پیام عیسی به جماعات
«این را میگوید او که هفت ستاره را به دست راست خود دارد.» — مکاشفه ۲:۱.
۱، ۲. چرا سخنان مسیح به هفت جماعت در آسیای صغیر برای ما حائز اهمیت است؟
عیسی مسیح یگانه پسر مولود خدا، سر جماعت مسیحی میباشد. وی برای بیخدشه ماندن جماعت پیروان مسحشدهاش در حکم سرپرست، ایشان را تحسین و همچنین اصلاح کرد. ( اَفَسُسیان ۵:۲۱-۲۷) نمونههایی از پیامهای قوی و در عین حال رئوفانهٔ عیسی به هفت جماعت در آسیای صغیر را میتوان در مکاشفه بابهای ۲ و ۳ ملاحظه کرد.
۲ یوحنّا پیش از شنیدن سخنان عیسی به هفت جماعت، رؤیایی را مربوط به «روز خداوند» مشاهده کرد. ( مکاشفه ۱:۱۰) شروع آن «روز» در سال ۱۹۱۴ هنگام برقرار شدن ملکوت مسیحایی بود. از این رو، اظهارات مسیح به آن جماعات، بویژه در این ایّام آخر از اهمیت بسیار برخوردار است. تشویقها و توصیههای عیسی ما را یاری میکند تا بر مشکلات و سختیهای این ایّام آخر فائق آییم. — ۲تیموتاؤس ۳:۱-۵.
۳. منظور از «ستاره،» ‹فرشته،› و «چراغدان طلا» که یوحنّای رسول در رؤیا ملاحظه کرد چیست؟
۳ یوحنّا، عیسای جلالیافته را ملاحظه کرد که «هفت ستاره را به دست راست خود دارد و در میان هفت چراغدان طلا [که معرف جماعات میباشند] میخرامد.» «هفت ستاره، فرشتگان هفت کلیسا هستند.» ( مکاشفه ۱:۲۰؛ ۲:۱) ستارگان گاه مظهر فرشتگان نیز هستند، ولی بدیهی است که اگر مسیح پیامی برای مخلوقات روحی داشته باشد آن را از طریق انسانها بدیشان ابلاغ نمیکند. از این رو، این «هفت ستاره» طبعاً میباید معرف سرپرستان مسحشدهای باشند که هیئت پیران را تشکیل میدادند. واژهٔ «فرشتگان» به نقش این سرپرستان به عنوان پیامآور اشاره میکند. اکنون به دلیل گسترش سازمان خدا «ناظر امین» سرپرستانی را نیز از میان «گوسفندان دیگر» عیسی برگزیده است. — لوقا ۱۲:۴۲-۴۴؛ یوحنّا ۱۰:۱۶.
۴. توجه کردن به آنچه مسیح به جماعات گفت چه فایدهای برای پیران مسیحی دارد؟
۴ مفهوم اینکه «هفت ستاره» در «دست راستِ» عیسی قرار دارند این است که عیسی آنان را زیر فرمان خود دارد و مورد عنایت و تحت مراقبت وی میباشند. لذا، همگی در مقابل او مسئول هستند. امروزه نیز پیران مسیحی به کمک نصایح عیسی به این جماعات میتوانند مشکلات مشابهی را برطرف کنند. بدیهی است که سخنان عیسی صرفاً به پیران مسیحی محدود نمیشود، بلکه بقیه مسیحیان نیز باید به آن گوش دهند. ( مَرقُس ۹:۷) حال ببینیم از سخنان مسیح به آن هفت جماعت چه میآموزیم؟
به فرشتهٔ اَفَسُس
۵. اَفَسُس چگونه شهری بود؟
۵ عیسی جماعت اَفَسُس را هم تحسین و هم توبیخ کرد. ( مکاشفه ۲:۱-۷ را بخوانید.) شهر اَفَسُس یکی از مراکز غنی بازرگانی و مذهبی در ساحل غربی آسیای صغیر بود و معبد عظیم اَرْطامیس، در آن قرار داشت. این شهر مملوّ از فحشا، ادیان کاذب، و جادوگری بود. با این حال خدا موعظهٔ پولُس رسول و دیگر مسیحیان را در آنجا بسیار برکت داد. — اَعمال باب ۱۹.
