ΓΕΔΕΩΝ

(Γεδεών) [Αυτός που Κόβει· Αυτός που Εκκόπτει].

Ένας από τους εξέχοντες κριτές του Ισραήλ, γιος του Ιεχωάς από την οικογένεια του Αβί-έζερ και τη φυλή του Μανασσή. Ο Γεδεών κατοικούσε στην Οφρά, μια πόλη που προφανώς βρισκόταν Δ του Ιορδάνη. Η φυλετική υποδιαίρεση στην οποία ανήκε ήταν η πιο ασήμαντη στον Μανασσή και ο ίδιος ήταν «ο μικρότερος στον οίκο του πατέρα [του]».—Κρ 6:11, 15.

Ο Γεδεών έζησε σε μια πολύ ταραχώδη περίοδο της ιστορίας του Ισραήλ. Εξαιτίας της απιστίας τους προς τον Ιεχωβά, οι Ισραηλίτες δεν απολάμβαναν τους καρπούς του κόπου τους. Επί αρκετά χρόνια, διάφορα γειτονικά ειδωλολατρικά έθνη, και ιδιαίτερα οι Μαδιανίτες, εισέβαλλαν στον Ισραήλ τον καιρό του θερισμού κατά στίφη “πολυάριθμα σαν τις ακρίδες”. Το χέρι του Μαδιάμ ήταν τόσο βαρύ πάνω τους επί εφτά χρόνια ώστε οι Ισραηλίτες έφτιαξαν υπόγειες αποθήκες για να κρύβουν τα αποθέματα των τροφίμων τους από τους εισβολείς.—Κρ 6:1-6.

Καλείται να Υπηρετήσει ως Ελευθερωτής. Για να μην τον ανακαλύψουν οι Μαδιανίτες, ο Γεδεών αλώνιζε το σιτάρι σε ένα πατητήρι και όχι έξω στο ύπαιθρο, όταν εμφανίστηκε σε αυτόν ένας άγγελος και του είπε: «Ο Ιεχωβά είναι μαζί σου, γενναίε, κραταιέ». Αυτό υποκίνησε τον Γεδεών να ρωτήσει πώς ήταν δυνατόν να αληθεύει κάτι τέτοιο, δεδομένης της καταδυνάστευσης του έθνους από τους Μαδιανίτες. Όταν του ειπώθηκε ότι αυτός θα ήταν εκείνος που θα ελευθέρωνε τον Ισραήλ, ο Γεδεών μίλησε με μετριοφροσύνη για την ασήμαντη θέση του. Του δόθηκε, όμως, η διαβεβαίωση ότι ο Ιεχωβά θα ήταν μαζί του. Γι’ αυτό και ο Γεδεών ζήτησε σημείο για να βεβαιωθεί ότι ο αγγελιοφόρος ήταν πράγματι άγγελος του Ιεχωβά. Έφερε ως δώρο κρέας, άζυμους άρτους και ζωμό και, κατόπιν υπόδειξης του αγγέλου, έβαλε το κρέας και τους άζυμους άρτους πάνω σε έναν μεγάλο βράχο και έχυσε το ζωμό. Ο άγγελος άγγιξε το κρέας και τους άζυμους άρτους με το ραβδί του, και άρχισε να ανεβαίνει φωτιά από το βράχο και να κατατρώει την προσφορά. Αμέσως μετά, ο άγγελος εξαφανίστηκε.—Κρ 6:11-22.

