ابراهیم، نمونهٔ ایمان
‹[ابراهیم] همهٔ [کسانی] را که ایمان آورند پدر میباشد.›— رومیان ۴:۱۱.
۱، ۲. الف) کدام ویژگی ابراهیم نزد مسیحیان امروز معروف است؟ ب) چرا ابراهیم ‹پدر همهٔ [کسانی] که ایمان آورند› خوانده شده است؟
او نبی، تاجر، رهبر، و جدّ امّتی عظیم بود. با این حال، در نظر مسیحیان امروز بارزترین ویژگیاش ایمان تزلزلناپذیر وی بود که به سبب آن خدا او را دوست خود نامید. (اِشَعْیا ۴۱:۸؛ یعقوب ۲:۲۳) نام او ابراهیم بود و کتاب مقدّس او را ‹پدر همهٔ [کسانی] که ایمان آورند› خوانده است. — رومیان ۴:۱۱.
۲ البتّه پیش از ابراهیم نیز مردانِ باایمانی همچون هابیل، خَنُوخ، و نوح بودهاند. با این حال، یَهُوَه عهد خویش مبنی بر برکت دادن امّتهای زمین را با ابراهیم بست. (پیدایش ۲۲:۱۸) بدین ترتیب، وی به طور مستعار پدر تمام کسانی که به ذریّت موعود ایمان نشان دادند شد. (غَلاطیان ۳:۸، ۹) ما نیز میتوانیم او را پدر خود تلقّی کنیم زیرا ایمانش براستی سرمشق ماست. زندگی ابراهیم را میتوان تجلّی راستین ایمان خواند زیرا مملو از آزمایشات ایمان بود. ابراهیم حتّی مدّتها پیش از بزرگترین آزمون زندگیاش یعنی اطاعت از امر خدا مبنی بر قربانی کردن پسر خویش اِسحاق، ایمان خود را با آزمایشات کوچکتر به اثبات رسانید. (پیدایش ۲۲:۱، ۲) اکنون میخواهیم چند نمونه از آزمونهای ایمان ابراهیم را از نظر بگذرانیم و ببینیم چه درسهایی میتوانیم از آنها بیاموزیم.
فرمان خروج از اُور
۳. کتاب مقدّس در مورد پیشینهٔ اَبرام چه میگوید؟
۳ کتاب مقدّس در پیدایش ۱۱:۲۶ نخستین بار به اَبرام (که بعدها ابراهیم نام گرفت) اشاره میکند و میگوید: «تارَح هفتاد سال بزیست، و اَبرام و ناحُور و هاران را آورد.» اَبرام از نوادگان سامِ خداترس بود. (پیدایش ۱۱:۱۰-۲۴) بر طبق پیدایش ۱۱:۳۱ اَبرام همراه خانوادهٔ خود در «اور کلدانیان» که در آن زمان شهری غنی واقع در شرق رودخانهٔ فرات بود میزیست.a این نکته بر ما مُبَرهَن میسازد که او چادرنشین بزرگ نشده بود بلکه زادگاه وی شهری بود با بسیاری امکانات رفاهی. در بازار شهر اور مایحتاج زندگی بوفور یافت میشد و حاشیهٔ خیابانهای شهر را خانههای بزرگ چهاردهاطاقه با سیستم لولهکشی داخلی احاطه کرده بودند.
۴. الف) شهر اور برای پرستندگان خدای حقیقی چه مشکلاتی به وجود میآورد؟ ب) اَبرام چگونه به یَهُوَه ایمان آورد؟
۴ اور با تمام امکانات رفاهیاش، مشکلاتی برای کسانی که خواهان پرستش خدای حقیقی بودند فراهم میکرد. شهر غرق در بتپرستی و خرافات بود. ساختار و چهرهٔ شهر اور تحت تأثیر برج زیگورات که برای گرامیداشت نانا، الٰههٔ ماه، بنا شده بود قرار داشت. بیشک دیگران و حتّی خویشاوندان ابرام او را زیر فشار قرار میدادند که تن به چنین عبادات گناهآلودی بدهد. طبق روایات یهودی پدر اَبرام، تارَح نیز بتساز بوده است. (یوشَع ۲۴:۲، ۱۴، ۱۵) به هر حال آنچه که مسلّم است، اَبرام در مناسک پرستش کاذب شرکت نمیجسته است. سام، جدّ اَبرام در آن زمان هنوز در حیات بود و بیشک معارف خویش در خصوص خدای حقیقی را با وی در میان میگذاشت. بدین گونه اَبرام نه به نانا، بلکه به یَهُوَه ایمان آورد! — غَلاطیان ۳:۶.
