«برای من منتظر باشید»
«بنابرین خداوند میگوید برای من منتظر باشید.»—صفنیا ۳:۸.
۱. صفنیای نبی چه هشداری داد، و این امر چرا برای مردم زمان ما جالب توجه است؟
«روز عظیم خداوند نزدیک است.» این فریاد هشداردهندهای بود که صفنیای نبی در نیمهٔ قرن هفتم ق.د.م.، برآورد. (صفنیا ۱:۱۴) این پیشگویی بین ۴۰ تا ۵۰ سال بعد تکمیل شد، یعنی هنگامی که روز انجام داوری یَهُوَه بر اورشلیم و بر ملتهایی که با بدرفتاری با قوم یَهُوَه به حق سلطنت وی بیاعتنایی میکردند، فرا رسید. چرا این واقعه باید برای کسانی که در پایان قرن بیستم به سر میبرند جالب توجه باشد؟ ما در زمانی زندگی میکنیم که «روز عظیم» و نهایی یَهُوَه بسرعت نزدیک میشود. درست همانند روزگار صفنیا، «حدّت خشم» یَهُوَه بر ضد جهان مسیحیت یعنی معادل امروزی اورشلیم، و همهٔ ملتهایی که با قوم خدا بدرفتاری نموده و به حق سلطنت او بر عالم بیاعتنایی میکنند، در حال شعلهور شدن است.—صفنیا ۱:۴؛ ۲:۴، ۸، ۱۲، ۱۳؛ ۳:۸؛ ۲پطرس ۳:۱۲، ۱۳.
صفنیا—شاهـدی باشهامت
۲، ۳. الف) تا چه حد در مورد صفنیا اطلاع داریم، و چه چیزی نشانگر آن است که او شاهدی پرشهامت برای یَهُوَه بود؟ ب) چه عواملی ما را قادر میسازند تا زمان و محل نبوت صفنیا را تعیین کنیم؟
۲ اطلاع زیادی در مورد صفنیای نبی که نامش (به زبان عبری، زِفَنیا ) به معنی «یَهُوَه پنهان ساخته (اندوخته) است» میباشد، در دست نیست. با این حال، بر خلاف دیگر انبیا، صفنیا شجرهنامهٔ خود را تا چهار نسل یعنی تا زمان «حِزْقِیّا» به دست میدهد. (صفنیا ۱:۱؛ با اشعیا ۱:۱؛ ارمیا ۱:۱؛ حزقیال ۱:۳ مقایسه شود.) این مطلب به قدری غیرمعمول است که اغلب مفسرین، پادشاه باایمان حزقیا را پدربزرگِ پدربزرگ او میدانند. اگر چنین چیزی صحت داشته باشد، پس صفنیا از خاندان سلطنتی بوده است، و این امر به سرزنشهای تند او نسبت به سروران یا شاهزادههای یهودا اهمیت بیشتری میبخشید و نشان میدهد که او شاهد و نبی باشهامت یَهُوَه بود. آگاهی دقیق او از اوضاع طبیعی و ساختمانی اورشلیم و در مورد آنچه که در دربار بوقوع میپیوست، نشانگر آن است که او ممکن است داوری یَهُوَه را در خود پایتخت اعلام کرده باشد.—به پاورقیهای صفنیا ۱:۸-۱۱، در ترجمهٔ دنیای جدید، (انگل.) مراجعه شود.
۳ جالب توجه آنکه مادامیکه صفنیا داوریهای الهی را بر ضد «سروران» غیرنظامی یهودا (اشراف، یا سران قوم) و «پسران پادشاه» اعلام میکرد، انتقادهای خود را هرگز متوجه شخص پادشاه نکرد.a (صفنیا ۱:۸؛ ۳:۳) این نشانگر آن است که پادشاه جوان، یوشیا، در همان زمان هم تمایل خود را نسبت به پرستش پاک نشان داده بود، با وجود آنکه با توجه به انتقادات صفنیا از اوضاع، روشن است که او اصلاحات مذهبی خود را هنوز آغاز نکرده بود. همهٔ اینها نشانگر آن است که صفنیا در طی سالهای نخستین پادشاهی یوشیا، که از سال ۶۵۹ تا ۶۲۹ ق.د.م. پادشاهی کرد، در یهودا نبوت میکرد. نبوت پرشور و حرارت صفنیا بدون تردید یوشیا را از بتپرستی، خشونت، و فسادی که در آن زمان در یهودا رونق داشت، آگاهتر ساخته بود و باعث شد که بعدها دست به مبارزه با بتپرستی بزند.—۲تواریخ ۳۴:۱-۳.
