کتاب شمارهٔ ۵۸ عبرانیان
نگارنده: پولُس
محل نگارش: روم
تاریخ اتمام نگارش: حدود ۶۱ م.
پولُس به عنوان «رسول امّتها» به خوبی شناخته شده است. اما آیا خدمت او محدود به غیریهودیان بود؟ به هیچ وجه! قبل از این که پولُس تعمید یابد و مأمور انجام کارش شود عیسی در مورد او به حنانیا گفت: «او ظرف برگزیدهٔ من است تا نام مرا پیش امّتها و سلاطین و بنیاسرائیل ببرد.» (اعما ۹:۱۵؛ غلا ۲:۸، ۹) نگارش کتاب عبرانیان حقیقتاً در راستای مأموریت پولُس برای رساندن نام عیسی به بنیاسرائیل است.
۲ اما بعضی از منتقدین شک دارند که پولُس رسالهٔ عبرانیان را نوشته باشد. یک اعتراض این است که نام پولُس در این رساله دیده نمیشود. اما این امر مانع نمیشود تا ما او را نگارندهٔ رساله عبرانیان بدانیم زیرا در مجموعهٔ کتب الهامی نام نگارندهٔ بسیاری از آن کتب ذکر نشده است و اغلب از روی شواهد داخلی نگارندهٔ آن مشخص میشود. به علاوه، برخی بر این باورند که شاید پولُس نام خود را هنگام نگارش به مسیحیان عبرانی در یهودا عمداً حذف کرده است زیرا نام او مورد نفرت یهودیان آنجا بود. (اعما ۲۱:۲۸) تغییر سبک رساله نسبت به سایر رسالههای پولُس نیز دلیل واقعی بر این نیست که او نگارندهٔ این رساله نباشد. وی هنگام مخاطب قرار دادن بتپرستان، یهودیان و مسیحیان نشان داد که قادر است ‹همه کس را همه چیز گردد.› در رسالهٔ مذکور او مانند یهودیان استدلال میکند استدلالهایی که میتوانستند به خوبی بفهمند و درک کنند. — ۱قر ۹:۲۲.
۳ شواهد داخلی کتاب همگی دال بر نگارنده بودن پولُس هستند. نگارندهٔ کتاب در ایتالیا بوده و با تیموتاؤس معاشرت داشته است. این حقایق در مورد پولُس صدق میکنند. (عبر ۱۳:۲۳، ۲۴) علاوه بر آن، تعلیمات کتاب عبرانیان شبیه به تعلیمات پولُس هستند. اما استدلالها از دیدگاه یک یهودی ارائه شدهاند و طوری طرح شدهاند تا برای جماعت کاملاً عبرانی جذاب باشد. در مورد این نکته «تفسیر کلارک» (انگل.)، جلد ۶، صفحهٔ ۶۸۱ در بارهٔ کتاب عبرانیان میگوید: «کل ساختار رساله ثابت میکند که خطاب به یهودیان نوشته شده بود، کسانی که ذاتاً یهودی بودند. اگر این نامه خطاب به غیریهودیان نوشته شده بود حتی یک نفر از ده هزار نفر آنها نمیتوانست موضوع مورد بحث را بفهمد زیرا با آیین یهود آشنایی نمیداشت؛ اما نگارندهٔ این رساله با آن کاملاً آشنایی داشت.» این امر کمک میکند تا دلیل اختلاف سبک پولُس را در مقایسه با رسالههای دیگرش دریابیم.
