مَثَل‌هایی در مورد پادشاهی خدا

عیسی هنگام سرزنش فَریسیان ظاهراً در کَفَرناحوم بود.‏ در همان روز خانه را ترک کرد و پیاده به کنار دریای جلیل در نزدیکی آن شهر رفت و جمعیتی انبوه گرد او جمع شدند.‏ عیسی سوار قایقی شد و اندکی از ساحل فاصله گرفت.‏ او با مَثَل و تشبیه در مورد پادشاهی آسمان‌ها به مردم تعلیم داد.‏ شنوندگانش با بسیاری از موقعیت‌ها و ویژگی‌هایی که او در آن مَثَل‌ها ذکر کرد،‏ آشنایی داشتند.‏ عیسی با این مَثَل‌ها درک جنبه‌های مختلف پادشاهی خدا را برای آنان آسان‌تر ساخت.‏

عیسی در ابتدا به برزگری اشاره کرد که مشغول بذرافشانی بود.‏ برخی از بذرها در کنار راه افتاد و پرندگان آن‌ها را خوردند.‏ بعضی دیگر بر زمین سنگی افتاد،‏ جایی که خاکِ چندانی نداشت.‏ پس چون جوانه‌ها نتوانست در عمق خاک ریشه بدواند،‏ در اثر حرارت و نور خورشید پژمرده و خشک شد.‏ بعضی بذرهای دیگر در میان خارها افتاد و جوانه‌های تازه در میان آن‌ها خفه شد.‏ اما بعضی نیز در خاک خوب افتاد.‏ این بذرها ثمر آورد،‏ «برخی ۱۰۰،‏ برخی دیگر ۶۰ و شماری نیز ۳۰ برابر.‏»—‏مَتّی ۱۳:‏۸‏.‏

عیسی مَثَل دیگری آورد و پادشاهی خدا را به روند کاشت و رشدِ بذر تشبیه کرد.‏ در این مَثَل،‏ مردی بذر بر زمین می‌پاشد.‏ او چه خواب باشد چه بیدار،‏ بذرها رشد می‌کند؛‏ اما «او نمی‌داند» که چگونه این بذرها رشد کرده است.‏ (‏مَرقُس ۴:‏۲۷‏)‏ بذرها خود به‌تدریج رشد می‌کند و ثمر می‌آورد و آمادهٔ درو می‌شود.‏

عیسی سپس به سومین مَثَل خود در مورد کاشتن بذر اشاره کرد.‏ مردی بذرِ خوب در مزرعهٔ خود پاشید و «زمانی که همه در خواب بودند» دشمنش آمد و بذر علف هرز در میان بذر گندم‌ها کاشت.‏ پس غلامان آن مرد از او پرسیدند که آیا می‌خواهد آنان علف‌های هرز را بیرون کشند.‏ او به آنان پاسخ داد:‏ «خیر،‏ مبادا هنگام کندن علف‌های هرز،‏ گندم‌ها را نیز با آن‌ها از ریشه درآورید.‏ بگذارید تا هنگام برداشت،‏ هر دو رشد کنند.‏ در فصل برداشت به دروگران خواهم گفت که اول علف‌های هرز را جمع‌آوری و برای سوزاندن دسته کنند،‏ سپس گندم‌ها را جمع کنند و به انبار من بیاورند.‏»—‏مَتّی ۱۳:‏۲۴-‏۳۰‏.‏

علاوه بر مَثَل‌هایی که مربوط به موضوع زراعت بود،‏ عیسی مَثَلی دیگر به کار برد که آن نیز برای شنوندگانش آشنا بود.‏ او از دانهٔ کوچک خردَل صحبت کرد که پس از رشد به درختی بس بزرگ مبدّل می‌شود و پرندگان می‌توانند در میان شاخه‌های آن پناه بگیرند.‏ عیسی در مورد این دانه چنین گفت:‏ «پادشاهی آسمان‌ها مانند دانهٔ خردَل است که شخصی آن را گرفت و در مزرعهٔ خود کاشت.‏» (‏مَتّی ۱۳:‏۳۱‏)‏ البته عیسی در اینجا درس گیاه‌شناسی نمی‌داد.‏ او با به کار بردن این مَثَل نشان داد که چگونه چیزی بسیار کوچک می‌تواند رشد کند و به چیزی بس بزرگ‌تر مبدّل شود.‏