دلایل حدّت خشم یَهُوَه
۴. یَهُوَه چگونه خشم خویش را بر یهودا و اورشلیم توصیف میکند؟
۴ یَهُوَه حق داشت که نسبت به رهبران و ساکنان یهودا و پایتخت آن اورشلیم خشمگین باشد. او از طریق نبی خود صفنیا اظهار کرد: «دست خود را بر یهودا و بر جمیع سَکَنهٔ اورشلیم دراز مینمایم، و بقیّهٔ بَعْل و اسمهای مؤبدان و کاهنان را از این مکان منقطع میسازم و آنانیرا که لشکر آسمانرا بر بامها میپرستند، و آن پرستندگانرا که به یَهُوَه قَسَم میخورند و آنانیرا که بمَلْکوم سوگند میخورند»—صفنیا ۱:۴، ۵.
۵، ۶. الف) در روزگار صفنیا از لحاظ مذهبی چه موقعیتی وجود داشت؟ ب) وضعیت رهبران غیرمذهبی یهودا و زیردستان آنان چگونه بود؟
۵ یهودا به آیین مبتذل باروری در پرستش بَعل، طالعبینی دیوی از روی ستارگان، و پرستش خدای شرک، مِلْکَم، آلوده شده بود. اگر مِلْکَم همانطور که برخی ادعا میکنند، همان مُولَک باشد، پس قربانی کردن شنیع کودکان نیز جزئی از پرستش کاذب یهودا بوده است. چنین رسوم مذهبیی به چشم یَهُوَه تنفرانگیز است. (۱پادشاهان ۱۱:۵، ۷؛ ۱۴:۲۳، ۲۴؛ ۲پادشاهان ۱۷:۱۶، ۱۷) این بتپرستان به نام یَهُوَه قسم میخوردند و با اینکار به خشم او دامن میزدند. او دیگر نمیتوانست چنین ناپاکی مذهبی را تحمل کند و کاهنان بتپرست و مرتد را با هم نابود ساخت.
۶ علاوه بر آن، رهبران غیرمذهبی یهودا نیز به فساد گراییده بودند. سروران یهودا مانند «شیران غرّان» و غارتگر بودند و داورانش به «گرگان» حریص میماندند. (صفنیا ۳:۳) زیردستان آنان متهم شده بودند که ‹خانهٔ خداوندِ خود را از ظلم و فریب پر ساختهاند.› (صفنیا ۱:۹) مادیگرایی غوغا میکرد. بسیاری از افراد از آب گلآلود ماهی گرفته، مال و ثروت میاندوختند.—صفنیا ۱:۱۳.
شک و تردید در مورد روز یَهُوَه
۷. صفنیا چقدر پیش از آنکه «روز عظیم خداوند» فرا برسد نبوت میکرد، و بسیاری از یهودیان از لحاظ روحانی در چه وضعی بودند؟
۷ همانطور که پیش از این دیدیم، موقعیت مذهبی مصیبتباری که در روزگار صفنیا وجود داشت، نشانگر آن است که او، پیش از آنکه یوشیای پادشاه در حدود سال ۶۴۸ ق.د.م. مبارزه با بتپرستی را آغاز کند، در برابر این پادشاه شهادت داده و نبوت کرده بود. (۲تواریخ ۳۴:۴، ۵) پس به احتمال زیاد صفنیا حداقل ۴۰ سال پیش از آنکه «روز عظیم خداوند» بر پادشاهی یهودا فرا برسد، نبوت میکرد. در طی این مدت، بسیاری از یهودیان در سر خود شک و تردید را پرورانده و از خدمت یَهُوَه ‹برگشته› و بیاعتنا و بیتوجه شدند. صفنیا از کسانی سخن گفت که ‹خداوند را نمیطلبیدند و از او مسئلت نمینمودند.› (صفنیا ۱:۶) از قرار معلوم، ساکنان یهودا به خدا بیاعتنا و بیعلاقه بودند و برای خدمت به او به خود زحمتی نمیدادند.
