فصل ۹۴
نیاز مبرم به دعا و تواضع
مَثَل بیوهزن مُصر
مَثَل فَریسی و خراجگیر
عیسی احتمالاً در سامره یا در جلیل بود. او میخواست که بار دیگر بر اهمیت پشتکار و پافشاری در دعا تأکید کند. او پیش از این در این مورد مَثَلی بیان کرده بود. (لوقا ۱۱:۵-۱۳) این بار این مطلب را با مَثَلی دیگر عنوان کرد و گفت:
«در شهری قاضیای بود که نه از خدا ترسی داشت و نه مردم برایش اهمیتی داشتند. در آن شهر بیوهزنی نیز بود که پیوسته نزد آن قاضی میرفت و میگفت: ‹به داد من برس و بین من و مدعیام منصفانه قضاوت کن.› قاضی تا مدتی نمیخواست به کار او رسیدگی کند، اما سرانجام به خود گفت: ‹هرچند که من نه از خدا میترسم و نه مردم برایم اهمیتی دارند، اما چون این بیوهزن پیوسته مزاحم من میشود، کاری میکنم که به حق خود برسد، مبادا مدام بیاید و جانم را به تنگ آورد.›»—لوقا ۱۸:۲-۵.
عیسی درسی را که از بیان این مَثَل مد نظر داشت، چنین عنوان کرد: «بشنوید که این قاضی، با این که عادل نبود، چه گفت! پس آیا خدا به داد برگزیدگان خود که شب و روز نزد او فریاد برمیآورند، نخواهد رسید؟ آیا با آنان بردبار نیز نخواهد بود؟» (لوقا ۱۸:۶، ۷) پس عیسی میخواست به چه جنبهای از شخصیت پدرش اشاره کند؟
یقیناً منظور عیسی آن نبود که یَهُوَه خدا وجه اشتراکی با آن قاضی ناعادل دارد. عیسی در مَثَل خود در واقع به وجه تمایز آنان اشاره کرد و نشان داد که اگر حتی قاضیای ناعادل به خاطر پافشاری یک شخص به کار او رسیدگی میکند، میتوان یقین داشت که یَهُوَه قطعاً چنین خواهد کرد. او عادل و نیکوست و اگر خادمانش دست از دعا نکشند، دعای آنان را مستجاب خواهد کرد. این امر را از آنچه عیسی در ادامه به آن اشاره کرد میتوان دید. او گفت: «به شما میگویم که [خدا] سریعاً به داد ایشان خواهد رسید.»—لوقا ۱۸:۸.
در جامعه اغلب به انسانهای مستمند و حقیر اجحاف میشود، در حالی که به ثروتمندان و اشخاص با نفوذ حرمت و احترام گذاشته میشود. اما یَهُوَه خدا چنین نمیکند. او عادل است و در زمان مناسب، ترتیبی خواهد داد تا شریران به سزای اعمال خود برسند و خادمانش به حیات جاودان دست یابند.
چه کسی ایمانی همچون ایمان آن بیوهزن دارد؟ بهراستی چه تعداد از مردم روی زمین واقعاً ایمان دارند که خدا «سریعاً به داد ایشان خواهد رسید»؟ عیسی کمی پس از آن که به موضوع پافشاری در دعا پرداخت، به ایمان داشتن به قدرت دعا اشاره کرد و گفت: «هنگامی که پسر انسان بیاید، آیا واقعاً چنین ایمانی بر روی زمین خواهد یافت؟» (لوقا ۱۸:۸) این سخن عیسی بر این دلالت داشت که هنگام آمدن مسیح، شمار کسانی که چنین ایمانی دارند، احتمالاً چندان زیاد نخواهد بود.
برخی از شنوندگان عیسی به ایمان خود میبالیدند. آنان دیگران را خوار میشمردند، اما خود یقین داشتند که درستکارند. عیسی خطاب به آنان این مَثَل را آورد:
«دو مرد برای دعا کردن به معبد رفتند؛ یکی فَریسی و دیگری خراجگیر. فَریسی ایستاد و با خود چنین دعا کرد: ‹ای خدا، تو را شکر میکنم که مثل مردم دیگر، اخاذ، بدکار و زناکار نیستم، خصوصاً مانند این خراجگیر. دو بار در هفته روزه میگیرم و یکدهم از هرچه به دست میآورم، میدهم.›»—لوقا ۱۸:۱۰-۱۲.
فَریسیان به این معروف بودند که در جمع دیگران به درستکاری خود میبالند. آنان در واقع میخواستند دیگران را تحت تأثیر قرار دهند. فَریسیان بهویژه دوشنبه و پنجشنبه را برای روزه گرفتن تعیین کرده بودند. این همان روزهایی بود که بازارهای شهر شلوغ بود و آنان میتوانستند خود را در چشمان بسیاری روزهدار نشان دهند. به علاوه، فَریسیان با وسواس تمام، حتی یکدهم چیزهایی جزئی همچون سبزیجات را میدادند. (لوقا ۱۱:۴۲) آنان چند ماه پیش از آن، انزجار خود را از مردم عامی چنین نشان داده بودند: «این مردمی که شریعت را [مطابق تفسیر فَریسیان] نمیدانند، مردمی لعنتشدهاند.»—یوحنا ۷:۴۹.
عیسی مَثَل خود را چنین ادامه داد: «اما خراجگیر دور ایستاد و حتی نخواست چشمان خود را به سوی آسمان بلند کند. او بر سینه میزد و میگفت: ‹ای خدا، به منِ گناهکار رحم کن.›» آری، آن خراجگیر با فروتنی به خطاکار بودن خود اذعان میکرد. پس عیسی چنین نتیجهگیری کرد: «به شما میگویم، این مرد وقتی از آنجا به خانه رفت، درستکارتر از آن فَریسی شمرده شد؛ زیرا هر که خود را برافرازد، خوار خواهد شد و هر که خود را فروتن سازد، سرافراز خواهد گشت.»—لوقا ۱۸:۱۳، ۱۴.
عیسی به این طریق تأکید کرد که باید متواضع بود. این پند برای شاگردانش بسیار مفید بود؛ زیرا در جامعهای بزرگ شده بودند که در آن فَریسیانِ زاهدنما بر رتبه و مقام تأکید بسیار میکردند. البته باید گفت که این پند عیسی برای همهٔ پیروانش مفید است.