مفهوم توبهٔ واقعی چیست؟‏

۱-‏۲.‏ اَخاب و مَنَسی چه تفاوتی با هم داشتند و در این مقاله به چه سؤالاتی جواب می‌دهیم؟‏

در این مقاله نمونهٔ دو پادشاه زمان باستان را بررسی می‌کنیم.‏ یکی از آن‌ها پادشاه ده طایفهٔ اسرائیل و دیگری پادشاه دو طایفهٔ یهودا بود.‏ با این که آن‌ها در زمان‌های مختلفی زندگی می‌کردند،‏ نقاط مشترک زیادی داشتند.‏ هر دوی آن‌ها برخلاف اصول یَهُوَه عمل کردند و مردم را از یَهُوَه دور کردند.‏ هر دوی آن‌ها بت‌پرست و قاتل بودند.‏ با این حال،‏ از یک نظر با هم تفاوت داشتند.‏ یکی از آن‌ها تا زمان مرگ به کارهای نادرستش ادامه داد،‏ اما دیگری توبه کرد و بخشیده شد.‏

^۲ یکی از آن‌ها اَخاب،‏ پادشاه اسرائیل و دیگری مَنَسی،‏ پادشاه یهودا بود.‏ تفاوت این دو پادشاه نکتهٔ مهمی را دربارهٔ توبه به ما یاد می‌دهد.‏ (‏اعما ۱۷:‏۳۰؛‏ روم ۳:‏۲۳‏)‏ مفهوم توبه چیست و چطور می‌توانیم نشان دهیم که واقعاً توبه کرده‌ایم؟‏ اگر می‌خواهیم یَهُوَه خطاهایمان را ببخشد باید جواب این سؤالات را بدانیم.‏ در ادامه می‌بینیم که از نمونهٔ این دو پادشاه چه درس‌هایی یاد می‌گیریم.‏ همین طور می‌بینیم که عیسی دربارهٔ توبه چه گفت.‏

۳.‏ اَخاب چگونه پادشاهی بود؟‏

^۳ اَخاب هفتمین پادشاه اسرائیل بود.‏ او با ایزابل دختر پادشاه صیدون که قومی ثروتمند بودند ازدواج کرد.‏ این ازدواج،‏ اسرائیلیان را ثروتمند کرد،‏ اما به رابطهٔ آن‌ها با یَهُوَه صدمه زد.‏ ایزابل پرستندهٔ بَعَل بود و با کمک اَخاب پرستش بَعَل را در بین اسرائیلیان ترویج داد؛‏ پرستش بَعَل شامل اعمال نامشروع جنسی در معبد و قربانی کردن کودکان می‌شد.‏ هیچ یک از انبیای یَهُوَه از دست ایزابل در امان نبودند.‏ او خیلی از آن‌ها را کشته بود.‏ (‏۱پاد ۱۸:‏۱۳‏)‏ اَخاب هم «بیش از تمامی کسانی که پیش از او بودند،‏ در نظر خداوند بدی کرد.‏» (‏۱پاد ۱۶:‏۳۰‏)‏ یَهُوَه شاهد تمام کارهای اَخاب و ایزابل بود.‏ او از روی رحمت،‏ ایلیّای نبی را فرستاد تا به قومش کمک کند که از خطاهایشان توبه کنند.‏ اما اَخاب و ایزابل به حرف‌های او توجهی نکردند.‏

۴.‏ مجازات اَخاب چه بود و او چه واکنشی از خود نشان داد؟‏

^۴ سرانجام صبر یَهُوَه به سر رسید و از طریق ایلیّای نبی به اَخاب و ایزابل گفت که آن‌ها را مجازات خواهد کرد.‏ ایلیّا به آن‌ها گفت که یَهُوَه می‌خواهد تمام خانواده‌شان را از بین ببرد.‏ حرف‌های ایلیّا طوری بر اَخاب تأثیر گذاشت که او ‹فروتن شد.‏›—‏۱پاد ۲۱:‏۱۹-‏۲۹‏.‏

۵-‏۶.‏ از کجا می‌دانیم که اَخاب واقعاً توبه نکرده بود؟‏

^۵ با این که اَخاب بعد از شنیدن حرف‌های ایلیّا فروتن شد،‏ اما اعمالش نشانهٔ توبهٔ واقعی نبود.‏ او جلوی پرستش بَعَل را نگرفت و پرستش یَهُوَه را ترویج نداد.‏ همچنین به شکل‌های دیگری هم نشان داد که واقعاً توبه نکرده است.‏