سپس عیسی به روند دیگری از رشد اشاره کرد که بسیاری از شنوندگانش با آن نیز آشنایی داشتند.‏ او گفت که پادشاهی آسمان‌ها «مانند خمیرمایه‌ای است که زنی آن را برداشت و در سه پیمانهٔ بزرگِ آرد مخلوط کرد.‏» (‏مَتّی ۱۳:‏۳۳‏)‏ خمیرمایه وقتی در کل خمیر مخلوط می‌شود دیگر قابل دیدن نیست،‏ اما به همه جای آن نفوذ می‌کند و باعث ور آمدن خمیر می‌گردد.‏ در واقع،‏ خمیرمایه سبب افزایش فراوان حجم خمیر می‌شود و تغییراتی در آن ایجاد می‌کند که به‌راحتی قابل تشخیص نیست.‏

پس از بیان این مَثَل‌ها،‏ عیسی جمعیت را مرخص کرد و خود به خانه‌ای که در آن اقامت داشت،‏ رفت.‏ اندکی بعد،‏ شاگردانش نزد او آمدند و می‌خواستند مفهوم سخنان عیسی را بدانند.‏

شاگردان عیسی پیش از این نیز مَثَل‌های عیسی را شنیده بودند،‏ اما او این بار چند مَثَل را یکی پس از دیگری بیان کرد.‏ از این رو،‏ از او پرسیدند:‏ «چرا با مَثَل با آنان سخن می‌گویی؟‏»—‏مَتّی ۱۳:‏۱۰‏.‏

یکی از دلایلی که عیسی از مَثَل استفاده می‌کرد،‏ آن بود که پیشگویی کتاب مقدّس را به تحقق رساند.‏ در انجیلِ مَتّی آمده است:‏ «او هیچ چیز را بدون آوردن مَثَل به آنان نمی‌گفت تا گفتهٔ نبی به تحقق رسد که پیشگویی کرده بود:‏ ‹من دهان خود را با مَثَل‌ها خواهم گشود.‏ من چیزهایی را که از آغاز پنهان بود،‏ اعلام خواهم کرد.‏›»—‏مَتّی ۱۳:‏۳۴،‏ ۳۵؛‏ مزمور ۷۸:‏۲‏.‏

اما عیسی مقصود دیگری نیز از به کار بردن مَثَل‌های خود داشت‏؛‏ این مَثَل‌ها نگرش و طرز فکر مردم را مشخص می‌کرد.‏ بسیاری از آنان تنها می‌خواستند عیسی برایشان قصه و حکایت بگوید و معجزاتی صورت دهد.‏ اما آنان عیسی را سَرور خود نمی‌دانستند که مطیع او باشند و با ازخودگذشتگی از او پیروی کنند.‏ (‏لوقا ۶:‏۴۶،‏ ۴۷‏)‏ چنین افرادی نمی‌خواستند که کسی طرز فکر یا اعمالشان را اصلاح کند.‏ آری،‏ آنان نمی‌خواستند پیام عیسی بر زندگی‌شان اثر گذارد.‏

عیسی در پاسخ به پرسش شاگردانش گفت:‏ «به همین دلیل با آنان با مَثَل صحبت می‌کنم؛‏ زیرا نگاه می‌کنند،‏ اما نمی‌بینند،‏ گوش می‌کنند،‏ اما نمی‌شنوند و درک هم نمی‌کنند.‏ پیشگویی اِشَعْیا در موردشان تحقق می‌یابد که می‌گوید:‏ ‹.‏ .‏ .‏ دل این قوم سخت شده است.‏›»—‏مَتّی ۱۳:‏۱۳-‏۱۵؛‏ اِشَعْیا ۶:‏۹،‏ ۱۰‏.‏

اما این امر شامل حال همهٔ کسانی که سخنان عیسی را می‌شنیدند،‏ نمی‌شد.‏ او گفت:‏ «خوشا به حال چشمان شما که می‌بیند و گوش‌های شما که می‌شنود.‏ به‌راستی به شما می‌گویم که بسیاری از انبیا و درستکاران آرزو داشتند آنچه شما می‌بینید،‏ ببینند،‏ اما ندیدند و آنچه شما می‌شنوید،‏ بشنوند،‏ اما نشنیدند.‏»—‏مَتّی ۱۳:‏۱۶،‏ ۱۷‏.‏

