یَهُوَه خدای عهدهاست
«با خاندان اسرائیل و خاندان یهودا عهد تازهٔ خواهم بست.»—ارمیا ۳۱:۳۱.
۱، ۲. الف) عیسی چه مراسمی را در شب ۱۴ نیسان ۳۳ د.م. بنیان نهاد؟ ب) عیسی در مورد مرگ خود به چه عهدی اشاره کرد؟
شب ۱۴ نیسانِ سالِ ۳۳ د.م.، عیسی فِصح را با ۱۲ رسول خود جشن گرفت. از آنجایی که میدانست این شام آخر وی با ایشان میباشد و بزودی به دست دشمنانش کشته خواهد شد، فرصت را غنیمت شمرده، برای نزدیکترین شاگردانش به توجیه بسیاری مسائل مهم پرداخت.—یوحنا ۱۳:۱–۱۷:۲۶.
۲ در همین زمان بود که عیسی پس از مرخص کردن یهودای اَسخَریوطی، تنها عید مذهبی مسیحیان، یعنی یادبود مرگ خویش را بنیان گذاشت. گزارشی در این باره چنین میگوید: «و چون ایشان غذا میخوردند عیسی نانرا گرفته برکت داد و پاره کرده بشاگردان داد و گفت، بگیرید و بخورید اینست بدن من. و پیاله را گرفته شکر نمود و بدیشان داده گفت، همهٔ شما ازین بنوشید زیرا که اینست خون من در عهد جدید که در راه بسیاری بجهة آمرزش گناهان ریخته میشود.» (متی ۲۶:۲۶-۲۸) پیروان عیسی میبایست یادبود مرگ وی را در نهایت سادگی و شأن تمام برگزار میکردند. همچنین عیسی به عهدی اشاره کرد که به مرگ وی مربوط میشد. در گزارش لوقا، این عهد «عهد جدید» نام گرفته است.—لوقا ۲۲:۲۰.
۳. چه سؤالاتی در مورد عهد جدید مطرح است؟
۳ عهد جدید چیست؟ آیا بیان عهد جدید، به مفهوم وجودِ عهدی قدیمی نیز است؟ آیا عهدهای دیگری را نیز شامل میشود؟ این سؤالات بسیار درخور توجه هستند، زیرا عیسی گفت خونی که در عهد است باید «بجهة آمرزش گناهان» ریخته شود. همهٔ ما شدیداً به چنین آمرزشی نیاز داریم.—رومیان ۳:۲۳.
عهدی با ابراهیم
۴. چه وعدهای در زمان باستان ما را در درک عهد جدید یاری میکند؟
۴ برای درک مفهوم عهد جدید، میباید دفتر زمان را به عقب ورق بزنیم، به حدود ۲۰۰۰ سال پیش از خدمت زمینی عیسی، زمانی که تارَح با خانوادهٔ خود—که از آن جمله بودند اَبْرام (سپس به ابراهیم مسمی شد) و همسر اَبْرام، سارای (بعد سارَه نام گرفت)—از اُور، شهر غنی و ثروتمند کلدانیان، به حَران در شمال بینالنهرین نقل مکان کردند. آنان تا مرگ تارَح در آنجا ماندند. سپس، ابراهیمِ ۷۵ ساله به فرمان یَهُوَه، از رود فرات گذشته، به سمت جنوبِ غربی راهی سرزمین کنعان شد و در آنجا زندگی چادرنشینی را آغاز کرد. (پیدایش ۱۱:۳۱–۱۲:۱، ۴، ۵؛ اعمال ۷:۲-۵) این سفر در سال ۱۹۴۳ ق.د.م. صورت گرفت. زمانی که ابراهیم هنوز در حَران بود، یَهُوَه به وی گفت: «از تو امّتی عظیم پیدا کنم و ترا برکت دهم و نام ترا بزرگ سازم و تو برکت خواهی بود. و برکت دهم بآنانیکه ترا مبارک خوانند و لعنت کنم بآنکه ترا ملعون خواند.» هنگامی که ابراهیم به خاک کنعان رسید، یَهُوَه به سخنانش افزوده گفت: «بذریّت تو این زمین را میبخشم.»—پیدایش ۱۲:۲، ۳، ۷.