^۶ بعدها اَخاب برای جنگ با اَرامیان از یَهوشافاط پادشاه کمک خواست.‏ اما او گفت که بهتر است در این باره با نبی یَهُوَه مشورت کنیم.‏ اَخاب با او مخالفت کرد و گفت:‏ «مردی دیگر هست،‏ میکایا نام .‏ .‏ .‏ که به واسطهٔ او می‌توان از خداوند مسئلت کرد.‏ اما من از او بیزارم،‏ زیرا همیشه دربارهٔ من به بدی نبوّت می‌کند نه به نیکویی.‏» با این حال،‏ آن‌ها با میکایا مشورت کردند و همان طور که اَخاب انتظار داشت،‏ او گفت که اتفاقات بدی برای اَخاب می‌افتد!‏ اما اَخاب به جای این که توبه کند،‏ میکایا را به زندان انداخت.‏ (‏۱پاد ۲۲:‏۷-‏۹،‏ ۲۳،‏ ۲۷‏)‏ با این وجود،‏ نتوانست جلوی تحقق پیشگویی او را بگیرد.‏ مطابق گفتهٔ میکایا،‏ اَخاب در آن جنگ کشته شد.‏—‏۱پاد ۲۲:‏۳۴-‏۳۸‏.‏

۷.‏ یَهُوَه بعد از مرگ اَخاب چگونه او را توصیف کرد؟‏

^۷ یَهُوَه بعد از مرگ اَخاب نشان داد که چه دیدگاهی نسبت به او دارد.‏ وقتی یَهوشافاط از جنگ برگشت،‏ یَهُوَه او را به خاطر همدستی با اَخاب توبیخ کرد.‏ او از طریق یِیهوی نبی به یَهوشافاط گفت:‏ «آیا شایسته است که شریران را یاری دهی و کسانی را که از خداوند بیزارند،‏ دوست بداری؟‏» (‏۲توا ۱۹:‏۱،‏ ۲‏)‏ اگر اَخاب واقعاً توبه کرده بود،‏ هیچ وقت در این آیه ‹مردی شریر که از خداوند بیزار است› خوانده نمی‌شد.‏ او با این که تا حدّی ابراز پشیمانی کرده بود،‏ اما توبهٔ واقعی نکرده بود.‏

۸.‏ ما از نمونهٔ اَخاب دربارهٔ توبه چه یاد می‌گیریم؟‏

^۸ ما از نمونهٔ اَخاب چه یاد می‌گیریم؟‏ وقتی او از ایلیّا شنید که یَهُوَه می‌خواهد خانواده‌اش را از بین ببرد فروتن شد.‏ اما اعمالش نشان داد که از ته دل توبه نکرده است.‏ بنابراین توبهٔ واقعی فراتر از ابراز پشیمانی است.‏ در ادامه نمونهٔ دیگری را بررسی می‌کنیم که نشان می‌دهد توبهٔ واقعی شامل چیست.‏

۹.‏ مَنَسی چگونه پادشاهی بود؟‏

^۹ حدود دویست سال بعد،‏ مَنَسی پادشاه یهودا شد.‏ او حتی از اَخاب هم بدتر بود!‏ کتاب مقدّس می‌گوید:‏ «او در نظر خداوند بدیِ بسیار کرده،‏ خشم او را برانگیخت.‏» (‏۲توا ۳۳:‏۱-‏۹‏)‏ او برای خدایان کاذب مذبح‌هایی ساخت و حتی در معبد یَهُوَه مجسمه‌ای ساخت که احتمالاً مظهر پرستش آلت تناسلی بود!‏ او همچنین به اعمالی مثل فالگیری،‏ افسونگری و جادوگری دست زد.‏ به علاوه،‏ او خون بی‌گناهان زیادی را ریخت و حتی برای خدایان کاذب،‏ ‹پسران خود را در آتش قربانی کرد.‏›—‏۲پاد ۲۱:‏۶،‏ ۷،‏ ۱۰،‏ ۱۱،‏ ۱۶‏.‏

