توجه و علاقه به مخاطب

هنگام تدریس کتاب مقدّس،‏ تنها دادن اطلاعات به مخاطبمان کافی نیست بلکه باید تلاش کنیم بر انگیزه و احساسات او که از دلش برمی‌خیزد،‏ تأثیر گذاریم.‏ یک راه آن است که از صمیم دل به او توجه و علاقه نشان دهیم.‏ به پیشنهادهایی که در ادامه آمده است توجه کنید.‏

پیشینهٔ مخاطبتان را در نظر گیرید‏.‏ پولُس رسول به پیشینه و طرز فکر شنوندگانش توجه می‌کرد.‏ او گفت:‏ «برای یهودیان،‏ همچون یهودی شدم تا آنان را به راه مسیح آورم؛‏ برای کسانی که تحت شریعتند،‏ همچون کسی شدم که تحت شریعت است تا ایشان را به راه مسیح آورم،‏ هرچند خود تحت شریعت نیستم.‏ برای بی‌شریعتان همچون شخصی بی‌شریعت شدم تا آنان را به راه مسیح آورم،‏ هرچند نزد خدا بی‌شریعت نیستم،‏ بلکه تحت شریعت مسیح هستم.‏ برای ضعیفان ضعیف شدم تا ضعیفان را به راه مسیح آورم.‏ برای همه گونه افراد،‏ همه چیز شدم تا به هر طریقِ ممکن برخی را نجات دهم.‏ به خاطر بشارت هر کاری می‌کنم تا آن را با دیگران سهیم شوم.‏» (‏۱قر ۹:‏۲۰-‏۲۳‏)‏ ما چگونه می‌توانیم ‹برای همه گونه افراد،‏ همه چیز شویم؟‏›‏

اگر پیش از گفتگو با مخاطبتان،‏ به او و محیط پیرامونش حتی برای مدتی کوتاه نگاهی بیندازید،‏ شاید بتوانید تا حدّی به علایق و موقعیت او پی ببرید.‏ برای مثال،‏ ممکن است بتوانید شغل،‏ مذهب یا وضعیت خانوادگی او را تشخیص دهید.‏ اگر موضوع گفتگوی خود را با موقعیت مخاطبتان تطبیق دهید،‏ سخنان شما برای او گیراتر خواهد بود.‏

برای آن که مردم بخواهند به سخنان ما گوش دهند،‏ باید از پیش فکر کنیم که چگونه سر صحبت را با آنان باز کنیم.‏ در برخی مناطق،‏ مهاجران بسیاری زندگی می‌کنند.‏ اگر در منطقهٔ شما نیز چنین است،‏ بجاست به آنان فکر کنید.‏ آیا شیوه‌ای مؤثر برای شهادت دادن به این افراد یافته‌اید؟‏ این خواست خداست که «همه گونه افراد نجات یابند و به شناخت دقیق حقیقت برسند.‏» پس تلاش کنید که پیام پادشاهی خدا را به نحوی گیرا و خوشایند به گوش همهٔ کسانی که می‌بینید،‏ برسانید.‏—‏۱تیمو ۲:‏۴‏.‏

به‌دقت گوش دهید.‏ یَهُوَه خدا قادر است از هر آنچه که بخواهد آگاهی پیدا کند.‏ با وجود این،‏ به سخنان ما گوش می‌دهد.‏ برای مثال،‏ میکایای نبی در رؤیایی دید که یَهُوَه خدا فرشتگان را تشویق کرد که نظرات خود را برای حل مسئله‌ای بیان کنند.‏ سپس به یکی از آنان اجازه داد که مطابق پیشنهاد خود عمل کند.‏ (‏۱پاد ۲۲:‏۱۹-‏۲۲‏)‏ نمونهٔ دیگر در مورد ابراهیم است.‏ او از این که یَهُوَه می‌خواست حکم داوری خود را در مورد سُدوم به اجرا گذارد،‏ نگران بود.‏ پس یَهُوَه اجازه داد که او نگرانی‌های خود را ابراز کند و از سر لطف و بزرگواری به سخنانش گوش داد.‏ (‏پیدا ۱۸:‏۲۳-‏۳۳‏)‏ ما چگونه می‌توانیم در خدمت موعظه همچون یَهُوَه به‌خوبی به سخنان دیگران گوش دهیم؟‏