آری،‏ دوازده رسول عیسی و سایر شاگردان وفادار او،‏ همگی دلی پذیرا داشتند.‏ از این رو،‏ عیسی خطاب به آنان چنین گفت:‏ ‏«درک رازهای مقدّسِ پادشاهی آسمان‌ها به شما عطا شده،‏ اما به آنان عطا نشده است.‏» (‏مَتّی ۱۳:‏۱۱‏)‏ شاگردان عیسی واقعاً می‌خواستند مفهوم مَثَل‌های او را درک کنند.‏ بنابراین،‏ او اولین مَثَل خود را که در مورد برزگر بود،‏ برای آنان توضیح داد.‏

عیسی گفت:‏ «بذر،‏ کلام خداست.‏» (‏لوقا ۸:‏۱۱‏)‏ خاک نیز در این مَثَل مظهر دل است.‏ دانستن این امر،‏ کلیدی برای پی بردن به مفهوم مَثَل عیسی است.‏

در مورد بذری که در خاک لگدمال‌شدهٔ کنار راه افتاده بود،‏ عیسی توضیح داد:‏ «ابلیس می‌آید و کلام را از دل ایشان می‌رباید تا ایمان نیاورند و نجات نیابند.‏» (‏لوقا ۸:‏۱۲‏)‏ بذری که بر زمینِ سنگی افتاده بود،‏ به کسی اشاره دارد که وقتی کلام را می‌شنود با شادی آن را می‌پذیرد،‏ اما کلام خدا در دل او عمیقاً ریشه ندوانده است.‏ «هنگامی که به سبب کلام با مصیبت و آزار روبرو می‌شود،‏» لغزش می‌خورد.‏ آری،‏ شخص هنگام آزمایش‌هایی همچون مخالفت از سوی اعضای خانواده یا دیگران،‏ ایمان خود را از دست می‌دهد.‏—‏مَتّی ۱۳:‏۲۱؛‏ لوقا ۸:‏۱۳‏.‏

در مورد بذری که در میان خارها افتاده بود،‏ چطور؟‏ عیسی به شاگردانش توضیح داد که منظور او کسی است که کلام را می‌شنود،‏ اما «نگرانی‌های این دنیا و قدرت فریبندهٔ ثروت» بر او چیره می‌شود.‏ (‏مَتّی ۱۳:‏۲۲‏)‏ آری،‏ چنین شخصی کلام را برای مدتی بر دل دارد،‏ اما کلام در دل او خفه می‌شود و ثمری به بار نمی‌آورد.‏

آخرین نوع خاکی که عیسی به آن اشاره کرد،‏ خاکِ خوب بود.‏ عیسی این بار به کسانی اشاره داشت که کلام را می‌شنوند،‏ مفهوم واقعی آن را درک می‌کنند و با دل و جان آن را می‌پذیرند.‏ او همچنین عنوان کرد که آنان «ثمر نیز می‌آورند.‏» این ثمر بنا بر سن،‏ سلامت و دیگر شرایط زندگی‌شان متفاوت است.‏ برخی ۱۰۰ برابر،‏ برخی ۶۰ برابر و برخی دیگر نیز ۳۰ برابر ثمر می‌آورند.‏ آری،‏ برکات خدا شامل حال کسانی می‌شود که «کلام را با دلی پاک و نیکو می‌شنوند،‏ آن را نگاه می‌دارند،‏ پایدار می‌مانند و ثمر نیز می‌آورند.‏»—‏لوقا ۸:‏۱۵‏.‏

