درس ۲۳

قدرت صدا و مکث کردن

۱،‏ ۲.‏ چرا باید صدا به حدّ کافی بلند باشد؟‏

^۱ اگر دیگران نتوانند براحتی صدای تو را بشنوند ارزش سخنانت از دست خواهد رفت.‏ از سوی دیگر،‏ اگر قدرت صدایت بیش از اندازه باشد باعث ناراحتی حضار شده و ممکن است از اثر نکات خوبی که آماده کرده‌ای بکاهد.‏ اینکه لازم است نسبت به قدرت صدا توجه داشته باشیم،‏ از وضعی مشهود است که در بسیاری از سالنهای ملکوت دیده می‌شود.‏ در آنجا افرادی که در عقب سالن می‌نشینند قادر نیستند جوابهایی را که در جلوی سالن در حین جلسات داده می‌شود بشنوند.‏ گاهی،‏ آن کسی که از روی سکو سخن می‌گوید ممکن است صدایش به حدّ کافی بلند نباشد و در نتیجه نتواند شنوندگانش را برانگیزد.‏ در خدمت موعظه نیز با کسانی برخورد می‌کنیم که حس شنوایی آنها ضعیف است و سر و صداهایی وجود دارند که صدای ما باید بر آنها غلبه کند،‏ حالا چه این صداها از داخل خانه‌ای باشد که سر زده‌ایم و چه از بیرون خانه.‏ همهٔ این وضعیتها نشان می‌دهد که باید به قدرت مناسبِ صدا دقت کنیم.‏

^۲ قدرت صدا بحدّی که بتوان براحتی شنید.‏ اولین چیزی که تعیین می‌کند از چه مقدار قدرت صدا باید استفاده شود با این سؤال خوب تجزیه و تحلیل می‌گردد،‏ «آیا صدا قدرت لازم را داشت؟‏» یعنی،‏ آیا صدای تو در ردیف آخر بدون اینکه افراد ردیف جلو را ناراحت کند شنیده شد؟‏ رعایت و تمرین این نکته می‌تواند برای شاگرد مبتدی کفایت کند ولی آنانی که پیشرفته‌تر هستند باید برای چیره شدن بر جوانب ذیل نیز کوشش کنند.‏ سرپرست مدرسه باید تشخیص دهد تا چه حدّی به هر شاگرد در مورد این خصوصیت سخنوری تذکر دهد.‏

۳-‏۱۰.‏ چه وضعیتهایی ما را یاری می‌دهند تا بتوانیم مقدار صدای لازم را مشخص کنیم؟‏

^۳ قدرت صدا مناسب با وضعیتها.‏ سخنران باید از وضعیتهای متغیری که در آن سخن می‌گوید آگاه باشد.‏ این آگاهی قدرت درک او را توسعه می‌دهد و او را انعطاف‌پذیرتر می‌کند و به او اجازه می‌دهد توجه شنوندگان خود را براحتی جلب نموده و حفظ کند.‏

^۴ وضعیتها از سالن به سالن و شمار حضار تغییر می‌کند.‏ برای تس‍لّ‍ط یافتن بر وضعیتهای مختلف باید بر قدرت صدای خود تس‍لّ‍ط داشته باشی.‏ ارائهٔ گفتار در سالن ملکوت مستلزم صدایی بلندتر است تا ارائهٔ همان گفتار در اطاق نشیم‍نِ یک شخص علاقه‌مند.‏ علاوه بر این،‏ برای گروه کوچکی که در جلوی سالن نشسته‌اند،‏ از قبیل جلسهٔ خدمت موعظه،‏ در مقایسه با زمانی که سالن پُر شده است بمراتب قدرت صدای کمتری لازم است.‏

