Βαβυλώνα η Μεγάλη — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΒΑΒΥΛΩΝΑ Η ΜΕΓΑΛΗ

Ανάμεσα στα οράματα του Ιωάννη τα οποία είναι καταγραμμένα στο βιβλίο της Αποκάλυψης, υπάρχουν εξαγγελίες κρίσης εναντίον της “Βαβυλώνας της Μεγάλης”, καθώς και μια περιγραφή της ίδιας και της πτώσης της.—Απ 14:8· 16:19· κεφ. 17, 18· 19:1-3.

Στα εδάφια Αποκάλυψη 17:3-5, η Βαβυλώνα η Μεγάλη περιγράφεται ως μια γυναίκα με πορφυρή και κατακόκκινη στολή και πλούσια κοσμήματα, η οποία κάθεται πάνω σε ένα κατακόκκινο θηρίο που έχει εφτά κεφάλια και δέκα κέρατα. Στο μέτωπό της είναι γραμμένο ένα όνομα, «ένα μυστήριο: “Βαβυλώνα η Μεγάλη, η μητέρα των πορνών και των αηδιαστικών πραγμάτων της γης”». Παρουσιάζεται επίσης καθισμένη πάνω σε «πολλά νερά» τα οποία αντιπροσωπεύουν «λαούς και πλήθη και έθνη και γλώσσες».—Απ 17:1-15.

Η χλιδή και η εξουσία που αποδίδονται στη Βαβυλώνα τη Μεγάλη δεν μας επιτρέπουν να την εξισώσουμε απλώς με την κατά γράμμα πόλη της Βαβυλώνας που βρισκόταν στη Μεσοποταμία. Αφότου η αρχαία Βαβυλώνα έπεσε στα χέρια του Κύρου του Πέρση το 539 Π.Κ.Χ., έχασε τη θέση της ως κυρίαρχη παγκόσμια δύναμη, και οι αιχμάλωτοί της, μεταξύ των οποίων και οι Ιουδαίοι, απελευθερώθηκαν. Παρ’ όλο που η πόλη συνέχισε να υπάρχει ακόμη και μετά την εποχή των αποστόλων, οπότε υπήρχε και στις ημέρες του Ιωάννη, δεν ήταν πια πόλη παγκόσμιας ακτινοβολίας, και τελικά έπεσε σε παρακμή και ερημώθηκε πλήρως. Επομένως, η Βαβυλώνα η Μεγάλη πρέπει να εκληφθεί ως συμβολική πόλη, πρωτότυπο της οποίας αποτελούσε η κατά γράμμα πόλη της Βαβυλώνας. Εφόσον η μυστηριακή πόλη παίρνει το όνομά της από την αρχαία πόλη, είναι χρήσιμο να εξετάσουμε εν συντομία τα κυριότερα χαρακτηριστικά της Βαβυλώνας του Ευφράτη, χαρακτηριστικά που μας δίνουν κάποια στοιχεία για την ταυτότητα της συμβολικής πόλης του οράματος του Ιωάννη.

Χαρακτηριστικά της Αρχαίας Βαβυλώνας. Η θεμελίωση της πόλης της Βαβυλώνας στις Πεδιάδες της Σεναάρ έγινε παράλληλα με την απόπειρα οικοδόμησης του Πύργου της Βαβέλ. (Γε 11:2-9) Ο κοινός στόχος που επιδίωκαν οι κατασκευαστές του πύργου και της πόλης δεν ήταν η εξύψωση του ονόματος του Θεού, αλλά το να “κάνουν ξακουστό όνομα” για τον εαυτό τους. Οι πύργοι ζιγκουράτ που ήρθαν στο φως, όχι μόνο στα ερείπια της αρχαίας Βαβυλώνας αλλά και σε άλλα μέρη της Μεσοποταμίας, φαίνεται να επιβεβαιώνουν την κατά βάση θρησκευτική φύση του αρχικού πύργου, ανεξάρτητα από τη μορφή του ή την τεχνοτροπία του. Η αποφασιστική ενέργεια στην οποία προέβη ο Ιεχωβά Θεός προκειμένου να ματαιώσει την ανέγερση του ναού καταδικάζει σαφώς αυτόν το ναό ως προϊόν της ψεύτικης θρησκείας. Παρότι το εβραϊκό όνομα Βαβέλ που δόθηκε στην πόλη σημαίνει «Σύγχυση», τόσο το σουμεριακό όνομα (Κα-ντινγκίρ-ρα) όσο και το ακκαδικό (Μπαμπ-ιλού) σημαίνουν «Πύλη του Θεού». Επομένως, οι εναπομείναντες κάτοικοι της πόλης άλλαξαν τη μορφή του ονόματός της για να αποφύγουν την αρχική καταδικαστική έννοιά του, ωστόσο και η καινούρια ή υποκατάστατη μορφή του ονόματος εξακολουθούσε να ταυτίζει την πόλη με τη θρησκεία.