۸، ۹. الف) چرا یَهُوَه «آنانیکه بر دُرْدهای خود نشستهاند» را تفتیش میکرد؟ ب) یَهُوَه از چه نظر به ساکنان و رهبران غیرمذهبی و مذهبی یهودا هشدار داد؟
۸ یَهُوَه نشان داد که مقصود او آن است که کسانی را که ادعا میکنند از قوم او هستند تفتیش کند. او در میان پرستندگان ظاهری خود در جستجوی کسانی بود که در مورد توانایی و تمایل او برای دخالت در امور بشری به دل خود شک و تردید راه داده بودند. او چنین اظهار کرد: «و در آنوقت اورشلیمرا بچراغها تفتیش خواهم نمود و بر آنانیکه بر دُرْدهای خود نشستهاند و در دلهای خود میگویند خداوند نه نیکوئی میکند و نه بدی عقوبت خواهم رسانید.» (صفنیا ۱:۱۲) عبارت «آنانیکه بر دُرْدهای خود نشستهاند» (اشارهای به شرابسازی) به کسانی اشاره میکند که نشسته و سر و سامان گرفتهاند، مانند دُرد یا رسوبی که در ته خمره مینشیند، و نمیخواهند که هیچگونه اعلانی در مورد دخالت قریبالوقوع الهی در امور بشری، آسایششان را مختل کند.
۹ یَهُوَه به ساکنان یهودا و اورشلیم و به کاهنان آنها که آیین پرستش او را با بتپرستی درهم آمیخته بودند، هشدار میداد. اگر در میان دیوارهای اورشلیم، گویی در میان تاریکی شب، خود را در امان میدانستند، با چراغهای نورانی به جستجوی ایشان میرفت، با چراغهایی که به درون تاریکی روحانی آنها که در آن پناه جسته بودند، رخنه میکرد. او نخست با پیامهای داوری بهتانگیز و سپس با به اجرا گذاشتن این داوریها، آنان را از بیاعتنایی مذهبیشان بیرون میکشید.
«روز عظیم خداوند نزدیک است»
۱۰. صفنیا «روز عظیم خداوند» را چگونه توصیف کرد؟
۱۰ یَهُوَه به صفنیا الهام کرد که چنین اعلام کند: «روز عظیم خداوند نزدیک است، نزدیک است و بزودئ هر چه تمامتر میرسد، آواز روز خداوند . . . [«تلخ»، د ج] است». (صفنیا ۱:۱۴) حقیقتاً که روزهای تلخی برای همهٔ کسانی که به آن هشدار توجه نمیکردند و به طرف پرستش پاک روی نمیآوردند—یعنی کاهنان، سروران، و مردم—در پیش بود. این نبوت با توصیف روز اجرای داوری چنین ادامه مییابد: «آنروز روز غضب است، روز تنگی و اضطرابْ روز خرابی و ویرانی روزِ تاریکی و ظلمت روز ابرها و ظلمتِ غلیظ. روز کرّنا و هنگامهٔ جنگ بضدّ شهرهای حصاردار و بضدّ بُرجهای بلند.»—صفنیا ۱:۱۵، ۱۶.
۱۱، ۱۲. الف) چه پیام داوریی برای اورشلیم اعلام شده بود؟ ب) آیا ثروت مادی، یهودیان را نجات بخشید؟
۱۱ لشکریان بابل، پس از گذشت تنها چند دهه، به یهودا حملهور شدند. اورشلیم مصون نماند. نواحی مسکونی و تجاری آن شهر از میان رفتند. «خداوند میگوید که در آنروز صدای نعرهٔ از دروازهٔ ماهی و وِلْوِلهٔ از محلّهٔ دوّم و شکستگئ عظیمی از تلّها مسموع خواهد شد. ای ساکنان مَکْتیش [بخشی از اورشلیم] وِلْوِلَه نمائید زیرا که تمامئ قوم کَنْعان تلف شده و همهٔ آنانیکه نقره را برمیدارند منقطع گردیدهاند.»—صفنیا ۱:۱۰، ۱۱، پاورقی د ج.