۱۰.‏ مجازات مَنَسی چه بود و او چه واکنشی از خود نشان داد؟‏

^۱۰ مَنَسی هم مثل اَخاب هشدارهای انبیای یَهُوَه را نادیده گرفت.‏ سرانجام یَهُوَه «سرداران لشکر پادشاه آشور را بر ایشان آورد،‏ و آنان مَنَسی را اسیر کرده،‏ بر او دستبند زدند و با غُل و زنجیرِ برنجین وی را بسته،‏ به بابِل بردند.‏» مَنَسی در زندان به کارهای اشتباهش فکر کرد.‏ او ‹خود را در برابر خدای پدرانش فروتن ساخت؛‏›‏ حتی «نظر لطفِ یَهُوَه خدای خود را طلبید.‏» او «به درگاه خداوند دعا کرد.‏»‏ او طرز فکرش را تغییر داد،‏ یَهُوَه را «خدای خود» دانست و به طور مرتب به او دعا کرد.‏—‏۲توا ۳۳:‏۱۰-‏۱۳‏.‏

۱۱.‏ مطابق دوم تواریخ ۳۳:‏۱۵،‏ ۱۶‏،‏ مَنَسی چطور نشان داد که واقعاً توبه کرده است؟‏

^۱۱ یَهُوَه به دعاهای مَنَسی جواب داد.‏ او از دعاهای مَنَسی متوجه شد که از صمیم دل توبه کرده است.‏ برای همین،‏ او را بخشید و دوباره بر تخت سلطنت نشاند.‏ مَنَسی هم از این فرصت استفاده کرد تا نشان دهد که واقعاً توبه کرده است.‏ او برخلاف اَخاب،‏ اعمالش را اصلاح کرد،‏ جلوی پرستش کاذب را گرفت و پرستش حقیقی را ترویج داد.‏ ‏(‏۲تواریخ ۳۳:‏۱۵،‏ ۱۶ خوانده شود.‏)‏ او برای این کار به شجاعت نیاز داشت،‏ چون سال‌ها برخلاف اصول یَهُوَه عمل کرده بود.‏ مَنَسی در سنین پیری تلاش کرد تا اشتباهات گذشته‌اش را جبران کند.‏ او احتمالاً الگوی خوبی برای نوه‌اش یوشیا بود.‏ چون وقتی یوشیا پادشاه شد،‏ مطابق اصول یَهُوَه عمل کرد.‏—‏۲پاد ۲۲:‏۱،‏ ۲‏.‏

۱۲.‏ ما از نمونهٔ مَنَسی دربارهٔ توبه چه یاد می‌گیریم؟‏

^۱۲ ما از نمونهٔ مَنَسی چه یاد می‌گیریم؟‏ او فروتن شد،‏ در دعا از یَهُوَه طلب بخشش کرد و اعمالش را تغییر داد.‏ همچنین سخت تلاش کرد تا اشتباهات گذشته‌اش را جبران کند،‏ یَهُوَه را بپرستد و به دیگران هم کمک کند که به یَهُوَه نزدیک شوند.‏ نمونهٔ مَنَسی نشان می‌دهد که هر چقدر هم خطایمان جدّی باشد،‏ اگر از صمیم دل توبه کنیم،‏ یَهُوَه آمادهٔ بخشش ماست.‏—‏مز ۸۶:‏۵‏.‏

۱۳.‏ ما چه درس مهمی دربارهٔ توبه یاد می‌گیریم؟‏ مثالی بزنید.‏

^۱۳ مَنَسی بابت خطاهایش،‏ فقط ابراز پشیمانی نکرد.‏ ما از کاری که او کرد،‏ درس مهمی دربارهٔ توبه یاد می‌گیریم.‏ مثالی را در نظر بگیرید.‏ فرض کنید برای خرید کیک به قنادی می‌روید.‏ اما فروشنده به جای کیک به شما تخم‌مرغ می‌دهد و می‌گوید که تخم‌مرغ مادهٔ اصلی برای تهیهٔ کیک است.‏ آیا شما تخم‌مرغ را به جای کیک قبول می‌کنید؟‏ مسلّماً خیر!‏ به طور مشابه،‏ یَهُوَه از گناهکاران می‌خواهد توبه کنند.‏ احساس پشیمانی یکی از قدم‌های مهم برای توبه کردن است،‏ اما کافی نیست.‏ عیسی در یکی از مَثَل‌هایش به قدم‌های دیگری اشاره کرد که باید برای توبه کردن برداریم.‏

