‏«بدون مَثَل به آنها هیچ نگفت»‏

۱-‏۳.‏ الف)‏ شاگردان نزدیک عیسی از چه نعمتی بی‌نظیر برخوردار بودند؟‏ ب)‏ عیسی چگونه به خاطر سپردن تعالیمش را برای شاگردانش آسان‌تر کرد؟‏ پ)‏ چرا مَثَلی مؤثر و بجا در ذهن باقی می‌ماند؟‏

شاگردانی که عیسی را در سفرهایش همراهی می‌کردند از نعمتی بی‌نظیر برخوردار بودند.‏ آری،‏ آنان مستقیماً از معلّمی بزرگ تعلیم می‌گرفتند.‏ با گوش خود گفته‌هایش را می‌شنیدند که کلام خدا را آموزش می‌داد و حقایق شگرفش را روشن می‌ساخت.‏ اما از آنجا که هنوز زمان نگارش این گفته‌های گرانبها نرسیده بود،‏ شاگردان عیسی باید آن‌ها را در دل و ذهن خود حفظ می‌کردند.‏a اما،‏ عیسی به گونه‌ای به آنان تعلیم می‌داد که تعالیم پرارزشش را به خاطر بسپارند.‏ چگونه؟‏ عیسی با مهارت از شیوه‌های خاصّی برای تعلیم بهره می‌گرفت.‏ یکی  از مؤثرترین شیوه‌های این معلّم بزرگ در تعلیم،‏ استفاده از مَثَل و تشبیه بود.‏

^۲ آری،‏ مَثَل یا تشبیهی بجا و مؤثر به آسانی از یاد نمی‌رود.‏ نویسنده‌ای در این خصوص می‌گوید:‏ «مَثَل،‏ گوش را به چشم مبدّل می‌سازد و ذهن شنونده را با تجسّم تصاویر به اندیشه وامی‌دارد.‏» غالباً تجسّمی تصویری از یک موضوع،‏ بهترین راه برای درک آن است؛‏ از این رو استفاده از تشبیه حتی درک موضوعات ناملموس را ساده‌تر می‌کند.‏ تشبیه به کلمات حیات می‌بخشد و درسی مهم را همچون نقشی بر سنگ در حافظه تثبیت می‌کند.‏

^۳ تاکنون هیچ انسانی نبوده است که هنگام تعلیم همچون عیسی مسیح با مهارت از مَثَل و تشبیه استفاده کرده باشد.‏b جالب اینکه مَثَل‌ها و تشبیه‌های عیسی،‏ همچنان در میان مردم رایج است.‏ چرا عیسی بر این شیوهٔ آموزش تکیه می‌کرد؟‏ چه خصوصیتی مَثَل‌های او را چنین مؤثر می‌ساخت؟‏ و ما هنگام تعلیم چگونه می‌توانیم از این شیوهٔ آموزش استفاده کنیم؟‏

۴،‏ ۵.‏ چرا عیسی از مَثَل استفاده می‌کرد؟‏

^۴ به راستی چرا عیسی از مَثَل استفاده می‌کرد؟‏ کتاب مقدّس در این خصوص به دو دلیل مهم اشاره می‌کند.‏ اول این که عیسی بدین وسیله پیشگویی کتاب مقدّس را تحقق بخشید.‏ در مَتّی ۱۳:‏۳۴،‏ ۳۵ آمده است:‏ «عیسی همهٔ این مطالب را با مَثَلها برای جماعت بیان کرد و بدون مَثَل به آنها هیچ نگفت.‏ این واقع شد تا کلام نبی به انجام رسد که گفته بود:‏ ‹دهان خود را به مَثَلها خواهم گشود.‏›» نبی‌ای که مَتّی به او اشاره دارد،‏ نویسندهٔ مزمور ۷۸:‏۲ است.‏ مزمورنویس قرن‌ها پیش از تولّد عیسی به وحی روح خدا،‏ آن کلمات را به تحریر درآورده بود.‏ آیا واقعاً فوق‌العاده نیست که یَهُوَه از صدها سال پیش اراده کرده بود که مسیح با مَثَل تعلیم دهد؟‏ همین مطلب به خوبی نشان می‌دهد که یَهُوَه برای این شیوهٔ آموزش بسیار ارزش قائل است.‏

