ΛΕΚΑΝΗ

Οι Γραφές δεν περιγράφουν με λεπτομέρειες πώς ήταν οι λεκάνες που χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα, αν και αυτά τα σκεύη ήταν συνήθως πήλινα, ξύλινα ή μεταλλικά. Μερικές λεκάνες ήταν σκεύη οικιακής χρήσης, όπως αυτές τις οποίες έφεραν μαζί με άλλες προμήθειες στον Δαβίδ και στο λαό που τον συνόδευε, όταν εκείνος τράπηκε σε φυγή εξαιτίας του Αβεσσαλώμ. (2Σα 17:27-29) Η εβραϊκή λέξη σαφ χρησιμοποιείται για τέτοιου είδους λεκάνες. Χρησιμοποιείται επίσης για τη λεκάνη στην οποία έβαλαν το αίμα της πασχαλινής θυσίας οι Ισραηλίτες όταν ήταν στην Αίγυπτο (Εξ 12:22) και για τις λεκάνες του ναού που πήρε ο Ναβουχοδονόσορ στη Βαβυλώνα. (Ιερ 52:19) Αυτή η λέξη μπορεί επίσης να αποδοθεί «κούπα», και έτσι ο Ιεχωβά παρουσιάζεται να λέει προφητικά: «Εγώ καθιστώ την Ιερουσαλήμ κούπα [σαφ] που κάνει όλους τους γύρω λαούς να τρεκλίζουν». (Ζαχ 12:1, 2) Η λέξη νιπτήρ του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου αναφέρεται στη «λεκάνη» που χρησιμοποίησε ο Ιησούς όταν έπλυνε τα πόδια των μαθητών του.—Ιωα 13:5.

Χρήση στο Αγιαστήριο. Οι λεκάνες χρησιμοποιούνταν και για ιερούς σκοπούς σε σχέση με τη λατρεία του Ιεχωβά στη σκηνή της μαρτυρίας και στους μεταγενέστερους ναούς. Σύμφωνα με την οδηγία που έδωσε ο Ιεχωβά στον Μωυσή, στα αντικείμενα της σκηνής της μαρτυρίας συγκαταλεγόταν μια μεγάλη λεκάνη η οποία έπρεπε να είναι γεμάτη νερό. Αυτή ήταν χάλκινη, στηριζόταν σε χάλκινη βάση και βρισκόταν μεταξύ της σκηνής της συνάντησης και του θυσιαστηρίου, προκειμένου να παρέχει στον αρχιερέα και στους άλλους ιερείς νερό για να πλένουν τα χέρια τους και τα πόδια τους είτε προτού μπουν στη σκηνή της συνάντησης είτε προτού διακονήσουν στο θυσιαστήριο. (Εξ 30:17-21· 31:9· 40:30, 31) Αυτή η λεκάνη που σε ορισμένες μεταφράσεις αποδίδεται νιπτήρας (AS· KJ· RS· ΒΑΜ) φτιάχτηκε «από τους καθρέφτες των υπηρετριών που εκτελούσαν οργανωμένη υπηρεσία στην είσοδο της σκηνής της συνάντησης».—Εξ 38:8.

Σύμφωνα με το Μασοριτικό κείμενο, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη οδηγία για τη μεταφορά της λεκάνης που βρισκόταν στη σκηνή της μαρτυρίας. Παρ’ όλα αυτά, η Μετάφραση των Εβδομήκοντα (η οποία συμφωνεί με την αρχαία σαμαρειτική Πεντάτευχο) προσθέτει στο εδάφιο Αριθμοί 4:14 τα εξής: “Και θα πάρουν ένα πορφυρό ύφασμα και θα καλύψουν το λουτήρα και τη βάση του και θα τα βάλουν μέσα σε μπλε δερμάτινο κάλυμμα και θα τα τοποθετήσουν πάνω σε κοντάρια”.

