با دلی کامل گام برداریم

‏«من در کمال خود سالک می‌باشم.‏» —‏ مزمور ۲۶:‏۱۱‏.‏

۱،‏ ۲.‏ الف)‏ چرا وفاداری انسان‌ها اهمیت خاصّی در رابطه با حقانیتِ حاکمیتِ خدا دارد؟‏ ب)‏ مخلوقات ذی‌شعور چگونه می‌توانند نشان دهند که سمت خدا را گرفته‌اند؟‏

وقتی شیطان در باغ عدن سرکشی کرد،‏ بر حق بودن حاکمیت خدا بر مخلوقاتش را زیر سؤال برد.‏ مدتی بعد،‏ ادعا کرد که انسان‌ها به دلیل نفع شخصی خود،‏ خدا را خدمت می‌کنند.‏ (‏ ایّوب ۱:‏۹-‏۱۱؛‏ ۲:‏۴‏)‏ بنابراین وفاداری انسان‌ها در رابطه با حقانیتِ حاکمیتِ یَهُوَه از اهمیت خاصّی برخوردار شد.‏

^۲ حاکمیت خدا به وفاداری مخلوقاتش وابسته نیست،‏ اما انسان‌ها و پسران روحی خدا می‌توانند نشان دهند که در این موضوع کدام سمت را می‌گیرند.‏ چگونه؟‏ به این گونه که آیا در طریق خدایی ثابت قدم هستیم یا نه.‏ پس داوری شخص بر اساس وفاداری‌اش به خدا خواهد بود.‏

۳.‏ الف)‏ ایّوب و داود چه چیزی را از یَهُوَه درخواست کردند؟‏ ب)‏ در این رابطه چه سؤالاتی برای ما مطرح می‌شود؟‏

^۳ ایّوب با اطمینان گفت:‏ ‹خدا مرا به میزان عدالت بسنجد،‏ تا کاملیت مرا بداند.‏› (‏ ایّوب ۳۱:‏۶‏)‏ داود،‏ پادشاه اسرائیل در دعا از یَهُوَه چنین خواست:‏ ‏«ای خداوند مرا داد بده زیرا که من در کمال خود رفتار نموده‌ام و بر خداوند توکّل داشته‌ام،‏ پس نخواهم لغزید.‏»‏ (‏ مزمور ۲۶:‏۱‏)‏ در اینجا می‌بینیم که چقدر حیاتی است ما هم در طریق خدا پایدار و وفادار بمانیم!‏ کاملیتی که در این دو آیه بدان اشاره شده است به چه مفهوم می‌باشد و چگونه می‌توانیم وفادارانه در طریق خدا گام برداریم؟‏ و چه چیزی به ما کمک می‌کند تا در این طریق پایدار بمانیم؟‏

‏«‏من در کمال خود رفتار نموده‌ام»‏

۴.‏ کاملیت چیست؟‏

^۴ واژهٔ کاملیت به راست‌کرداری،‏ بی‌گناهی،‏ درستکاری و بی‌نقصی اشاره می‌کند.‏ اما،‏ مفهوم کاملیت چیزی فراتر از درستکاری است.‏ این واژه به اخلاقی سالم یا دلبستگی کامل به خدا هم اشاره دارد.‏ شیطان با سخنانش انگیزهٔ ایّوب را زیر سؤال برد؛‏ او به خدا گفت:‏ «لیکن الآن دست خود را دراز کرده،‏ استخوان و گوشت [ایّوب] را لمس نما و تو را پیش روی تو ترک خواهد نمود.‏» (‏ ایّوب ۲:‏۵‏)‏ کاملیت نه تنها درستکاری فرد را شامل می‌شود بلکه انگیزهٔ دلش را نیز در بر می‌گیرد.‏

۵.‏ از کجا می‌دانیم که کاملیت به مفهوم بی‌گناهی نیست؟‏

^۵ البته کاملیت به مفهوم این نیست که شخص عاری از هر گونه گناه است.‏ داود پادشاه مرد ناکاملی بود و طی زندگی خود گناهان بسیاری مرتکب شد.‏ با وجود این،‏ کتاب مقدّس در مورد او می‌گوید که «با دل کامل» رفتار می‌نمود.‏ (‏ ۱پادشاهان ۹:‏۴‏)‏ چرا؟‏ چون که داود یَهُوَه را دوست داشت.‏ او دلش را به یَهُوَه داده بود.‏ داود با رغبت گناهان خود را اقرار می‌کرد،‏ توبیخ را می‌پذیرفت و رفتار خود را اصلاح می‌کرد.‏ بلی،‏ کاملیت داود را می‌توان در دلبستگی و محبتش به یَهُوَه خدا دید.‏ —‏ تثنیه ۶:‏۵،‏ ۶‏.‏