این سخنان عیسی یقیناً شاگردانش را که برای درک مَثَل‌های عیسی از او توضیح خواستند،‏ بسیار تحت تأثیر قرار داد.‏ حال آنان از این مَثَل‌های او درکی عمیق‌تر داشتند.‏ عیسی می‌خواست که آنان چنان مَثَل‌های او را درک کنند که خود بتوانند تعالیم الٰهی را به دیگران نیز آموزش دهند.‏ از این رو،‏ عیسی خطاب به آنان گفت:‏ «آیا چراغ را می‌آورند که زیر سبد یا زیر تخت نهند؟‏ مگر نمی‌آورند تا آن را روی پایه بگذارند؟‏» پس به آنان چنین توصیه کرد:‏ «هر که گوش شنوا دارد،‏ بشنود.‏»—‏مَرقُس ۴:‏۲۱-‏۲۳‏.‏

پس از توضیحات عیسی در مورد مَثَل برزگر،‏ شاگردانش می‌خواستند از او آموزش‌های بیشتری بگیرند.‏ از این رو از عیسی درخواست کردند:‏ «برای ما مَثَل علف هرز در مزرعه را توضیح بده.‏»—‏مَتّی ۱۳:‏۳۶‏.‏

شاگردان عیسی با چنین درخواستی نشان دادند که طرز فکرشان با سایر افرادی که در آن ساحل به سخنان او گوش داده بودند،‏ کاملاً متفاوت است.‏ ظاهراً آن افراد تمایلی نداشتند که مفهوم و کاربرد مَثَل‌های او را بیاموزند.‏ آنان تنها به درکی سطحی از مَثَل‌های عیسی راضی بودند.‏ عیسی آنان را با شاگردانش که با کنجکاوی در پی تعالیم او بودند،‏ مقایسه کرد و گفت:‏

‏«با همان ظرفی که پیمانه کنید،‏ برای شما پیمانه می‌شود.‏ آری،‏ حتی بیش از آن به شما داده خواهد شد.‏» (‏مَرقُس ۴:‏۲۴‏)‏ شاگردان عیسی با دقت و کنجکاوی به آنچه از عیسی می‌شنیدند،‏ توجه می‌کردند.‏ آنان با علاقهٔ فراوانی که به سخنان عیسی نشان می‌دادند،‏ به اصطلاح با ظرفی بزرگ‌تر پیمانه می‌کردند.‏ از این رو،‏ عیسی نیز به اصطلاح با پیمانهٔ بزرگ‌تری به آنان آموزش می‌داد و آنان را از آموزش‌های بیشتری بهره‌مند می‌ساخت.‏ برای نمونه،‏ عیسی برای پاسخگویی به پرسش آنان در مورد مَثَل گندم و علف هرز،‏ چنین توضیح داد:‏

‏«شخصی که بذر خوب را پاشید،‏ پسر انسان است.‏ مزرعه دنیاست.‏ بذر خوب،‏ پسران پادشاهی آسمان‌ها هستند.‏ اما علف‌های هرز،‏ پسران آن شریرند.‏ همچنین دشمنی که علف‌های هرز را کاشت،‏ ابلیس است.‏ فصل برداشت،‏ دوران پایانی نظام حاضر است و دروگران،‏ فرشتگانند.‏»—‏مَتّی ۱۳:‏۳۷-‏۳۹‏.‏

پس از این که عیسی هر یک از نمادهای این مَثَل را مشخص کرد،‏ به توضیح «فصل برداشت» پرداخت.‏ او گفت که در دوران پایانی نظام حاضر،‏ دروگران یعنی فرشتگان،‏ مسیحیان ظاهری را که همچون «علف‌های هرز» هستند،‏ از «پسران پادشاهی» خدا جدا خواهند کرد.‏ «درستکاران» جمع‌آوری خواهند شد و سرانجام «در پادشاهی پدر خود» خواهند درخشید.‏ اما عاقبتِ کسانی که «پسران آن شریرند» چه خواهد بود؟‏ آنان نابود خواهند شد و به همین دلیل «گریه خواهند کرد و دندان بر هم خواهند سایید.‏»—‏مَتّی ۱۳:‏۴۱-‏۴۳‏.‏

سپس عیسی با نقل سه مَثَل دیگر شاگردانش را از تعالیم خود بهره‌مند ساخت.‏ نخستین مَثَل این بود:‏ «پادشاهی آسمان‌ها مانند گنجی پنهان در یک مزرعه است که شخصی آن را می‌یابد و مخفی می‌کند و از شادمانی می‌رود و هر آنچه دارد می‌فروشد و آن مزرعه را می‌خرد.‏»—‏مَتّی ۱۳:‏۴۴‏.‏