۱۴.‏ در مَثَل عیسی،‏ پسر گمشده چطور نشان داد که می‌خواهد توبه کند؟‏

^۱۴ عیسی در لوقا ۱۵:‏۱۱-‏۳۲‏،‏ به مَثَل پسر گمشده اشاره کرد.‏ در این مَثَل،‏ پسری با پدرش مخالفت کرد،‏ خانه را ترک کرد و به «سرزمینی دوردست» رفت.‏ او در آنجا دست به کارهای غیراخلاقی زد.‏ اما وقتی با مشکل و سختی روبرو شد،‏ به کارهای اشتباهش فکر کرد.‏ به این فکر کرد که زندگی در خانهٔ پدرش خیلی بهتر بود.‏ عیسی گفت که آن پسر «به خود آمد،‏» تصمیم گرفت به خانه برگردد و از پدرش طلب بخشش کند.‏ احساس پشیمانی او مهم بود،‏ اما کافی نبود!‏ او باید اعمالش را هم تغییر می‌داد.‏

۱۵.‏ پسر گمشده در مَثَل عیسی،‏ چطور نشان داد که از خطاهایش واقعاً توبه کرده است؟‏

^۱۵ پسر گمشده در مَثَل عیسی،‏ نشان داد که از خطاهایش واقعاً توبه کرده است.‏ او به خانه برگشت و به پدرش گفت:‏ «پدر،‏ من به خدا و به تو گناه کرده‌ام.‏ دیگر لایق نیستم که پسر تو خوانده شوم.‏» (‏لو ۱۵:‏۲۱‏)‏ او با این کار نشان داد که واقعاً می‌خواهد دوباره به یَهُوَه نزدیک شود.‏ همین طور متوجه شد که پدرش را رنجانده است و حاضر بود برای جبران اشتباهاتش هر کاری بکند؛‏ حتی حاضر بود برای پدرش کارگری کند!‏ (‏لو ۱۵:‏۱۹‏)‏ این مَثَل عیسی فقط یک داستان دلگرم‌کننده نیست.‏ اصولی که در این مَثَل آمده،‏ به پیران جماعت کمک می‌کند تا بتوانند توبهٔ واقعی را تشخیص دهند.‏

۱۶.‏ چرا تشخیص توبهٔ واقعی برای پیران جماعت راحت نیست؟‏

^۱۶ تشخیص توبهٔ واقعی شخص خطاکار،‏ برای پیران جماعت راحت نیست.‏ چون آن‌ها از نیات و انگیزه‌های شخص خبر ندارند.‏ برای همین،‏ باید از رفتار شخص و شواهد و مدارکی که دارند،‏ این موضوع را تشخیص دهند.‏ بعضی وقت‌ها شخص به‌قدری با بی‌شرمی و گستاخی خطا می‌کند که پیران جماعت مطمئن نیستند که آیا او واقعاً توبه کرده است یا خیر.‏

۱۷.‏ الف)‏ با مثالی نشان دهید که فقط ابراز پشیمانی نشانهٔ توبهٔ واقعی نیست؟‏ ب)‏ مطابق دوم قُرِنتیان ۷:‏۱۱‏،‏ شخص خطاکار چگونه می‌تواند نشان دهد که واقعاً توبه کرده است؟‏

^۱۷ برادری را تصوّر کنید که طی سال‌ها،‏ بارها مرتکب زنا شده است.‏ او به جای این که کمک بگیرد،‏ خطایش را از پیران جماعت،‏ همسر و دوستانش مخفی می‌کند.‏ سرانجام پیران جماعت از این موضوع باخبر می‌شوند.‏ وقتی آن‌ها با دلیل و مدرک با شخص خطاکار صحبت می‌کنند،‏ او به خطایش اعتراف می‌کند و بابت آن ابراز پشیمانی می‌کند.‏ اما آیا او واقعاً توبه کرده است؟‏ پیران جماعت برای تصمیم‌گیری نمی‌توانند فقط به حس پشیمانی شخص اکتفا کنند.‏ او نه فقط یک بار،‏ بلکه بارها مرتکب خطایی جدّی شده است.‏ همچنین خودش به خطایش اعتراف نکرده،‏ بلکه شخص دیگری پیران جماعت را از این موضوع باخبر کرده است.‏ بنابراین باید به پیران جماعت ثابت شود که او طرز فکر،‏ احساسات و رفتارش را کاملاً تغییر داده است.‏ ‏(‏۲قُرِنتیان ۷:‏۱۱ خوانده شود.‏)‏ شاید برای ایجاد این تغییرات،‏ زمان زیادی لازم باشد.‏ به احتمال زیاد،‏ چنین شخصی برای مدتی از جماعت اخراج می‌شود.‏—‏۱قر ۵:‏۱۱-‏۱۳؛‏ ۶:‏۹،‏ ۱۰‏.‏