۵. وعدهٔ یَهُوَه به ابراهیم به چه نبوت تاریخیی مربوط میشود؟
۵ وعدهای که به ابراهیم داده شد به یکی دیگر از وعدههای یَهُوَه مربوط بود. آری، این وعده ابراهیم را در تاریخِ بشری شخصیتی اساسی ساخت، حلقهای از زنجیر تحققِ اولین نبوت ثبتشده در عالم. پس از گناه آدم و حَوّا در باغ عدن، یَهُوَه حکم داوری ایشان را اعلام کرد و همان موقع به شیطان، که حَوّا را اغوا کرده بود، گفت: «عداوت در میان تو و زن و در میان ذریّت تو و ذریّت وی میگذارم او سر ترا خواهد کوبید و تو پاشنهٔ ویرا خواهی کوبید.» (پیدایش ۳:۱۵) عهد یَهُوَه با ابراهیم نشان میداد که ذریتی که اَعمال شیطان را باطل خواهد کرد از دودمان ابراهیم پاتریاخ خواهد آمد.
۶. الف) یَهُوَه از طریق چه کسی وعدهٔ خود را به ابراهیم زنده نگاه داشت؟ ب) عهد ابراهیمی چیست؟
۶ از آنجا که در وعدهٔ یَهُوَه سخن از ذریت بود، ابراهیم به پسری نیاز داشت تا بوسیلهٔ وی آن ذریت بوجود آید. لکن، او و سارَه هر دو سالخورده شده، هنوز بی اولاد بودند. سپس، یَهُوَه ایشان را برکت داده، با معجزهای قدرت تولید فرزند را در هر دو زنده ساخت، و سارَه برای ابراهیم پسری بدنیا آورد که اسحاق نامیده شد، بدین ترتیب یَهُوَه وعدهٔ ذریت را زنده نگاه داشت. (پیدایش ۱۷:۱۵-۱۷؛ ۲۱:۱-۷) سالها بعد، یَهُوَه پس از آزمایش ابراهیم—حتی تا بدانجا که وی مایل به قربانی کردن پسر عزیز خود اسحاق بود—دوباره وعدهٔ خود را به او تکرار کرد: «هرآینه ترا برکت دهم و ذریّت ترا کثیر سازم مانند ستارگان آسمان و مثل ریگهائی که بر کنارهٔ دریاست و ذریّت تو دروازههای دشمنان خود را متصرّف خواهند شد. و از ذریّت تو جمیع امتّهای زمین برکت خواهند یافت چونکه قول مرا شنیدی.» (پیدایش ۲۲:۱۵-۱۸) این وعدهٔ بزرگ، اغلب به نام عهد ابراهیمی خوانده میشود، و به عهد جدید که بعد آمد مربوط میشود.
۷. چگونه ذریت ابراهیم شروع به فزونی کردند، و چه موقعیتی ایشان را سکنهٔ مصر گرداند؟
۷ پس از آن، اسحاق دارای دو پسر دوقلو شد، به نامهای عیسُو و یعقوب. یَهُوَه یعقوب را نیای ذریت موعود قرار داد. (پیدایش ۲۸:۱۰-۱۵؛ رومیان ۹:۱۰-۱۳) یعقوب ۱۲ پسر داشت. بوضوح زمان آن رسیده بود که ذریت ابراهیم فزونی یابد. وقتی پسران یعقوب بزرگ شدند، بسیاری از آنان که حال صاحب خانواده شده بودند به دلیل قحطی و گرسنگی بناچار راهی مصر گردیدند. با عنایت الهی، یوسف پسر یعقوب راه را برای سفر ایشان به مصر هموار ساخت. (پیدایش ۴۵:۵-۱۳؛ ۴۶:۲۶، ۲۷) پس از گذشت چند سال، قحطی از زمین کنعان رخت بربست. اما، خانوادهٔ یعقوب در مصر ماندند — نخست مهمان مصریان بودند، ولی بعد به بردهٔ ایشان تبدیل شدند. تنها در سال ۱۵۱۳ ق.د.م.، یعنی ۴۳۰ سال پس از آنکه ابراهیم از رود فرات گذشت، موسی نسل یعقوب را از مصر آزاد ساخت. (خروج ۱:۸-۱۴؛ ۱۲:۴۰، ۴۱؛ غلاطیان ۳:۱۶، ۱۷) یَهُوَه حالا در نظر داشت در مورد عهد خود با ابراهیم توجه خاصی مبذول بدارد.—خروج ۲:۲۴؛ ۶:۲-۵.