۶. چه شباهتی میان مسیحیان وفادار امروز و مسیحیان اَفَسُس باستان وجود دارد؟
۶ مسیح، جماعت اَفَسُس را با این سخنان تحسین نمود: «میدانم اَعمال تو را و مشقّت و صبر تو را و اینکه متحمّل اشرار نمیتوانی شد و آنانی را که خود را رسولان میخوانند و نیستند آزمودی و ایشان را دروغگو یافتی.» امروزه، جماعت پیروان واقعی عیسی در اَعمال نیکو، سختکوشی، و صبر شهرت دارند. ایشان نیز برادران کاذبی را که میخواهند رسول خوانده شوند به هیچ وجه تحمّل نمیکنند. ( ۲قُرِنتیان ۱۱:۱۳، ۲۶) آری، ایشان همچون مسیحیان وفادار اَفَسُس، «متحمّل اشرار» نمیشوند و برای حفظ پاکی پرستش یَهُوَه و مراقبت از جماعت مسیحی، با مرتدانی که ابراز ندامت نمیکنند دست دوستی نمیدهند. — غَلاطیان ۲:۴، ۵؛ ۲یوحنّا ۸-۱۱.
۷، ۸. جماعت اَفَسُس چه مشکل بزرگی داشت، و امروزه در جماعات چگونه میتوان با چنین مشکلی مقابله کرد؟
۷ با این همه، مشکل بزرگی در جماعت اَفَسُس وجود داشت. عیسی به آن جماعت گفت: «بحثی بر تو دارم که محبت نخستین خود را ترک کردهای.» اعضای جماعت میبایست محبتی را که در آغاز به یَهُوَه داشتند، در خود اِحیا میکردند. ( مَرقُس ۱۲:۲۸-۳۰؛ اَفَسُسیان ۲:۴؛ ۵:۱، ۲) ما نیز باید مراقب باشیم تا محبت نخستین خود را به خدا از دست ندهیم. ( ۳یوحنّا ۳) حال اگر مالاندوزی و یا تفریحات محور اصلی زندگی ما گردد، آن وقت چه؟ ( ۱تیموتاؤس ۴:۸؛ ۶:۹، ۱۰) در این صورت، باید با تضرّع و دعا از یَهُوَه کمک بخواهیم که چنین تمایلاتی را از دل ما ریشهکن کند و به جای آن محبتی عمیق به خودش و قدردانی از آنچه او و پسر عزیزش برای ما کردهاند در دل ما به وجود آورد. — ۱یوحنّا ۴:۱۰، ۱۶.
۸ مسیح جماعت اَفَسُس را ترغیب نموده گفت: «به خاطر آر که از کجا افتادهای و توبه کن و اَعمال نخست را به عمل آور.» اگر مسیحیان به این توصیه عمل نمیکردند چه پیش میآمد؟ عیسی گفت: «واِلّا بزودی نزد تو میآیم و چراغدانت را از مکانش نقل میکنم اگر توبه نکنی.» اگر همهٔ آن مسیحیان محبت نخستین خود را از دست میدادند، ‹چراغدان› یعنی جماعت از میان میرفت. امروزه نیز ما مسیحیان میباید با غیرت تمام تلاش کنیم تا نور جماعت همچنان تابان بماند. — متّیٰ ۵:۱۴-۱۶.
۹. با چه دیدی باید به فرقهگرایی بنگریم؟
۹ نفرت جماعت اَفَسُس از «اَعمال نِقُولاویان» بسیار درخور تحسین بود. غیر از اشارهای که کتاب مکاشفه به این فرقه کرده است، هیچ اطلاعی راجع به منشأ، تعالیم، و رسوم آنان در دست نیست. به هر حال، عیسی پیش از این هواداری از انسان را محکوم کرده بود، پس ما نیز بجاست مانند مسیحیان اَفَسُس با نگاه تنفر به فرقهگرایی بنگریم. — متّیٰ ۲۳:۱۰.