^۵ دوم،‏ همان طور که خود عیسی توضیح داد مَثَل‌هایش آشکار می‌ساخت که چه کسانی دلشان «سخت» شده است.‏ (‏مَتّی ۱۳:‏۱۰-‏۱۵؛‏ اِشَعْیا ۶:‏۹،‏ ۱۰‏)‏ چگونه مَثَل‌های عیسی انگیزهٔ انسان‌ها را آشکار می‌ساخت؟‏ در برخی موارد عیسی مَثَلی به کار می‌برد تا شنونده‌اش مجبور شود برای درک مفهوم آن از او سؤال کند.‏ افراد متواضع از او توضیح می‌خواستند،‏ اما افراد مغرور یا بی‌اعتنا مایل به سؤال کردن نبودند.‏ (‏مَتّی ۱۳:‏۳۶؛‏ مَرقُس ۴:‏۳۴‏)‏ با این وصف،‏ مَثَل‌های عیسی در عین این که حقیقت را بر تشنه‌دلان آشکار می‌ساخت،‏ آن را از کسانی که دلی متکبّر داشتند مخفی نگاه می‌داشت.‏

۶.‏ دلایل دیگری که عیسی از مَثَل استفاده می‌کرد،‏ چه بود؟‏

^۶ عیسی به دلایل دیگری نیز از مَثَل استفاده می‌کرد.‏ او با مَثَل علاقهٔ حاضران را به شنیدن سخنانش جلب می‌کرد.‏ به علاوه،‏ با مَثَل‌هایش تصاویری ساده و آشنا در ذهنشان به وجود می‌آورد.‏ همچنین همان طور که در آغاز این فصل اشاره شد،‏ عیسی با کمک این تصاویرِ ذهنی،‏ به خاطر سپردن تعالیمش را برای شنوندگان خود آسان‌تر می‌کرد.‏ بر اساس گزارش مَتّی ۵:‏۳ تا ۷:‏۲۷ عیسی در موعظهٔ بالای کوه از مَثَل‌ها و تصاویر ذهنی بسیاری استفاده کرد.‏ گفته می‌شود که در این موعظه بیش از ۵۰ مَثَل و تشبیه به کار رفته است.‏ این موعظه را می‌توان به شکل سخنرانی در عرض ۲۰ دقیقه ایراد کرد.‏ در این سخنرانی،‏ سخنران باید به طور متوسط در هر ۲۰ ثانیه یک مَثَل یا تشبیه به کار برد!‏ پس،‏ به خوبی می‌توان دید که عیسی تا چه حد به استفاده از تشبیه اهمیت می‌داد.‏

۷.‏ چرا بجاست که بیاموزیم همچون عیسی از مَثَل و تشبیه استفاده کنیم؟‏

^۷ ما پیروان مسیح،‏ می‌خواهیم شیوهٔ تعلیم معلّم بزرگمان را سرمشق قرار دهیم؛‏ از جمله در استفاده از مَثَل و تشبیه.‏ همان طور که چاشنی،‏ غذا را دلپذیرتر می‌کند،‏ تشبیهی مؤثر نیز تعلیم ما را برای مخاطبمان دلنشین‌تر می‌سازد.‏ با تشبیهی مناسب که با دقت انتخاب شده است،‏ می‌توانیم حقایقی مهم را به نحوی ساده آموزش دهیم.‏ اکنون می‌خواهیم کمی دقیق‌تر به عواملی بپردازیم که مَثَل‌ها و تشبیه‌های عیسی را مؤثر می‌ساخت.‏ سپس خواهیم دید که ما چگونه می‌توانیم این شیوهٔ کارآمد در تعلیم را به کار بگیریم.‏

۸،‏ ۹.‏ عیسی چگونه از مقایسه‌هایی ساده استفاده می‌کرد و چه امری این مقایسه‌ها را مؤثر می‌ساخت؟‏

^۸ عیسی گاه با استفاده از مقایسه‌هایی ساده که تنها از چند کلمه تشکیل شده بود،‏ تعلیم می‌داد.‏ او با همین عباراتِ ساده و ایجاد تصاویری زنده در ذهن شنوندگانش،‏ حقایق بسیار مهمی در مورد خدا،‏ مقصود و معیارهای او آموزش می‌داد.‏ برای مثال،‏ هنگامی که به شاگردانش اندرز داد که نگران مایحتاج روزانه‌شان نباشند،‏ به «پرندگان آسمان» و «سوسنهای صحرا» اشاره کرد.‏ پرندگان نه می‌کارند و نه درو می‌کنند و سوسن‌ها نه می‌ریسند و نه می‌بافند؛‏ با این حال،‏ یَهُوَه از آن‌ها مراقبت می‌کند.‏ نکتهٔ تعلیمی عیسی بسیار روشن بود؛‏ اگر خدا از پرندگان و گل‌ها نگهداری می‌کند،‏ قطعاً از انسان‌هایی که «نخست در پی پادشاهی» او هستند نیز مراقبت خواهد کرد.‏—‏مَتّی ۶:‏۲۶،‏ ۲۸-‏۳۳‏.‏