۶،‏ ۷.‏ سلوک کردن با دلی کامل چه چیزی را در بر می‌گیرد؟‏

^۶ سلوک کردن با دلی کامل به انجام برخی عبادات مذهبی محدود نمی‌شود،‏ بلکه تمام ابعاد زندگی را در بر می‌گیرد.‏ داود «در کمال خود سالک» بود.‏ در «کتاب مقدّس با شرح و تفسیر نوین» (‏ انگل‍.‏)‏ فعل ‹سلوک کردن› را به روش و سبک زندگی ارتباط می‌دهد.‏ مزمورنویس در رابطه با کسانی که بی‌عیب سلوک می‌کنند چنین سرایید:‏ «خوشا به حال کاملان طریق که به شریعت خداوند سالکند.‏ خوشا به حال آنانی که شهادات او را حفظ می‌کنند و به تمامی دل او را می‌طلبند.‏ کج‌روی نیز نمی‌کنند و به طریق‌های وی سلوک می‌نمایند.‏» (‏ مزمور ۱۱۹:‏۱-‏۳‏)‏ کسی که با دلی کامل سلوک می‌نماید پیوسته در جستجوی خواست خداست و با او گام بر می‌دارد.‏

^۷ لازمهٔ سلوک کردن به خدا وفاداری به او تحت سخت‌ترین شرایط است.‏ حال،‏ زمانی وفاداری خود را ثابت می‌کنیم که متحمّل آزمایشات شویم،‏ در برابر دشواری‌ها استوار بمانیم و از هوس‌های دنیوی اجتناب کنیم.‏ اگر کاری کنیم که یَهُوَه بتواند ملامت‌کنندهٔ خود را پاسخ دهد،‏ ‹ دل او را شاد می‌سازیم.‏› (‏ امثال ۲۷:‏۱۱‏)‏ آن وقت ما نیز همچون ایّوب می‌توانیم بگوییم:‏ «تا بمیرم کاملیت خویش را از خود دور نخواهم ساخت»!‏ (‏ ایّوب ۲۷:‏۵‏)‏ مزمور ۲۶ به ما نشان می‌دهد که چگونه می‌توانیم با دلی کامل گام برداریم.‏

‏‹باطن و قلب مرا پاک گردان›‏

۸.‏ تقاضای داود از یَهُوَه در رابطه با امتحان باطن و قلبش چه چیزی را به ما می‌آموزد؟‏

^۸ داود چنین دعا کرد:‏ ‏«ای خداوند مرا امتحان کن و مرا بیازما.‏ باطن و قلب مرا مصفّا [پاک] گردان.‏»‏ (‏ مزمور ۲۶:‏۲‏)‏ واژهٔ باطن در این آیه به افکار و احساسات عمیق شخص اشاره می‌کند.‏ قلب مجازی به شخص درونی،‏ یعنی به انگیزه‌ها،‏ احساسات و ذهن شخص اشاره دارد.‏ وقتی داود در دعا از یَهُوَه تقاضا کرد او را امتحان کند،‏ در واقع از او خواست تا احساسات و افکار درونی‌اش را بررسی کند.‏

۹.‏ یَهُوَه به چه طریق باطن و قلب مجازی ما را پاک می‌سازد؟‏

^۹ داود به یَهُوَه التماس کرد تا باطن و قلبش را پاک سازد.‏ یَهُوَه چگونه افکار درونی ما را پاک می‌سازد؟‏ داود چنین سرود:‏ ‏«خداوند را که مرا نصیحت نمود،‏ متبارک می‌خوانم.‏ شبانگاه نیز قلبم مرا تنبیه می‌کند.‏» (‏ مزمور ۱۶:‏۷‏)‏ مفهوم این آیه چیست؟‏ منظور داود این بود که پند الٰهی به درون او راه یافته و در او جا گرفته و احساسات و افکار او را اصلاح کرده است.‏ در رابطه با ما نیز چنین خواهد بود،‏ به شرطی که پند کلام خدا،‏ نمایندگان و سازمانش را با قدردانی بپذیریم و اجازه دهیم درونمان جای گیرد.‏ اگر مرتباً در دعا از یَهُوَه بخواهیم که درونمان را پاک سازد،‏ ما نیز پایدار و وفادار در طریق خدا سلوک خواهیم کرد.‏