دیگران را به ابراز نظراتشان تشویق کنید.‏ سؤالی مناسب مطرح کنید و به آنان وقت کافی دهید تا پاسخ دهند.‏ به‌دقت به پاسخشان گوش دهید.‏ وقتی مخاطبتان می‌بیند که با علاقه به او گوش می‌دهید،‏ تمایل بیشتری برای صحبت کردن خواهد داشت.‏ اگر هنگام گفتگو به موضوعی اشاره کرد که مورد علاقه‌اش بود،‏ با سنجیدگی سؤالاتی را در مورد آن مطرح کنید.‏ بدون این که گفتگویتان حالت بازجویی به خود گیرد،‏ سعی کنید با مخاطبتان بیشتر آشنا شوید.‏ وقتی مخاطبتان به نکته‌ای صحیح اشاره می‌کند،‏ او را تحسین کنید.‏ حتی اگر با نظرات مخاطبتان موافق نیستید،‏ می‌توانید برای بیان آن از او تشکر کنید.‏—‏کول ۴:‏۶‏.‏

البته باید مراقب باشیم که توجه و علاقه‌مان به دیگران همواره در حد معقول باشد و ادب و نزاکت را در رفتارمان حفظ کنیم.‏ مسلّم است که می‌خواهیم به دیگران کمک کنیم،‏ اما حق دخالت در امور خصوصی آنان را نداریم.‏ (‏۱پطر ۴:‏۱۵‏)‏ همچنین باید مراقب باشیم که شخصی از جنس مخالف،‏ از توجه و علاقهٔ ما برداشتی اشتباه نکند.‏ این که تا چه حد می‌توان به دیگران توجه و علاقه نشان داد،‏ در فرهنگ‌های مختلف،‏ حتی میان افراد یک فرهنگ،‏ متفاوت است.‏ پس باید در این مورد درایت به خرج داد.‏—‏لو ۶:‏۳۱‏.‏

داشتن آمادگی قبلی نیز به ما کمک می‌کند تا به‌دقت به سخنان دیگران گوش دهیم.‏ وقتی پیاممان را به‌روشنی در ذهن داشته باشیم،‏ نگرانی و اضطراب کمتری خواهیم داشت و می‌توانیم راحت‌تر به گفته‌های آنان توجه کنیم.‏ بدین سان،‏ مخاطبمان نیز به‌راحتی و با میل بیشتری با ما گفتگو خواهد کرد.‏

ما با توجه نشان دادن به دیگران،‏ در واقع به آنان حرمت و احترام می‌گذاریم.‏ (‏روم ۱۲:‏۱۰‏)‏ به آنان نشان می‌دهیم که برای نظرات و احساساتشان ارزش قائلیم.‏ چه بسا آنان نیز با دقت بیشتری به سخنان ما توجه کنند.‏ پس جای تعجب نیست که کلام خدا ما را ترغیب می‌کند «در شنیدن تند،‏ در گفتن کُند» باشیم.‏—‏یعقو ۱:‏۱۹‏.‏

به دیگران در راه پیشرفتشان کمک کنید.‏ علاقه و توجه به دیگران سبب می‌شود کسانی را که به تعالیم کتاب مقدّس علاقه نشان داده‌اند،‏ از نظر دور نداریم،‏ بار دیگر به دیدارشان برویم و نکاتی از کتاب مقدّس را که به آن نیاز دارند،‏ با آنان در میان بگذاریم.‏ وقتی خود را برای دیدار بعدی آماده می‌کنید،‏ به آنچه که در مورد آنان در دیدارهای پیشین خود تشخیص داده‌اید،‏ فکر کنید.‏ مطلبی را برای آنان جمع‌آوری کنید که برایشان اهمیت داشته باشد.‏ کاربرد و ارزش عملی آن مطلب را برای آنان روشن سازید تا فایدهٔ آن را در زندگی خود تشخیص دهند.‏—‏اشع ۴۸:‏۱۷‏.‏