^۹ عیسی از استعاره نیز استفادهٔ بسیار می‌کرد.‏ در استعاره نوعی مقایسه انجام می‌شود و اغلب تأثیری قوی بر ذهن و دل شنونده می‌گذارد.‏ در این شیوهٔ بیان،‏ یک چیز به گونه‌ای عنوان می‌شود که گویی چیزی دیگر است.‏ عیسی در این خصوص نیز از کلمات و ترکیبات ساده استفاده می‌کرد.‏ برای مثال،‏ به شاگردانش گفت:‏ «شما نور جهانید.‏» منظور عیسی برای شاگردانش واضح بود.‏ آنان می‌دانستند که با سخنان و اعمالشان می‌توانند نور حقیقت را بر همگان بتابانند و دیگران را نیز به جلال خدا برانگیزند.‏ (‏مَتّی ۵:‏۱۴-‏۱۶‏)‏ نمونه‌های دیگر استعاره‌های عیسی عبارتند از «شما نمک جهانید» و «من تاک هستم و شما شاخه‌های آن.‏» (‏مَتّی ۵:‏۱۳؛‏ یوحنا ۱۵:‏۵‏)‏ این شیوهٔ بیان در عین سادگی،‏ تأثیری قوی بر شنونده می‌گذارد.‏

۱۰.‏ به تشبیه‌هایی اشاره کنید که می‌توان در تعلیم به کار برد؟‏

^۱۰ شما چگونه می‌توانید از تشبیه و مقایسه هنگام تعلیم استفاده کنید؟‏ تشبیه لزومی ندارد که داستانی پر شاخ و برگ و طولانی باشد.‏ سعی کنید در تشبیه خود مقایسه‌ای ساده انجام دهید.‏ تصوّر کنید که می‌خواهید با تشبیهی توضیح دهید که برای یَهُوَه رستاخیز انسان‌ها دشوار نیست.‏ ساده‌ترین تشبیهی که به ذهنتان می‌آید چیست؟‏ کتاب مقدّس خواب را به مرگ تشبیه می‌کند.‏ (‏یوحنا ۱۱:‏۱۱-‏۱۴‏)‏ پس می‌توانید بگویید:‏ «برای خدا رستاخیز دادن مردگان به سادگی بیدار کردن شخصی از خواب است.‏» یا شاید بخواهید با تشبیهی به نیاز کودکان به عشق و محبت اشاره کنید.‏ چه تشبیهی به کار می‌برید؟‏ کتاب مقدّس کودکان را به «نهال‌های زیتون» تشبیه می‌کند.‏ (‏مزمور ۱۲۸:‏۳‏)‏ پس می‌توانید بگویید:‏ «نیاز کودک به عشق و محبت مثل نیاز نهال به نور و آب است.‏» تشبیه هر چه ساده‌تر باشد،‏ درک مطلب برای شنونده آسان‌تر خواهد بود.‏

۱۱.‏ نمونه‌هایی بیاورید که نشان دهد تشبیه‌های عیسی انعکاسی از امور روزمرهٔ زندگی مردم جلیل بود.‏

^۱۱ عیسی به نحوی استادانه از امور روزمرهٔ زندگی مردم برای تعلیم آنان استفاده می‌کرد.‏ بسیاری از مَثَل‌های عیسی به کارهایی مربوط می‌شد که از کودکی در جلیل مشاهده کرده بود.‏ دوران کودکی او را در نظر بگیرید.‏ بی‌تردید عیسی بارها مادرش را دیده بود که چراغ روشن می‌کند،‏ خانه را جارو می‌کشد،‏ دانه‌ها را برای پختن نان آسیاب می‌کند و به آن خمیرمایه می‌زند.‏ (‏مَتّی ۱۳:‏۳۳؛‏ ۲۴:‏۴۱؛‏ لوقا ۱۵:‏۸‏)‏ در کنار دریای جلیل بارها دیده بود که ماهیگیران تورهای خود را به دریا می‌افکنند.‏ (‏مَتّی ۱۳:‏۴۷‏)‏ در بازار بارها دیده بود که بچه‌ها با یکدیگر بازی می‌کنند.‏ (‏مَتّی ۱۱:‏۱۶‏)‏ از جمله مشاهدات دیگری که عیسی در تشبیه‌هایش به کار می‌برد،‏ می‌توان به افشاندن بذر،‏ مهمانی‌های شادِ عروسی و بذرهایی که زیر نور آفتاب نموّ می‌کند،‏ اشاره کرد.‏—‏مَتّی ۱۳:‏۳-‏۸؛‏ ۲۵:‏۱-‏۱۲؛‏ مَرقُس ۴:‏۲۶-‏۲۹‏.‏