آزمایش ایمان
۵. وقتی اَبرام هنوز در اور بود خدا چه فرمان و وعدهای به او داد؟
۵ بزودی ایمان اَبرام آزموده میشد. خدا به وی ظاهر شد و فرمود: «از ولایت خود، و از مولد خویش و از خانهٔ پدر خود بسوی زمینی که به تو نشان دهم بیرون شو، و از تو امّتی عظیم پیدا کنم و تو را برکت دهم، و نام تو را بزرگ سازم، و تو برکت خواهی بود. و برکت دهم به آنانی که تو را مبارک خوانند، و لعنت کنم به آنکه تو را ملعون خواند. و از تو جمیع قبایل جهان برکت خواهند یافت.» — پیدایش ۱۲:۱-۳.
۶. چرا ترک اور برای اَبرام مستلزم ایمانی قوی بود؟
۶ اَبرام سالخورده بود و اولادی نداشت. پس چگونه از او «امّتی عظیم» به وجود میآمد؟ و اصلاً آن سرزمینی که قرار بود به آن برود کجا بود؟ در آن موقع خدا به این جزئیات اشاره نکرد. از این رو، ترک اور و رفاهیّات آن شهر مستلزم ایمانی قوی بود. کتاب «خانواده، مهر و کتاب مقدّس» (انگل.) در مورد دوران باستان چنین میگوید: «سختترین تنبیه برای عضوی از خانواده که خطا یا جرمی بزرگ مرتکب شده بود اخراج و محروم ساختن وی از ‹عضویّت› خانواده بود. . . . به همین سبب برای ابراهیم اطاعت از فرمان الٰهی و ترک موطن و خویشاوندانش، نشانگر اطاعتی بیچونوچرا و فوقالعاده و توکّلش به خدا بود.»
۷. امروزه مسیحیان با چه آزمایشاتی مشابه آزمایشات اَبرام روبرو میباشند؟
۷ امروزه ما مسیحیان نیز ممکن است با آزمایشات مشابهی روبرو شویم. چه بسا همچون اَبرام تحت فشار قرار گیریم تا امور مادّی را بر امور تئوکراتیک ارجح دهیم. (۱یوحنّا ۲:۱۶) ممکن است با مخالفت اعضای بیایمان خانوادهمان، منجمله اخراجشدگان که احتمالاً سعی دارند ما را به معاشرتهای ناسالم وسوسه کنند روبرو باشیم. (متّیٰ ۱۰:۳۴-۳۶؛ ۱قُرِنتیان ۵:۱۱-۱۳؛ ۱۵:۳۳) بدین ترتیب اَبرام نمونهای نیکو برای ما قرار داد. او به دوستی با خدا بیش از هر چیز دیگری حتّی روابط خویشاوندی اولویّت میداد. وی نمیدانست وعدههای خدا دقیقاً چگونه، چه موقع، و در کجا به تحقّق میرسند. با این احوال، مایل بود زندگی خود را بر شالودهٔ وعدههای الٰهی بنا کند. چه نمونهٔ تشویقآمیزی! باشد که ما نیز همواره به ملکوت اولویّت دهیم. — متّیٰ ۶:۳۳.