۴ کشف پاپیروس چستربیتی شمارهٔ ۲ (۴۶P) در حدود ۱۹۳۰ شواهد بیشتری دال بر این که پولُس این رساله را نوشته است به دست میدهد. سِر فرِدریک کِنیون بریتانیایی و منتقد سرشناس متون در بارهٔ این پاپیروس کودِکس که فقط در حدود یک قرن و نیم پس از مرگ پولُس نوشته شده است چنین اظهار کرد: «قابل توجه است که رسالهٔ عبرانیان بلافاصله پس از رسالهٔ رومیان قرار داده شده است (در محلّی تقریباً بیسابقه) که نشان میدهد در آن تاریخ هنگامی که این متن نوشته میشد هیچ شکی در مورد این که پولُس نگارندهٔ آن است وجود نداشت.»a در مورد همین مسئله «دایرةالمعارف مَککْلینتاک و اِسترانگ» (انگل.) میگوید: «هیچ شواهد محکمی چه خارجی و چه داخلی وجود ندارد که نگارندهٔ آن شخصی غیر از پولُس بوده است.»b
۵ علاوه بر پذیرفته شدن کتاب عبرانیان از سوی مسیحیان اوّلیه، مضمون آن ثابت میکند که از «الهام خدا» است. کتاب عبرانیان مرتباً توجه خواننده را به نبوّتهای نوشتههای مقدّس عبری جلب میکند، ارجاعات متعددی به آن نوشتهها میدهد و نشان میدهد که چگونه همهٔ آنها در مسیح عیسی به تحقق پیوستند. تنها در باب اوّل حداقل از هفت نقلقول از نوشتههای مقدّس عبری استفاده شده است تا این نکته که پسر اکنون از فرشتگان بالاتر است بسط داده شود. همچنین کلام یَهُوَه و نام او را دائماً جلال میدهد و به عیسی به عنوان عامل اصلی حیات و به ملکوت خدا با پادشاهی مسیح به عنوان تنها امید بشر اشاره میکند.
۶ تا اینجا مشخص شد که پولُس رسالهٔ فوق را از ایتالیا نوشته است. او در خاتمهٔ رسالهاش میگوید: «بدانید که برادر ما تیموتاؤس رهایی یافته است و اگر زود آید، به اتفاق او شما را ملاقات خواهم نمود.» (۱۳:۲۳) این طور به نظر میرسد که پولُس انتظار داشت به زودی از زندان آزاد و با تیموتاؤس همراه شود. تیموتاؤس نیز زندانی بود ولی در آن موقع آزاد گشته بود. بنابراین، آخرین سال اوّلین حبس پولُس در روم به عنوان زمان نوشته شدن رساله یعنی سال ۶۱ م. در نظر گرفته میشود.
۷ طی آخرین دوران نظام یهودیت مسیحیان یهودیه به خصوص آنهایی که در اورشلیم بودند با دورهای از آزمایشات سخت مواجه شدند. با رشد و انتشار حقیقت، یهودیان به نهایت تلخی و تعصب با مسیحیان مخالفت کردند. تنها چند سال پیش از این واقعه، ظاهر شدن پولُس در اورشلیم باعث به وجود آمدن بلوایی شده بود و یهودیان مذهبی با همهٔ قدرت فریاد زده بودند: «چنین شخص را از روی زمین بردار که زنده ماندنِ او جایز نیست!» بیش از ۴۰ یهودی با یکدیگر عهد بسته و خود را لعنت کرده بودند که تا پولُس را نکشند چیزی نخورند و نیاشامند. یک اسکورت قوی از سپاهیان کاملاً مسلّح لازم بود تا پولُس را شبانه به قیصریه بیاورند. (اعما ۲۲:۲۲؛ ۲۳:۱۲-۱۵، ۲۳، ۲۴) اعضای جماعت در این جوّ متعصب و متنفر از مسیحیان باید به حیات خود ادامه میدادند، موعظه میکردند و ایمان خود را محکم نگاه میداشتند. آنها میبایست اطلاعات صحیح میداشتند و درک میکردند که چگونه مسیح شریعت را تکمیل کرد تا خود را از برگشتن به آیین یهود و رعایت شریعت موسی و تقدیم قربانیهای حیوانی که همهٔ آنها اکنون چیزی جز رسوم توخالی نبودند حفظ کنند.
۸ هیچ کس نمیتوانست بهتر از پولُس رسول درک کند که یهودیان مسیحی چه فشار و آزاری را تحمّل میکردند. هیچ کس مثل پولُس، این فریسی سابق، آمادگی نداشت تا برای آنها استدلالهای قوی ارائه دهد و رسوم یهودی را رد کند. او با استفاده از اطلاعات وسیع خود از شریعت موسی که آن را از غمالائیل آموخته بود دلایل غیرقابل بحثی ارائه داد که مسیح تکمیل شریعت و احکام و قربانیهایش است. او نشان داد که اکنون واقعیتهای بسیار باشکوهتری جانشین شدهاند که تحت عهدی جدید و بهتر فواید فوقالعاده بیشتری به همراه میآورند. ذهن تیز و باهوش او پشت سر هم دلایل روشن و قانعکنندهای میآورد. پایان یافتن عهد شریعت و آغاز عهد جدید، برتری کهانت مسیح بر کهانت هارونی، ارزش واقعی قربانی مسیح در مقایسه با قربانی گوسالهها و بزها، داخل شدن مسیح به آسمان و حضور یافتن او نزد یَهُوَه، به جای داخل شدن به خیمهای زمینی؛ همهٔ این تعلیمات نو و تکاندهنده که برای یهودیان بیایمان بینهایت نفرتانگیز بودند در اینجا برای مسیحیان عبرانی با چنان شواهد فراوانی از نوشتههای مقدّس عبری ارائه شدند که هیچ یهودی منطقی نمیتوانست متقاعد نشود.