۱۲ بسیاری از یهودیان که نمیخواستند باور کنند که روز یَهُوَه نزدیک است بشدت سرگرم تجارت بودند. اما یَهُوَه از طریق صفنیا، نبی وفادار خود پیشگویی کرد که ثروت آنان به «تاراج [خواهد رفت] و خانههای ایشان خراب خواهد شد». آنان از شرابی که تولید میکردند نخواهند خورد، و «در روز غضبِ خداوند نه نقره و نه طلای ایشان ایشانرا تواند رهانید.»—صفنیا ۱:۱۳، ۱۸.
ملتهای دیگر داوری میشوند
۱۳. صفنیا چه پیام داوریی را بر ضد مُوآب، عَمُون، آشور اعلام کرد؟
۱۳ یَهُوَه به وسیلهٔ نبی خود صفنیا، خشم خویش را همچنین در مورد ملتهایی که قوم او را مورد بدرفتاری قرار داده بودند ابراز کرد. او چنین اعلام کرد: «ملامت مُوْآب و سرزنش بنی عَمُّونرا شنیدم که چگونه قوم مرا ملامت میکنند و بر سرْحدِّ ایشان فخر مینمایند. بنابرین یَهُوَه صبایوت خدای اسرائیل میگوید بحیات خودم قَسمْ که مُوْآب مثل سَدوم و بنی عَمُّون مثل عَمُّوره خواهد شد، محلّ خارها و حفرههای نمک و ویرانئ ابدی خواهد شد، . . . و دست خود را بر زمین شمال دراز کرده اَشُّور را هلاک خواهد کرد و نینوی را بویرانی و بزمین خشک مثل بیابان مبدّل خواهد نمود.»—صفنیا ۲:۸، ۹، ۱۳.
۱۴. چه گواهی بر این امر وجود دارد که ملتهای بیگانه به اسرائیلیان و خدای ایشان، یَهُوَه، ‹فخر کردند›؟
۱۴ مُوآب و عَمُون دشمنان دیرینهٔ اسرائیل بودند. (با داوران ۳:۱۲-۱۴ مقایسه شود.) سنگنبشتهٔ مُوآبی، که در موزهٔ لوور پاریس قرار دارد، کتیبهای را بر خود دارد که حاوی سخنان غرورآمیز مِشا، پادشاه مُوآبی است. او با تکبر نقل میکند که چگونه چندین شهر اسرائیل را با کمک خدای خود شِموش تسخیر کرد. (۲پادشاهان ۱:۱) ارمیا، یکی از معاصران صفنیا، نقل میکند که عَمُونیان، جاد را که بخشی از قلمرو اسرائیل بود به نام خدای خود مَلْکُم اشغال کردند. (ارمیا ۴۹:۱) شَلْمَناسَر پنجم، پادشاه آشور، در حدود یک قرن پیش از روزگار صفنیا، سامِره را محاصره و به تصرف خود درآورد. (۲پادشاهان ۱۷:۱-۶) کمی پس از آن، سَنْحاریب پادشاه به یهودا حمله کرد، و بسیاری از شهرهای حصاردار آن را به تصرف خود درآورد و حتی اورشلیم را به مخاطره انداخت. (اشعیا ۳۶:۱، ۲) سخنگوی پادشاه آشور هنگامی که خواستار تسلیم اورشلیم شد، حقیقتاً به یَهُوَه فخرفروشی کرد.—اشعیا ۳۶:۴-۲۰.
