از ایمانشان سرمشق بگیریم

از اشتباهات خود درس گرفت

توفانی هولناک دریا را فرا گرفته بود و یُونُس،‏ پیامبر یَهُوَه خدا،‏ آرزو می‌کرد بتواند صدای هراس‌انگیزی را که در کشتی شنیده می‌شد خاموش سازد.‏ آن صدا نه صدای باد بود که باعث جیرجیر دکل کشتی می‌شد و نه صدای امواج بزرگی بود که بر بدنهٔ کشتی همچون شلاقی ضربه می‌زد.‏ صدا،‏ فریاد ناخدا و ملوانان بود که سخت تلاش می‌کردند کشتی را بر آب‌های دریا شناور نگه دارند.‏ یُونُس می‌دانست به علّت خطایی که مرتکب شده بود جان آن مردان را به خطر انداخته است!‏

چه باعث شده بود که یُونُس در چنین وضعیت دشواری قرار گیرد؟‏ او نسبت به خدای خود یَهُوَه مرتکب خطایی جدّی شده بود.‏ چه خطایی؟‏ آیا آن خطا رابطهٔ او را با یَهُوَه خدا کاملاً قطع کرده بود؟‏ جواب این سؤالات به ما درس‌های بسیار مهمی می‌دهد.‏ سرگذشت یُونُس به ما نشان می‌دهد که حتی آنانی که ایمانی قوی دارند ممکن است مرتکب خطا شوند.‏ از طرفی نیز می‌آموزیم چگونه می‌توان خطای خود را اصلاح کرد.‏

پیامبری از جلیل

اغلب مردم وقتی یُونُس پیامبر را به یاد می‌آورند به نکات منفی او همچون سرپیچی یا لجبازی وی توجه می‌کنند.‏ اما خصوصیات مثبت او را نباید نادیده گرفت.‏ یَهُوَه خدا یُونُس را به عنوان پیامبر خود انتخاب کرد.‏ مطمئناً او چنین مسئولیت سنگینی را به آدمی غیرقابل اعتماد یا بی‌انصاف محوّل نمی‌کرد.‏

در کتاب دوّم پادشاهان ۱۴:‏۲۵ در مورد گذشتهٔ یُونُس اطلاعاتی به دست می‌آوریم.‏ او از اهالی شهر جَتّ حافَر بود که در چهار کیلومتری شهر ناصره قرار داشت.‏ ناصره شهری بود که عیسی مسیح حدود هشت قرن بعد در آنجا بزرگ شد.‏a یُونُس طی دوران سلطنت یَرُبْعام دوّم،‏ پادشاه ده خاندان اسرائیل خدمت می‌کرد.‏ در آن زمان،‏ از روزگار ایلیّای پیامبر مدت‌ها می‌گذشت؛‏ اَلِیشَع پیامبر،‏ جانشین ایلیّا نیز در دوران سلطنت پدر یَرُبْعام مرده بود.‏ یَهُوَه با استفاده از آن دو نبی پرستش بَعْل را از آن سرزمین پاک کرده بود.‏ اما اسرائیلیان عمداً از پرستش خدا منحرف شده بودند.‏ مملکت تحت نفوذ پادشاهی بود که هر ‹آنچه در نظر یَهُوَه ناپسند بود به عمل می‌آورد.‏› (‏۲پادشاهان ۱۴:‏۲۴‏)‏ پس یُونُس در روزگار آرام و خوشایندی به یَهُوَه خدمت نمی‌کرد ولی وفادارانه مأموریت خود را به اتمام رساند.‏

تصمیمی بسیار جدّی زندگی یُونُس را کاملاً تغییر داد.‏ یَهُوَه خدا او را برای کاری بسیار سخت مأمور ساخت.‏ این چه مأموریتی بود که زندگی یُونُس را تغییر داده بود؟‏

