ΓΙΑΧ
Ποιητικός συντετμημένος τύπος του ονόματος «Ιεχωβά», του ονόματος του Υψίστου Θεού. (Εξ 15:1, 2) Ο εν λόγω συντετμημένος τύπος παριστάνεται με το πρώτο μισό του εβραϊκού Τετραγράμματου יהוה (ΓΧΒΧ), δηλαδή με τα γράμματα γιωδ (י) και χε’ (ה)—το δέκατο και το πέμπτο γράμμα του εβραϊκού αλφαβήτου αντίστοιχα.
Ο τύπος Γιαχ εμφανίζεται 50 φορές στις Εβραϊκές Γραφές: 26 φορές μόνος του και 24 φορές στην έκφραση «Αλληλούια», η οποία κατά κυριολεξία είναι μια εντολή που σημαίνει: «Αινείτε τον Γιαχ». Ωστόσο, ορισμένες δημοφιλείς μεταφράσεις έχουν αγνοήσει εντελώς την ύπαρξη της λέξης «Γιαχ» στο πρωτότυπο κείμενο. (Dy, Mo, RS) Η Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου και η Αμερικανική Μετάφραση αναφέρουν τον τύπο «Γιαχ» μόνο μία φορά. (Ψλ 68:4) Στο κυρίως κείμενο της Αγγλικής Αναθεωρημένης Μετάφρασης ο τύπος «Γιαχ» εμφανίζεται δύο φορές (Ψλ 68:4· 89:8), ενώ η Αμερικανική Στερεότυπη Μετάφραση έχει αντικαταστήσει παντού αυτόν τον τύπο με τον αναπτυγμένο τύπο, «Ιεχωβά», αλλά αυτές οι δύο μεταφράσεις επισημαίνουν μέσω υποσημειώσεων σχεδόν όλες τις περιπτώσεις στις οποίες εμφανίζεται ο συντετμημένος τύπος. Η Μετάφραση Νέου Κόσμου έχει διατηρήσει προς όφελος του αναγνώστη τον τύπο «Γιαχ» και στις 50 περιπτώσεις στις οποίες αυτός εμφανίζεται, ενώ η Εμφατική Βίβλος του Ρόδερχαμ τον έχει διατηρήσει σε 49 περιπτώσεις.
Στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές η λέξη «Γιαχ» εμφανίζεται τέσσερις φορές στην έκφραση «Αλληλούια». (Απ 19:1, 3, 4, 6) Οι περισσότερες μεταφράσεις της Αγίας Γραφής απλώς μεταφέρουν αυτούσια αυτή την έκφραση του πρωτότυπου κειμένου ή τη μεταγράφουν, αλλά ο Τζ. Γ. Γουέιντ την αποδίδει «Αινείτε τον Ιεχωβά» και η Μετάφραση Νέου Κόσμου την αποδίδει «Αινείτε τον Γιαχ!»
Από χρονολογικής πλευράς, η λέξη «Γιαχ» δεν μπορεί να ήταν αρχαϊκός τύπος του θεϊκού ονόματος ο οποίος χρησιμοποιούνταν σε προγενέστερη περίοδο από το Τετραγράμματο. Ο αναπτυγμένος τύπος «Ιεχωβά» εμφανίζεται 165 φορές στο Μασοριτικό κείμενο του βιβλίου της Γένεσης, ενώ ο συντετμημένος τύπος εμφανίζεται πρώτη φορά μετά την εξιστόρηση των γεγονότων που ακολούθησαν την Έξοδο από την Αίγυπτο.—Εξ 15:2.
Ο μονοσύλλαβος τύπος «Γιαχ» συνδέεται συνήθως με τα βαθύτερα συναισθήματα που συνοδεύουν τον αίνο και τον ύμνο, την προσευχή και την ικεσία, και εμφανίζεται κατά κύριο λόγο σε περικοπές που έχουν ως θέμα τους τη χαρά για κάποια νίκη και απελευθέρωση ή σε περικοπές όπου εκφράζεται εκτίμηση για το κραταιό χέρι και τη δύναμη του Θεού. Υπάρχουν άφθονα παραδείγματα περιπτώσεων όπου ο τύπος «Γιαχ» χρησιμοποιείται με αυτόν τον ειδικό τρόπο. Η φράση «Αινείτε τον Γιαχ!» (Αλληλούια) εμφανίζεται στους Ψαλμούς ως δοξολογία, δηλαδή ως έκφραση αίνου προς τον Θεό, και η πρώτη τέτοια περίπτωση βρίσκεται στο εδάφιο Ψαλμός 104:35. Σε άλλους ψαλμούς εμφανίζεται μόνο στην αρχή (Ψλ 111, 112), ενίοτε μέσα στον ψαλμό (135:3), άλλοτε μόνο στο τέλος (Ψλ 104, 105, 115-117), συχνά όμως εμφανίζεται και στην αρχή και στο τέλος (Ψλ 106, 113, 135, 146-150). Στο βιβλίο της Αποκάλυψης ουράνια πρόσωπα διανθίζουν επανειλημμένα τον αίνο τους προς τον Ιεχωβά με αυτή την έκφραση.—Απ 19:1-6.
Και οι υπόλοιπες περιπτώσεις όπου εμφανίζεται ο τύπος «Γιαχ» απηχούν εξύψωση του Ιεχωβά με ύμνους και ικεσίες. Λόγου χάρη, έχουμε τον ύμνο του Μωυσή για την απελευθέρωση. (Εξ 15:2) Στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο βιβλίο του Ησαΐα επιτυγχάνεται διπλή έμφαση με το συνδυασμό των δύο ονομάτων, «Γιαχ Ιεχωβά». (Ησ 12:2· 26:4) Ο Εζεκίας, εκφράζοντας ποιητικά την αγαλλίασή του μετά τη θαυματουργική ίασή του που έλαβε χώρα όταν βρέθηκε στο χείλος του θανάτου, εξωτερίκευσε τα έντονα συναισθήματά του επαναλαμβάνοντας το όνομα Γιαχ. (Ησ 38:9, 11) Αλλού καταδεικνύεται η αντίθεση ανάμεσα στους νεκρούς, που δεν μπορούν να αινέσουν τον Γιαχ, και σε εκείνους που είναι αποφασισμένοι να τον αινούν με τη ζωή τους. (Ψλ 115:17, 18· 118:17-19) Άλλοι ψαλμοί φανερώνουν ευλαβική εκτίμηση για την παροχή απελευθέρωσης, προστασίας και διόρθωσης.—Ψλ 94:12· 118:5, 14.