Η Αγία Γραφή, αναφερόμενη στην “αρχή του βασιλείου του Νεβρώδ”, κατονομάζει τη Βαβέλ πρώτη. (Γε 10:8-10) Σε όλες τις Εβραϊκές Γραφές η αρχαία πόλη της Βαβυλώνας ξεχωρίζει έντονα ως ο μακραίωνος εχθρός του Ιεχωβά Θεού και του λαού του.

Αν και η Βαβυλώνα έγινε η πρωτεύουσα μιας πολιτικής αυτοκρατορίας κατά τον έβδομο και τον έκτο αιώνα Π.Κ.Χ., υπήρξε καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της ένα ιδιαίτερα σημαντικό θρησκευτικό κέντρο, του οποίου η θρησκευτική επιρροή εκτεινόταν σε πολλές κατευθύνσεις.

Ο καθηγητής Μόρις Τζάστροου, στο έργο του Η Θρησκεία της Βαβυλωνίας και της Ασσυρίας ([The Religion of Babylonia and Assyria] 1898, σ. 699-701), αναφέρει σχετικά: «Στον αρχαίο κόσμο, πριν από την εμφάνιση της Χριστιανοσύνης, η Αίγυπτος, η Περσία και η Ελλάδα δέχτηκαν επιρροές από τη βαβυλωνιακή θρησκεία. . . . Στην Περσία, η λατρεία του Μίθρα αποκαλύπτει την αδιαμφισβήτητη επιρροή των Βαβυλωνιακών αντιλήψεων. Αν μάλιστα σκεφτεί κανείς πόση σπουδαιότητα προσέλαβαν μεταξύ των Ρωμαίων τα μυστήρια που συνδέονταν με αυτή τη λατρεία, προστίθεται ένας ακόμη κρίκος που συνδέει τα διάφορα παρακλάδια του ευρύτερου αρχαίου πολιτισμού με τον πολιτισμό της Κοιλάδας του Ευφράτη». Εν κατακλείδι, ο Τζάστροου αναφέρεται «στο βαθύ αποτύπωμα που άφησαν στον αρχαίο κόσμο οι αξιοσημείωτες εκφάνσεις της θρησκευτικής σκέψης της Βαβυλωνίας και οι θρησκευτικές δραστηριότητες που κυριάρχησαν σε εκείνη την περιοχή».

Η θρησκευτική επιρροή της Βαβυλώνας προς ανατολάς, στην Ινδία, εξιχνιάζεται στο βιβλίο Νέο Φως στην Αρχαιότερη Ανατολή (New Light on the Most Ancient East), από τον αρχαιολόγο Β. Τσάιλντ (1957, σ. 185). Μεταξύ άλλων, ο Τσάιλντ επισημαίνει: «Η σβάστικα και ο σταυρός, συνηθισμένα σύμβολα σε γραμματόσημα και πλάκες, ήταν θρησκευτικά ή μαγικά σύμβολα, όπως και στη Βαβυλωνία και στο Ελάμ κατά την πρώιμη προϊστορική περίοδο, αλλά διατηρούν αυτόν το χαρακτήρα και στη σημερινή Ινδία όπως και αλλού». Έτσι λοιπόν, η θρησκευτική επιρροή της αρχαίας Βαβυλώνας εξαπλώθηκε σε πολλούς λαούς και έθνη, πολύ μακρύτερα από ό,τι η πολιτική της δύναμη και με πολύ μεγαλύτερη ισχύ και διάρκεια.

Όπως και η μυστηριακή Βαβυλώνα, η αρχαία πόλη της Βαβυλώνας βρισκόταν στην ουσία πάνω σε νερά, δεδομένου ότι ήταν χτισμένη εκατέρωθεν του Ποταμού Ευφράτη και είχε διάφορα κανάλια και τάφρους με νερό. (Ιερ 51:1, 13· Απ 17:1, 15) Αυτά τα νερά εξυπηρετούσαν την άμυνα της πόλης, και καθιστούσαν εφικτή τη διέλευση των πλοίων που μετέφεραν πλούτη και είδη πολυτελείας από πολλά μέρη. Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως αναφέρεται, τα νερά του Ευφράτη στερεύουν προτού υποστεί η Βαβυλώνα η Μεγάλη την οργή της θεϊκής κρίσης.—Απ 16:12, 19.