‏‹برخیز،‏ به نِینَوا برو›‏

یَهُوَه به یُونُس گفت:‏ «به نِینَوا،‏ شهر بزرگ برو و به مردم آنجا بگو که ظلم و شرارت آن‌ها به پیشگاه من رسیده است.‏» (‏یُونُس ۱:‏۲‏،‏ مژ‏)‏ چنین مأموریتی بسیار هراس‌انگیز بود.‏ نِینَوا در ۸۰۰ کیلومتری شرق اسرائیل قرار داشت و یُونُس برای رسیدن به آنجا می‌باید یک ماه راهپیمایی می‌کرد.‏ با این حال،‏ سختی این راه بسیار آسان‌تر از مأموریتی بود که باید در نِینَوا انجام می‌داد.‏ وقتی یُونُس به آنجا می‌رسید می‌بایست داوری یَهُوَه خدا را به آشوری‌ها که به قساوت و بی‌رحمی معروف بودند اعلام می‌کرد.‏ اگر قوم خدا واکنش مثبتی به پیام یُونُس نشان ندادند چه انتظاری می‌توانست از این بت‌پرستان داشته باشد.‏ چگونه او به تنهایی می‌توانست در شهر عظیم نِینَوا جایی که «شهر خون‌ریز» نامیده شده است مأموریت خود را با موفقیت انجام دهد؟‏ —‏ ناحُوم ۳:‏۱،‏ ۷‏.‏

چنین افکاری احتمال دارد که به ذهن یُونُس خطور کرده باشد.‏ البته از این موضوع کاملاً مطمئن نیستیم.‏ تنها چیزی که می‌دانیم این است که یُونُس فرار کرد.‏ یَهُوَه یُونُس را مأمور کرده بود به سمت شرق برود اما او سمت غرب را گرفت تا به دورترین نقطهٔ آن برود.‏ اوّل به بندری در جنوب،‏ نزدیک شهر یافا رفت.‏ در آنجا سوار کشتی‌ای شد که مقصدش تَرْشیش بود.‏ برخی از محققان می‌گویند که تَرْشیش در اسپانیا بوده است.‏ اگر چنین باشد،‏ پس یُونُس قصد داشت ۳۵۰۰ کیلومتر از نِینَوا دور شود.‏ برای رسیدن به تَرْشیش کشتی می‌بایست از شرق دریای بزرگ (‏امروزه معروف به دریای مدیترانه)‏ به غرب آن می‌رفت.‏ احتمالاً این سفر دریایی در آن زمان یک سال به طول می‌انجامید!‏ یُونُس مصمم بود از مأموریتی که یَهُوَه به او داده است فرار کند.‏

آیا می‌توان گفت که یُونُس ترسو بود؟‏ نباید سریع قضاوت کرد.‏ همین طور که در ادامه خواهیم دید او مردی بسیار شجاع بود.‏ یُونُس مثل بقیهٔ انسان‌ها ناکامل بود و با تلاش بسیار سعی می‌کرد با ناکاملی خود بجنگد.‏ (‏مزمور ۵۱:‏۵‏)‏ کدام یک از ما تا به حال نترسیده است؟‏

ممکن است برخی اوقات فکر کنیم یَهُوَه از ما کاری را تقاضا می‌کند که مشکل یا حتی غیرممکن است.‏ یَهُوَه خدا ما مسیحیان را مأمور رساندن خبر خوش پادشاهی به مردم ساخته است.‏ شاید از انجام این مأموریت هراس داشته باشیم.‏ (‏متّیٰ ۲۴:‏۱۴‏)‏ ممکن است فراموش کنیم که «همه چیز نزد خدا ممکن است.‏» (‏مَرقُس ۱۰:‏۲۷‏)‏ یُونُس در چنین وضعیت دشواری قرار گرفته بود،‏ پس می‌توانیم او را کاملاً درک کنیم.‏ حال،‏ عواقب فرار او چه بود؟‏

یَهُوَه پیامبر نافرمان خود را اصلاح می‌کند

شاید بتوانیم یُونُس را در کشتی باری فینیقیه تجسّم کنیم.‏ در حالی که یُونُس به تماشا ایستاده است ناخدا و ملوانانش ماهرانه در تلاشند تا کشتی را از بندرگاه دور سازند.‏ وقتی که ساحل به تدریج از دید آن‌ها محو می‌شود احتمالاً یُونُس فکر می‌کند که از خطری بزرگ فرار کرده است.‏ اما ناگهان هوا تغییر می‌یابد.‏