اگر مخاطبتان به موقعیت یا مشکلی که ذهنش را به خود مشغول کرده است اشاره کرد،‏ فرصت را غنیمت شمارید تا خبر خوش را با او سهیم شوید.‏ عیسی را الگوی خود قرار دهید؛‏ او همیشه آماده بود به رنج‌دیدگان قوّت قلب دهد.‏ (‏مرق ۶:‏۳۱-‏۳۴‏)‏ هیچ گاه بدون آگاهی از تمام جوانب موضوع،‏ سریع راه‌حلی را پیشنهاد نکنید یا به مخاطبتان پندی ندهید.‏ این امر شاید سبب شود که مخاطبتان به توجه و علاقه‌ای که به او نشان می‌دهید،‏ شک کند.‏ پس بهتر است با او همدلی و همدردی کنید.‏ (‏۱پطر ۳:‏۸‏)‏ سپس در نشریات مسیحی جستجو کنید و مطلبی سازنده بیابید که به او در راه رویارویی با مشکلش کمک کند.‏ مسلّماً محبت حکم می‌کند که اطلاعات شخصی مخاطبتان را بدون دلیل موجه با دیگران در میان نگذارید.‏—‏امث ۲۵:‏۹‏.‏

ما باید به‌خصوص به کسانی که کتاب مقدّس را به آنان تعلیم می‌دهیم،‏ علاقه و توجه نشان دهیم.‏ به همراه دعا به نیازهای هر یک از نوآموزانتان فکر کنید و با در نظر داشتن نیازهایشان خود را برای مطالعه آماده کنید.‏ هر بار پیش از مطالعه از خود بپرسید:‏ ‹نوآموز برای پیشرفت روحانی باید چه قدم دیگری بردارد؟‏› با مهربانی به او کمک کنید که آنچه را در کتاب مقدّس و نشریات «غلام امین و دانا» در خصوص موضوع مورد نظرتان آمده است،‏ درک کند و برای آن قدردان باشد.‏ (‏مت ۲۴:‏۴۵‏)‏ گاه تنها توضیح مطلب کافی نیست.‏ شاید لازم باشد به نوآموز نشان دهید که چگونه یکی از اصول کتاب مقدّس را به کار گیرد.‏ شاید حتی مفید باشد در عمل و با همکاری یکدیگر به‌کارگیری آن اصل را برای او روشن سازید.‏—‏یو ۱۳:‏۱-‏۱۵‏.‏

وقتی به دیگران کمک می‌کنیم که هماهنگ با معیارهای یَهُوَه زندگی کنند،‏ باید درایت به خرج دهیم و معقول باشیم.‏ مردم پیشینه‌های متفاوتی دارند و از استعدادها و توانایی‌های متفاوتی برخوردارند.‏ پیشرفت آنان نیز متفاوت است.‏ پس باید انتظارات معقولی از آنان داشت.‏ (‏فیلیپ ۴:‏۵‏)‏ نباید آنان را مجبور کنیم که زندگی خود را تغییر دهند.‏ بگذارید کلام خدا و روح مقدّس او در آنان انگیزهٔ لازم را به وجود آورد.‏ یَهُوَه می‌خواهد که آنان با میل و رغبت او را خدمت کنند نه با اجبار.‏ (‏مز ۱۱۰:‏۳‏)‏ وقتی می‌خواهند تصمیم‌گیری کنند،‏ به نظرات خود اشاره نکنید.‏ حتی اگر از شما بخواهند در خصوص تصمیماتشان نظر دهید،‏ باید مراقب باشید که برای آنان تصمیم‌گیری نکنید.‏—‏غلا ۶:‏۵‏.‏