‏«رحمت تو در مدّ نظر من است»‏

۱۰.‏ چه چیزی به داود کمک کرد تا در طریق خدایی گام بردارد؟‏

^۱۰ داود در مزمور خود چنین ادامه داد:‏ ‏«رحمت تو در مدّ نظر من است و در راستی تو رفتار نموده‌ام.‏»‏ (‏ مزمور ۲۶:‏۳‏)‏ وی بخوبی به رحمت خدا واقف بود و در آن تعمّق می‌نمود.‏ او در مزمورش چنین سرود:‏ «ای جان من خداوند را متبارک بخوان!‏ و جمیع احسان‌های او را فراموش مکن!‏» داود با تفکّر به یکی از اَعمال خدا چنین ادامه داد:‏ ‏«خداوند عدالت را به جا می‌آورد و انصاف را برای جمیع مظلومان.‏ طریق‌های خویش را به موسی تعلیم داد و عمل‌های خود را به بنی‌اسرائیل.‏» (‏ مزمور ۱۰۳:‏۲،‏ ۶،‏ ۷‏)‏ شاید داود به اذیت و آزاری که مصریان بر سر اسرائیلیان می‌آوردند فکر می‌کرد.‏ اگر چنین باشد،‏ تعمّق در آنچه یَهُوَه به موسی برای رهایی قومش نشان داد می‌باید تأثیر بسزایی در قلب داود گذاشته باشد و او را مصمم ساخته باشد تا در طریق خدایی گام بردارد.‏

۱۱.‏ چه چیزی به ما کمک می‌کند تا با دلی کامل گام برداریم؟‏

^۱۱ با مطالعهٔ مرتب کلام خدا و تعمّق در آنچه یاد می‌گیریم قادر خواهیم بود با دلی کامل گام برداریم.‏ برای مثال،‏ وقتی به یاد می‌آوریم که یوسف چگونه هنگام پیشنهادات غیراخلاقی زن فوطیفار از نزد او بگریخت مطمئناً به ما نیز کمک می‌کند تا هنگام مواجه شدن با چنین پیشنهاداتی در سر کار،‏ در مدرسه یا جای دیگر از آن موقعیت بگریزیم.‏ (‏ پیدایش ۳۹:‏۷-‏۱۲‏)‏ حال اگر وسوسه شویم که در پی سعادت مادی یا مقام و نفوذ شغلی برآییم نمونهٔ چه شخصی در این زمینه به ما کمک می‌کند؟‏ نمونهٔ موسی که جلال مصر را رد کرد سرمشق خوبی برای ماست.‏ (‏ عبرانیان ۱۱:‏۲۴-‏۲۶‏)‏ صبر ایّوب مطمئناً ما را مصمم می‌سازد تا با وجود بیماری و مصیبت همواره به یَهُوَه وفادار بمانیم.‏ (‏ یعقوب ۵:‏۱۱‏)‏ حال اگر تحت زجر و آزار قرار گیریم چطور؟‏ با به یاد آوردن دانیال هنگامی که در چاه شیران افتاده بود می‌توانیم شجاع گردیم!‏ —‏ دانیال ۶:‏۱۶-‏۲۲‏.‏

‏‹با مردان نادرست ننشسته‌ام›‏

۱۲،‏ ۱۳.‏ از چه معاشرانی باید دوری کنیم؟‏

^۱۲ داود با اشاره به نکتهٔ دیگری که در گام برداشتن با دلی کامل او را تقویت کرده بود،‏ گفت:‏ ‏«با مردان باطل [نادرست] ننشسته‌ام و با منافقین [دورویان] داخل نخواهم شد.‏ از جماعت بدکاران نفرت می‌دارم و با طالحین [تبهکاران] نخواهم نشست.‏»‏ (‏ مزمور ۲۶:‏۴،‏ ۵‏)‏ داود به هیچ وجه حاضر نبود با شریران بنشیند.‏ او از معاشران بد نفرت داشت.‏