۸. ایمان اَبرام چه تأثیری بر خویشاوندان نزدیک وی گذاشت، و مسیحیان از اَبرام چه میآموزند؟
۸ آیا خویشاوندان نزدیک اَبرام نیز ایمان آوردند؟ ظاهراً ایمان و اعتقاد راسخ اَبرام تأثیر بسزایی بر آنان گذاشت، زیرا سارای، همسر اَبرام همچنین لوط، برادرزادهٔ یتیم وی بر آن شدند تا از فرمان الٰهی اطاعت کرده اور را ترک کنند. بعدها ناحُور، برادر اَبرام، و شماری چند از خویشاوندان وی نیز به حَرّان نقل مکان کردند و به پرستش یَهُوَه پرداختند. (پیدایش ۲۴:۱-۴، ۱۰، ۳۱؛ ۲۷:۴۳؛ ۲۹:۴، ۵) حتّی تارَح، پدر اَبرام نیز موافقت کرد تا با پسر خود زندگی کند. به همین خاطر است که کتاب مقدّس راجع به سفر ایشان به کنعان از تارَح تلویحاً به عنوان رئیس خانواده یاد میکند. (پیدایش ۱۱:۳۱) ما هم چنانچه با درایت به خویشاوندان خود شهادت دهیم ممکن است به موفقیّتهایی نایل شویم .
۹. اَبرام پیش از سفر خود میبایست چه تدارکاتی را میدید، و چرا مستلزم ازخودگذشتگی بود؟
۹ اَبرام پیش از سفر خود میبایست کارهای زیادی انجام میداد؛ اموال و املاک خود را به فروش میرساند و چادر، شتر، خوراک، و ابزار لازم را خریداری میکرد. مسلّماً چنین شتابان بار سفر بستن با ضرر مالی همراه میبود، امّا اطاعت از یَهُوَه او را خرسند میساخت. روزی که تمام تدارکات سفر دیده شد و کاروان ابراهیم در بیرون دیوارهای شهر اور آمادهٔ سفر بود بیشک روزی بسیار مهم و تاریخی بوده است. کاروان در امتداد انحنای رود فرات راه شمال غربی را در پیش گرفت. پس از هفتهها و پیمودن مسافت ۱۰۰۰ کیلومتر به حَرّان شهری در ناحیهٔ شمالی بینالنهرین که در زُمرهٔ کاروانسراهای مهم محسوب میشد رسید.
۱۰، ۱۱. الف) ابراهیم احتمالاً به چه دلیل برای مدّتی در حَرّان ماند؟ ب) چه چیزی مسیحیانی را که از والدین سالخوردهٔ خود نگهداری میکنند دلگرمی میدهد؟
۱۰ اَبرام احتمالاً با نظر به ضعف و کهولت پدرش، تارَح، در حَرّان مسکن گزید. (لاویان ۱۹:۳۲) امروزه نیز بسیاری از مسیحیان این امکان را مییابند که از والدین سالخورده یا مریض خود نگهداری کنند. برخی حتّی مجبور میشوند برای این منظور تغییراتی در برنامهٔ زندگی خود به وجود آورند. اینان میتوانند اطمینان داشته باشند که ازخودگذشتگیشان «در حضور خدا نیکو و پسندیده است.» — ۱تیموتاؤس ۵:۴.
۱۱ سالها سپری شد. «مدّت زندگانی تارَح، دویست و پنج سال بود، و تارَح در حَرّان مرد.» مسلّماً داغ فوت پدر، اَبرام را عزادار ساخته بود، امّا پس از دوران عزاداری بلافاصله رخت سفر بست. «اَبرام هفتاد و پنج ساله بود، هنگامی که از حَرّان بیرون آمد. و اَبرام زن خود سارای، و برادرزادهٔ خود لوط، و همهٔ اموال اندوختهٔ خود را با اشخاصی که در حَرّان پیدا کرده بودند، برداشته، به عزیمت زمین کنعان بیرون شدند» — پیدایش ۱۱:۳۲؛ ۱۲:۴، ۵.