بادی شدید دریا را به تلاطم وامی‌دارد و موج‌های غول‌آسا وضعیت را به کابوس تبدیل می‌کند.‏ کشتی را تجسّم کنید که همچون جعبه کبریتی در میان امواج خروشان دریا،‏ از یک سو به سوی دیگر در تلاطم است.‏ یُونُس بعدها در گزارش خود به این موضوع اشاره کرد که ‹یَهُوَه بادی شدید بر دریا وزانید و تلاطم عظیمی در دریا پدید آمد.‏› آیا یُونُس با شروع توفان می‌دانست که یَهُوَه مسبب آن است؟‏ مشکل بتوان به این سؤال پاسخ داد.‏ در آن وضعیت بغرنج یُونُس می‌دید که ملوانان با صدای بلند از خدایانشان طلب کمک می‌کنند و خوب می‌دانست که هیچ یک از خدایان کاذب آن‌ها قادر به کمک نیست جز یَهُوَه خدا.‏ یُونُس در گزارش خود می‌گوید توفان به قدری شدید بود که ‹نزدیک بود کشتی درهم شکسته شود.‏› (‏یُونُس ۱:‏۴؛‏ لاویان ۱۹:‏۴‏)‏ اما،‏ او چطور می‌توانست به خدایی دعا کند که از او می‌گریخت؟‏

یُونُس که کمکی از دستش برنمی‌آمد به پایین کشتی رفته،‏ جایی برای دراز کشیدن پیدا کرد و عمیقاً به خواب رفت.‏b وقتی ناخدای کشتی یُونُس را خوابیده دید او را بیدار کرده،‏ وادار نمود همچون بقیهٔ اعضای کشتی به خدای خود دعا کند.‏ از آنجایی که ملوانان به غیر طبیعی بودن طوفان اطمینان داشتند قرعه انداختند تا ببینند به خاطر چه کسی به این بلا دچار شده‌اند.‏ مطمئناً وقتی قرعه به نام یُونُس افتاد و همه چیز آشکار شد دلش از ترس ریخت.‏ یَهُوَه همان طور که طوفان را به وجود آورده بود باعث شد که قرعه به نام یُونُس بیفتد.‏ —‏ یُونُس ۱:‏۵-‏۷‏.‏

یُونُس همهٔ موضوع را برای ملوانان تعریف کرده،‏ می‌گوید که خادم یَهُوَه خدای متعال است و از او سرپیچی کرده،‏ از دستش می‌گریزد.‏ به همین علّت جان آن‌ها به خطر افتاده است.‏ ملوانان که با بهت و حیرت به یُونُس می‌نگرند از او می‌پرسند با تو چه کنیم تا دریا آرام شود؟‏ یُونُس وحشت را در چشمان آن مردان می‌بیند.‏ او چطور می‌توانست اجازه دهد آن مردان در دریا هلاک شوند!‏ یُونُس می‌دانست که تنها راه نجات آن مردان این است که به دریا پرتاب شود.‏ شاید فکر این موضوع که در دریای خشمگین و سرد پرتاب شود او را به لرزه آورده بود.‏ اما گفت:‏ «مرا بردارید و به دریا بیندازید تا دریا آرام شود،‏ زیرا می‌دانم که این تقصیر من است که شما گرفتار این توفان شده‌اید.‏» —‏ یُونُس ۱:‏۱۲‏،‏ مژ.‏

اگر یُونُس آدم ترسویی بود چنین حرفی نمی‌زد!‏ مطمئناً یَهُوَه با دیدن شجاعت و فداکاری یُونُس بسیار شاد شده بود.‏ ایمان قوی یُونُس در اینجا مشهود می‌شود.‏ ما نیز می‌توانیم از او الگو بگیریم و به رفاه دیگران بیشتر از رفاه خود اهمیت دهیم.‏ (‏یوحنّا ۱۳:‏۳۴،‏ ۳۵‏)‏ وقتی کسی را از لحاظ مادی،‏ عاطفی یا معنوی محتاج می‌بینیم آیا با فداکاری به کمک وی می‌شتابیم؟‏ اگر چنین کنیم دل یَهُوَه را شاد می‌سازیم!‏