۱۰. کسانی که به گفتههای روحالقدس گوش میدهند از چه برکاتی برخوردار خواهند شد؟
۱۰ مسیح اظهار داشت: «آنکه گوش دارد بشنود که روح به کلیساها چه میگوید.» تعالیم عیسی بر روی زمین تحت تأثیر روح خدا بود. ( اِشَعْیا ۶۱:۱؛ لوقا ۴:۱۶-۲۱) پس اکنون نیز باید توجه کنیم که خدا با روحالقدس از طریق مسیح به ما چه میگوید. عیسی تحت هدایت روحالقدس چنین وعده داد: «هر که غالب آید، به او این را خواهم بخشید که از درخت حیاتی که در وسط فردوس خداست بخورد.» برای مسحشدگانی که به گفتههای روح گوش میدهند، خوردن از درخت حیات به مفهوم زندگی فناناپذیر در «فردوس» آسمانی خدا، یعنی در حضور یَهُوَه خداست. «گروهی عظیم» نیز هستند که به گفتههای روح گوش میدهند و از برکات فردوس زمینی برخوردار خواهند شد. ایشان از ‹نهر آب حیات› خواهند نوشید، و ‹از برگهای درخت حیات› که در کنار آن نهر است شفا خواهند یافت. — مکاشفه ۷:۹؛ ۲۲:۱، ۲؛ لوقا ۲۳:۴۳.
۱۱. چگونه میتوانیم محبت به یَهُوَه را در جماعت اشاعه دهیم؟
۱۱ جماعت اَفَسُس محبت نخستین خود را از دست داده بود. حال اگر چنین وضعیتی در جماعت ما پیش آید، چه باید کرد؟ در چنین مواقعی بجاست هر یک از ما برای اشاعهٔ محبت یَهُوَه در جماعت راجع به محبتهای او صحبت کند. برای نمونه میتوان از یَهُوَه به خاطر محبتی که با فدیه کردن پسر عزیز خویش به ما نشان داد قدردانی کرد. ( یوحنّا ۳:۱۶؛ رومیان ۵:۸) و یا در صورت امکان در گفتارها و جوابهایمان به محبت خدا اشاره کنیم. همچنین میتوانیم با تجلیل از نام یَهُوَه هنگام موعظه محبت خویش را به او ابراز نماییم. ( مزمور ۱۴۵:۱۰-۱۳) آری، ما میتوانیم با سخنان و اَعمالمان تا حد زیادی محبت نخستین را به جماعت بازگردانیم یا بدان بیفزاییم.
به فرشتهٔ اِسْمِیرنا
۱۲. در مورد تاریخچهٔ اِسْمِیرنا و رسوم مذهبی آن چه میدانیم؟
۱۲ مسیح، یعنی «اوّل و آخر که مرده شد» و سپس رستاخیز یافته «زنده گشت» جماعت اِسْمِیرنا را تحسین کرد. ( مکاشفه ۲:۸-۱۱ را بخوانید.) شهر اِسْمِیرنا ( ازمیر کنونی واقع در ترکیه) در ساحل غربی آسیای صغیر بنا شده بود. ابتدا یونانیان در آن سکنیٰ گزیدند. لیکن اهالی لیدیا آن را در سال ۵۸۰ ق.د.م نابود ساختند. جانشینان اسکندر کبیر شهر اِسْمِیرنا را بر مکانی دیگر بنا کردند. و بعدها بخشی از یکی از استانهای آسیایی روم و یکی از مراکز پررونق بازرگانی گردید. اِسْمِیرنا بویژه به دلیل بناها و اماکن عمومی زیبای خود شهرت بسیار پیدا کرده بود. معبد طیباریوس قیصر که مرکز پرستش امپراتور بود در این شهر قرار داشت. زائران میبایست ذرّهای بخور میسوزاندند و میگفتند: «قیصر سَرور ماست.» مسیحیان نمیتوانستند این رسم را به جا آورند چرا که تنها «عیسی» را خداوند یعنی سَرور خود میدانستند و همین باعث میشد مورد اذیت و آزار قرار گیرند. — رومیان ۱۰:۹.
۱۳. مسیحیان اِسْمِیرنا اگرچه از لحاظ مالی در مضیقه بودند اما از چه لحاظ ثروتمند و غنی محسوب میشدند؟
۱۳ مسیحیان اِسْمِیرنا به غیر از اذیت و آزار با فقر نیز دست به گریبان بودند. به عنوان نمونه، خودداری از پرستش امپراتور احتمالاً آنان را از بعضی امکانات مالی محروم میساخت. امروزه نیز خادمان یَهُوَه با چنین مشکلاتی روبرو هستند. ( مکاشفه ۱۳:۱۶، ۱۷) برخی از برادران و خواهرانمان گرچه همچون اعضای جماعت اِسْمِیرنا فقیرند، اما از لحاظ روحانی بسیار غنی میباشند! — امثال ۱۰:۲۲؛ ۳یوحنّا ۲.