۱۵. یَهُوَه چگونه خدایان ملتهایی را که به قومش فخر میفروختند شرمسار میساخت؟
۱۵ در مزمور ۸۳ نام تعدادی از ملتها آمده است، از جمله مُوآب، عَمُون، و آشور که به اسرائیل فخرفروشی میکردند و با لافزنی اظهار کردند: «بیائید ایشانرا هلاک کنیم تا قومی نباشند، و نام اسرائیل دیگر مذکور نشود.» (مزمور ۸۳:۴) صفنیای نبی با شهامت اعلام کرد که همهٔ ملتهای متکبر و خدایان آنان به دست یَهُوَه صبایوت شرمسار خواهند گشت. «این بسبب تکبّر ایشان بر ایشان وارد خواهد آمد زیرا که قوم یَهُوَه صبایوترا ملامت نموده بر ایشان فخر کردند. پس خداوند بضدّ ایشان مُهیب خواهد بود زیرا که تمامئ خدایان جهانرا زایل خواهد ساخت و جمیع جزایر امّتها هر کدام از جای خود او را عبادت خواهند کرد.»—صفنیا ۲:۱۰، ۱۱.
«منتظر باشید»
۱۶. الف) نزدیک شدن روز یَهُوَه برای چه کسانی سرچشمهٔ شادی بود، و چرا؟ ب) چه فریاد بیدارکنندهای برای این باقیماندگان وفادار برخاست؟
۱۶ در حالی که رخوت روحانی، شکگرایی، بتپرستی، فساد، و مادیگرایی در میان رهبران و بسیاری از ساکنان یهودا و اورشلیم رواج داشت، ظاهراً برخی از یهودیان وفادار به نبوتهای هشداردهندهٔ صفنیا گوش فرا دادند. آنها از اعمال نفرتانگیز سروران، داوران، و کاهنان یهودا غمگین بودند. اظهارات صفنیا برای این وفاداران مایهٔ تسلیخاطر بود. نزدیک شدن روز یَهُوَه به هیچ وجه باعث تشویش و نگرانی آنها نبود بلکه حتی برایشان سرچشمهٔ شادی بود، زیرا به چنین اعمال تنفرانگیزی پایان میبخشید. این باقیماندگان وفادار، به فرمان بیدارکنندهٔ یَهُوَه توجه کردند: «بنابرین خداوند میگوید برای من منتظر باشید تا روزیکه بجهة غارت برخیزم زیرا که قصد من این است که امّتها را جمع نمایم و ممالکرا فراهم آورم تا غضب خود و تمامئ حدّت خشم خویشرا بر ایشان بریزم.»—صفنیا ۳:۸.
۱۷. پیامهای داوری صفنیا در چه زمانی و چگونه در مورد ملتها تکمیل شد؟
۱۷ کسانی که به این هشدار توجه کردند غافلگیر نشدند. بسیاری از آنها هنگامی که نبوت صفنیا تکمیل شد هنوز زنده بودند. در سال ۶۳۲ ق.د.م.، نیروی ائتلافی متشکل از بابلیان، مادها، و گروههایی از شمال احتمالاً سیتها (سکاها)، نینوا را فتح کرده و نابود ساخت. تاریخنگار، ویل دورانت نقل میکند: «لشکری از بابلیان تحت فرماندهی نبوپولاسَر با لشکری از مادها تحت فرماندهی هووخشتر و گروهی از سیتها از قفقاز، متحد شده و با سهولت و سرعتی حیرتآور قلعههای نظامی شمال را تصرف کردند. . . . آشوریها یکباره از صحنهٔ تاریخ محو شدند.» این درست همان چیزی بود که صفنیا نبوت کرده بود.—صفنیا ۲:۱۳-۱۵.