^۱۳ در رابطه با ما چطور؟‏ آیا از نشستن با مردم نادرست که از طریق برنامه‌های تلویزیونی،‏ ویدیو،‏ فیلم‌های سینمایی،‏ سایت‌های اینترنت و غیره سعی به معاشرت با ما دارند اجتناب می‌کنیم؟‏ آیا از دورویان پرهیز می‌کنیم؟‏ برخی در مدرسه یا سر کار با تظاهر و برای مقصودی موذیانه سعی به دوستی با ما دارند.‏ آیا حقیقتاً می‌خواهیم با کسانی که در طریق خدایی گام بر نمی‌دارند دوستی نزدیکی داشته باشیم؟‏ مرتدان در میان کسانی هستند که ادعای نیّت پاک دارند و مصممند ما را از خدمت به یَهُوَه بازدارند.‏ حال،‏ در رابطه با کسانی که در جماعت مسیحی دورویی را پیشه کرده‌اند چه می‌توان گفت؟‏ چنین اشخاصی نیز صورت حقیقی خود را پنهان کرده‌اند.‏ جیسون،‏ که در حال حاضر خادم کمکی می‌باشد چنین دوستانی در دوران نوجوانی داشت.‏ وی در مورد آن‌ها می‌گوید:‏ «روزی یکی از آن‌ها به من گفت:‏ ‹هر خلافی که بکنیم اهمیتی ندارد چون با آمدن دنیای جدید مرگ تنها اتفاقی است که برای ما می‌افتد.‏ بعد از مرگ هم متوجه نخواهیم شد که چه چیزی را از دست دادیم.‏› چنین گفتگویی مرا بیدار کرد،‏ چون که می‌خواهم در دنیای جدید زنده باشم.‏» جیسون عاقلانه رفتار کرد و معاشرت خود را با چنین اشخاصی قطع نمود.‏ در این رابطه پولُس رسول چنین هشدار داده است:‏ «فریب مخورید:‏ ‹معاشر بد،‏ اخلاق خوب را فاسد می‌سازد.‏› » (‏ ۱قُرِنتیان ۱۵:‏۳۳‏،‏ ترجمهٔ هزارهٔ نو )‏ پس حقیقتاً حیاتی است که از معاشران بد دوری کنیم!‏

‏‹عجایب تو را اخبار می‌نمایم›‏

۱۴،‏ ۱۵.‏ چگونه می‌توانیم به دور مذبح یَهُوَه بگردیم؟‏

^۱۴ داود ادامه می‌دهد:‏ ‏«دست‌های خود را در صفا می‌شویم.‏ مذبح تو را ای خداوند طواف خواهم نمود [یا به دور آن خواهم گشت].‏ تا آواز حمد تو را بشنوانم و عجایب تو را اخبار نمایم.‏»‏ (‏ مزمور ۲۶:‏۶،‏ ۷‏)‏ داود می‌خواست که اخلاقاً پاک بماند تا بتواند یَهُوَه را عبادت کند و اجازه داشته باشد او را حمد گوید.‏

^۱۵ هر چیزی در رابطه با پرستش حقیقی در خیمه مقدّس و بر مذبح معبد،‏ ‹نمونه و سایهٔ چیزهای آسمانی› بود.‏ (‏ عبرانیان ۸:‏۵؛‏ ۹:‏۲۳‏)‏ مذبح تصویری بود از خواست یَهُوَه در رابطه با پذیرفتن قربانی عیسی مسیح در راه رستگاری بشر.‏ (‏ عبرانیان ۱۰:‏۵-‏۱۰‏)‏ ما نیز با نشان دادن ایمانمان به این قربانی می‌توانیم دست‌های خود را در صفا بشوییم و به دور مذبح یَهُوَه بگردیم.‏ —‏ یوحنّا ۳:‏۱۶-‏۱۸‏.‏

