Βοήθεια για Όσους Έχουν Αγχώδεις Διαταραχές

«Πολλές φορές η καρδιά μου αρχίζει να χτυπάει σαν τρελή, με λούζει κρύος ιδρώτας και δυσκολεύομαι να πάρω αναπνοή. Με πλημμυρίζουν αισθήματα τρόμου, άγχους και διανοητικής σύγχυσης».​—Ιζαμπέλα, γύρω στα 40, πάσχει από διαταραχή πανικού.

ΤΟ ΑΓΧΟΣ μπορεί να περιγραφτεί ως «αίσθημα φόβου ή ανησυχίας». Για παράδειγμα, νιώσατε ποτέ να σας κατακλύζει ο φόβος όταν βρέθηκε μπροστά σας ένας αγριεμένος σκύλος; Τι συμβαίνει όταν φεύγει ο σκύλος; Μαζί του εξαφανίζεται και ο φόβος και η ανησυχία, έτσι δεν είναι; Αλλά τι είναι η αγχώδης διαταραχή;

Όταν το άγχος γίνεται χρόνια κατάσταση, όταν συνεχίζεται ακόμα και αν δεν υφίσταται πλέον λόγος, τότε μπορεί να αποτελεί διαταραχή. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ, «οι αγχώδεις διαταραχές επηρεάζουν περίπου 40 εκατομμύρια Αμερικανούς άνω των 18 . . . σε κάθε δεδομένο έτος». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ιζαμπέλα, τα λόγια της οποίας αναφέρονται στην εισαγωγή. Το αδιάκοπο άγχος, όπως αυτό που βιώνει εκείνη, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις για τον πάσχοντα.

Εκτός αυτού, και η άμεση οικογένεια μπορεί να επηρεαστεί δυσμενώς. Αλλά υπάρχει φως στο τούνελ. Ένα έντυπο του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ δηλώνει: «Υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες για τις αγχώδεις διαταραχές, και χάρη στις έρευνες έχουν βρεθεί νέες αγωγές που μπορούν να βοηθήσουν τα περισσότερα από αυτά τα άτομα να ζουν παραγωγική, ικανοποιητική ζωή».

Η οικογένεια και οι φίλοι μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Με ποιους τρόπους;

Πώς να Βοηθήσετε

Να παρέχετε συμπαράσταση: Η Μόνικα, η οποία πάσχει από γενικευμένη αγχώδη διαταραχή και μετατραυματικό στρες, μιλάει για μια δυσκολία που αντιμετωπίζει: «Οι περισσότεροι δυσκολεύονται να καταλάβουν τι συμβαίνει μέσα μου».

Ως αποτέλεσμα, όσοι έχουν κάποια αγχώδη διαταραχή συχνά φοβούνται τόσο πολύ μην τους παρεξηγήσουν οι άλλοι ώστε προσπαθούν να κρύψουν το πρόβλημά τους. Αυτό μπορεί να γεννήσει αισθήματα ενοχής που επιδεινώνουν τη συναισθηματική τους κατάσταση. Επομένως, η συμπαράσταση από την οικογένεια και τους φίλους παίζει καθοριστικό ρόλο.

Μάθετε περισσότερα για τη διαταραχή: Αυτή η συμβουλή ίσως αφορά κυρίως όσους έχουν στενή επαφή με άτομα που πάσχουν από αγχώδεις διαταραχές. Μεταξύ αυτών μπορεί να είναι κάποιο μέλος της άμεσης οικογένειας ή ένας πολύ στενός φίλος.

Να παρηγορείτε ο ένας τον άλλον: Ο απόστολος Παύλος παρότρυνε τους φίλους του στη Θεσσαλονίκη “να παρηγορούν ο ένας τον άλλον και να εποικοδομούν ο ένας τον άλλον”. (1 Θεσσαλονικείς 5:11) Αυτό μπορούμε να το κάνουμε τόσο με τα λόγια όσο και με τον τόνο της φωνής μας. Πρέπει να δείχνουμε ότι νοιαζόμαστε βαθιά για τους φίλους μας και να αποφεύγουμε υπαινιγμούς που πληγώνουν.

Σκεφτείτε τους τρεις δήθεν φίλους του Ιώβ, του οποίου το όνομα έχει δοθεί σε ένα βιβλίο της Αγίας Γραφής. Όπως ίσως θυμάστε, υπαινίχθηκαν λανθασμένα ότι ο Ιώβ είχε κάνει κάποιες αμαρτίες τις οποίες συγκάλυπτε και ότι αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο υπέφερε.

Γι’ αυτό, να δείχνετε ευαισθησία για τα αισθήματα του ατόμου. Να ακούτε με προσοχή. Δείτε τα πράγματα με τα δικά του μάτια, όχι με τα δικά σας. Την ώρα που ακούτε, μη σπεύδετε να βγάζετε συμπεράσματα. Αυτό έκαναν οι δήθεν φίλοι του Ιώβ και δικαίως αποκλήθηκαν «ανυπόφοροι παρηγορητές». Το μόνο που κατάφεραν ήταν να τον καταρρακώσουν και άλλο!​—Ιώβ 16:2.

