آیندهٔ شما چگونه خواهد بود؟
چنانچه خدای قادر مطلق و عالِم کل از تمام پیشامدهای گذشته، حال و آینده باخبر است، پس آیا همه چیز دقیقاً همانطور که پیشبینی کرده است، مقدر است پیش بیاید؟ اگر خدا عاقبت هر شخص را پیشبینی و مشیت کرده است، آیا واقعاً میتوان گفت که ما در انتخاب راه زندگی و آیندهٔ خود آزادیم؟
این سؤالات قرنها مورد بحث بودهاند. اختلاف نظرهایی که در این زمینه وجود دارد امروزه نیز باعث جدایی و تفرقه در میان مذاهب اصلی جهان میباشد. آیا میتوان توانایی خدا در پیشبینی آینده را با ارادهٔ آزاد انسانها سازگار دانست؟ جواب این سؤال را در کجا میتوان یافت؟
در جهان میلیونها نفر بر این عقیدهاند که خدا از طریق کلام خود که به دست سخنگویان و انبیا نوشته شدهاند، با انسانها ارتباط برقرار کرده است. برای مثال، قرآن به الهاماتی اشاره میکند که از جانب خدا آمدهاند: تورات ( شریعت، یا پنج کتاب موسی)، زبور ( مزامیر)، و انجیل ( انجیل، نوشتههای یونانی مسیحی، یا «عهد جدید»)، و آنچه به انبیای اسرائیل الهام شد.
در نوشتههای یونانی مسیحی آمده است: «تمامئ کتب از الهام خدا است و بجهة تعلیم و تنبیه و اصلاح . . . مفید است.» ( ۲تیموتاؤس ۳:۱۶) بنابراین، هر راهنمایی یا پرتوی از معرفت که به ما میرسد، نهایتاً از جانب شخص خدا میباشد. پس، آیا عاقلانه نیست که نوشتههای انبیای باستانی خدا را مورد بررسی قرار دهیم؟ آنها در مورد آیندهٔ ما چه میگویند؟
آیندهای که از پیش به تحریر درآمد
هر کسی که نوشتههای مقدس را خوانده باشد، پی برده است که این نوشتهها حاوی صدها نبوت هستند. وقایع تاریخیی همچون سقوط بابِل باستان، بازسازی اورشلیم ( از قرن ششم تا قرن پنجم ق.د.م.)، و به قدرت رسیدن و سقوط پادشاهان باستانی ماد و پارس و یونان با جزئیات پیشگوئی شده بودند. ( اشعیا ۱۳:۱۷-۱۹؛ ۴۴:۲۴–۴۵:۱؛ دانیال ۸:۱-۷، ۲۰-۲۲) به تحقق رسیدن این گونه نبوتها قویترین گواهی است که ثابت میکند نوشتههای مقدس حقیقتاً کلام خدا میباشند، زیرا تنها خداست که قدرت دارد هم وقایع را پیشبینی کند و هم مشخص کند چه در آینده پیش بیاید. بنابراین، میتوان گفت که نوشتههای مقدس آینده را از پیش به تحریر درآوردهاند.
خدا خود میگوید: «من قادر مطلق هستم و دیگری نیست. خدا هستم و نظیر من نی. آخر را از ابتدا و آنچه را که واقع نشده از قدیم بیان میکنم، و میگویم که ارادهٔ من برقرار خواهد ماند و تمامئ مسرّت خویشرا بجا خواهم آورد . . . من گفتم و البتّه بجا خواهم آورد و تقدیر نمودم و البتّه بوقوع خواهم رسانید.» ( اشعیا ۴۶:۹-۱۱؛ ۵۵:۱۰، ۱۱) حتی نامی که خدا برای معرفی خود به انبیای زمان قدیم استفاده کرد یَهُوَه بود که معنی تحتاللفظی آن چنین است: «او سببِ شدن میگردد.»a ( پیدایش ۱۲:۷، ۸؛ خروج ۳:۱۳-۱۵؛ مزمور ۸۳:۱۸) خدا خود را اجراکنندهٔ کلامش معرفی میکند، کسی که مقصودهای خود را تحقق میبخشد.