۱۲،‏ ۱۳.‏ در حکایت سامری نوع‌دوست،‏ چرا اشارهٔ عیسی به جادهٔ «از اورشلیم به اَریحا» درخور توجه است؟‏

^۱۲ عیسی هنگام استفاده از تشبیه و مَثَل به جزئیاتی اشاره می‌کرد که برای شنوندگانش آشنا بود.‏ برای مثال،‏ حکایت سامری نوع‌دوست را با این کلام آغاز کرد:‏ «مردی از اورشلیم به اَریحا می‌رفت.‏ در راه به‌دست راهزنان افتاد.‏ آنها او را لخت کرده،‏ کتک زدند،‏ و نیمه‌جان رهایش کردند و رفتند.‏» (‏لوقا ۱۰:‏۳۰‏)‏ جالب است که عیسی به مسیر «از اورشلیم به اَریحا» اشاره کرد تا نکتهٔ به خصوصی را روشن سازد.‏ هنگام نقل این حکایت،‏ عیسی در یهودیه بود و از اورشلیم فاصلهٔ چندانی نداشت؛‏ از این رو می‌دانست که شنوندگانش با آن جاده آشنا هستند.‏ همه می‌دانستند که آن جاده،‏ به خصوص برای مسافری تنها ناامن و خطرناک است.‏ گردنه‌های خلوت و دورافتادهٔ این جاده کمینگاهی مناسب برای دزدان و راهزنان بود.‏

^۱۳ نکتهٔ درخور توجه دیگری نیز در مورد اشارهٔ عیسی به مسیر «از اورشلیم به اَریحا» وجود دارد.‏ عیسی اشاره کرد که نخست فردی کاهن و سپس فردی لاوی از آن جاده گذشتند،‏ اما بدون توجه به مردِ مجروح به راه خود ادامه دادند.‏ (‏لوقا ۱۰:‏۳۱،‏ ۳۲‏)‏ کاهنان در معبد اورشلیم خدمت می‌کردند و لاویان نیز ایشان را یاری می‌رساندند.‏ بسیاری از آنان مدتی که در معبد کار نمی‌کردند،‏ در اَریحا به سر می‌بردند.‏ این شهر فقط ۲۳ کیلومتر با اورشلیم فاصله داشت.‏ از این رو،‏ برای مردم معمول بود که کاهن یا لاوی‌ای در آن جاده ببینند.‏c پس،‏ واضح است که عیسی هنگام تعلیم،‏ شنوندگانش را مد نظر داشت.‏

۱۴.‏ هنگام انتخاب تشبیه چگونه می‌توانیم مخاطب خود را مد نظر داشته باشیم؟‏

^۱۴ ما نیز هنگام انتخاب تشبیه باید مخاطبمان را در نظر داشته باشیم.‏ در نظر داشتن چه نکاتی در مورد او اهمیت دارد؟‏ برای مثال،‏ می‌توانیم سن،‏ حرفه و پیشینهٔ فرهنگی و خانوادگی او را مد نظر قرار دهیم.‏ به عنوان نمونه،‏ طبعاً تشبیهی در مورد زراعت،‏ برای کسی که در جامعه‌ای کشاورزی زندگی می‌کند بیشتر قابل درک است تا برای یک شهرنشین.‏ همچنین هنگام انتخاب تشبیه می‌توانیم به امور روزمرهٔ زندگی و مشغولیت‌های افراد مثلاً فرزندان،‏ خانه،‏ تفریحات و غذایشان توجه کنیم.‏