۹ مسیحیان عبرانی که به این رساله مسلّح شده بودند سلاحی جدید و قوی در اختیار داشتند تا یهودیان آزارگر را ساکت گردانند و همچنین بحثی قانعکننده در اختیار داشتند که به وسیلهٔ آن یهودیان صادق را که در جستجوی حقیقت خدا بودند متقاعد سازند و آنها را به مسیحیت بیاورند. این رساله محبت عمیق پولُس به مسیحیان عبرانی و اشتیاق شدید وی را برای کمک به آنها به نحوی عملی و در زمانی که احتیاج زیادی به آن داشتند نشان میدهد.
چرا مفید است
۲۳ رسالهٔ عبرانیان مدرکی غیرقابل اعتراض در دفاع از مسیح است که به صورتی کامل ساخته و با شواهدی فراوان از نوشتههای مقدّس عبری مستند گردیده است. در این کتاب موضوعات مختلفی از شریعت موسی همچون عهد، خون، میانجی، خیمهٔ پرستش، کهانت، قربانیها مطرح شده است که خدا آنها را فقط به عنوان نمونه برای چیزهای بسیار بزرگتری در آینده آورده است و همه به عیسای مسیح و قربانی او که تکمیل شریعت است ختم میشوند. پولُس گفت شریعت که «کهنه و پیر شده است، مشرف بر زوال است.» اما «عیسی مسیح دیروز و امروز و تا ابدالآباد همان است.» (۸:۱۳؛ ۱۳:۸؛ ۱۰:۱) آن عبرانیان مطمئناً از خواندن این رساله بسیار شاد گشتند!
۲۴ حال، این رساله با توجه به شرایط کاملاً متفاوت امروزه چه ارزشی برای ما دارد؟ آیا ما که تحت شریعت نیستیم، میتوانیم در رسالهٔ پولُس چیزی سودمند بیابیم؟ به طور حتم. در این رساله ترتیبات عظیم عهد جدید که بر اساس وعده به ابراهیم داده شد مبنی بر این که همهٔ قبایل زمین از ذریّت او برکت خواهند یافت توضیح داده شده است. این تنها امید ما برای حیات است، یعنی امید به تحقق پیوستن وعدهٔ دیرین یَهُوَه مبنی بر این که از طریق ذریّت ابراهیم یعنی عیسی مسیح همه را برکت خواهد داد. گرچه تحت شریعت نیستیم، اما به عنوان فرزندان آدم در گناه متولّد شدهایم و به یک رئیس کَهَنه رحیم نیاز داریم؛ کسی که با قربانی معتبری به حضور یَهُوَه در آسمان داخل شود و برای ما شفاعت کند. ما آن شخص را در این رساله مییابیم؛ رئیس کَهَنهای که میتواند ما را به زندگی در دنیای جدیدی که یَهُوَه میآفریند هدایت کند. او کسی است که میتواند با ضعفهای ما همدردی کند، «آزموده شده در هر چیز به مثال ما» است و ما را دعوت میکند تا «با دلیری نزدیک به تخت فیض بیاییم تا رحمت بیابیم و فیضی را حاصل کنیم که در وقت ضرورت (ما را) اعانت کند.» — ۴:۱۵، ۱۶.