شاید ملوانان به دلیل این که تحت تأثیر روحیهٔ فداکاری یُونُس قرار گرفته بودند در اوّل از پرتاب یُونُس به دریا امتناع کردند!‏ آن‌ها هر چه از دستشان برمی‌آمد انجام دادند تا کشتی را به خشکی برسانند.‏ اما موفق نشدند و توفان لحظه به لحظه شدیدتر می‌شد.‏ سرانجام،‏ متوجه شدند که راه دیگری ندارند.‏ پس یَهُوَه،‏ خدای یُونُس را صدا زدند و با التماس از او خواستند که به آن‌ها رحم کند و بعد یُونُس را برداشته،‏ به دریا انداختند.‏ —‏ یُونُس ۱:‏۱۳-‏۱۵‏.‏

دریافت رحمت و نجات

حال یُونُس که در دریا افتاده،‏ در میان امواج دریا تقلا می‌کند.‏ او در حالی که سعی دارد بر روی آب شناور بماند کشتی را می‌بیند که به تدریج از او دور می‌شود.‏ امواج عظیم دریا او را به زیر آب فرو می‌برند.‏ همچنان که به قعر دریا فرو می‌رود تمام امید خود را از دست می‌دهد.‏

یُونُس توصیف می‌کند که در آن لحظه چه احساسی داشت.‏ تصاویر متفاوتی به سرعت از ذهنش می‌گذرند.‏ او با اندوه بسیار معبد باشکوه یَهُوَه را در اورشلیم به یاد می‌آورد و فکر می‌کند که دیگر آن را نخواهد دید.‏ یُونُس به اعماق دریا فرو می‌رود و نزدیک دامنهٔ کوه‌های کف دریا در میان جلبک‌ها اسیر می‌شود.‏ به نظر می‌آمد که آن مکان قبر او شود.‏ —‏ یُونُس ۲:‏۲-‏۶‏.‏

در حالی که یُونُس تمام امید خود را از دست داده است ناگهان احساس می‌کند که موجودی عظیم به رنگ سیاه در کنارش در حرکت است.‏ موجودی هولناک به او نزدیک می‌شود.‏ دهان بزرگ خود را باز کرده،‏ یُونُس را می‌بلعد!‏

این می‌بایست پایان زندگی او باشد.‏ اما اتفاقی عجیب برای یُونُس می‌افتد.‏ او هنوز زنده است.‏ نه له شده،‏ نه هضم شده و نه خفه شده است!‏ در جایی که قرار بود قبر او باشد به راحتی نَفَس می‌کشد.‏ یُونُس به تدریج تحت تأثیر قرار می‌گیرد.‏ بدون شک یَهُوَه،‏ خدای یُونُس فرمان داده بود تا ‹ماهی‌ای بزرگ او را ببلعد.‏›‏c‏—‏ یُونُس ۱:‏۱۷‏.‏

دقایق می‌گذرد و به ساعات تبدیل می‌شود.‏ در تاریکی مطلق یُونُس افکار خود را جمع و به یَهُوَه خدا دعا می‌کند.‏ دعای او در باب دوّم کتابی که به قلم آورده ثبت شده است.‏ از قرار معلوم یُونُس دانش وسیعی از کتاب مقدّس داشت چرا که در دعای خود اغلب به مزامیر اشاره می‌کند.‏ همچنین صفت قدردانی در دعای او نمایان می‌شود.‏ یُونُس در خاتمه چنین دعا می‌کند:‏ ‹من به آواز تشکر برای تو قربانی خواهم گذرانید،‏ و به آنچه نذر کردم وفا خواهم نمود.‏ نجات از آن یَهُوَه است.‏› —‏ یُونُس ۲:‏۹‏.‏