۱۲. اَبرام طی اقامتش در حَرّان چه میکرد؟
۱۲ جالب توجه است که اَبرام طی اقامتش در حَرّان ‹اموالی اندوخته بود.› وی اگرچه هنگام عزیمتش از اور متحمّل ضررهایی شد، لیکن هنگام ترک حَرّان مردی دولتمند بود. واضح است که خدا او را برکت داده بود. (جامعه ۵:۱۹) البتّه خدا به همهٔ پرستندگان خود وعدهٔ اموال و دارایی نداده است، امّا به وعدهٔ خود در خصوص رفع نیازهای کسانی که ‹خانه یا برادران یا خواهران› خود را به جهت ملکوت ترک میکنند وفا خواهد کرد. (مَرقُس ۱۰:۲۹، ۳۰) اَبرام همچنین در حَرّان ‹اشخاص› یعنی شمار زیادی خادم پیدا کرده بود. در ترگوم اورشلیم که ترجمهای تفسیری به زبان کلدانی از متون عبرانی کتاب مقدّس میباشد آمده است که اَبرام ‹تبلیغ مذهبی میکرد.› (پیدایش ۱۸:۱۹) آیا ایمانت تو را نیز برمیانگیزد تا به همسایگان، همکاران، و همکلاسیهایت بشارت دهی؟ اَبرام، طی اقامت خود در حَرّان، فرمان خدا را فراموش نکرد و از وقت خود به نحو ثمربخشی استفاده نمود. امّا هنگامی که دوران اقامت اَبرام در حَرّان به سر آمد، «چنانکه خداوند بدو فرموده بود، روانه شد.» — پیدایش ۱۲:۴.
عبور از فرات
۱۳. اَبرام در چه تاریخی از رودخانهٔ فرات عبور کرد، و اهمیّت این موضوع در چیست؟
۱۳ بار دیگر اَبرام میبایست راهی سفر میشد. کاروان حَرّان را پشت سر گذاشت و به سوی غرب حدود ۹۰ کیلومتر پیش رفت. احتمالاً اتراقگاه اَبرام در کرانهٔ فرات همان محلّی بود که در طرف دیگر آن در دوران باستان مرکز بازرگانی کَرْکَمیش قرار داشت. آن یکی از نقاط اصلی برای عبور کاروانها از رودخانه به شمار میرفت.b در چه تاریخی کاروان اَبرام از رودخانه عبور کرد؟ طبق کتاب مقدّس در ۱۴ نیسان سال ۱۵۱۳ ق.د.م. یعنی درست ۴۳۰ سال قبل از خروج یهودیان از مصر. در خروج ۱۲:۴۱ آمده است: «بعد از انقضای چهار صد و سی سال در همان روز به وقوع پیوست که جمیع لشکرهای خدا از زمین مصر بیرون رفتند.» احتمالاً عهد ابراهیمی در ۱۴ نیسان سال ۱۹۴۳ ق. د. م، زمانی که اَبرام مطیعانه از رودخانهٔ فرات عبور کرد به مورد اجرا قرار گرفت.
۱۴. الف) اَبرام با چشم ایمان چه چیزی را میتوانست ببیند؟ ب) امروزه امّت خدا از چه سعادت والاتری نسبت به اَبرام برخوردار است؟
۱۴ اگرچه اَبرام شهری پررونق و غنی را ترک کرده بود، اکنون میتوانست «شهری با بنیاد» یعنی حکومتی عادل بر بشر را در ذهن خود تجسّم کند. (عبرانیان ۱۱:۱۰) آری، اَبرام با همان اطلاعات مختصر شروع به درک طرحی از مقصود الٰهی در خصوص بازخرید بشر فانی کرد. امروزه، ما در مقایسه با اَبرام از سعادت درک عمیقتری از مقاصد خدا برخورداریم. (امثال ۴:۱۸) آن ‹شهر› یا حکومت ملکوتی که اَبرام امید آمدن آن را داشت اکنون واقعیّت یافته و از سال ۱۹۱۴ در آسمان برقرار شده است. پس آیا نباید با اعمال خود ایمانمان را ثابت کنیم و به یَهُوَه توکّل کامل داشته باشیم؟
اقامتی موقت در سرزمین موعود شروع میشود
۱۵، ۱۶. الف) چرا بنا نمودن مذبح برای اَبرام عملی متهوّرانه بود؟ ب) مسیحیان امروز چگونه میتوانند مانند اَبرام از خود شجاعت نشان دهند؟
۱۵ در پیدایش ۱۲:۵، ۶ میخوانیم: «به زمین کنعان داخل شدند. و اَبرام در زمین میگشت تا مکان شِکیم تا بلوطستان موره.» شِکیم در ۵۰ کیلومتری شمال اورشلیم در درهای حاصلخیز واقع بود، و با این که «در آنوقت کنعانیان در آن زمین بودند» از آن به عنوان «بهشت سرزمین موعود» یاد شده است. کنعانیان مردمی منحرف و فاسد بودند و اَبرام میبایست سخت میکوشید تا خانوادهٔ خود را از تأثیرات فاسد ایشان محافظت کند. — خروج ۳۴:۱۱-۱۶.