Η εβραϊκή λέξη κιγιώρ (ή κιγιόρ), που σημαίνει «λεκάνη» ή «νιπτήρας», χρησιμοποιείται για τη λεκάνη της σκηνής της μαρτυρίας. (Εξ 35:16, υποσ.) Χρησιμοποιείται επίσης αναφορικά με τις δέκα λεκάνες που είχε φτιάξει ο Σολομών για το ναό, στις οποίες ξέπλεναν όσα είχαν σχέση με το ολοκαύτωμα.—2Χρ 4:6, 14.

Η καθεμιά από τις δέκα χάλκινες λεκάνες (νιπτήρες, AT· RS) που έφτιαξε ο Χιράμ για το ναό χωρούσε «σαράντα βαθ» ή περίπου 880 λίτρα νερό. Αν αυτές οι λεκάνες ήταν ημισφαιρικού σχήματος, θα είχαν διάμετρο περίπου 1,8 μ. Βέβαια, αν ήταν πλατιές κάτω και στένευαν κάπως προς τα επάνω, οι διαστάσεις θα ήταν διαφορετικές, και πρέπει να σημειωθεί ότι η Γραφή δεν δίνει λεπτομερείς πληροφορίες για το σχήμα τους, αν και λέει ότι «κάθε λεκάνη ήταν τέσσερις πήχεις». Κάθε λεκάνη ήταν τοποθετημένη πάνω σε ένα τετράτροχο καρότσι περίτεχνα φτιαγμένο και διακοσμημένο με εγχάρακτες παραστάσεις, τα δε καρότσια τοποθετήθηκαν πέντε στα δεξιά του οίκου και πέντε στα αριστερά.—1Βα 7:27-39.

Άλλη μία λεκάνη μεγάλου μεγέθους ήταν η πλατιά, περίτεχνη χυτή θάλασσα που εδραζόταν πάνω σε 12 ομοιώματα ταύρων και ήταν τοποθετημένη «στη δεξιά πλευρά, ανατολικά και προς το νότο» του οίκου. Στη στρογγυλή αυτή λεκάνη, η οποία ήταν 10 πήχεις (4,5 μ.) από χείλος σε χείλος και 5 πήχεις (2,2 μ.) σε ύψος, υπήρχε νερό που χρησιμοποιούσαν οι ιερείς.—2Χρ 4:2-6, 10.

Κούπες. Όπως συμβαίνει και με άλλα σκεύη που αναφέρονται στις Γραφές, έτσι και οι κούπες ήταν φτιαγμένες άλλοτε από πηλό και άλλοτε από ξύλο ή μέταλλο. Η εβραϊκή λέξη μιζράκ υποδηλώνει ένα μεταλλικό σκεύος που χρησιμοποιούνταν προφανώς για τις θυσίες στα πλαίσια της λατρείας. (Εξ 27:3· Αρ 4:14· 7:13· 1Βα 7:50· 2Χρ 4:8) Στις μεγαλύτερες κούπες που χρησιμοποιούνταν στα γεύματα συγκαταλεγόταν η τσαλάχαθ («γαβάθα συμποσίου»· Παρ 26:15) και η σέφελ («μεγάλη γαβάθα συμποσίου»· Κρ 5:25). Η λέξη γκουλλάχ αναφέρεται σε μια «κούπα» (Ζαχ 4:2), αλλά αποδίδεται επίσης «σχήμα κούπας» και «στρογγυλά», όταν χρησιμοποιείται για τα κιονόκρανα των στύλων που ορθώνονταν μπροστά στο ναό την εποχή του Σολομώντα. (1Βα 7:41) Οι δύο λέξεις του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου που αποδίδονται «κούπα» είναι οι λέξεις τρύβλιον και φιάλη. Η λέξη τρύβλιον υποδηλώνει μια σχετικά βαθιά κούπα από όπου μπορούσε να φάει κάποιος (Ματ 26:23), ενώ η φιάλη αναφέρεται στην «κούπα» που χρησιμοποιούσαν συνήθως για την προσφορά σπονδών.—Απ 16:2-17.