۲۵ در رسالهٔ پولُس به عبرانیان همچنین شواهد هیجانانگیزی از تحقق شگفتانگیز نبوّتها مییابیم که از مدتها پیش در نوشتههای مقدّس عبری ثبت شده بودند. امروزه، همهٔ نکات این رساله برای تعلیم و تسلّی ما هستند. به عنوان مثال، پولُس در عبرانیان پنج مرتبه کلام نبوی مزمور ۱۱۰:۱ را که راجع به ملکوت است و برای عیسی مسیح به عنوان ذریّت ملکوت که «به دست راست تخت خدا نشسته است» و «منتظر است تا دشمنانش پایانداز او شوند» به کار میبرد. (عبر ۱۲:۲؛ ۱۰:۱۲، ۱۳؛ ۱:۳، ۱۳؛ ۸:۱) به علاوه، پولُس مزمور ۱۱۰:۴ را نقل میکند تا اهمیت مقامی را که پسر خدا به عنوان ‹کاهنی بر رتبهٔ مِلکیصِدِق تا ابدالآباد› به آن منصوب شده است توضیح دهد. مانند مِلکیصِدِق در روزگار باستان که در گزارش کتاب مقدّس «بیپدر و بیمادر و بینسبنامه و بدون ابتدای ایّام و انتهای حیات» بود عیسی هم پادشاه و هم «کاهن دائمی» است تا منافع ابدی قربانی فدیهٔ خود را به همهٔ کسانی که مطیع حکمرانی او میشوند برساند. (عبر ۵:۶، ۱۰؛ ۶:۲۰؛ ۷:۱-۲۱) پولُس در نقل از مزمور ۴۵:۶، ۷ به همین پادشاه و کاهن اشاره میکند: «ای خدا، تخت تو تا ابدالآباد است؛ عصای راستی عصای سلطنت تو است. عدالت را دوست و شرارت را دشمن داشتی. بنابراین خدا خدای تو تو را به روغن شادمانی بیشتر از رفقایت مسح کرده است.» (عبر ۱:۸، ۹) از آنجایی که پولُس از نوشتههای مقدّس عبری نقلقول میکند و به تحقق پیوستن آنها را در مسیح عیسی نشان میدهد میتوانیم ببینیم که چگونه موضوعات مختلف الٰهی در جای خود قرار میگیرند و طرح الٰهی را تشکیل میدهند و بدین صورت موضوع برای ما روشن میشود.
۲۶ همان گونه که رسالهٔ عبرانیان به وضوح نشان میدهد ابراهیم به ملکوت یعنی «شهری با بنیاد . . . که معمار و سازندهٔ آن خداست» چشم دوخته بود، شهری که «سماوی» بود. او «به ایمان» کوشید و فداکاریهای بزرگی کرد تا به برکات آن از طریق «قیامتی نیکوتر» برسد. ما در ابراهیم و آن همه مردان و زنان دیگر نمونه چشمگیری از ایمان را مییابیم یعنی در «چنین ابر شاهدان» که پولُس آن را در باب ۱۱ رسالهٔ عبرانیان به تصویر میکشد! هنگامی که این گزارش را میخوانیم و میبینیم که ما نیز از همان افتخار و امیدی برخورداریم که این نگهدارندگان کمال اخلاقی داشتند قلبهایمان به وجد میآید. به این ترتیب، تشویق میشویم تا «با صبر در آن میدان که پیش روی ما مقرّر شده است بدویم.» — ۱۱:۸، ۱۰، ۱۶، ۳۵؛ ۱۲:۱.
۲۷ پولُس با نقل از نبوّت حَجِّی توجه را به وعدهٔ خدا جلب میکند: «یک مرتبهٔ دیگر نه فقط زمین بلکه آسمان را نیز خواهم جنبانید.» (عبر ۱۲:۲۶؛ حج ۲:۶) اما، ملکوت خدا به پادشاهی مسیح عیسی که ذریّت موعود است تا ابد باقی خواهد ماند. «پس چون ملکوتی را که نمیتوان جنبانید مییابیم، شکر به جا بیاوریم تا به خُشوع و تقوا خدا را عبادت پسندیده نماییم.» این گزارش هیجانانگیز ما را مطمئن میسازد که مسیح برای بار دوّم «بدون گناه، برای کسانی که منتظر او میباشند، ظاهر خواهد شد به جهت نجات.» باشد که نام عظیم یَهُوَه خدا تا ابد به وسیلهٔ عیسی مسیح که پادشاه و کاهنش است تقدیس شود! — عبر ۱۲:۲۸؛ ۹:۲۸؛ ۱۳:۱۵.
[پاورقیها]
a «داستان کتاب مقدّس» (انگل.)، ۱۹۶۴، ص ۹۱.
b تجدید چاپ ۱۹۸۱، جلد IV، ص ۱۴۷.