«عهد عتیق»
۸. یَهُوَه در کوه سینا با نوادگان یعقوب چه عهدی بست، و این عهد چه ارتباطی با عهد ابراهیمی دارد؟
۸ زمانی که یعقوب و پسرانش به مصر رفتند، البته خانوادهای گسترده بودند، اما هنگام ترک مصر به خیل عظیمی از طوایفی پرجمعیت تبدیل شده بودند. (خروج ۱:۵-۷؛ ۱۲:۳۷، ۳۸) پیش از آنکه یَهُوَه آنان را به زمین کنعان بیاورد، ایشان را به سمت جنوب، تا کوهپایهٔ حوریب (یا همان کوه سینا) در عربستان هدایت کرد. در آنجا با آنان عهدی بست. در مقایسه با «عهد جدید» این عهد «عهد عتیق» نام گرفت. (۲قرنتیان ۳:۱۴) یَهُوَه از طریق عهد عتیق، به صورت مجازی وعدهٔ خود را به ابراهیم وفا نمود.
۹. الف) چهار وعدهای که یَهُوَه در عهد ابراهیمی گنجانده بود کدامند؟ ب) عهد یَهُوَه با اسرائیل چه دورنمایی در مقابل ایشان قرار میداد، و با چه شرطی؟
۹ یَهُوَه عهد خود را به اسرائیل بدینسان شرح داد: «اکنون اگر آواز مرا فیالحقیقة بشنوید و عهد مرا نگاه دارید همانا خزانهٔ خاصّ من از جمیع قومها خواهید بود زیرا که تمامئ جهان از آن من است و شما برای من مملکت کَهَنَه و امّت مقّدس خواهید بود.» (خروج ۱۹:۵، ۶) یَهُوَه عهد کرده بود که ذریت ابراهیم (۱) به امتی عظیم مبدل خواهد شد، (۲) بر دشمنانش چیره خواهد گردید، (۳) زمین کنعان را به ارث خواهد برد، و (۴) طریق برکت امتها خواهد شد. اکنون یَهُوَه مکشوف ساخت که قوم خاص وی، اسرائیل، خود قادر خواهد بود به این برکات دست یابد و «مملکت کَهَنَه و امّت مقّدس» گردد، تنها اگر از فرامین وی پیروی کند. آیا اسرائیلیان مایل بودند در این عهد شرکت کنند؟ ایشان به یک زبان در جواب گفتند: «آنچه خداوند امر فرموده است خواهیم کرد.»—خروج ۱۹:۸.
۱۰. یَهُوَه چگونه از اسرائیلیان ملتی تشکیل داد، و از آنها چه انتظاری داشت؟
۱۰ بنابراین، یَهُوَه از اسرائیلیان مملکت یا ملتی تشکیل داد. او به آنان شریعتی ارزانی داشت که پرستش و زندگی مدنی ایشان را نظم میداد. یَهُوَه خیمهٔ اجتماع (بعدها، معبد اورشلیم) و کهانتی برای خدمتِ مقدس در آن خیمه برای ایشان فراهم ساخت. نگهداشتن این عهد به مفهوم اطاعت از شریعت یَهُوَه، و تنها پرستش وی بود. اولین قانون از ده فرمانی که رکن اساسی شریعت را تشکیل میدادند، بدین قرار بود: «من هستم یَهُوَه خدای تو که ترا از زمین مصر و از خانهٔ غلامی بیرون آوردم، ترا خدایان دیگر غیر از من نباشد.»—خروج ۲۰:۲، ۳.
