ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΑ
Η εβραϊκή λέξη ’ασσάφ (στην αραμαϊκή, ’ασάφ· αποδίδεται «αστρολόγοι», KJ· «επαοιδοί», ΒΑΜ) ορίζεται ορθά ως «επικαλούμενος πνεύματα, νεκρομάντης, γόης». (Εβραϊκό και Αγγλικό Λεξικό της Παλαιάς Διαθήκης [A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament], των Μπράουν, Ντράιβερ και Μπριγκς, 1980, σ. 80, 1083· Λεξικό των Βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης [Lexicon in Veteris Testamenti Libros], των Κέλερ και Μπαουμγκάρτνερ, Λέιντεν, 1958, σ. 95, 1055) Ο όρος «επικαλούμενος πνεύματα» υποδηλώνει κάποιον που, είτε με όρκους είτε με δεήσεις, καλεί ή επικαλείται τελετουργικά τα λεγόμενα πνεύματα των νεκρών. Νεκρομάντης σημαίνει κατά κυριολεξία «μάντης των νεκρών, κάποιος που επιχειρεί να προείπει και να ελέγξει μελλοντικά γεγονότα μέσω επικοινωνίας με τους νεκρούς».
Οποιοδήποτε μέσο υποτιθέμενης επικοινωνίας με τους νεκρούς καταδικαζόταν από τον Θεό. «Και αν σας πουν: “Απευθυνθείτε στους πνευματιστικούς μεσάζοντες ή σε εκείνους που έχουν πνεύμα πρόγνωσης, οι οποίοι τερετίζουν και μουρμουρίζουν”, στον Θεό του δεν πρέπει να απευθύνεται κάθε λαός; Πρέπει να απευθύνονται στους νεκρούς για χάρη των ζωντανών;» (Ησ 8:19) Αν και η δραστηριότητά της ήταν παράνομη στον Ισραήλ, η “γυναίκα στην Εν-δωρ που ήταν επιτήδεια στην πνευματιστική μεσολάβηση” και την οποία επισκέφτηκε ο άπιστος Βασιλιάς Σαούλ ερχόταν σε επαφή με τους δαίμονες επικαλούμενη πνεύματα νεκρών.—1Σα 28:7· Λευ 20:27.
Οι επικαλούμενοι πνεύματα άκμαζαν ιδιαίτερα μεταξύ των Βαβυλωνίων. Ο Δανιήλ και οι τρεις σύντροφοί του που είχαν φερθεί αιχμάλωτοι στη Βαβυλώνα, αφού έλαβαν ειδική τριετή εκπαίδευση στη γλώσσα των Χαλδαίων, αποδείχτηκαν “δέκα φορές καλύτεροι [σε σοφία και κατανόηση] από όλους τους μάγους ιερείς και τους επικαλούμενους πνεύματα” που υπήρχαν στην επικράτεια.—Δα 1:3-20.
Περίπου οχτώ χρόνια αργότερα, ο Ναβουχοδονόσορ κάλεσε όλα τα είδη των μάντεων, όχι μόνο τους επικαλούμενους πνεύματα, και απαίτησε να του αποκαλύψουν πρώτα ένα συγκεκριμένο όνειρο που είχε δει και μετά να δώσουν την ερμηνεία. (Δα 2:1-3, 27) Αντιμετωπίζοντάς τους με καχυποψία, ο βασιλιάς τούς είπε: «Ψεύτικο και εσφαλμένο λόγο έχετε συμφωνήσει να λέτε μπροστά μου». Γνώριζε επίσης καλά ότι κωλυσιεργούσαν για να κερδίσουν χρόνο, ελπίζοντας ότι θα αλλάξει η κατάσταση. Για να έχει, λοιπόν, κάποια εγγύηση ότι οι σοφοί του ήταν σε θέση να δώσουν αληθινή ερμηνεία στο τρομερό όραμά του, ο Ναβουχοδονόσορ επέμεινε να του πουν πρώτα το όνειρο. «Πείτε μου το όνειρο», εξήγγειλε ο βασιλιάς, «και θα γνωρίσω ότι μπορείτε να φανερώσετε την ερμηνεία του». (Δα 2:4-9) Όταν οι επικαλούμενοι πνεύματα και οι λοιποί μάντεις δεν κατόρθωσαν να βρουν την απάντηση, ο βασιλιάς θύμωσε και διέταξε να εξολοθρευτούν όλοι οι σοφοί της Βαβυλώνας. Ωστόσο, ο Δανιήλ έμαθε για το διάταγμα του βασιλιά (από το οποίο δεν θα εξαιρούνταν ούτε ο ίδιος και οι σύντροφοί του), και έτσι, αφού «το μυστικό αποκαλύφτηκε» σε αυτόν από τον Θεό, έσπευσε να το αναφέρει στο βασιλιά, αποποιούμενος οποιαδήποτε δόξα για τον εαυτό του γιατί, όπως είπε, «αυτό το μυστικό δεν μου έχει αποκαλυφτεί διαμέσου σοφίας που υπάρχει σε εμένα περισσότερο από ό,τι σε όλους τους άλλους ζωντανούς».—Δα 2:19-30.
Δεκαετίες αργότερα, ο Βαλτάσαρ συγκλονίστηκε από μια “γραφή στον τοίχο” την οποία δεν μπορούσε να διαβάσει. Αφού φώναξε «δυνατά να φέρουν τους επικαλούμενους πνεύματα, τους Χαλδαίους και τους αστρολόγους», ο βασιλιάς έκανε μια εξαιρετικά γενναιόδωρη προσφορά: «Οποιοσδήποτε άνθρωπος διαβάσει αυτή τη γραφή και μου φανερώσει την ερμηνεία της, με πορφύρα θα ντυθεί, με περιδέραιο χρυσό γύρω από το λαιμό του, και θα γίνει ο τρίτος άρχοντας του βασιλείου». (Δα 5:5-7) Αυτοί οι επικαλούμενοι πνεύματα καθώς και οι άλλοι πνευματιστές μάντεις απέτυχαν, και ο Θεός του Δανιήλ ο Ιεχωβά έδωσε και πάλι την ερμηνεία.—Δα 5:8-29.