بنابراین، خدا از قدرتی که در پیشگویی وقایع دارد استفاده میکند تا اهداف و مقاصد خود را به اجرا بگذارد. با این حال، وی اغلب آن را به منظور برحذر داشتن شریران از داوری و دادن امید نجات به خادمانش به کار میگیرد. اما، آیا خدا از این قدرت خود به صورت نامحدود استفاده میکند؟ آیا مطلبی در نوشتههای مقدس وجود دارد که نشان دهد خدا نمیخواسته است واقعهای را از پیش بداند؟
آیا خدا همه چیز را از پیش میداند؟
تمام دلایل ارائهشده در حمایت از عقیدهٔ سرنوشت بر این فرض پایهگذاری شده است که چون نمیتوان انکار کرد خدا قدرت آن را دارد که وقایع را از پیش بداند و رویدادهای آینده را تعیین کند، بدون شک همه چیز حتی اعمال تک تک افراد را پیشبینی میکند. آیا این فرض صحیح است؟ نوشتههای مقدس خدا برعکس آن را نشان میدهند.
برای مثال، در آیاتی آمده است که «خدا ابراهیم را امتحان کرده» بدو فرمان داد پسر خویش اسحاق را برای قربانی سوختنی بگذراند. درست هنگامی که ابراهیم دست به کار قربانی کردن اسحاق شد، خدا وی را از این کار بازداشته به وی گفت: «الان دانستم که تو از خدا میترسی چونکه پسر یگانهٔ خود را از من دریغ نداشتی.» ( پیدایش ۲۲:۱-۱۲) اگر خدا از پیش میدانست که ابراهیم از فرمانش پیروی میکند، چرا این را گفت؟ آیا این امتحان را میتوان صادقانه دانست؟
به علاوه، طبق گزارشاتی که از انبیای زمان باستان در دست داریم، خدا بکرّات در مورد خود گفته است که از انجام دادن کاری و یا تصور انجام دادن آن ‹پشیمان شده است.› برای مثال، خدا «پشیمان [ترجمهٔ کلمهٔ عبری نَخام] شده بود که شاؤل را بر اسرائیل پادشاه ساخته بود.» ( ۱سموئیل ۱۵:۱۱، ۳۵؛ با ارمیا ۱۸:۷-۱۰؛ یونس ۳:۱۰ مقایسه شود.) از آنجایی که خدا کامل است، معنی این آیات نمیتواند این باشد که خدا در انتخاب شاؤل در مقام پادشاهی اشتباه کرد. بلکه این آیه نشان میدهد که خدا از اینکه شاؤل ایمان خود را از دست داد و نافرمانی کرد متأسف شد. اگر خدا از پیش عمل شاؤل را میدانست، بنابراین گفتن چنین عبارتی از جانب وی بیمعنی بود.
این عبارت را همچنین در یکی از قدیمیترین آیات که در مورد روزگار نوح صحبت میکند میتوان یافت که میگوید: «خداوند پشیمان شد که انسانرا بر زمین ساخته بود و در دل خود محزون گشت. و خداوند گفت انسانرا که آفریدهام از روی زمین محو سازم . . . چونکه متأسّف شدم از ساختن ایشان.» ( پیدایش ۶:۶، ۷) در اینجا نیز معلوم میشود که خدا اعمال انسانها را مقدر نکرده است. تأسف، دلگیر شدن و حتی رنجش خدا به دلیل بالا گرفتن شرارت انسانها بود نه به دلیل اینکه خود او کار خطایی انجام داده باشد. آفریدگار از این متأسف بود که لازم شده بود غیر از نوح و خانواده وی تمام انسانها از بین بروند. خدا به ما اطمینان میدهد: «من از مردن مرد شریر خوش نیستم.»—حزقیال ۳۳:۱۱؛ با تثنیه ۳۲:۴، ۵ مقایسه شود.
بر همین مبنی، آیا میتوان گفت که خدا پیشبینی و حتی مشیت کرده بود که آدم به گناه آلوده شود و از گناه وی نتیجهای اسفبار بر خانوادهٔ بشری ببار بیاید؟ مطالبی که ذکر کردیم نشان میدهند که چنین عقیدهای نمیتواند صحیح باشد. از همه مهمتر، چنانچه خدا عاقبت کار را از آغاز میدانست، پس میتوان وی را به دلیل آفریدن بشر بنیانگذار گناه به شمار آورد، و گفت که خدا خود آگاهانه مسئول تمام شرارتها و رنج و مشقتهای انسانها بوده است. واضح است که چنین نگرشی با آنچه خدا در مورد خود در کتاب مقدس بیان میکند سازگار نیست. وی خدایی مهربان و عادل است که از شرارت متنفر میباشد.—مزمور ۳۳:۵؛ امثال ۱۵:۹؛ ۱یوحنا ۴:۸.