برکاتی در نتیجهٔ عهد شریعت
۱۱، ۱۲. به چه طرقی وعدههای عهد عتیق بر اسرائیلیان واقع گشتند؟
۱۱ آیا وعدههای عهد شریعت بر اسرائیل واقع گردیدند؟ ببینیم آیا اسرائیل به «امّت مقّدس» مبدل شد؟ اسرائیلیان نیز از ابنای آدم، نتیجتاً گناهکار بودند. (رومیان ۵:۱۲) با این حال، از آنجا که تحت شریعت قرار داشتند، گذراندن قربانیها گناههای آنان را میپوشاند. در خصوص قربانیهای روز کفاره، یَهُوَه اظهار داشت: «زیرا که در آنروز، کفّاره برای تطهیر شما کرده خواهد شد و از جمیع گناهان خود بحضور خداوند [یَهُوَه] طاهر خواهید شد.» (لاویان ۱۶:۳۰) وفاداری اسرائیل، آنان را برای خدمت به یَهُوَه امتی مقدس میگرداند. لهذا، این وضعیت پاک، به اطاعت ایشان از شریعت، و تداوم در گذراندن قربانیها وابسته بود.
۱۲ آیا اسرائیل «مملکت کَهَنَه» شد؟ اسرائیل از همان آغاز، مملکت یا حکومتی به شمار میرفت که یَهُوَه پادشاه آسمانی آن بود. (اشعیا ۳۳:۲۲) سپس، عهد شریعت امکانِ داشتن پادشاهی انسانی را بدیشان داد، و از آن به بعد این پادشاهان به حکم نمایندگانی از طرف یَهُوَه در اورشلیم حکمرانی میکردند. (تثنیه ۱۷:۱۴-۱۸) اما، آیا اسرائیل مملکت کهنه بود؟ اسرائیل دارای کهانتی بود که در خیمهٔ اجتماع خدمت مقدس را به عهده داشت. خیمهٔ عبادت (سپس، معبد) هم برای اسرائیلیان و هم برای غیراسرائیلیان کانون پرستش پاک بود. قوم اسرائیل یگانه شاهراه حقیقت مکشوف برای بشر بود. (۲تواریخ ۶:۳۲، ۳۳؛ رومیان ۳:۱، ۲) نه فقط کاهنان لاوی، بلکه تمام اسرائیلیان وفادار، «شهود» یَهُوَه بودند. اسرائیل «بندهٔ» یَهُوَه بود و یَهُوَه این قوم را بوجود آورد تا ‹تسبیح وی را بخواند.› (اشعیا ۴۳:۱۰، ۲۱) بسیاری از غریبانِ افتادهدل و فروتن، قدرت یَهُوَه را که به نفع قوم خود استفاده میکرد دیده، جذب پرستش پاک گشتند. اینان سپس از نوکیشان شدند. (یوشع ۲:۹-۱۳) اما تنها یکی از اسباط این قوم برای خدمت کهانت مسح شده بود.
نوکیشان در اسرائیل
۱۳، ۱۴. الف) چرا میتوان گفت که نوکیشان در عهد شریعت شرکت نداشتند؟ ب) چگونه نوکیشان تحت عهد شریعت قرار گرفتند؟
۱۳ نوکیشان در چه مرتبهای قرار داشتند؟ هنگامی که یَهُوَه عهد خود را میبست، با اینکه ‹گروه مختلفهٔ بسیاری› حضور داشتند، آنرا فقط با اسرائیلیان بست. (خروج ۱۲:۳۸؛ ۱۹:۳، ۷، ۸) زمانی که نقد فدیه برای نخستزادگان اسرائیل محاسبه میشد، شمار نخستزادگان نوکیشان در شمارش کل حساب نشد. (اعداد ۳:۴۴-۵۱) دهها سال بعد، هنگام تقسیم زمین کنعان میان اسباط اسرائیل، غیراسرائیلیان در این تقسیمبندی منظور نشدند. (پیدایش ۱۲:۷؛ یوشع ۱۳:۱-۱۴) چرا؟ زیرا عهد شریعت با نوکیشان بسته نشده بود. لکن مردان نوکیش به اطاعت از شریعت ختنه میشدند. اینان مقررات شریعت را اجرا میکردند و از تدارکات آن بهرهمند میشدند. نوکیشان و اسرائیلیان هر دو تحت عهد شریعت قرار گرفتند.—خروج ۱۲:۴۸،۴۹؛ اعداد ۱۵:۱۴-۱۶؛ رومیان ۳:۱۹.