۱۴، ۱۵. مکاشفه ۲:۱۰ چگونه به مسحشدگان دلگرمی میدهد؟
۱۴ اغلب یهودیان شهر اِسْمِیرنا به ‹کنیسهٔ شیطان› تعلّق داشتند، چرا که پایبند رسومی بودند که برخلاف نوشتههای مقدّس بود. به علاوه ایشان پسر خدا را رد کردند و پیروان مسحشدهٔ او را تکفیر نمودند. ( رومیان ۲:۲۸، ۲۹) اما مسحشدگان چقدر از این سخنان مسیح تسلّی مییابند که میگوید: «از آن زحماتی که خواهی کشید مترس! اینک ابلیس بعضی از شما را در زندان خواهد انداخت تا تجربه کرده شوید و مدت ده روز زحمت خواهید کشید. لٰکن تا به مرگ امین باش تا تاج حیات را به تو دهم.» — مکاشفه ۲:۱۰.
۱۵ عیسی از دادن جان خود در راه تجلیل سلطنت یَهُوَه ترسی نداشت. ( فیلِپّیان ۲:۵-۸) باقیماندهٔ مسحشدگان نیز با اینکه شیطان با ایشان به جنگ برخواسته است، از آزار و شکنجه، حبس، و یا اعدام ترسی ندارند. ( مکاشفه ۱۲:۱۷) آنان بر دنیا غلبه خواهند یافت. در مسابقات مشرکان به برندگان اغلب تاج گلی داده میشد که اندکی بعد پژمرده میشد. اما عیسی به مسحشدگان وعده داده است که پس از رستاخیزشان «تاج حیات» و فناناپذیری را در آسمان بدیشان عطا کند. براستی که چه عطیهٔ ارزندهای!
۱۶. اگر جماعت ما مانند جماعت اِسْمِیرنای باستان باشد، خوب است نظر خود را روی چه موضوعی معطوف کنیم؟
۱۶ ما ممکن است از مسحشدگان نباشیم ولی اگر جماعت ما نیز با مشکلاتی همچون مشکلات جماعت اِسْمِیرنای باستان روبرو باشد چه باید بکنیم؟ بجاست برای همایمانان خود توضیح دهیم که خدا در واقع به دلیل اثبات حق حاکمیت خویش بر عالَم است که اجازه داده خادمانش تجربه و آزمایش شوند. هر شاهد یَهُوَه که در سختیها و مشکلات کمال اخلاقی خود را حفظ کند، نه تنها ثابت میکند که شیطان دروغگوست بلکه نشان میدهد که انسان حتی تحت آزار و شکنجه میتواند با استواری از حق حاکمیت خدا بر عالَم حمایت کند. ( امثال ۲۷:۱۱) بیاییم در سختیها و مصایب یکدیگر را دلگرمی دهیم تا یَهُوَه «ما را فیض عطا فرماید، تا . . . او را بیخوف عبادت کنیم. در حضور او به قدّوسیت و عدالت، در تمامی روزهای عمر خود،» حتی تا ابد. — لوقا ۱:۶۸، ۶۹، ۷۴، ۷۵.
به فرشتهٔ پَرغامُس
۱۷، ۱۸. شهر پَرغامُس مرکز چه نوع پرستشی بود، و تن ندادن به آن نوع پرستش چه عواقبی میتوانست داشته باشد؟
۱۷ جماعت پَرغامُس، هم مورد تحسین قرار گرفت، هم تأدیب. ( مکاشفه ۲:۱۲-۱۷ را بخوانید.) شهر پَرغامُس که در ۸۰ کیلومتری شمال اِسْمِیرنا قرار داشت، غرق بتپرستی بود. ظاهراً جادوگران و طالعبینان کلدانی از بابل به آنجا گریخته بودند. بیماران از همه جا به معبد معروف اِسکلیپیوس، خداوندگار درمان و طب سرازیر میشدند. در پَرغامُس همچنین معبدی به پرستش اوغُسْطُس قیصر اختصاص یافته بود و به همین سبب پَرغامُس «در آغاز امپراتوری روم مرکز اصلی امپراتور پرستی» بود. — دایرةالمعارف بریتانیکا، ۱۹۵۹، جلد ۱۷، صفحهٔ ۵۰۷.
