγωγή ανοσοσφαιρίνης, η οποία περιέχει αντισώματα, από ένα άτομο που έχει ήδη ανοσία.a Η παθητική ανοσία που αποκτάει κανείς με την ένεση δεν είναι μόνιμη, γιατί τα αντισώματα που εισάγονται χάνονται αργότερα από τον οργανισμό του.

Λόγω της εντολής για ‘αποχή από αίμα’, μερικοί Χριστιανοί πιστεύουν ότι δεν θα πρέπει να δέχονται ένεση ανοσοσφαιρίνης (πρωτεΐνης), έστω κι αν αυτή είναι απλώς ένα κλάσμα του αίματος. Η θέση τους είναι ξεκάθαρη και απλή—κανένα συστατικό του αίματος, άσχετα με τη μορφή του ή την ποσότητά του.

Άλλοι πιστεύουν ότι ο ορός (αντιτοξίνη), λόγου χάρη η ανοσοσφαιρίνη, που περιέχει μονάχα ένα μικροσκοπικό κλάσμα του πλάσματος από το αίμα του δότη και χρησιμοποιείται για να ενισχύσει το αμυντικό τους σύστημα κατά των ασθενειών, δεν είναι ίδιος με τη μετάγγιση αίματος που διατηρεί τη ζωή. Γι’ αυτό, η συνείδησή τους μπορεί να μην τους απαγορεύει να δεχτούν ανοσοσφαιρίνη ή παρόμοια κλάσματα.b Μπορεί να συμπεραίνουν ότι η απόφαση που θα πάρουν βασίζεται κυρίως στο αν είναι πρόθυμοι να δεχτούν τους οποιουσδήποτε κινδύνους για την υγεία που εμπερικλείει μια ένεση παρασκευασμένη από το αίμα κάποιου άλλου.

Είναι σημαντικό το γεγονός ότι το κυκλοφορικό σύστημα μιας εγκύου είναι ξεχωριστό από του εμβρύου που βρίσκεται στη μήτρα της· συχνά η μητέρα και το παιδί έχουν διαφορετικές ομάδες αίματος. Η μητέρα δεν μεταδίδει το αίμα της στο έμβρυο. Τα σχηματισμένα στοιχεία (κύτταρα) του αίματος της μητέρας δεν περνούν το φράγμα του πλακούντα για να εισχωρήσουν στο αίμα του εμβρύου, και το ίδιο ισχύει για το πλάσμα. Μάλιστα, αν συμβεί κάποιο ατύχημα και αναμειχθεί το αίμα της μητέρας με το αίμα του εμβρύου, μπορεί να παρουσιαστούν αργότερα προβλήματα υγείας (ασυμβατότητα Rh ή ΑΒΟ). Ωστόσο, μερικές ουσίες από το πλάσμα εισχωρούν στο κυκλοφορικό σύστημα του μωρού. Συμβαίνει αυτό με τις πρωτεΐνες του πλάσματος, λόγου χάρη με την ανοσοσφαιρίνη και τη λευκοματίνη; Ναι, με μερικές πρωτεΐνες συμβαίνει.

Η έγκυος έχει έναν ενεργό μηχανισμό, με τον οποίο μέρος της ανοσοσφαιρίνης περνάει από το αίμα της μητέρας στο αίμα του εμβρύου. Επειδή αυτή η φυσιολογική εισχώρηση αντισωμάτων στο έμβρυο συμβαίνει σε όλες τις εγκυμοσύνες, τα μωρά γεννιούνται έχοντας ως ένα βαθμό προστατευτική ανοσία σε ορισμένες λοιμώξεις.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει με τη λευκοματίνη, την οποία συστήνουν οι γιατροί ως θεραπευτικό μέσο για το σοκ ή για ορισμένες άλλες περιπτώσεις.c Οι ερευνητές έχουν αποδείξει ότι η λευκοματίνη του πλάσματος εισχωρεί κι αυτή μέσω του πλακούντα από τη μητέρα στο έμβρυό της, έστω κι αν αυτό γίνεται σε μικρότερο βαθμό.

Το γεγονός ότι μερικά πρωτεϊνικά κλάσματα του πλάσματος εισχωρούν φυσιολογικά στο κυκλοφορικό σύστημα κάποιου άλλου ατόμου (του εμβρύου) μπορεί να αποτελεί έναν άλλο παράγοντα για να εξετάσει κάποιος Χριστιανός, όταν αποφασίζει αν θα δεχτεί ανοσοσφαιρίνη, λευκοματίνη ή παρόμοιες ενέσεις κλασμάτων του πλάσματος. Κάποιο άτομο μπορεί να πιστεύει ότι μπορεί να τα δεχτεί με καθαρή συνείδηση· κάποιο άλλο άτομο μπορεί να συμπεράνει ότι δεν μπορεί. Ο καθένας πρέπει να αποφασίσει γι’ αυτό το ζήτημα προσωπικά, ενώπιον του Θεού.

[Υποσημειώσεις]