Την ίδια εκείνη νύχτα ο Ιεχωβά υπέβαλε τον Γεδεών σε δοκιμή διατάζοντάς τον να γκρεμίσει το θυσιαστήριο που είχε ο πατέρας του για τον θεό Βάαλ, να κόψει τον ιερό στύλο που βρισκόταν δίπλα σε αυτό, να χτίσει ένα θυσιαστήριο για τον Ιεχωβά και κατόπιν να προσφέρει πάνω σε αυτό το νεαρό εφταετή ταύρο του πατέρα του (προφανώς κάποιον ταύρο που θεωρούνταν ιερός ως αφιερωμένος στον Βάαλ), χρησιμοποιώντας ως καύσιμη ύλη τον ιερό στύλο. Εκδηλώνοντας τη δέουσα επιφυλακτικότητα, ο Γεδεών τα έκανε όλα αυτά τη νύχτα με τη βοήθεια δέκα υπηρετών. Όταν οι άντρες της πόλης σηκώθηκαν το πρωί και είδαν τι είχε συμβεί και κατόπιν έμαθαν ότι υπαίτιος ήταν ο Γεδεών, απαίτησαν να θανατωθεί. Ο Ιεχωάς, όμως, δεν τους παρέδωσε το γιο του, αλλά αποκρίθηκε ότι ο Βάαλ θα έπρεπε να υπερασπιστεί ο ίδιος τον εαυτό του. Τότε ο Ιεχωάς έδωσε στο γιο του τον Γεδεών το όνομα Ιεροβάαλ (που σημαίνει «Ας Κάνει Νομική Υπεράσπιση (Ας Αντιδικήσει) ο Βάαλ»), λέγοντας: «Ας κάνει ο Βάαλ νομική υπεράσπιση για λογαριασμό του, εφόσον κάποιος γκρέμισε το θυσιαστήριό του».—Κρ 6:25-32.

Νίκη επί του Μαδιάμ. Έπειτα από αυτό, όταν οι Μαδιανίτες, μαζί με τους Αμαληκίτες και τους κατοίκους της Ανατολής, εισέβαλαν και πάλι στον Ισραήλ και στρατοπέδευσαν στην Κοιλάδα της Ιεζραέλ, το πνεύμα του Ιεχωβά περικάλυψε τον Γεδεών. Αφού συγκέντρωσε για πόλεμο τους Αβιεζερίτες, ο Γεδεών έστειλε αγγελιοφόρους σε όλο τον Μανασσή καθώς και στον Ασήρ, στον Ζαβουλών και στον Νεφθαλί, προτρέποντας τους άντρες να τον συνοδεύσουν. Επειδή ήθελε και άλλες αποδείξεις για το ότι ο Ιεχωβά ήταν μαζί του, ζήτησε να αφήσει εκτεθειμένο στο αλώνι έναν πόκο μαλλιού όλη τη νύχτα και το επόμενο πρωί αυτός να έχει υγρανθεί αλλά το αλώνι να έχει μείνει στεγνό. Όταν ο Ιεχωβά έκανε για χάρη του αυτό το θαύμα, ο Γεδεών θέλησε επιφυλακτικά να επιβεβαιώσει με ένα δεύτερο σημείο το ότι ο Ιεχωβά ήταν μαζί του, και γι’ αυτό ζήτησε και έλαβε ένα θαύμα με ακριβώς αντίθετες συνθήκες.—Κρ 6:33-40.

Τριάντα δύο χιλιάδες πολεμιστές παρατάχθηκαν στο πλευρό του Γεδεών ανταποκρινόμενοι στην πρόσκλησή του. Στρατοπέδευσαν κοντά στο πηγάδι Αρώδ, νότια του στρατοπέδου των Μαδιανιτών που βρισκόταν στο λόφο Μορέχ, μέσα στην κοιλάδα. Στον καθένα από τους 32.000 Ισραηλίτες αντιστοιχούσαν περισσότεροι από τέσσερις εισβολείς, των οποίων το στράτευμα αποτελούνταν από 135.000 περίπου. (Κρ 8:10) Αλλά ο Ιεχωβά είπε ότι υπήρχαν πάρα πολλοί άντρες μαζί με τον Γεδεών, υπό την έννοια ότι, αν ο Θεός έδινε τον Μαδιάμ στο χέρι τους, αυτοί θα μπορούσαν να συμπεράνουν ότι η σωτηρία ήταν αποτέλεσμα της δικής τους γενναιότητας. Καθοδηγούμενος από τον Θεό, ο Γεδεών είπε να αποχωρήσουν όσοι φοβούνταν και έτρεμαν. Είκοσι δύο χιλιάδες έφυγαν, αλλά και πάλι οι άντρες ήταν πάρα πολλοί. Στη συνέχεια, ο Ιεχωβά έδωσε στον Γεδεών την οδηγία να βάλει τους υπόλοιπους 10.000 άντρες να κατεβούν στο νερό για να δοκιμαστούν. Λίγοι, μόνο 300, έφεραν το νερό στο στόμα τους με τη χούφτα τους, και αυτοί ξεχωρίστηκαν στη μία πλευρά. Οι άλλοι, εκείνοι που έπεσαν στα γόνατά τους για να πιουν, δεν θα χρησιμοποιούνταν. Οι 300, με τον τρόπο με τον οποίο ήπιαν, έδειξαν αγρύπνια, ενδιαφέρον για τη μάχη που δινόταν υπέρ της αληθινής λατρείας στο όνομα του Ιεχωβά. Μέσω αυτής της μικρής ομάδας των 300, ο Ιεχωβά υποσχέθηκε να σώσει τον Ισραήλ.—Κρ 7:1-7.