^۵ ولی حتی این وضعیتها نیز ثابت نیستند.‏ صداهای ناگهانی از داخل و خارج سالن می‌آیند.‏ عبور اتومبیل،‏ قطاری در آن نزدیکیها،‏ صدای بلند حیوانات،‏ گریه کودکان و شخصی که دیر رسیده است—‏همهٔ اینها مستلزم تصحیح و تغییری در قدرت صدای تو است.‏ اگر آنها را تشخیص ندهی و با بلندی صدا جبران نکنی،‏ ممکن است نکتهٔ مهمی شنیده نشود.‏

^۶ بسیاری از جماعتها به دستگاه تقویت صدا مجهز هستند.‏ ولی اگر در استفاده از آنها دقت به کار برده نشود و قدرت صدا بین حداکثر و حداقل در نوسان باشد،‏ شاید تذکر دادن به شاگرد در مورد بی‌توجهی به این وضعیتها لازم باشد.‏ (‏ رجوع شود به درس ۱۳ در مورد استفاده از میکروفون)‏.‏

^۷ بعضی اوقات سخنرانی به علت کیفیّت صدایش بدشواری می‌تواند بر موضوع قدرت صدا تسلّط یابد.‏ اگر این مشکل تو است و صدایت رسا نیست سرپرست مدرسه این موضوع را هنگام توصیه دادن مدّ نظر خواهد داشت.‏ ممکن است به تو چند تمرین صدا و یا یک برنامهٔ پرورش صدا پیشنهاد کند تا صدای خودت را پرورش دهی و تقویت کنی.‏ امّا،‏ کیفیّت صدا خود خصوصیتی است مجزا و در رابطه با قدرت صدا تأکید نخواهد شد.‏

^۸ گفتار را نمی‌توان با نظر به هر وضعیت موجود مورد قضاوت قرار داد.‏ توصیه و راهنمایی فقط در رابطه با گفتار کنونی داده خواهد شد و نه با نظر به هر وضعیت ممکن.‏ ولی اگر به نظر آید که نیاز وجود دارد،‏ سرپرست مدرسه می‌تواند به شاگرد در مورد مشکلاتی که احتمالاً در وضعیتهای دیگر می‌تواند با آنها روبرو شود هشدار دهد،‏ در صورتی که شاگرد برای گفتار کنونی خود تشویق و برگهٔ مدرسه‌اش با « خ » علامتگذاری شده باشد.‏

^۹ شاگرد به چه ترتیب می‌تواند بداند که قدرت صدایش کافی است؟‏ واکنش حضار یکی از بهترین شاخصها است.‏ سخنران باتجربه در حین مقدمهٔ گفتارش بدقت آنهایی را که در انتهای سالن نشسته‌اند مشاهده خواهد کرد و از چهره و حالت کلّی آنها درک خواهد کرد که آیا براحتی صدای او را می‌شنوند یا خیر،‏ و متناسب با نیاز قدرت صدای خود را تغییر خواهد داد.‏ بعد از اینکه وضع و حالت سالن «دستش آمد» دیگر با مشکلی روبرو نخواهد شد.‏

^۱۰ طریق دیگر،‏ مشاهدهٔ سخنرانان دیگر است که در اجرای همان برنامه شرکت دارند.‏ آیا صدایشان براحتی شنیده می‌شود؟‏ قدرت صدایشان چقدر است؟‏ قدرت صدای خود را بتناسب تطبیق بده.‏

۱۱،‏ ۱۲.‏ چرا ضروری است که قدرت صدا مناسب با مطلب باشد؟‏

^۱۱ قدرت صدا مناسب با مطلب.‏ این جنبه از بحث ما در مورد قدرت صدا نباید با تنظیم صدا اشتباه شود.‏ فعلاً می‌خواهیم قدرت صدا را با مطلب مورد بحث هماهنگ نماییم.‏ برای مثال،‏ اگر شاگرد از نوشته‌های مقدس اخطارهای تهدیدآمیزی را می‌خواند،‏ واضح است که قدرت صدا به طرز دیگری تنظیم خواهد شد تا موقعی که پندهایی دربارهٔ محبّت میان برادران را قرائت می‌کند.‏ اشعیا ۳۶:‏۱۱ را با آیه‌های ۱۲ و ۱۳ همان باب مقایسه کن و به اختلافی که در نحوهٔ بیان این اظهارات وجود داشته است توجه کن.‏ قدرت صدا باید با مطلب تطبیق داده شود ولی نباید آن را به حدّ افراط رساند.‏