یُونُس آموخت که یَهُوَه می‌تواند هر که را بخواهد،‏ در هر جا و هر زمان رهایی دهد.‏ او می‌تواند حتی «از شکم ماهی» خادم خود را نجات بخشد.‏ (‏یُونُس ۱:‏۱۷‏)‏ فقط یَهُوَه می‌تواند مردی را در شکم ماهی‌ای بزرگ زنده نگه دارد،‏ آن هم برای سه روز و سه شب.‏ نباید فراموش کنیم که یَهُوَه ‹خدایی است که زندگی ما در دست اوست.‏› (‏دانیال ۵:‏۲۳‏،‏ تفس‏)‏ هر نَفَس و تمام هستی خود را مدیون او می‌باشیم.‏ آیا از این موضوع سپاسگزاریم؟‏ آیا نباید مطیع یَهُوَه باشیم؟‏

یُونُس چطور؟‏ آیا او آموخت که مطیع یَهُوَه باشد و بدین شکل قدردانی خود را ابراز کند؟‏ بلی.‏ بعد از سه روز و سه شب آن ماهی یُونُس را به کنار ساحل آورد و او را «بر خشکی قی کرد.‏» (‏یُونُس ۲:‏۱۰‏)‏ تصوّر کنید که یُونُس حتی لازم نبود تا به ساحل شنا کند!‏ البته می‌بایست از آنجا راه خود را پیدا می‌کرد.‏ یَهُوَه بار دیگر به یُونُس فرمود:‏ «به نِینَوا،‏ آن شهر بزرگ برو و پیامی را که به تو می‌گویم به آن‌ها اعلام کن.‏» (‏یُونُس ۳:‏۱،‏ ۲‏،‏ مژ‏)‏ حال،‏ یُونُس چه واکنشی از خود نشان می‌دهد؟‏

او بدون مکث ‹برخاسته،‏ برحسب فرمان یَهُوَه به نِینَوا رفت.‏› (‏یُونُس ۳:‏۳‏)‏ بلی،‏ او اطاعت کرد.‏ روشن است که از اشتباهات خود درس گرفته بود.‏ لازم است که ما هم ایمان یُونُس را سرمشق قرار دهیم.‏ همهٔ ما گناهکاریم و تصمیمات اشتباهی در زندگی می‌گیریم.‏ (‏رومیان ۳:‏۲۳‏)‏ آیا تسلیم گناه و اشتباهات خود می‌شویم یا این که از آن‌ها درس می‌گیریم و مطیعانه خدا را خدمت می‌کنیم؟‏

آیا یَهُوَه یُونُس را برای اطاعتش پاداش داد؟‏ مسلّماً.‏ یُونُس مطمئناً بعدها باخبر شد که آن ملوانان نجات یافتند.‏ یُونُس می‌نویسد که توفان بلافاصله بعد از فداکاری‌ای که از خود نشان داد خاموش شد و آن ملوانان ‹از یَهُوَه سخت ترسان شدند› و به جای خدایان کاذب به او قربانی تقدیم کردند.‏ —‏ یُونُس ۱:‏۱۵،‏ ۱۶‏.‏

یُونُس بعدها پاداشی بزرگ‌تر دریافت کرد.‏ عیسی با اشاره به مدت زمانی که یُونُس در شکم ماهی بود پیشگویی کرد که چه مدت خود در قبر خواهد بود.‏ (‏متّیٰ ۱۲:‏۳۸-‏۴۰‏)‏ وقتی یُونُس در بهشت روی زمین رستاخیز یابد حقیقتاً از این موضوع بسیار خوشحال خواهد شد!‏ (‏یوحنّا ۵:‏۲۸،‏ ۲۹‏)‏ یَهُوَه می‌خواهد تک‌تک ما را برکت دهد.‏ آیا ما هم از اشتباهات خود درس می‌گیریم و روحیهٔ اطاعت و فداکاری را از خود نمایان می‌سازیم؟‏

‏[پاورقی‌ها]‏

‏[تصویر در صفحهٔ ٢٧]‏

به اصرار یُونُس ملوانان او را در دریا انداختند