۱۴ برای مثال، هنگامی که نوکیشی مرتکب قتل غیرعمد میشد، میتوانست مانند اسرائیلیان به یکی از شهرهای ملجی فرار کند. (اعداد ۳۵:۱۵، ۲۲-۲۵؛ یوشع ۲۰:۹) در روز کفاره، قربانیی «برای تمامئ جماعت اسرائیل» گذرانده میشد. نوکیشان که بخشی از جماعت اسرائیل را تشکیل میدادند در قربانی گذراندن شرکت میکردند و قربانیها ایشان را نیز تحت پوشش قرار میداد. (لاویان ۱۶:۷-۱۰، ۱۵، ۱۷، ۲۹؛ تثنیه ۲۳:۷، ۸) معاشرت نوکیشان و اسرائیلیان تحت عهد شریعت چنان نزدیک بود که وقتی در پَنطیکاست ۳۳ د.م.، نخستین ‹کلید ملکوت› برای یهودیان بکار گرفته شد، نوکیشان نیز از آن بهرهمند گشتند. در نتیجه «نِیقولاؤسِ جدید [نوکیش] از اهل اَنطاکِیَّه،» مسیحی شد و در میان آن «هفت نفر نیکنام» بود که برای کمکرسانی به نیازمندان جماعت اورشلیم گمارده شدند.—متی ۱۶:۱۹؛ اعمال ۲:۵-۱۰؛ ۶:۳-۶؛ ۸:۲۶-۳۹.
یَهُوَه ذریت ابراهیم را برکت میدهد
۱۵، ۱۶. یَهُوَه چگونه تحت عهد شریعت به عهد خود با ابراهیم وفا کرد؟
۱۵ یَهُوَه بر طبق وعده خود به ابراهیم پاتریارخ، نوادگان وی را که حال ملتی سازمان یافته شده تحت شریعت بودند برکت داد. در سال ۱۴۷۳ ق.د.م.، یوشع، جانشین موسی، اسرائیل را به کنعان هدایت کرد. در آنجا تقسیم اراضی در میان اسباط، به وعدهٔ یَهُوَه در مورد دادن آن سرزمین به ذریت ابراهیم جامهٔ عمل پوشاند. تا زمانی که اسرائیل وفادار بود، یَهُوَه به وعده خود عمل کرده قوم را بر دشمنانش غالب میساخت. این امر بویژه در دورهٔ حکمرانی داوود صادق بود. در زمان سلیمان، پسر داوود، یَهُوَه به سومین جنبهٔ عهد ابراهیمی وفا کرد. «یهودا و اسرائیل مثل ریگِ کنارهٔ دریا بیشماره بودند و اکل و شُرب نموده شادی میکردند.»—۱پادشاهان ۴:۲۰.
۱۶ چگونه ملتها از اسرائیل، یا همان ذریت ابراهیم برکت یافتند؟ همانطور که قبلاً اشاره شد، ملت اسرائیل قوم خاص یَهُوَه بود، یعنی نمایندهٔ یَهُوَه در میان ملتهای دیگر به شمار میرفت. اندکی پیش از آنکه اسرائیل بر خاک کنعان قدم نهد، موسی گفت: «ای اُمّتها با قوم او آواز شادمانی دهید.» (تثنیه ۳۲:۴۳) بسیاری غریبان واکنش مثبت نشان دادند. برای مثال از مصر ‹گروه مختلفهٔ بسیار› به دنبال اسرائیل به راه افتاده بودند، اینان شاهد قدرت یَهُوَه در بیابان بوده، دعوت موسی را برای شادمانی و سرور شنیده بودند. (خروج ۱۲:۳۷، ۳۸) بعد از آن روت مُوآبی با بُوعَز، از اهالی اسرائیل، ازدواج کرد و از تبار مسیح شد. (روت ۴:۱۳-۲۲) زمانی که بسیاری از اسرائیلیان، وفاداری خود را از دست داده بودند، یَهوُنادابِ قینی و نوادگاش و عَبَدْمَلَکِ حَبَشی با پایبندی به اصول درست، اشخاصی برجسته شدند. (۲پادشاهان ۱۰:۱۵-۱۷؛ ارمیا ۳۵:۱-۱۹؛ ۳۸:۷-۱۳) در قلمرو امپراطوری فارس، تعداد زیادی غریبان نوکیش شدند و با اسرائیلیان به جنگ دشمنان آنان رفتند.—استر ۸:۱۷، پاورقی د ج.