^۱۲ برای اینکه مشخص کنی قدرت صدایت تا چه حد باید باشد،‏ مطلب و مقصود خود را بدقت تجزیه و تحلیل کن.‏ اگر می‌خواهی طرز تفکر شنوندگان خود را تغییر دهی صدایت نباید آنقدر بلند باشد که آنها را فراری دهد.‏ امّا اگر می‌خواهی آنها را برانگیزانی آنگاه می‌توانی قدرت بیشتری به صدایت ببخشی.‏ اگر مطلب مورد نظر نیاز به قدرت صدای بیشتر دارد آن را با زیادی نرم صحبت کردن تضعیف نکن.‏

‏**********‏

۱۳-‏۱۶.‏ ارزش مکث کردن را شرح بده.‏

^۱۳ در ارائهٔ گفتارت،‏ مکثهای بجا تقریباً به همان اندازه اهمیت دارند که قدرت صدا مهم است.‏ بدون آن،‏ معنای اظهارات به آسانی مبهم می‌شود و نکات اصلی که شنوندگان تو می‌بایست به یاد داشته باشند،‏ اثری دیرپای به جا نمی‌گذارند.‏ مکث به تو اطمینان و تعادل می‌بخشد،‏ کنترل تنفس را آسانتر می‌کند و در ضمن فرصتی است برای بازیابی آرامش هنگام بررسی نکات دشوار گفتار.‏ وجود مکث به حضار می‌نمایاند که تو وضعیت را تحت کنترل داری،‏ بی‌جهت دستپاچه نشده‌ای،‏ به حضار توجه داری و مایل هستی موضوعی را که می‌خواهی بگویی بشنوند و به یاد داشته باشند.‏

^۱۴ سخنران مبتدی باید بی‌درنگ در جهت کسب توانایی مکث مؤثر قدم بردارد.‏ ابتدا باید قانع شوی که آنچه برای گفتن داری مهم است و می‌خواهی که به یاد آورده شود.‏ مادر هنگام ادب کردن بچه‌اش،‏ گاهی حرف خود را با گفته‌ای آغاز می‌کند تا توجه کودک را جلب کند.‏ او کلمه‌ای دیگر نخواهد گفت تا اینکه توجه کامل بچه را به دست آورد.‏ سپس آنچه در فکر دارد به بچه خواهد گفت.‏ مادر می‌خواهد مطمئن شود که بچه‌اش گفته‌هایش را نادیده نخواهد گرفت و به یاد او خواهد ماند.‏

^۱۵ بعضی اشخاص هرگز مکث نمی‌کنند حتی در گفتگوهای روزمره‌شان.‏ اگر این مشکل را داری باید بر روی آن کار کنی تا کارآیی خدمت موعظهٔ خود را بهبود بخشی.‏ در خدمت موعظه،‏ گفتار به صورت گفتگو است.‏ بنابراین مکث کردن صحیح باید طوری باشد که شخص مقابل حرفت را قطع نکند بلکه گوش دهد و صبر نماید.‏ در هر صورت ورزیدگی و مهارت در به کار بردن مکث به هنگام گفتگو به همان اندازه ضروری و رضایتبخش است که بر روی سکو به کار برده می‌شود.‏

^۱۶ یک مشکل جدّی در خصوص مکثهای مناسب در حین گفتار،‏ داشتن مطالب زیاد است.‏ از این بپرهیز.‏ از آنجایی که مکث کردن ضروری است،‏ در سخنان خود برای آن وقت در نظر بگیر.‏