Ο Γεδεών με τον υπηρέτη του τον Φουρά πήγαν τη νύχτα να ανιχνεύσουν το στρατόπεδο του εχθρού. Εκεί ο Γεδεών άκουσε κάποιον άνθρωπο να αφηγείται ένα όνειρο στο σύντροφό του. Ο σύντροφός του, στη συνέχεια, ερμήνευσε το όνειρο λέγοντας ότι ο Μαδιάμ και όλο το στρατόπεδο θα δινόταν στο χέρι του Γεδεών. Ενισχυμένος από όσα άκουσε, ο Γεδεών επέστρεψε στο στρατόπεδο του Ισραήλ, οργάνωσε τους 300 σε τρεις ομάδες για να μπορέσει να πλησιάσει το στρατόπεδο του Μαδιάμ από τρεις πλευρές και έδωσε στον καθένα ένα κέρας και μια μεγάλη στάμνα μέσα στην οποία είχε βάλει έναν πυρσό.—Κρ 7:9-16.

Με τη δική του ομάδα των 100 αντρών, ο Γεδεών έφτασε στην άκρη του στρατοπέδου των Μαδιανιτών μόλις εκείνοι είχαν τοποθετήσει τους σκοπούς για τη μεσαία νυχτερινή φυλακή. Τότε, σε αρμονία με τις οδηγίες του Γεδεών, οι άντρες του έκαναν ό,τι ακριβώς έκανε εκείνος. Η νυχτερινή ησυχία διακόπηκε από το σάλπισμα 300 κεράτων, τη συντριβή 300 μεγάλων σταμνών και τον ήχο 300 πολεμικών κραυγών. Την ίδια στιγμή, ο ουρανός φωτίστηκε από 300 πυρσούς. Σύγχυση κατέλαβε το στρατόπεδο του εχθρού. Οι εισβολείς άρχισαν να κραυγάζουν και να τρέπονται σε φυγή, και «ο Ιεχωβά έβαλε το σπαθί του καθενός εναντίον του άλλου σε όλο το στρατόπεδο· και το στρατόπεδο εξακολούθησε τη φυγή του μέχρι τη Βαιθ-σεττά, και από εκεί ως τη Ζερερά, μέχρι τα περίχωρα της Αβέλ-μεολά κοντά στην Ταββάθ».—Κρ 7:17-22.