۱۶.‏ اعلام عجایب خدا به دیگران چه فایده‌ای دارد؟‏

^۱۶ وقتی به آنچه فدیهٔ عیسی برایمان ممکن ساخته است فکر می‌کنیم،‏ آیا در دل نسبت به یَهُوَه و پسر یگانه‌اش احساس قدردانی نمی‌کنیم؟‏ با شکرگزاری از ته دل،‏ بیایید با هم عجایب خدا را،‏ از خلقت آدم در باغ عدن تا بازسازی دنیای جدید به همه اعلام نماییم.‏ (‏ پیدایش ۲:‏۷؛‏ اَعمال ۳:‏۲۱‏)‏ حقیقتاً موعظهٔ ملکوت و فعالیت شاگردسازی ما را از لحاظ روحانی حفاظت می‌کند!‏ (‏ متّیٰ ۲۴:‏۱۴؛‏ ۲۸:‏۱۹،‏ ۲۰‏)‏ مشغول بودن به چنین فعالیت‌هایی امیدمان را به آینده درخشان می‌سازد،‏ ایمانمان را به خدا محکم می‌گرداند و محبتمان را به یَهُوَه و همنوعان پابرجا نگه می‌دارد.‏

‏«محل خانهٔ تو را دوست می‌دارم»‏

۱۷،‏ ۱۸.‏ طرز فکرمان نسبت به جلسات مسیحی چگونه باید باشد؟‏

^۱۷ خیمهٔ مقدّس همراه با مذبح قربانی،‏ کانون پرستش یَهُوَه در اسرائیل بود.‏ داود شادی خود را نسبت به خیمهٔ خدا در دعا چنین ابراز کرد:‏ ‏«ای خداوند محل خانهٔ تو را دوست می‌دارم و مقام سکونت جلال تو را.‏»‏ —‏ مزمور ۲۶:‏۸‏.‏

^۱۸ آیا مکان‌هایی را که برای تعلیم از یَهُوَه در آن جمع می‌شویم دوست می‌داریم؟‏ سالن‌های ملکوت هر محل با برنامه‌های مرتب روحانی تنها کانون پرستش حقیقی است.‏ جلسات کنگره‌ها،‏ مجمع حوزه و مجمع ویژهٔ یک روزه را نیز می‌توان به آن اضافه کرد.‏ در چنین جلساتی «شهادات» یا یادآوری‌های یَهُوَه گفتگو می‌شود.‏ اگر یاد گیریم ‹آن‌ها را بی‌نهایت دوست بداریم،‏› مشتاقانه در جلسات حاضر خواهیم شد و با دقت به برنامه‌ها گوش خواهیم داد.‏ (‏ مزمور ۱۱۹:‏۱۶۷‏)‏ بودن با هم‌ایمانمان که به سعادت ما علاقه‌مندند و کمکمان می‌کنند تا استوارانه در طریق خدا گام برداریم بسیار شادی‌آور است!‏ —‏ عبرانیان ۱۰:‏۲۴،‏ ۲۵‏.‏

‏«جانم را با گناهکاران جمع مکن»‏

۱۹.‏ داود در چه گناهانی نمی‌خواست شریک باشد؟‏

^۱۹ داود می‌دانست که منحرف شدن از طریق خدایی چه عاقبتی دارد،‏ به این دلیل چنین التماس کرد:‏ ‏«جانم را با گناهکاران جمع مکن و نه حیات مرا با مردمان خون‌ریز.‏ که در دست‌های ایشان آزار [کردار بد،‏ د ج] است و دست راست ایشان پر از رشوه است.‏»‏ (‏ مزمور ۲۶:‏۹،‏ ۱۰‏)‏ داود دوست نداشت که در زمرهٔ بدکاران و رشوه‌خواران شمرده شود.‏

۲۰،‏ ۲۱.‏ چه چیزی می‌تواند ما را از راه خدایی دور سازد؟‏

^۲۰ دنیای امروز سرشار از اَعمال غیراخلاقی است.‏ تلویزیون،‏ مجلّات،‏ و فیلم‌ها کرداری بد همچون بی‌عفتی،‏ ناپاکی و هرزگی را ترویج می‌دهند.‏ (‏ غَلاطیان ۵:‏۱۹‏)‏ برخی بردهٔ پورنوگرافی شده‌اند که اغلب رفتارشان به زنا منجر می‌شود.‏ مخصوصاً جوانان بآ‌سانی پذیرای چنین تأثیراتی هستند.‏ در برخی کشورها داشتن دوست‌پسر یا دوست‌دختر مرسوم شده است.‏ به این دلیل بسیاری از نوجوانان تحت تأثیر این موضوع فکر می‌کنند که باید دوست‌پسر یا دوست‌دختری داشته باشند.‏ بسیاری با اینکه هنوز برای ازدواج جوانند وارد روابط عاشقانه می‌شوند.‏ آن‌ها با تشدید غرایز جنسی خود مرتکب اَعمال غیراخلاقی و زنا می‌گردند.‏