Διακριτικά Γνωρίσματα της Μυστηριακής Βαβυλώνας. Η συμβολική γυναίκα που φέρει το όνομα Βαβυλώνα η Μεγάλη είναι η «μεγάλη πόλη η οποία έχει βασιλεία πάνω στους βασιλιάδες της γης», μια βασιλεία που στην ουσία τής επιτρέπει να κάθεται πάνω σε «λαούς και πλήθη και έθνη και γλώσσες». (Απ 17:1, 15, 18) Μια βασιλεία που εξουσιάζει άλλα βασίλεια και έθνη ορίζεται ως «αυτοκρατορία». Η Βαβυλώνα η Μεγάλη θέτει τον εαυτό της πάνω από τους επίγειους βασιλιάδες, ασκώντας πάνω τους εξουσία και επιρροή. Ιππεύει το συμβολικό εφτακέφαλο θηρίο—τα θηρία χρησιμοποιούνται αλλού στην Αγία Γραφή ως σύμβολα των πολιτικών παγκόσμιων δυνάμεων.—Βλέπε ΘΗΡΙΑ, ΣΥΜΒΟΛΙΚΑ.

Μερικοί λόγιοι υποθέτουν ότι η Βαβυλώνα η Μεγάλη είναι πολιτική αυτοκρατορία, είτε η Βαβυλώνα είτε η Ρώμη. Έχουμε ήδη δει πως, όταν ο Ιωάννης έλαβε το προφητικό του όραμα, η Βαβυλώνα είχε πάψει προ πολλού να υφίσταται ως πολιτική αυτοκρατορία. Όσο για τη Ρώμη, ο χαρακτήρας της πολιτικής της διακυβέρνησης δεν ταιριάζει με την περιγραφή της πορείας της Βαβυλώνας της Μεγάλης και των μεθόδων επικυριαρχίας που χρησιμοποιεί. Εκείνη είναι πόρνη που πορνεύει με τους βασιλιάδες της γης, μεθώντας τους με το κρασί της πορνείας της, παροδηγώντας τα έθνη με τον “πνευματισμό που ασκεί”. (Απ 17:1, 2· 18:3, 23) Αντίθετα, η Ρώμη απέκτησε και περιφρούρησε την κυριαρχία της με τη «σιδερένια» στρατιωτική της ισχύ και την αυστηρή εφαρμογή του ρωμαϊκού δικαίου στις επαρχίες και στις αποικίες της. Αναγνωρίζοντας αυτό το γεγονός, Το Βιβλικό Λεξικό του Ερμηνευτή (The Interpreter’s Dictionary of the Bible) λέει: «Δεν είναι αρκετό να ταυτίζουμε τη Ρώμη με τη Βαβυλώνα. Η Βαβυλώνα περιλαμβάνει περισσότερες από μία αυτοκρατορίες ή πολιτισμούς. Ορίζεται περισσότερο από τις επικρατούσες μορφές ειδωλολατρίας παρά από γεωγραφικά ή χρονικά όρια. Η Βαβυλώνα συνυπάρχει μέσα στα ίδια χωροχρονικά πλαίσια με τη βασιλεία του θηρίου το οποίο έχει διαφθείρει και υποδουλώσει το ανθρώπινο γένος, και το οποίο πρέπει να νικηθεί από το Αρνί (Αποκ. 17:14) προκειμένου να απελευθερωθεί το ανθρώπινο γένος».—Επιμέλεια Τζ. Μπάτρικ, 1962, Τόμ. 1, σ. 338.

Ο συμβολισμός της πόρνης χρησιμοποιείται συχνά στις Εβραϊκές Γραφές. Το έθνος του Ισραήλ είχε προειδοποιηθεί να μη συνάπτει σχέσεις διαθήκης με τα έθνη της Χαναάν, επειδή αυτό θα τους έκανε να έχουν «ανήθικες σχέσεις [«πορνεύσουν», RS· ΒΑΜ] με τους θεούς τους». (Εξ 34:12-16) Τόσο ο Ισραήλ όσο και ο Ιούδας αποστάτησαν από την αληθινή λατρεία του Ιεχωβά Θεού και επέσυραν την καταδίκη του, λόγω του ότι εκπορνεύονταν με πολιτικά έθνη, καθώς και με τους θεούς αυτών των εθνών. (Ησ 1:21· Ιερ 3:6-10, 13· Ιεζ 16:15-17, 28, 29, 38· Ωσ 6:10· 7:11· 8:9, 10) Ας σημειωθεί εδώ ότι ο Θεός δεν έβλεπε τον Ισραήλ ή τον Ιούδα σαν απλές πολιτικές οντότητες οι οποίες σύναπταν σχέσεις με άλλες πολιτικές κυβερνήσεις. Αντίθετα, ο Θεός τούς επιτίμησε με βάση το ότι είχαν συνάψει ιερή διαθήκη μαζί του και επομένως ήταν υποχρεωμένοι να είναι άγιος λαός αφιερωμένος σε αυτόν και στην αγνή του λατρεία.—Ιερ 2:1-3, 17-21.