Στο μεταξύ, οι άντρες του Νεφθαλί, του Ασήρ και του Μανασσή συγκεντρώθηκαν για να καταδιώξουν τον Μαδιάμ. Επιπλέον, στάλθηκαν αγγελιοφόροι για να ειδοποιήσουν τον Εφραΐμ να φράξει το δρόμο στους Μαδιανίτες που είχαν τραπεί σε φυγή. Οι Εφραϊμίτες ανταποκρίθηκαν και κατέλαβαν τα νερά μέχρι τη Βαιθ-βαρά και τον Ιορδάνη. Έπιασαν επίσης και σκότωσαν τους δύο Μαδιανίτες άρχοντες, τον Ωρήβ και τον Ζηβ. Όταν, όμως, συνάντησαν τον Γεδεών, οι Εφραϊμίτες «προσπάθησαν επίμονα να μαλώσουν μαζί του», επειδή δεν τους είχε καλέσει από την αρχή να βοηθήσουν. Ωστόσο, ο Γεδεών, επισημαίνοντας με μετριοφροσύνη ότι αυτό που είχε κάνει ο ίδιος δεν ήταν τίποτα σε σύγκριση με αυτό που είχαν κάνει εκείνοι όταν έπιασαν τον Ωρήβ και τον Ζηβ, ηρέμησε το πνεύμα τους και απέφυγε τη σύγκρουση.—Κρ 7:23–8:3.

Αφού πέρασε στην απέναντι όχθη του Ιορδάνη, ο Γεδεών και οι 300 άντρες που ήταν μαζί του συνέχισαν παρά την κούρασή τους να καταδιώκουν τον Ζεβεέ και τον Ζαλμανά, τους βασιλιάδες του Μαδιάμ, καθώς και τους άντρες που ήταν μαζί τους. Καθ’ οδόν, ζήτησε τρόφιμα από τους άντρες της Σοκχώθ, αλλά οι άρχοντες της Σοκχώθ αρνήθηκαν να προσφέρουν βοήθεια, λέγοντας: «Μήπως είναι οι παλάμες του Ζεβεέ και του Ζαλμανά ήδη στο χέρι σου ώστε να δοθεί ψωμί στο στρατό σου;» Παρόμοια, και οι άντρες της Φανουήλ αρνήθηκαν να ανταποκριθούν στο αίτημα του Γεδεών.—Κρ 8:4-9.

Όταν έφτασε στην Καρκόρ όπου είχαν στρατοπεδεύσει οι εισβολείς, οι οποίοι είχαν μειωθεί στους 15.000 περίπου, ο Γεδεών χτύπησε το στρατόπεδο του εχθρού ενώ ήταν αφύλακτο. Ο Ζεβεέ και ο Ζαλμανά τράπηκαν σε φυγή. Ο Γεδεών τούς καταδίωξε αμέσως και τους έπιασε. Επιπλέον, «έφερε τρόμο σε όλο το στρατόπεδο».—Κρ 8:10-12.

Καθώς επέστρεφε από τη μάχη, ο Γεδεών έπιασε έναν νεαρό από τη Σοκχώθ και έμαθε από αυτόν τα ονόματα των αρχόντων και των πρεσβυτέρων της πόλης. Τηρώντας ό,τι είχε πει προηγουμένως όταν εκείνοι δεν ανταποκρίθηκαν στο αίτημά του για τρόφιμα, ο Γεδεών έδωσε ένα μάθημα στους πρεσβυτέρους της Σοκχώθ χρησιμοποιώντας αγκάθια και βάτους. Επίσης, όπως είχε προειδοποιήσει, ο Γεδεών γκρέμισε τον πύργο της Φανουήλ και σκότωσε τους άντρες εκείνης της πόλης επειδή δεν συνεργάστηκαν προμηθεύοντας τρόφιμα στους άντρες του.—Κρ 8:13-17.

Έπειτα από αυτό, ο Γεδεών διέταξε τον πρωτότοκο γιο του τον Ιεθέρ να θανατώσει τον Ζεβεέ και τον Ζαλμανά επειδή αυτοί είχαν σκοτώσει τους αδελφούς του Γεδεών, τους γιους της μητέρας του. Όντας νεαρός, ο Ιεθέρ φοβήθηκε να θανατώσει τους Μαδιανίτες βασιλιάδες. Έτσι λοιπόν, τους εκτέλεσε ο ίδιος ο Γεδεών, όπως τον είχαν προκαλέσει να κάνει ο Ζεβεέ και ο Ζαλμανά.—Κρ 8:18-21.