۱۷-‏۲۱.‏ اهمیت مکث کردن به هنگام علائم نقطه‌گذاری را توضیح بده.‏

^۱۷ مکث کردن به هنگام علائم نقطه‌گذاری.‏ مکث کردن به هنگام علائم نقطه‌گذاری صرفاً برای واضح نمودن مطلب و برای مجزا ساختن افکارِ مرتبط است؛‏ مشخص نمودن عبارات،‏ اجزاء جمله و پایان جمله‌ها و بندها را میسر می‌کند.‏ اغلب این چنین تغییرات را می‌توان با تنظیم صدا معین نمود،‏ ولی استفاده از مکث نیز در نقطه‌گذاری شفاهی مؤثر است.‏ و همانطور که ویرگول و نقطه ویرگول مفاهیم متفاوتی را در تقسیم‌بندی جمله می‌رسانند،‏ مکثها نیز باید بر طبق استفادهٔ آنها متفاوت باشند.‏

^۱۸ مکث کردن در محل نادرست ممکن است مفهوم جمله را کاملاً عوض کند.‏ برای نمونه می‌توان کلام عیسی را در لوقا ۲۳:‏۴۳ مثال آورد:‏ «هرآینه به تو می‌گویم امروز با من در فردوس خواهی بود.‏» اگر ویرگول یا مکث مابین «می‌گویم» و «امروز» قرار بگیرد،‏ از تعبیر غلط و معمولی این آیه،‏ مفهوم کاملاً متفاوتی برداشت خواهد شد.‏ بنابراین،‏ مکث بجا لازم است تا مفهوم مورد نظر منتقل شود.‏

^۱۹ در سخن فی‌البَداهه بیاموز تا شفاهاً از نقطه‌گذاری استفاده کنی و این کار را می‌توانی به وسیلهٔ مراعات کردن همهٔ نقطه‌گذاریهای مکتوب در هنگام قرائت یاد بگیری.‏ تنها نشانهٔ مکتوبی را که می‌توان گهگاهی هنگام قرائت نادیده گرفت ویرگول است.‏ مکث کردن یا نکردن در برابر ویرگول اغلب به خود شخص بستگی دارد.‏ امّا نقطه ویرگول،‏ نقطه،‏ علامات نقل قول و همچنین تقسیمِ بندها،‏ همگی باید مراعات شوند.‏

^۲۰ اگر از روی جزوه قرائت می‌کنی و یا قسمتی از کتاب مقدس را می‌خوانی،‏ نشانه‌گذاری کردن آن می‌تواند برایت مفید واقع شود.‏ مابین عباراتی که می‌باید مکث (‏ یا فقط یک درنگ)‏ صورت بگیرد،‏ خطی عمودی و کوتاه بکش؛‏ برای مکثی طولانی‌تر دو خط عمودی یا یک « × » (‏ ضربدر)‏ قرار بده.‏

^۲۱ امّا،‏ اگر در تمرین قرائت پی بردی که خواندن بعضی از جمله‌ها برایت راحت نیست و مرتباً در جاهای غلط مکث می‌کنی،‏ شاید بهتر باشد که تمامی کلماتی را که عبارت را تشکیل می‌دهند با یک خط به هم بپیوندی.‏ سپس،‏ موقع خواندن،‏ تا آخرین واژهٔ آن کلماتی که به هم پیوند شده‌اند مکث یا درنگ نکن.‏ بسیاری از سخنرانان مجرب از این روش پیروی می‌کنند.‏

