«سه مجوسی» که به دیدار عیسی رفتند که بودند؟ آیا واقعاً ستارهٔ بیت‌لِحِم آنان را راهنمایی کرد؟
پاسخ کتاب مقدّس
کتاب مقدّس برخلاف آنچه در آیین کریسمس رواج دارد، برای شرح مسافرانی که پس از تولّد عیسی به دیدارش رفتند، عبارات «سه مرد دانا» یا «سه پادشاه» را به کار نمی‌برد. (مَتّی ۲:۱) یکی از نگارندگان انجیل‌ها به نام مَتّی، برای توصیف این بازدیدکنندگان از واژهٔ یونانی مَگُوی استفاده کرد. این واژه به احتمال زیاد به کسانی اطلاق می‌شد که با ستاره‌شناسی، طالع‌بینی یا سحر و جادو سر و کار داشتند.a آنان در شماری از ترجمه‌های فارسی کتاب مقدّس، «مجوس» یا «مُغ» خوانده شده‌اند.b
تعداد «مجوسانی» که به دیدار عیسی رفتند، چند نفر بود؟
کتاب مقدّس به تعداد این مجوسان اشاره نمی‌کند و نظرات مختلفی در مورد تعداد آنان وجود دارد. در «دایرة‌المعارف بریتانیکا» آمده است: «بسیاری از ساکنین آسیا معتقدند که ۱۲ مُغ به دیدار عیسی رفتند، اما عدهٔ کثیری که در قاره‌های اروپا و آمریکا زندگی می‌کنند، بر این اعتقادند که تعداد مُغان سه نفر بود؛ احتمالاً به این دلیل که آنان سه هدیه یعنی ‹طلا، کُندُر و مُرّ› که در مَتّی ۲:۱۱ آمده، به عیسی تقدیم کردند.»
آیا آن «مجوسان» پادشاه بودند؟
هرچند در آیین کریسمس این بازدیدکنندگانِ عیسی به صورت پادشاه جلوه داده می‌شوند، اما کتاب مقدّس هرگز از آنان به عنوان پادشاه یاد نمی‌کند. به گفتهٔ «دایرة‌المعارف بریتانیکا» لقب پادشاه قرن‌ها بعد از روزگار مسیح به آنان نسبت داده شد تا به داستان تولد عیسی «شاخ و برگ بیشتری داده شود.»
نام‌های آن «مجوسان» چه بود؟
نام این ستاره‌شناسان یا طالع‌بینان در کتاب مقدّس نیامده است. در «دایرة‌المعارف بین‌المللی و مستند کتاب مقدّس» می‌خوانیم که «بر اساس افسانه‌ها و اسطوره‌ها بود که نام‌هایی از قبیل گاسپار، مِلکوئیر و بالتاسار به آنان داده شد.»
آن «مجوسان» یا طالع‌بینان چه وقت به دیدار عیسی رفتند؟
ماه‌ها از تولّد عیسی گذشته بود که طالع‌بینان به دیدار او رفتند. چگونه می‌توان به این نتیجه رسید؟ زیرا هیرودیس پادشاه که قصد جان عیسی را داشت، فرمان داد تا تمام پسران دو سال به پایین را به قتل رسانند. هرودیس بر مبنای تاریخی که از طالع‌بینان جویا شده بود، این فرمان را صادر کرد.—مَتّی ۲:۱۶.
پس مسلماً طالع‌بینان در شب تولّد عیسی به دیدار او نرفتند. کتاب مقدّس می‌گوید که آنان «هنگامی که به خانه داخل شدند، کودک را با مادرش، مریم دیدند.» (مَتّی ۲:۱۱) بنابراین نتیجه می‌گیریم که در زمان بازدید طالع‌بینان، عیسی و خانواده‌اش در یک خانه سکونت داشتند و عیسی دیگر نوزادی در آخور نبود.—لوقا ۲:۱۶.
آیا خدا طالع‌بینان را از طریق ستارهٔ بیت‌لِحِم راهنمایی کرد؟
برخی معتقدند که خدا طالع‌بینان را از طریق ستاره‌ای که بعدها به عنوان «ستارهٔ بیت‌لِحِم» معروف شد، راهنمایی کرد تا عیسی را بیابند. به چند دلیل توجه کنید که چرا چنین اعتقادی نادرست است:
نوری که مانند نور ستاره‌ای بود، طالع‌بینان را نخست به اورشلیم هدایت کرد. به گفتهٔ کتاب مقدّس: «طالع‌بینانی از مشرق به اورشلیم آمدند و می‌گفتند: ‹آن پادشاه یهودیان که متولّد شده است، کجاست؟ زیرا ما ستارهٔ او را زمانی که در مشرق بودیم، دیدیم و آمده‌ایم تا در برابر او سر تعظیم فرود آوریم.›»—مَتّی ۲:۱، ۲.
هیرودیس پادشاه پیش از آن ستاره، طالع‌بینان را به سوی بیت‌لِحِم هدایت کرد. هیرودیس پس از شنیدن خبر تولّد «پادشاه یهودیان» از طالع‌بینان، او را رقیب آیندهٔ خود فرض کرد و تحقیق نمود که مسیح موعود کجا باید زاده می‌شد. (مَتّی ۲:۳-۶) وقتی متوجه شد که طبق پیشگویی‌های کتاب مقدّس مسیح موعود در شهر بیت‌لِحِم به دنیا می‌آید، طالع‌بینان را به آنجا فرستاد تا آن کودک را بیابند و او را از محل اقامت او باخبر سازند.
پس در اصل به خاطر فرمان هیرودیس بود که طالع‌بینان به بیت‌لِحِم رفتند. کتاب مقدّس می‌گوید: «پس از شنیدن سخن پادشاه آنان به راه افتادند. ستاره‌ای که در مشرق دیده بودند، پیشاپیش آنان می‌رفت و بر فراز مکانی که کودک در آن بود، متوقف شد.»—مَتّی ۲:۹.
ظهور این «ستاره» باعث به خطر افتادن جان عیسی و قتل کودکان بی‌گناه بی‌شماری شد. وقتی طالع‌بینان بیت‌لِحِم را ترک کردند، خدا به آنان هشدار داد که نزد هیرودیس برنگردند.—مَتّی ۲:۱۲.
عکس‌العمل هیرودیس چه بود؟ کتاب مقدّس می‌گوید: «وقتی هیرودیس متوجه شد که طالع‌بینان او را فریب داده‌اند، سخت غضبناک شد. او بر مبنای تاریخی که از طالع‌بینان جویا شده بود، فرمان داد که همهٔ پسران دو سال به پایین را در بیت‌لِحِم و اطراف آن به قتل رسانند.» (مَتّی ۲:۱۶) قطعاً خداوند عادل این ستاره را نفرستاد تا باعث چنین عمل شریرانه‌ای شود.—ایّوب ۳۴:۱۰.
a مطابق با نوشته‌های هِرودوت، تاریخ‌نگار یونانی که در قرن پنجم میلادی می‌زیست، مجوسان یا مُغان (مَگُوی) به یکی از طوایف ماد و پارس تعلّق داشتند که در اختربینی، طالع‌بینی و تفسیر خواب تخصص داشتند.
b به ترجمهٔ دری، ترجمهٔ تفسیری و ترجمهٔ هزارهٔ نو از کتاب مقدّس مراجعه کنید.