عیسی در ادامه گفت:‏ «همچنین پادشاهی آسمان‌ها مانند بازرگانی است که به دنبال مرواریدهای اعلاست.‏ او با یافتن مرواریدی گرانبها،‏ رفت و فوراً هر آنچه داشت فروخت و آن مروارید را خرید.‏»—‏مَتّی ۱۳:‏۴۵،‏ ۴۶‏.‏

عیسی در هر دو مَثَل،‏ شخصی را نمونه آورد که با میل و رغبت برای رسیدن به چیزی پرارزش و گرانبها،‏ هر ازخودگذشتگی‌ای می‌کند.‏ آن بازرگان «فوراً هر آنچه داشت فروخت» تا یک مروارید گرانبها به دست آورد.‏ شاگردان عیسی به‌خوبی می‌توانستند مفهوم این تشبیه او را درک کنند.‏ در مورد مردی که «گنجی پنهان در یک مزرعه یافت،‏» چطور؟‏ او نیز هر آنچه داشت،‏ فروخت تا صاحب آن گنج شود.‏ عیسی در هر دو مَثَل خود به چیزی اشاره کرد که ارزش داشت شخص آن را به دست آورد و قدر آن را بداند.‏ این امر را می‌توان به ازخودگذشتگی‌هایی که شخص در راه رفع نیاز روحانی‌اش می‌کند،‏ تشبیه کرد.‏ (‏مَتّی ۵:‏۳‏)‏ برخی که مَثَل‌های عیسی را می‌شنیدند،‏ حتی پیش از آن نیز با میل و رغبت تلاش کرده بودند که نیاز روحانی‌شان را بر طرف کنند و پیرو واقعی عیسی شوند.‏—‏مَتّی ۴:‏۱۹،‏ ۲۰؛‏ ۱۹:‏۲۷‏.‏

در آخر،‏ عیسی پادشاهی خدا را به یک تور ماهیگیری تشبیه کرد که در آن همه نوع ماهی جمع می‌شود.‏ (‏مَتّی ۱۳:‏۴۷‏)‏ هنگام جداسازی ماهی‌ها،‏ خوب‌ها را در ظرف‌هایی جمع می‌کنند،‏ اما بدها را به دور می‌اندازند.‏ عیسی گفت که در دوران پایانی نظام حاضر نیز چنین خواهد بود؛‏ فرشتگان،‏ شریران را از میان درستکاران جدا خواهند ساخت.‏

عیسی خود مشغول صید روحانی بود و نخستین شاگردانش را فرا خوانده بود تا آنان نیز «صیاد انسان» شوند.‏ (‏مَرقُس ۱:‏۱۷‏)‏ اما او گفت که مَثَل او در مورد تور ماهیگیری به آینده،‏ یعنی «دوران پایانی نظام حاضر» مربوط می‌شود.‏ (‏مَتّی ۱۳:‏۴۹‏)‏ بنابراین،‏ رسولان و سایر شاگردان عیسی با شنیدن سخنان او می‌توانستند تصوّر کنند که وقایعی شگفت‌انگیز در آینده رخ خواهد داد.‏

پس،‏ شاگردان عیسی علاوه بر مَثَل‌هایی که او از قایق بیان کرده بود،‏ تعالیم بیشتری گرفتند.‏ عیسی با میل و رغبت حاضر بود که همه چیز را «در خلوت برای شاگردانش» شرح دهد.‏ (‏مَرقُس ۴:‏۳۴‏)‏ عیسی مانند صاحبخانه‌ای بود که «از گنجینهٔ خود،‏ هم چیزهای نو و هم چیزهای کهنه بیرون می‌آورد.‏» (‏مَتّی ۱۳:‏۵۲‏)‏ عیسی با بیان این مَثَل‌ها نمی‌خواست توانایی‌های خود در تعلیم را به رخ دیگران بکشد،‏ بلکه مقصود او این بود که با شاگردانش تعالیم الٰهی را که همچون گنجینه‌ای گرانبهاست،‏ سهیم شود.‏ به‌راستی که عیسی «معلّمی» بی‌همتا بود!‏