دو سرنوشت در مقابل بشر
نوشتههای مقدس به هیچ وجه نشان نمیدهند که خدا به طریقی آیندهٔ ما را از پیش معین یا تقدیر کرده باشد. خدا به فرد فرد انسانها ارادهٔ آزاد داده است تا سرنوشت خود را تعیین کنند. سالیان سال پیش موسای پیغمبر به اسرائیلیان چنین اعلام کرد: «حیات و موت و برکت و لعنت را پیش روی تو گذاشتم پس حیاترا برگزین تا تو با ذریّتت زنده بمانی. و تا یَهُوَه خدای خود را دوست بداری و آواز او را بشنوی و با او ملصق شوی زیرا که او حیات تو و درازئ عمر تو است.» ( تثنیه ۳۰:۱۹، ۲۰) پیغمبر خدا، عیسی نیز چنین هشدار میدهد: «از درِ تنگ داخل شوید زیرا فراخ است آن در و وسیع است آن طریقیکه مؤدّی بهلاکت است و آنانیکه بدان داخل میشوند بسیارند. زیرا تنگ است آن در و دشوار است آنطریقیکه مؤدّی بحیات است و یابندگان آن کماند.» ( متی ۷:۱۳، ۱۴) دو راه یا دو سرنوشت در مقابل انسان قرار داده شده است. آیندهٔ ما به اعمالمان وابسته است. اطاعت از خدا زندگیبخش است و نافرمانی از وی برابر است با مرگ.—رومیان ۶:۲۳.
خدا «تمام خلق را در هر جا حکم میفرماید که توبه کنند. زیرا روزیرا مقرّر فرمود که در آن ربع مسکون را به انصاف داوری خواهد نمود.» ( اعمال ۱۷:۳۰، ۳۱) درست مانند زمان نوح که اکثریت انسانها طریق نافرمانی از خدا را پیش گرفته، نابود گشتند، امروز نیز اکثر مردمان از دستورات خدا نافرمانی میکنند. با این حال، خدا از پیش تعیین نکرده است چه کسی نابود و چه کسی رستگار خواهد شد. در واقع، کلام خدا به ما میگوید که وی «نمیخواهد که کسی هلاک گردد بلکه همه بتوبه گِرایَنْد.» ( ۲پطرس ۳:۹) حتی انسانهای بسیار شریر نیز میتوانند توبه کنند و مطیع خدا گردند و تغییرات لازم را به عمل آورده مورد عنایت و لطف وی قرار گیرند.—اشعیا ۱:۱۸-۲۰؛ ۵۵:۶، ۷؛ حزقیال ۳۳:۱۴-۱۶؛ رومیان ۲:۴-۸.
خدا به آنانی که از وی اطاعت کنند وعدهٔ زندگی ابدی را داده است، زندگیی همراه با صلح و آرامش در بهشت، یعنی زمینی که از هر گونه شرارت، خشونت و جنگ پاک بوده، دیگر در آن گرسنگی، رنج، مریضی و مرگ دیده نشود. ( مزمور ۳۷:۹-۱۱؛ ۴۶:۹؛ اشعیا ۲:۴؛ ۱۱:۶-۹؛ ۲۵:۶-۸؛ ۳۵:۵، ۶؛ مکاشفه ۲۱:۴) حتی مردگان رستاخیز یافته این امکان را خواهند داشت تا خدا را خدمت کنند.—دانیال ۱۲:۲؛ یوحنا ۵:۲۷، ۲۸.
مزمورنویس میگوید: «مرد کامل را ملاحظه کن و مرد راست را ببین زیرا که عاقبت آن مرد سلامتی است. امّا خطاکاران جمیعاً هلاک خواهند گردید و عاقبت شریران منقطع خواهد شد.» ( مزمور ۳۷:۳۷، ۳۸) آیندهٔ شما چگونه خواهد بود؟ بدانید که آینده شما کاملاً در دست خودتان است. ناشران این مجله بسیار خوشحال میشوند که اطلاعات بیشتری در اختیار شما قرار دهند تا بتوانید آیندهای مطمئن را برای خود تضمین کنید.
[پاورقی]
a نام یَهُوَه بیش از ۷۰۰۰ بار در نوشتههای مقدس آمده است؛ لطفاً رسالهٔ بزرگترین نام چاپ انجمن برج دیدهبانی، سال ۱۹۹۵ ملاحظه شود.
[نکتهٔ برجستهشده در صفحهٔ ۶]
خدا از قدرت پیشبینی خود برای به انجام رساندن اهداف و مقاصد خود استفاده میکند
[نکتهٔ برجستهشده در صفحهٔ ۸]
خدا «نمیخواهد که کسی هلاک گردد بلکه همه بتوبه گِرایَنْد.» ۲پطرس ۳:۹
[تصویر در صفحهٔ ۷]
اگر خدا از پیش میدانست که ابراهیم با قربانی کردن پسر خود موافقت میکند، چگونه میتوان آنرا امتحانی صادقانه دانست؟