۱۵.‏ چرا نباید از شناخت عمیق عیسی از آفرینش متعجب شویم؟‏

^۱۵ شماری از تشبیه‌ها و حکایت‌های عیسی گواه بر شناخت و آگاهی او از گیاهان،‏ حیوانات و عوامل طبیعی است.‏ (‏مَتّی ۱۶:‏۲،‏ ۳؛‏ لوقا ۱۲:‏۲۴،‏ ۲۷‏)‏ او چگونه با این موضوعات آشنایی یافته بود؟‏ شکی نیست که عیسی در طول زندگی بر روی زمین،‏ در آفرینش یَهُوَه تأمّل بسیار می‌کرد.‏ از آن مهم‌تر،‏ عیسی «فرزند ارشد بر تمامی آفرینش» است و یَهُوَه از او به عنوان «معمار» خود در آفرینش همه چیز استفاده کرد.‏ (‏کولُسیان ۱:‏۱۵،‏ ۱۶؛‏ امثال ۸:‏۳۰،‏ ۳۱‏)‏ پس تعجبی ندارد که او چنین شناخت عمیقی از آفرینش داشته باشد.‏ حال ببینیم،‏ چگونه عیسی هنگام تعلیم با تبحر و استادی از دانش خود بهره می‌گرفت.‏

۱۶،‏ ۱۷.‏ الف)‏ چگونه از گفته‌های عیسی به شناخت او از خصوصیات گوسفندان پی می‌بریم؟‏ ب)‏ چه نمونه‌ای نشان می‌دهد که گوسفندان واقعاً صدای شبان خود را می‌شناسند؟‏

^۱۶ همان طور که می‌دانیم،‏ عیسی خود را «شبان نیکو» و پیروانش را «گوسفندان» خود خواند.‏ سخنان عیسی به خوبی نشان می‌دهد که او شناخت کاملی از خصوصیات این حیوان اهلی و رام داشت.‏ عیسی می‌دانست که رابطه‌ای خاص میان گوسفند و شبان وجود دارد.‏ می‌دانست که این حیوان به راحتی اجازه می‌دهد شبانش او را هدایت کند و با اطمینان در پی شبان خود می‌رود.‏ اما چگونه گوسفندان شبان خود را می‌شناسند؟‏ عیسی می‌گوید:‏ «صدایش را می‌شناسند.‏» (‏یوحنا ۱۰:‏۲-‏۴،‏ ۱۱‏)‏ آیا گوسفندان واقعاً صدای شبان خود را می‌شناسند؟‏

^۱۷ جورج اسمیت،‏ نویسندهٔ انگلیسی در مورد مشاهدات خود در کتابی با عنوان «جغرافیای تاریخی سرزمین موعود» می‌نویسد:‏ «گاه برای استراحت بعدازظهر،‏ نزدیک یکی از چاه‌های یهودیه می‌رفتیم که سه یا چهار شبان گوسفندان خود را به آنجا می‌آوردند.‏ گله‌ها همه در هم ادغام می‌شدند و ما متعجب می‌ماندیم که شبانان چگونه گوسفندان خود را شناسایی خواهند کرد.‏ ولی وقتی که خوردن آب و بازی گوسفندان به پایان می‌رسید،‏ شبانان هر یک به گوشه‌ای از درّه می‌رفتند و صدایی مخصوص از دهان خود بیرون می‌آوردند.‏ گوسفندان نیز یکی یکی از میان گوسفندان دیگر بیرون می‌آمدند و به طرف شبان خود می‌رفتند و گله به همان نظمی که آمده بود به راهش ادامه می‌داد.‏» اگر گوش ما با تعالیم عیسی آشنا شود و بر طبق هدایت‌های او گام برداریم،‏ مورد مراقبت‌های رئوفانهٔ ‹شبان نیکوی‌مان› قرار می‌گیریم.‏ به راستی که چه تشبیه گویایی!‏

۱۸.‏ در چه منابعی می‌توانیم اطلاعاتی در خصوص آفریده‌های یَهُوَه بیابیم؟‏

^۱۸ چگونه می‌توانیم در تشبیه‌های خود از جنبه‌هایی از آفرینش استفاده کنیم؟‏ برای مثال می‌توانیم برای تشبیه از خصوصیات ویژهٔ هر حیوان بهره گیریم.‏ در کجا می‌توانیم اطلاعاتی در خصوص این آفریده‌های یَهُوَه بیابیم؟‏ کتاب مقدّس منبعی غنی از اطلاعات در خصوص انواع حیوانات است و گاهی نیز خصوصیات حیوانات را به صورت تشبیه به کار می‌برد.‏ در کتاب مقدّس می‌توان تشبیه‌هایی از این قبیل یافت:‏ تیزرو همچون غزال،‏ چالاک همچون پلنگ،‏ هوشیار همچون مار،‏ ساده همچون کبوتر.‏d (‏۱تواریخ ۱۲:‏۸؛‏ حَبَقُّوق ۱:‏۸؛‏ مَتّی ۱۰:‏۱۶‏)‏ مجلّهٔ برج دیده‌بانی و «بیدار شوید!‏» و نشریات دیگری که شاهدان یَهُوَه منتشر می‌کنند،‏ منبعی پرارزش از اطلاعات است.‏ توجه کنید که چگونه در این نشریات برای توضیح نکته‌ای خاص،‏ از ویژگی‌های شگفت‌انگیز آفرینش به صورت تشبیه‌هایی ساده استفاده می‌شود.‏