Να θυμάστε ότι πρέπει να ακούτε προσεκτικά τους πάσχοντες. Να τους αφήνετε να εκφράζουν ελεύθερα τα αισθήματά τους. Έτσι ίσως καταλάβετε καλύτερα τι περνάνε. Και πού ξέρετε; Ίσως τελικά με τη βοήθειά σας να γίνει η ζωή τους πιο πλήρης και ουσιαστική.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 27]

Οι Αγχώδεις Διαταραχές στις Διάφορες Μορφές Τους

Είναι σημαντικό να κατανοείτε τις αγχώδεις διαταραχές, ιδίως αν αφορούν ένα μέλος της άμεσης οικογένειάς σας ή κάποιον στενό σας φίλο. Προσέξτε πέντε μορφές τέτοιων διαταραχών.

Διαταραχές Πανικού Θυμάστε την Ιζαμπέλα στην εισαγωγή του άρθρου μας; Δεν είναι μόνο οι κρίσεις άγχους που την παραλύουν. «Όταν περνάει η μία κρίση, τρέμω στην ιδέα ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να ξεσπάσει η επόμενη», λέει. Ως αποτέλεσμα, οι πάσχοντες προσπαθούν να αποφεύγουν μέρη όπου στο παρελθόν είχαν πάθει κρίση. Μερικοί μάλιστα δεν τολμούν να ξεμυτίσουν από το σπίτι, ενώ κάποιοι άλλοι αδυνατούν να αντιμετωπίσουν μια κατάσταση που τους φοβίζει αν δεν έχουν μαζί τους κάποιον που εμπιστεύονται. Η Ιζαμπέλα εξηγεί: «Και μόνο το να είμαι μόνη μου αρκεί για να πυροδοτήσει μια κρίση. Η μητέρα μου όμως με κάνει να νιώθω ασφαλής. Δεν αντέχω να μην είναι κοντά μου».

Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή Κάποιος που έχει έμμονη ιδέα με τα μικρόβια ή τη βρωμιά ίσως αναπτύξει τον ψυχαναγκασμό να πλένει τα χέρια του ξανά και ξανά. Σχετικά με έναν παρόμοιο ψυχαναγκασμό, ο Ρέιναν λέει: «Το μυαλό μου είναι συνεχώς ανάστατο καθώς στριφογυρίζει σε παλιά μου λάθη, αναλύοντάς τα για πολλοστή φορά και εξετάζοντάς τα από κάθε πιθανή οπτική γωνία». Το αποτέλεσμα είναι μια εμμονή να ομολογεί παλιά λάθη στους άλλους. Ο Ρέιναν χρειάζεται συνεχώς επιβεβαίωση. Ωστόσο, κάποια φαρμακευτική αγωγή τον βοηθάει να κρατάει την εμμονή του υπό έλεγχο.a

Μετατραυματικό Στρες Τα πρόσφατα χρόνια αυτός ο όρος έχει χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει ένα φάσμα ψυχολογικών συμπτωμάτων που μπορεί να βιώσουν κάποιοι έπειτα από ένα άκρως τραυματικό γεγονός το οποίο περιλάμβανε σωματική βλάβη ή απειλή της σωματικής ακεραιότητας. Οι πάσχοντες από μετατραυματικό στρες μπορεί να τρομάζουν εύκολα, να είναι ευερέθιστοι, να μουδιάζουν συναισθηματικά, να χάνουν το ενδιαφέρον τους για πράγματα που άλλοτε τους άρεσαν και να δυσκολεύονται να νιώσουν στοργή για άλλους​—ιδιαίτερα για άτομα με τα οποία ήταν δεμένοι. Μερικοί γίνονται επιθετικοί, ακόμα και βίαιοι, ενώ έχουν την τάση να αποφεύγουν καταστάσεις που τους ξυπνούν αναμνήσεις του αρχικού τραυματικού περιστατικού.

Κοινωνική Φοβία ή Διαταραχή Κοινωνικού Άγχους Αυτός ο όρος αναφέρεται σε ανθρώπους που τους κατακλύζει το άγχος και νιώθουν υπερβολική αμηχανία σε καθημερινές κοινωνικές καταστάσεις. Μερικοί νιώθουν έναν έντονο, επίμονο φόβο ότι τα βλέμματα όλων είναι καρφωμένα πάνω τους και ότι αποτελούν αντικείμενο κριτικής. Η προοπτική να παρευρεθούν σε κάποιο κοινωνικό γεγονός τούς γεμίζει ανησυχία μέρες ή και εβδομάδες νωρίτερα. Ο φόβος τους μπορεί να γίνει τόσο ακραίος ώστε να τους απορρυθμίζει στη δουλειά, στο σχολείο ή σε άλλες συνηθισμένες δραστηριότητες και να το κάνει ιδιαίτερα δύσκολο να δημιουργούν και να διατηρούν φιλίες.

Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή Η Μόνικα πάσχει από αυτή τη διαταραχή. Παραδέχεται ότι όλη μέρα βασανίζεται από «παραφουσκωμένες ανησυχίες», παρότι οι αφορμές είναι από ελάχιστες ως ανύπαρκτες. Οι πάσχοντες συνήθως φέρνουν με το μυαλό τους την καταστροφή και τους πνίγει η ανησυχία για ιατρικά, οικονομικά, οικογενειακά ή επαγγελματικά ζητήματα. Απλώς και μόνο η σκέψη για το πώς θα βγάλουν τη μέρα ίσως αρκεί για να φουντώσει μέσα τους το άγχος.b

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 26]

«Να παρηγορείτε ο ένας τον άλλον»