۱۸.‏ شخص اخراج‌شده چگونه می‌تواند نشان دهد که واقعاً توبه کرده است و این کار چه نتیجه‌ای دارد؟‏

^۱۸ برای این که شخص اخراج‌شده نشان دهد واقعاً توبه کرده است،‏ به طور مرتب در جلسات شرکت می‌کند و مطابق پند پیران جماعت دعا می‌کند و کتاب مقدّس را مطالعه می‌کند.‏ همین طور از موقعیت‌هایی که او را به سمت خطا می‌کشد دوری می‌کند.‏ اگر او تلاش کند به یَهُوَه نزدیک شود،‏ یَهُوَه او را می‌بخشد و دوباره در جماعت پذیرفته می‌شود.‏ پیران جماعت برای تشخیص توبهٔ واقعی،‏ شرایط هر شخص را جداگانه بررسی می‌کنند و منصفانه تصمیم می‌گیرند.‏

۱۹.‏ توبهٔ واقعی شامل چیست؟‏ (‏حِزْقیال ۳۳:‏۱۴-‏۱۶‏)‏

^۱۹ همان طور که دیدیم،‏ توبهٔ واقعی فراتر از ابراز پشیمانی بابت خطایمان است.‏ شخص خطاکار برای این که نشان دهد واقعاً توبه کرده است باید طرز فکر،‏ احساسات و رفتارش را تغییر دهد؛‏ یعنی باید روش زندگی گذشته‌اش را کنار بگذارد و مطابق معیارهای یَهُوَه زندگی کند.‏ ‏(‏حِزْقیال ۳۳:‏۱۴-‏۱۶ خوانده شود.‏)‏ مهم‌ترین چیز برای او باید این باشد که دوباره به یَهُوَه نزدیک شود.‏

۲۰-‏۲۱.‏ چگونه می‌توانیم به کسی که مرتکب گناهی جدّی شده است کمک کنیم؟‏

^۲۰ عیسی به جنبهٔ مهمی از خدمتش اشاره کرد و گفت:‏ «من آمده‌ام تا گناهکاران را به توبه فراخوانم.‏» (‏لو ۵:‏۳۲‏)‏ همهٔ ما می‌خواهیم از عیسی سرمشق بگیریم.‏ اگر یکی از دوستان نزدیکمان مرتکب گناهی جدّی شود چه باید بکنیم؟‏

^۲۱ اگر گناه دوستمان را مخفی کنیم،‏ در نهایت به ضرر اوست.‏ چون هیچ چیز از چشم یَهُوَه پنهان نیست.‏ (‏امث ۵:‏۲۱،‏ ۲۲؛‏ ۲۸:‏۱۳‏)‏ ما می‌توانیم به دوستمان بگوییم که پیران جماعت آمادهٔ کمک به او هستند.‏ اگر او نخواست به گناهش اعتراف کند،‏ ما باید پیران جماعت را از این موضوع باخبر کنیم.‏ به این شکل،‏ واقعاً به دوستمان کمک می‌کنیم،‏ چون رابطه‌اش با یَهُوَه در خطر است!‏

۲۲.‏ در مقالهٔ بعد چه موضوعی را بررسی می‌کنیم؟‏

^۲۲ اگر پیران جماعت متوجه شوند که شخصی مدت‌هاست مرتکب گناهی جدّی می‌شود و او را از جماعت اخراج کنند چطور؟‏ آیا تصمیم آن‌ها منصفانه است؟‏ در مقالهٔ بعد می‌بینیم که یَهُوَه چگونه از روی رحمت،‏ گناهکاران را تأدیب می‌کند و ما چگونه می‌توانیم از او سرمشق بگیریم.‏