Μια παρόμοια χρήση αυτού του σχήματος λόγου εμφανίζεται στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές. Η Χριστιανική εκκλησία παρομοιάζεται με μια παρθένα αρραβωνιασμένη με τον Χριστό ο οποίος είναι η Κεφαλή της και ο Βασιλιάς της. (2Κο 11:2· Εφ 5:22-27) Ο μαθητής Ιάκωβος προειδοποίησε τους Χριστιανούς να μη διαπράξουν πνευματική μοιχεία έχοντας φιλία με τον κόσμο. (Ιακ 4:4· παράβαλε Ιωα 15:19.) Οι πορνείες που διαπράττουν η Βαβυλώνα η Μεγάλη και οι «κόρες» της έχουν παρόμοιο χαρακτήρα και δεν αποτελούν μεμονωμένη εξαίρεση. (Η λέξη «κόρες» χρησιμοποιείται ενίοτε στην Αγία Γραφή σε σχέση με τα προάστια ή τις κωμοπόλεις που περιέβαλλαν μια πόλη ή μια μητρόπολη, όπως ήταν για παράδειγμα οι «εξαρτώμενες κωμοπόλεις» [κατά κυριολεξία, «κόρες» στην εβραϊκή] της Σαμάρειας και των Σοδόμων· βλέπε Ιεζ 16:46-48.)

Ένας επιπρόσθετος σημαντικός παράγοντας είναι το γεγονός πως, όταν η Βαβυλώνα η Μεγάλη καταρρίπτεται από την ερημωτική επίθεση των δέκα κεράτων του συμβολικού θηρίου, η πτώση της θρηνείται από τους συντρόφους της στην πορνεία της—τους βασιλιάδες της γης, καθώς και τους εμπόρους και τους προμηθευτές, οι οποίοι είχαν συναλλαγές μαζί της εφοδιάζοντάς την με είδη πολυτελείας και εξαίσια ενδύματα και κοσμήματα. Ενώ αυτοί οι οποίοι εκπροσωπούν την πολιτική και το εμπόριο επιβιώνουν από την ερήμωσή της, είναι αξιοσημείωτο ότι εκείνοι που εκπροσωπούν τη θρησκεία δεν φαίνεται να παραμένουν στο προσκήνιο για να συμμετάσχουν στο θρήνο για την πτώση της. (Απ 17:16, 17· 18:9-19) Το υπόμνημα δείχνει ότι οι βασιλιάδες της γης υφίστανται την εκτέλεση κρίσης κάποια στιγμή μετά τον αφανισμό της μυστηριακής Βαβυλώνας, και η δική τους καταστροφή έρχεται, όχι από τα «δέκα κέρατα», αλλά από το σπαθί του Βασιλιά των βασιλιάδων, του Λόγου του Θεού.—Απ 19:1, 2, 11-18.

Ένα ακόμη διακριτικό γνώρισμα της Βαβυλώνας της Μεγάλης είναι η μέθη της—παρουσιάζεται «μεθυσμένη από το αίμα των αγίων και από το αίμα των μαρτύρων του Ιησού». (Απ 17:4, 6· 18:24· 19:1, 2) Επομένως, η Βαβυλώνα η Μεγάλη είναι το πνευματικό αντίστοιχο της αρχαίας πόλης της Βαβυλώνας, καθώς εκδηλώνει την ίδια εχθρότητα απέναντι στον αληθινό λαό του Θεού. Σημειωτέον ότι ο Ιησούς επέρριψε στους θρησκευτικούς ηγέτες την ευθύνη για «όλο το δίκαιο αίμα που χύθηκε στη γη, από το αίμα του δίκαιου Άβελ ως το αίμα του Ζαχαρία». Παρότι αυτά τα λόγια απευθύνονταν στους θρησκευτικούς ηγέτες που ανήκαν στο ίδιο το γένος του Ιησού, το Ιουδαϊκό έθνος, και παρότι ο διωγμός των ακολούθων του Ιησού από αυτή την ομάδα ήταν ιδιαίτερα έντονος για κάποιο διάστημα, η ιστορία δείχνει ότι στα μετέπειτα χρόνια η εναντίωση στη γνήσια Χριστιανοσύνη προήλθε από άλλες πηγές (μάλιστα και οι ίδιοι οι Ιουδαίοι υπέστησαν σφοδρό διωγμό).—Ματ 23:29-35.

Όλοι οι παραπάνω παράγοντες είναι σημαντικοί, και πρέπει να ληφθούν όλοι υπόψη προκειμένου να σχηματιστεί η σωστή εικόνα για τη συμβολική Βαβυλώνα τη Μεγάλη και για τα όσα αυτή αντιπροσωπεύει.