لزوم به عهد جدید
۱۷. الف) چرا یَهُوَه پادشاهیهای شمالی و جنوبی اسرائیل را رد کرد؟ ب) سرانجام چه چیزی باعث شد که یَهُوَه یهودیان را طرد کند؟
۱۷ هنوز برای رسیدن به تحقق تمام و کمال عهد خدا، قوم خاص وی میبایست وفاداری نشان میدادند. اما ایشان وفادار نبودند. البته، اسرائیلیانی هم بودند که ایمانی برجسته داشتند. (عبرانیان ۱۱:۳۲–۱۲:۱) با این همه، این ملت بارها و بارها به امید منافع مادی به طرف خدایان مشرکان کشیده شدند. (ارمیا ۳۴:۸-۱۶؛ ۴۴:۱۵-۱۸) بسیاری یا شریعت را درست به کار نمیگرفتند، و یا به آن بیاعتنا بودند. (نحمیا ۵:۱-۵؛ اشعیا ۵۹:۲-۸؛ ملاکی ۱:۱۲-۱۴) پس از مرگ سلیمان، اسرائیل به دو بخش پادشاهی شمالی و جنوبی تقسیم شد. وقتی پادشاهی شمال دیگر بکلی سرکش شده بود، یَهُوَه اعلام کرد: «چونکه تو معرفترا ترک نمودی من نیز ترا ترک نمودم که برای من کاهن نشوی.» (هوشع ۴:۶) پادشاهی جنوبی نیز بسختی مجازات شد، چون به عهد وفادر نماند. (ارمیا ۵:۲۹-۳۱) زمانی که یهودیان رد کردند که عیسی همان مسیح است، یَهُوَه نیز آنان را طرد کرد. (اعمال ۳:۱۳-۱۵؛ رومیان ۹:۳۱–۱۰:۴) در آخر، یَهُوَه ترتیب جدیدی را بوجود آورد تا به وسیلهٔ آن عهد ابراهیمی را به طور کامل وفا کند.—رومیان ۳:۲۰.
۱۸، ۱۹. یَهُوَه چه ترتیب جدیدی بوجود آورد تا به عهد ابراهیمی به طور کامل وفا کند؟
۱۸ این ترتیب جدید همان عهد جدید بود. یَهُوَه آن را پیشگویی کرده، گفت: «اینک ایّامی میآید که با خاندان اسرائیل و خاندان یهودا عهد تازهٔ خواهم بست . . . اینست عهدیکه بعد از این ایّام با خاندان اسرائیل خواهم بست. شریعت خود را در باطن ایشان خواهم نهاد و آنرا بر دل ایشان خواهم نوشت و من خدای ایشان خواهم بود و ایشان قوم من خواهند بود.»—ارمیا ۳۱:۳۱-۳۳.
۱۹ این همان عهد جدیدی است که عیسی در ۱۴ نیسان سال ۳۳ د.م. بدان اشاره کرد. در آن مناسبت، عیسی آشکار ساخت که وعدهٔ عهد بین شاگردانش و یَهُوَه در حال تکمیل شدن است و اینکه عیسی خود، واسطه میباشد. (۱قرنتیان ۱۱:۲۵؛ ۱تیموتاؤس ۲:۵؛ عبرانیان ۱۲:۲۴) از طریق این عهد جدید، وعدهٔ یَهُوَه به ابراهیم میباید تکمیلی بس باشکوهتر و بادوامتر داشته باشد که در مقالهٔ بعدی خواهیم دید.
میتوانی توضیح دهی؟
◻ یَهُوَه در عهد ابراهیمی چه وعدههایی داد؟
◻ چگونه یَهُوَه تحقق عهد ابراهیمی را در مورد اسرائیل جسمانی به موقع اجرا گذاشت؟
◻ چگونه نوکیشان از عهد عتیق بهرهمند شدند؟
◻ چرا به عهدی جدید نیاز بود؟
[تصویر در صفحهٔ ۱۹]
یَهُوَه از طریق عهد شریعت نخستین قدمها را برای اجرای عهد ابراهیمی برداشت