۲۲-‏۲۴.‏ چرا لازم است به هنگام تغییر نکته مکث کنیم؟‏

^۲۲ مکث کردن به هنگام تغییر نکته.‏ مکث کردن در حین انتقال از یک نکتهٔ اصلی به نکتهٔ اصلی دیگر،‏ به حضار فرصت فکر کردن می‌دهد.‏ علاوه بر این،‏ مانع سوءتفاهم می‌شود.‏ به ذهن مجال می‌دهد تا خودش را تطبیق بدهد،‏ تغییر جهت را تشخیص بدهد و نکتهٔ جدیدی را که بسط داده می‌شود دنبال کند.‏ مکث کردن به هنگام تغییر نکته به همان اندازه برای سخنران مهم است که کم کردن سرعت اتومبیل هنگام دور زدن برای راننده مهم است.‏

^۲۳ در گفتار آزاد مطلب باید چنان در رئوس مطالب مرتب شود تا مابین نکات اصلی جای مکث وجود داشته باشد.‏ این کار بر انسجام و ارتباط مطالب در گفتار تأثیر نمی‌گذارد بلکه موضوع اینجا است که افکار باید به حدّی خوب تدوین شوند که بتوانی نکتهٔ بخصوصی را به اوج خود برسانی،‏ مکث کنی و بعد به نکتهٔ جدیدی بپردازی.‏ این گونه تغییرات و نقاط اوج را اگر لازم باشد می‌توانی برای یادآوری در رئوس مطالب علامت بگذاری.‏

^۲۴ مکث کردن به هنگام تغییر نکته معمولاً طولانی‌تر از مکث کردن به هنگام علائم نقطه‌گذاری است؛‏ امّا،‏ در ارائهٔ گفتار نباید مکثهای طولانی را به حدّ افراط برسانی،‏ زیرا گفتار ممکن است کسل‌کننده شود.‏ به علاوه،‏ احتمال آن وجود دارد که این مکثها برای حضار متظاهرانه به نظر برسند.‏

۲۵-‏۲۸.‏ نشان بده چگونه مکث کردن به ما کمک می‌کند تا نکته‌ای را تأکید کنیم و همینطور از عهدهٔ مواقعی که مزاحمت ایجاد می‌شود برآییم.‏

^۲۵ مکث کردن برای تأکید.‏ مکث کردن برای تأکید،‏ معمولاً چشمگیر است.‏ در شنوندگان حالت انتظار ایجاد می‌کند و یا به آنها فرصت فکر کردن می‌دهد.‏

^۲۶ اگر قبل از یک نکتهٔ مهم مکث کنی،‏ یک حالت انتظار ایجاد می‌شود.‏ و مکث بعد از آن نکته اجازه می‌دهد که اهمیت کامل مطلب در ذهن رسوخ کند.‏ این دو مورد استعمال مکث متشابه نیستند،‏ بنابراین باید تصمیم بگیری از کدام مورد بخصوص استفاده خواهی کرد و یا هر دوی آنها را به کار خواهی گرفت.‏

^۲۷ مکث کردن برای تأکید باید به اظهارات بسیار مهم محدود شود،‏ در غیر این صورت ارزش آن از دست خواهد رفت.‏

^۲۸ مکث کردن وقتی که موقعیت ایجاب می‌کند.‏ اغلب،‏ قطع رشتهٔ کلام ایجاب می‌کند که سخنران چند لحظه‌ای مکث کند.‏ اگر مزاحمت بسیار شدید نباشد و بتوانی با بلند کردن صدا به سخن خود ادامه دهی،‏ معمولاً این بهترین چاره خواهد بود.‏ ولی اگر مزاحمت بحدّی باشد که کاملاً در گفتار اختلال ایجاد کند،‏ در آنصورت باید مکث کنی.‏ حضار از اینکه ملاحظهٔ موقعیت را کردی قدردانی خواهند کرد.‏ به علاوه،‏ در بسیاری از مواقع هنگام چنین مزاحمتی آنها گوش نمی‌دهند زیرا آن مزاحمت موقتاً حواسشان را پرت کرده است.‏ بنابراین،‏ از مکث کردن به طور مؤثر استفاده کن تا مطمئن شوی حضار از مطالب خوبی که می‌خواهی به آنها بگویی نفع کامل خواهند برد.‏