۱۸. الف) داوری الهی چگونه در مورد اورشلیم اجرا شد، و چرا؟ ب) نبوت صفنیا در مورد مُوآب و عَمُون چگونه تکمیل و انجام شد؟
۱۸ همچنین بسیاری از یهودیان که منتظر یَهُوَه بودند، اجرای داوریهای او را بر یهودا و اورشلیم به چشم دیدند. صفنیا در مورد اورشلیم چنین نبوت کرده بود: «وای بر شهر فتنهانگیزِ نجسِ ظلمکننده. آواز را نمیشنود و تأدیبرا نمیپذیرد و بر خداوند توکّل نمینماید و بر خدای خود تقرّب نمیجوید.» (صفنیا ۳:۱، ۲) اورشلیم به دلیل عدم وفاداری دوبار توسط بابلیان محاصره شد و سرانجام در سال ۶۰۷ ق.د.م. تصرف و نابود شد. (۲تواریخ ۳۶:۵، ۶، ۱۱-۲۱) در مورد مُوآب و عَمُون، به نقل از تاریخنویس یهودی، یوسِفوس؛ در پنجمین سال سقوط اورشلیم، بابلیان با آنها به جنگ برخاسته و بر ایشان غالب آمدند. به دنبال آن، همانطور که نبوت شده بود، از میان رفتند.
۱۹، ۲۰. الف) یَهُوَه آنانی را که منتظر او ماندند چگونه پاداش داد؟ ب) چرا این وقایع به ما مربوط میشود، و در مقالهٔ بعدی چه موضوعی مورد بررسی قرار خواهد گرفت؟
۱۹ برای یهودیان و غیریهودیانی که منتظر یَهُوَه ماندند، تکمیل اینها و دیگر جزئیات نبوت صفنیا، تجربهای بود که موجب تقویت ایمان آنان شد. در بین کسانی که از نابودی یهودا و اورشلیم جان بدر بردند میتوان از ارمیا، عَبَدْمَلَک اتیوپیایی، و اهل خانهٔ یوناداب رِکابی نام برد. (ارمیا ۳۵:۱۸، ۱۹؛ ۳۹:۱۱، ۱۲، ۱۶-۱۸) یهودیان وفاداری که در تبعید به سر میبردند و فرزندان آنان که منتظر یَهُوَه ماندند بخشی از افراد سعادتمندی را تشکیل میدادند که در سال ۵۳۷ ق.د.م. از اسارت بابل آزاد شدند و به یهودا بازگشته، پرستش پاک را دوباره بنا نهادند.—عزرا ۲:۱؛ صفنیا ۳:۱۴، ۱۵، ۲۰.
۲۰ این وقایع چه معنایی برای روزگار ما دارد؟ وضعیتی که در روزگار صفنیا وجود داشت از بسیاری جهات نظیر رویدادهای تنفرانگیزی است که امروزه در جهان مسیحیت به وقوع میپیوندد. به علاوه، طرز فکرهای گوناگون یهودیان در آن زمان نیز مشابه طرز فکرهایی است که امروزه میبینیم، گاهی حتی در بین قوم یَهُوَه. اینها مطالبی است که در مقالهٔ بعدی دنبال خواهیم کرد.
[پاورقی]
a به نظر میرسد که منظور از عبارت «پسران پادشاه» همهٔ سروران درباری است، زیرا پسران او در آن زمان خیلی جوان بودند.
برای مرور
◻ وضعیت یهودا در روزگار صفنیا از لحاظ مذهبی چگونه بود؟
◻ در میان رهبران غیرمذهبی چه اوضاعی حکمفرما بود، و طرز فکر بسیاری از مردم چگونه بود؟
◻ ملتها چگونه به قوم یَهُوَه فخرفروشی میکردند؟
◻ صفنیا چه هشداری به یهودا و دیگر ملتها داد؟
◻ کسانی که منتظر یَهُوَه ماندند چگونه پاداش یافتند؟
[تصویر در صفحهٔ ۲۰]
سنگنبشتهٔ مُوآبی ثابت میکند که مِشا، پادشاه موآب، سخنان ملامتآمیزی خطاب به اسرائیل باستان بیان کرده بود
[سطر اعتبار]
Moabite Stone: Musée du Louvre, Paris
[تصویر در صفحهٔ ۲۱]
این لوحهٔ وقایعنامهٔ بابلی که به خط میخی نگاشته شده است نبوت صفنیا را تأیید کرده و در آن آمده است که نینوا به دست یک لشکر ائتلافی نابود شد
[سطر اعتبار]
Cuneiform tablet: Courtesy of The British Museum