^۲۱ بزرگسالان نیز از کردار بد مصون نبوده‌اند.‏ تقلّب در شغل و تمایل به تصمیمات خودخواهانه بر این دلالت دارد که شخص با دلی کامل گام برنمی‌دارد.‏ پیشه کردن طریق‌های دنیوی ما را از یَهُوَه دور می‌سازد.‏ باشد که ‹از بدی نفرت کنیم و نیکویی را دوست بداریم› و استوارانه در طریق خدا گام برداریم.‏ —‏ عاموس ۵:‏۱۵‏.‏

‏«مرا خلاصی ده و بر من رحم فرما»‏

۲۲-‏۲۴.‏ الف)‏ چه نکات تشویق‌کننده‌ای را در آیات پایانی مزمور ۲۶ یافتید؟‏ ب)‏ در مقالهٔ بعدی چه دامی را بررسی خواهیم کرد؟‏

^۲۲ داود احساسات خود را به خدا با چنین جملاتی به پایان رساند:‏ ‏«اما من در کمال خود سالک می‌باشم.‏ مرا خلاصی ده و بر من رحم فرما.‏ پایم در جای هموار ایستاده است.‏ خداوند را در جماعت‌ها متبارک خواهم خواند.‏»‏ (‏ مزمور ۲۶:‏۱۱،‏ ۱۲‏)‏ عزم راسخ داود در حفظ پایداری در طریق خدا رابطهٔ نزدیکی با نجاتش داشت.‏ این موضوع بسی تشویق‌کننده است!‏ با وجود وضعیت گناه‌آلودمان،‏ یَهُوَه می‌خواهد به ما کمک کند تا با دلی کامل گام برداریم.‏

^۲۳ باشد رفتارمان نشان دهد که در هر جنبه از زندگی از یَهُوَه سپاسگزاریم و حرمت او را حفظ می‌کنیم.‏ هر یک از ما می‌تواند در دعا از یَهُوَه تقاضا کند تا احساسات و افکار درونی‌اش را بیازماید و آن را پاک سازد.‏ اگر کلام خدا را به دقت مطالعه کنیم،‏ می‌توانیم حقیقت را همواره در پیش روی خود داشته باشیم.‏ پس بیایید مصممانه با هم از معاشران بد اجتناب کنیم و یَهُوَه را در جماعت متبارک خوانیم.‏ امید آنکه غیورانه در موعظهٔ ملکوت و فعالیت شاگردسازی سهمی داشته باشیم و نگذاریم دنیا دوستی گرانبهای ما با یَهُوَه را به خطر اندازد.‏ همچنان که سعی داریم با دلی کامل گام برداریم،‏ می‌توانیم مطمئن باشیم که مورد لطف یَهُوَه قرار خواهیم گرفت.‏

^۲۴ از آنجایی که پایداری و وفاداری در طریق خدا هر جنبه از زندگی را در بر می‌گیرد،‏ لازم است که همچنین از دام الکل برحذر باشیم.‏ این موضوع را در مقالهٔ بعدی بررسی خواهیم کرد.‏

آیا به یاد می‌آورید؟‏

‏• چرا مخلوقات ذی‌شعور می‌توانند برحسب وفاداری‌شان داوری شوند؟‏

‏• کاملیت چیست و گام برداشتن با دلی کامل چه چیزی را در بر می‌گیرد؟‏

‏• چه چیزی به ما کمک می‌کند تا با دلی کامل گام برداریم؟‏

‏• برای آنکه پایدار و وفادار بمانیم از چه چیزی می‌باید برحذر باشیم؟‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۲۳]‏

آیا مرتباً از یَهُوَه می‌خواهی تا افکار درونی‌ات را بیازماید؟‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۲۳]‏

آیا رحمت یَهُوَه را مرتباً در پیش روی خود داری؟‏

‏[تصاویر در صفحهٔ ۲۴]‏

پایداری هنگام آزار و اذیت دل یَهُوَه را شاد می‌سازد

‏[تصاویر در صفحهٔ ۲۶]‏

آیا از ترتیبات یَهُوَه که ما را یاری می‌دهد تا با دلی کامل گام برداریم استفاده می‌کنی؟‏