در عمل به دیگران یاری رسانید.‏ عیسی در وهلهٔ اول به فکر نیازهای روحانی شنوندگانش بود،‏ اما به نیازهای دیگر آنان نیز توجه داشت.‏ (‏مت ۱۵:‏۳۲‏)‏ حتی اگر از توانایی مالی بالایی برخوردار نباشیم،‏ هنوز می‌توانیم از راه‌های بسیاری به دیگران یاری رسانیم.‏

داشتن علاقه و توجه به دیگران ما را برمی‌انگیزد که ملاحظهٔ حال آنان را بکنیم.‏ برای مثال،‏ اگر مخاطبتان به دلیل نامناسب بودن هوا نمی‌تواند با شما گفتگو کند،‏ در مکان مناسب دیگری به صحبت ادامه دهید یا گفتگوی خود را به زمانی دیگر موکول کنید.‏ چنانچه بی‌موقع نزد کسی رفته‌اید،‏ زمان دیگری را برای دیدن او پیشنهاد کنید.‏ اگر یکی از همسایگان یا علاقه‌مندی بیمار است یا در بیمارستان بستری شده است،‏ برایش کارت یا نامه‌ای کوتاه بفرستید یا به ملاقاتش روید.‏ در صورت امکان می‌توانید برایش غذایی آماده کنید یا از راه‌های دیگر به او کمک کنید.‏

همچنان که نوآموزان کلام خدا پیشرفت می‌کنند،‏ شاید از لحاظ عاطفی در زندگی خود احساس خلأ کنند؛‏ زیرا با دوستان قدیمی‌شان معاشرت کمتری دارند.‏ پس دوست آنان باشید.‏ پس از مطالعهٔ کتاب مقدّس یا در اوقات دیگر برای گفتگو با آنان وقت بگذارید.‏ آنان را تشویق کنید با کسانی آشنا شوند که معاشرانی خوب برایشان باشند.‏ (‏امث ۱۳:‏۲۰‏)‏ به آنان کمک کنید که در جلسات مسیحی حضور یابند.‏ در کنار آنان بنشینید و در مراقبت از فرزندانشان آنان را یاری کنید تا بتوانند از برنامه‌های جلسات فایدهٔ بیشتری ببرند.‏

به دیگران از صمیم دل توجه و علاقه نشان دهید.‏ نشان دادن توجه و علاقه به دیگران یک فن نیست که بتوان در آن ماهر شد،‏ بلکه خصوصیتی قلبی است.‏ این که ما تا چه حد به دیگران توجه و علاقه داریم در جوانب مختلف زندگی‌مان مشخص می‌شود.‏ برای نمونه،‏ در سخنانمان و در این که تا چه حد به گفته‌های آنان گوش می‌دهیم.‏ همچنین در ابراز محبتمان به دیگران و این که تا چه حد رعایت حالشان را می‌کنیم.‏ حتی اگر سخنی به زبان نیاوریم یا دست به عملی نزنیم،‏ توجه و علاقهٔ ما به دیگران در رفتار و حالت چهره‌مان نمایان می‌شود.‏ اگر حقیقتاً به فکر دیگران باشیم،‏ بی‌شک آن را تشخیص خواهند داد.‏

مهم‌ترین دلیل برای نشان دادن توجه و علاقه به دیگران آن است که یَهُوَه خدا را در ابراز مهر و محبت سرمشق قرار می‌دهیم.‏ این سبب می‌شود که توجه شنوندگانمان را به یَهُوَه و پیام او جلب کنیم.‏ از این رو،‏ هنگام رساندن خبر خوش پادشاهی خدا،‏ تلاش کنید که «تنها به فکر نفع خود مباشید،‏ بلکه به فکر نفع دیگران نیز باشید.‏»—‏فیلیپ ۲:‏۴‏.‏