۱۸ در شهر پَرغامُس مذبحی به پرستش زئوس اختصاص یافته بود. آن شهر مرکز آیین شیطانی انسانپرستی بود. بیدلیل نبود که عیسی به جماعت پَرغامُس گفت که در مقر «تخت شیطان» قرار دارد! برای حامیان سلطنت یَهُوَه، تن ندادن به پرستش امپراتور میتوانست به قیمت جانشان تمام شود. دنیا اکنون نیز در دست شیطان است و امروزه پرستش نمادهای ملی را رایج ساخته است. ( ۱یوحنّا ۵:۱۹) از قرن اوّل تا کنون مسیحیان وفادار بسیاری در راه حق کشته شدهاند. عیسی در مورد یکی از آنان گفت: «اَنطیپاس شهیدِ امینِ من در میان شما . . . کشته شد.» جای تردید نیست که یَهُوَه خدا و عیسی مسیح هرگز چنین خادمان وفاداری را فراموش نخواهند کرد. — ۱یوحنّا ۵:۲۱.
۱۹. بَلْعام چه کرد، و همهٔ مسیحیان چه وظیفهای دارند؟
۱۹ مسیح همچنین به «تعلیم بَلْعام» اشاره کرد. بَلْعام که نبیای کاذب بود، به طمع مزد و مواجب سعی کرد قوم اسرائیل را لعنت کند. وقتی خدا لعنت او را به برکت مبدّل ساخت، بَلْعام با بالاق پادشاه مُوْآب تبانی کرد و بسیاری از اسرائیلیان را به دام بتپرستی و فحشا کشاند. پیران مسیحی باید همچون فینَحاس که با غیرت بر ضدّ اَعمال بَلْعام عمل کرد جماعت را در طریق درست نگاه دارند. ( اعداد ۲۲:۱–۲۵:۱۵؛ ۲پِطْرُس ۲:۱۵، ۱۶؛ یهودا ۱۱) البته همهٔ مسیحیان وظیفه دارند که از نفوذ بتپرستی و فحشا به جماعت جلوگیری کنند. — یهودا ۳، ۴.
۲۰. اگر مسیحیای افکار مرتدانه در ذهن بپروراند باید چه کار کند؟
۲۰ جماعت پَرغامُس شدیداً در مخاطره بود زیرا راه را برای عدهای که ‹تعلیم نِقولاویان را پذیرفته بودند› باز گذاشته بود. مسیح به جماعت گفت: «توبه کن واِلّا بزودی نزد تو میآیم و به شمشیر زبان خود با ایشان جنگ خواهم کرد.» نیّت فرقهگرایان همیشه این است که به روحانیت جماعت لطمه بزنند. اما افرادی که باعث تفرقه و چنددستگی در جماعت میشوند وارث ملکوت خدا نخواهند شد. ( رومیان ۱۶:۱۷، ۱۸؛ ۱قُرِنتیان ۱:۱۰؛ غَلاطیان ۵:۱۹-۲۱) هر مسیحیای که افکار مرتدانه در ذهن پرورانده، بخواهد آن را شایع سازد باید هشدار مسیح را جدّی بگیرد! چنین کسی برای آنکه به مصیبت گرفتار نشود میباید توبه کرده، از پیران مسیحی در جماعت کمک روحانی بطلبد. ( یعقوب ۵:۱۳-۱۸) اقدام سریع در چنین مواقعی بسیار حیاتی است چرا که مسیح بزودی برای داوری خواهد آمد.
۲۱، ۲۲. چه کسانی از «مَنَّ مخفی» میخورند، و مفهوم آن چیست؟
۲۱ مسیحیان مسحشده و یاران ایشان که وفادارانه خدا را خدمت میکنند به هیچ وجه نباید از داوری مسیح ترسی داشته باشند. خدا برکت خود را نصیب کسانی میکند که توصیههای عیسی را که در واقع به راهنمایی روحالقدس اوست به گوش میگیرند. برای مثال، مسحشدگانی که بر جهان غالب میآیند از «مَنَّ مخفی» خواهند خورد و «سنگی سفید» که ‹بر آن اسمی جدید مرقوم است› بدیشان داده خواهد شد.