Το Εφόδ το Οποίο Έφτιαξε. Ευγνώμονες οι Ισραηλίτες ζήτησαν από τον Γεδεών να καταστήσει την οικογένειά του δυναστεία κυβερνητών. Ωστόσο, ο Γεδεών αναγνώριζε ότι ο Ιεχωβά ήταν ο δικαιωματικός Βασιλιάς του Ισραήλ και γι’ αυτόν το λόγο δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημά τους. Στη συνέχεια τους πρότεινε να συνεισφέρουν τα χρυσά κοσμήματα που είχαν πάρει ως λάφυρα στον πόλεμο—οι κρίκοι της μύτης και μόνο έφτασαν τους 1.700 σίκλους χρυσάφι ($218.365). Κατόπιν, ο Γεδεών έφτιαξε ένα εφόδ από τα λάφυρα που δόθηκαν ως συνεισφορά και το εξέθεσε στην Οφρά. Αλλά όλος ο Ισραήλ άρχισε να έχει «ανήθικες σχέσεις» με το εφόδ, και μάλιστα αυτό αποτέλεσε παγίδα ακόμη και για τον Γεδεών και το σπιτικό του. Μολονότι, λοιπόν, η ενέργειά του αυτή είχε αναμφίβολα σωστό κίνητρο, το εφόδ απέσπασε την προσοχή από το αληθινό αγιαστήριο που είχε ορίσει ο Ιεχωβά—τη σκηνή της μαρτυρίας. Οι προσπάθειες του Γεδεών δεν τελεσφόρησαν, αλλά είχαν το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που εκείνος είχε κατά νου.—Κρ 8:22-27· βλέπε ΕΦΟΔ, 1.

Πεθαίνει ως Επιδοκιμασμένος Μάρτυρας. Η απελευθέρωση που έφερε ο Ιεχωβά μέσω του Γεδεών ήταν τόσο πλήρης ώστε δεν υπήρξε άλλη αναστάτωση στα 40 χρόνια κατά τα οποία υπηρέτησε ως κριτής. Ο Γεδεών πήρε πολλές συζύγους, από τις οποίες απέκτησε 70 γιους. Αφού εκείνος πέθανε σε καλά γηρατειά, ο Ισραήλ έπεσε και πάλι θύμα της λατρείας του Βάαλ. Επιπλέον, ο Αβιμέλεχ, ο γιος που απέκτησε ο Γεδεών από την παλλακίδα του, μια γυναίκα από τη Συχέμ, σκότωσε τους άλλους γιους του Γεδεών. Μόνο ο νεότερος, ο Ιωθάμ, διέφυγε.—Κρ 8:28–9:5· βλέπε ΑΒΙΜΕΛΕΧ Αρ. 4· ΟΦΡΑ Αρ. 3.

Η πίστη που έδειξε ο Γεδεών, αντιμετωπίζοντας τεράστιες δυσκολίες, του έδωσε το δικαίωμα να αναφέρεται ως ένας από το «τόσο μεγάλο σύννεφο μαρτύρων». (Εβρ 11:32· 12:1) Επιπρόσθετα, η μετριοφροσύνη του ήταν υποδειγματική και συνδυαζόταν με την επιφυλακτικότητα. Προφανώς, η επιφυλακτικότητα που εκδήλωσε ο Γεδεών ήταν κατάλληλη και δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι πήγαζε από έλλειψη πίστης, εφόσον ούτε μία φορά δεν επιτιμήθηκε για το ότι φάνηκε επιφυλακτικός. Επιπλέον, όπως υποδεικνύεται από τον 83ο Ψαλμό, η ήττα του Μαδιάμ στις ημέρες του Γεδεών παρέχει ένα προφητικό πρότυπο της επικείμενης καταστροφής όλων όσων εναντιώνονται στον Ιεχωβά, μέσω της οποίας Εκείνος θα μεγαλύνει το όνομά του και θα δικαιώσει την κυριαρχία του.—Παράβαλε Ησ 9:4· 10:26.