۱۹،‏ ۲۰.‏ الف)‏ عیسی برای اثبات نادرستی عقیده‌ای رایج،‏ چگونه از رویدادی آشنا استفاده کرد؟‏ ب)‏ چگونه می‌توانیم هنگام تعلیم از وقایع روز یا شرح‌حال زندگی افراد استفاده کنیم؟‏

^۱۹ هنگام تعلیم از اخبار و وقایع روز نیز می‌توان مثال آورد.‏ عیسی یک بار از خبر یک حادثه استفاده کرد تا نادرست بودن این عقیده را که بلا بر سر خطاکاران نازل می‌شود،‏ نشان دهد.‏ عیسی گفت:‏ «آیا گمان می‌کنید آن هجده تن که برج سْیلوحا بر آنها افتاد و مردند،‏ از دیگر ساکنان اورشلیم خطاکارتر بودند؟‏» (‏لوقا ۱۳:‏۴‏)‏ مسلّماً مرگ آن ۱۸ نفر به این دلیل نبود که خشم خدا را با گناهان خود برافروخته بودند.‏ خیر.‏ آن فاجعه،‏ حادثه‌ای بیش نبود.‏ (‏جامعه ۹:‏۱۱‏)‏ بدین شکل عیسی با اشاره به رویدادی آشنا نادرست بودن عقیده‌ای رایج را نشان داد.‏

^۲۰ چگونه می‌توانیم هنگام تعلیم از وقایع روز یا شرح‌حال زندگی افراد استفاده کنیم؟‏ تصوّر کنید که می‌خواهید تحقق پیشگویی عیسی در خصوص نشان پایان نظام کنونی را آموزش دهید.‏ (‏مَتّی ۲۴:‏۳-‏۱۴‏)‏ می‌توانید برای اثبات تحقق جنبه‌هایی از پیشگویی عیسی به اخبار روز در مورد جنگ‌ها،‏ قحطی‌ها و زلزله‌ها اشاره کنید.‏ شاید بخواهید برای نشان دادن تغییراتی که برای ایجاد شخصیت مسیحی لازم است،‏ نمونه‌ای بیاورید.‏ (‏اِفِسُسیان ۴:‏۲۰-‏۲۴‏)‏ در کجا می‌توان چنین نمونه‌هایی یافت؟‏ می‌توانید از شرح‌حال هم‌ایمانانی که می‌شناسید یا آنانی که زندگی‌نامه یا سرگذشتشان در نشریات شاهدان یَهُوَه نقل شده است،‏ استفاده کنید.‏

۲۱.‏ چه برکاتی نصیب کسی می‌شود که با مهارت کلام خدا را تعلیم می‌دهد؟‏

^۲۱ به راستی که عیسی معلّمی فوق‌العاده بود!‏ چنان که در بخش دوم دیدیم،‏ تمام زندگی او حول محور ‹تعلیم و بشارت پادشاهی› خدا دور می‌زد.‏ (‏مَتّی ۴:‏۲۳‏)‏ امروزه نیز مسیحیان واقعی همین روش زندگی را سرمشق خود قرار داده‌اند.‏ برکاتی که نصیب معلّمی ماهر می‌شود،‏ عظیم است.‏ او هنگام تعلیم در واقع از وجود خود مایه می‌گذارد و همین بخشیدن برای او فرخنده و شادی‌بخش است.‏ (‏اعمال ۲۰:‏۳۵‏)‏ به راستی که چه شادی‌بخش است که می‌دانیم حقایقی را در مورد یَهُوَه خدا به دیگران می‌رسانیم که برایشان ارزشی عملی و ابدی دارد.‏ چه مسرّت‌بخش است که می‌دانیم جای پای عیسی،‏ بزرگ‌ترین معلّمی که تا کنون پا به زمین گذاشته است،‏ قدم می‌گذاریم.‏