۲۲ خدا اسرائیلیان را طی ۴۰ سال سفری سخت در بیابان با مَنَّ تغذیه کرد. کمی از آن «نان» در ظرفی از جنس طلا در داخل صندوق عهد در قدسالاقداس مخفی نگاه داشته میشد. در آنجا نوری معجزهآسا حاکی از حضور یَهُوَه بود. ( خروج ۱۶:۱۴، ۱۵، ۲۳، ۲۶، ۳۳؛ ۲۶:۳۴؛ عبرانیان ۹:۳، ۴) هیچ کس حق نداشت از آن مَنَّ مخفی بخورد. اما پیروان مسحشدهٔ مسیح بعد از رستاخیز به فناناپذیری نایل خواهند آمد و به زبان سمبولیک از «مَنَّ مخفی» خواهند خورد. — ۱قُرِنتیان ۱۵:۵۳-۵۷.
۲۳. «سنگی سفید» و «اسمی جدید» به چه مفهوم است؟
۲۳ در دادگاههای رومی از سنگ سیاه برای محکومیت و از ‹سنگ سفید› به منظور بیگناهی شخص استفاده میشد. عیسی با دادن «سنگی سفید» به مسحشدگانی که بر دنیا غالب میآیند، در واقع اعلام میکند که بیگناه، منزه، و پاک میباشند. رومیان همچنین از سنگ به عنوان ورودیه در مراسم مهم استفاده میکردند، لذا «سنگ سفید» برای مسحشدگان میتواند حکم ورودیه به آسمان و شرکت در مراسم عروسی برّه را داشته باشد. ( مکاشفه ۱۹:۷-۹) «اسمی جدید» ظاهراً به این معناست که آنان افتخار مییابند با مسیح متحد شده، ملکوت آسمانی را به میراث ببرند. براستی که چقدر این مطلب برای مسحشدگان و کسانی که با ایشان یَهُوَه را خدمت میکنند و امید زندگی در بهشت زمینی را دارند تشویقکننده است!
۲۴. در برابر مرتدان باید چه موضعی را حفظ کنیم؟
۲۴ باید به یاد داشته باشیم که در جماعت پَرغامُس مرتدانی روحانیت جماعت را به خطر انداخته بودند. اگر چنین وضعیتی برای جماعت ما به وجود آمد، باید از هر گونه ارتداد اجتناب کرده، مطابق حقیقت رفتار کنیم. ( یوحنّا ۸:۳۲، ۴۴؛ ۳یوحنّا ۴) تعالیم مرتدانهٔ معلّمان و یا اعضای دیگر جماعت میتواند کلّ جماعت را گمراه کند، لذا میباید با استواری در برابر ارتداد بایستیم و هرگز نگذاریم عقاید بدخواهانه، ما را از طریق حق و راستی منحرف سازد. — غَلاطیان ۵:۷-۱۲؛ ۲یوحنّا ۸-۱۱.
۲۵. در مقالهٔ بعدی پیامهای عیسی به کدام جماعات را بررسی خواهیم کرد؟
۲۵ تا اینجا سخنان تحسینآمیز و توصیههای عیسی مسیح را به سه جماعت در آسیای صغیر بررسی کردیم؛ و براستی که چه سخنان قابل تأمّلی! اما عیسی از طریق روحالقدس پیامهایی نیز به چهار جماعت دیگر یعنی طیاتیرا، ساردِس، فیلادِلفیه، و لاَوُدِکیه داد که در مقالهٔ بعدی بررسی خواهیم کرد.
چگونه پاسخ میدهی؟
• چرا باید به آنچه مسیح به هفت جماعت میگوید گوش دهیم؟
• چگونه میتوانیم محبت نخستین را به جماعت بازگردانیم؟
• مسیحیان تنگدست اِسْمِیرنای باستان از چه لحاظ ثروتمند و غنی بودند؟
• با تعمّق بر اوضاع جماعت پَرغامُس باید چه دیدی نسبت به ارتداد داشته باشیم؟
[نقشه در صفحهٔ ۸]
(برای دیدن شکل صحیح به نشریه رجوع شود)
یونان
آسیای صغیر
اِسْمِیرنا
اَفَسُس
پَرغامُس
طیاتیرا
ساردِس
فیلادِلفیه
لاَوُدِکیه
[تصویر در صفحهٔ ۱۰]
«گروهی عظیم» در بهشت زمینی زندگی خواهند کرد
[تصاویر در صفحهٔ ۱۱]
مسیحیانی که با تحمّل زجر و شکنجه بر جهان غالب آمدند