۱۶ برای دوّمین بار «خداوند بر اَبرام ظاهر شده، گفت: ‹به ذریّت تو این زمین را میبخشم.› » چه پیام شگفتانگیزی! اَبرام میبایست ایمان قویای میداشت تا از چیزی شاد گردد که تنها نوادگانش از آن بهرهمند میشدند. ولی او به شکرانهٔ آن پیام «مذبحی برای خداوند که بر وی ظاهر شد، بنا نمود.» (پیدایش ۱۲:۷) یک محقق کتاب مقدّس در این خصوص چنین اظهار نظر میکند: «بنا کردن مذبحی در آن زمین در واقع عُرفی محسوب میشد برای تملّک بر شالودهٔ حقّی که ایمانش آن را محفوظ میداشت.» به علاوه، ساختن چنین مذبحی عملی متهوّرانه بود. آن مذبح بدون شک به همان صورتی ساخته شده بود که در قانون شریعت آمده است یعنی از سنگهایی به شکل طبیعی و تراشنخورده. (خروج ۲۰:۲۴، ۲۵) بدین ترتیب، از حیث شکل و ظاهر با مذابحی که کنعانیان بنا میکردند تفاوتی فاحش داشت. اَبرام با این عمل در واقع موضع قاطع خویش را به عنوان پرستندهٔ خدای حقیقی یَهُوَه در ملأ عام اعلام میداشت و خود را در معرض بدخواهیها و احتمالاً خطرات جانی قرار میداد. حال ما چطور؟ آیا بعضی از ما — بویژه جوانان — از این که خود را به همسایگان یا همکلاسیهای خود پرستندهٔ یَهُوَه معرفی کنیم طفره میرویم؟ باشد که شجاعت اَبرام ما را نیز ترغیب کند تا به خادم یَهُوَه بودن افتخار کنیم!
۱۷. اَبرام چگونه نشان داد که واعظ نام خدا است، و این موضوع چه وظیفهای را به یاد مسیحیان میآورد؟
۱۷ اَبرام به هر کجا که میرفت به پرستش یَهُوَه اولویّت میداد. ‹از آنجا به کوهی که بطرف شرقی بیتئیل است، کوچ کرده، خیمهٔ خود را برپا نمود. و بیتئیل بطرف غربی و عای بطرف شرقی آن بود. و در آنجا مذبحی برای خداوند بنا نمود و نام یَهُوَه را خواند.› (پیدایش ۱۲:۸) عبارت عبریای که ‹خواندن نام یَهُوَه› ترجمه شده است همچنین به معنی اعلام یا موعظهٔ نام یَهُوَه میباشد. بدون شک اَبرام با شجاعت نام یَهُوَه را در میان همسایگان کنعانی خود اعلام میکرد. (پیدایش ۱۴:۲۲-۲۴) این کار وی وظیفهٔ مسیحیمان را یعنی تا آنجایی که ممکن است در میان مردم ‹به اسم او معترف شویم› یادآوری میکند. — عبرانیان ۱۳:۱۵؛ رومیان ۱۰:۱۰.
۱۸. رابطهٔ اَبرام با سکنهٔ کنعان چگونه بود؟
۱۸ اَبرام مدّت محدودی در هر مکان اسکان گزید. او «با توقفهای پی در پی به سمت جنوب کنعان کوچ کرد» یعنی به ناحیهٔ نیمهبیابانی و خشک جنوب کوههای یهودا که به نِگِب معروف بود. (پیدایش ۱۲:۹ ترجمهٔ تفسیری) اَبرام و خانوادهاش در خِلال کوچ کردن به هر منطقهٔ جدیدی که پا میگذاشتند خود را به عنوان پرستندگان یَهُوَه تثبیت و به عموم ‹اقرار میکردند که بر روی زمین، بیگانه و غریب میباشند.› (عبرانیان ۱۱:۱۳) در عین حال سعی میکردند زیاد به همسایگان بتپرست خود نزدیک نشوند. مسیحیان امروز نیز میباید ‹از این جهان نباشند.› (یوحنّا ۱۷:۱۶) ما نیز در ضمن اینکه با همسایگان و همکاران خود با مهربانی و حفظ ادب برخورد میکنیم مواظبیم تا تحت تأثیر رفتاری که انعکاس روح این دنیای بیگانه با خداست قرار نگیریم. — اَفَسُسیان ۲:۲، ۳.
۱۹. الف) زندگی چادرنشینی چه دشواریهایی برای اَبرام و سارای به همراه داشت؟ ب) چه چیزی در انتظار اَبرام بود؟
۱۹ بیشک عادت کردن به زندگی سخت چادرنشینی برای اَبرام و سارای آسان نبوده است. آنان به جای آن که در بازارهای پررونق شهر اور مواد غذایی خریداری کنند میبایست از فرآوردههایی که از رمههایشان به دست میآوردند تغذیه میکردند؛ و به جای به سر بردن در خانهای محکم میبایست در چادر به سر میبردند. (عبرانیان ۱۱:۹) اَبرام در طی روز کارهای بسیاری چون رسیدگی به رمهها و سرپرستی خادمانش را بر عهده داشت. سارای نیز مسلّماً عهدهدار کارهایی بود که به طور سُنتی به دست زنان صورت میگرفت؛ همچون ورزیدن خمیر، پختن نان، ریستن پشم، و دوختن لباس. (پیدایش ۱۸:۶، ۷؛ ۲پادشاهان ۲۳:۷؛ امثال ۳۱:۱۹؛ حِزْقِیال ۱۳:۱۸) هنوز آزمایشات دیگری در پیش بود. بزودی اَبرام و اهل خانهاش با موقعیّتی روبرو میشدند که زندگیشان را به مخاطره میانداخت! آیا ایمان اَبرام آنقدر قوی میبود که بتواند بر آن مشکلات غلبه یابد؟
[پاورقیها]
a گرچه اکنون رودخانهٔ فرات از فاصلهٔ حدود ۱۶ کیلومتری شرق ناحیهای که سابقاً شهر اور واقع بود میگذرد بر طبق برخی شواهد این رودخانه در دوران باستان از ضلع غربی شهر عبور میکرده است. از این رو، بعدها در مورد اَبرام گفته شد که «از آن طرف نهر [فرات]» آمد. — یوشَع ۲۴:۳.
b قرنها بعد آشورنصیرپال دوّم، پادشاه آشور، نزدیک کَرْکَمیش از قایق برای عبور از رود فرات استفاده کرد. کتاب مقدّس راجع به این که آیا اَبرام نیز برای این منظور قایق درست کرده و یا کاروان او با پای پیاده از رودخانه عبور کرده است توضیحی نداده است .
آیا توجه کردی؟
• چرا اَبرام ‹پدر همهٔ [کسانی] که ایمان میآورند› خوانده شد؟
• چرا ترک اورِ کلدانیان برای اَبرام مستلزم ایمانی قوی بود؟
• اَبرام چگونه نشان داد که به پرستش یَهُوَه اولویّت میدهد؟
[نقشه در صفحهٔ ۱۰]
برای دیدن شکل صحیح به نشریه رجوع شود)
سفرهای ابراهیم
اور
حَرّان
کَرْکَمیش
کنعان
دریای بزرگ
[سطر اعتبار]
Est. and Survey of Israel (Near Eastern History) Based on a map copyrighted by Pictorial Archive
[تصویر در صفحهٔ ۹]
اَبرام میبایست ایمانی قوی میداشت که شهر اور را با تمام امکانات رفاهی آن ترک کند
[تصویر در صفحهٔ ۱۲]
اَبرام و اهل خانهاش با زندگی چادرنشینی به عموم ‹اقرار کردند که بر روی زمین، بیگانه و غریب میباشند›