نفرت به سبب ایمانشان
«بجهة اسم من جمیع مردم از شما نفرت خواهند کرد لیکن هر که تا بآخر صبر کُند نجات یابد.»—متی ۱۰:۲۲.
۱، ۲. شرححال شاهدانی را نقل کن که به دلیل پیروی از اعتقادات مذهبی خود مورد آزار و اذیت قرار گرفتهاند.
در جزیرهٔ کِرِت، فروشندهٔ صادق و شریفی دهها بار دستگیر، و همچنین بارها پایش به دادگاههای یونان کشیده شد. وی بیش از شش سال از عمر خود را در زندان بدور از همسر و فرزندان خود سر کرد. در ژاپن، محصل هفدهسالهای با وجود رفتار نمونه و اینکه شاگرد ممتاز کلاس ۴۲ نفرهشان بود، از مدرسه اخراج شد. شرکتی در فرانسه، عذر چند کارمند ساعی و باوجدان خود را خواست و بیمعطلی ایشان را از کار بیکار کرد. آیا میدانی چه نکتهای در همهٔ این شرححالها مشترک است؟
۲ تمام این اشخاص جزو شاهدان یَهُوَه بودند. اما فکر میکنی، جرم ایشان چه بود؟ جرم ایشان، اگر بتوان آن را جرم نامید، این بود که پیرو اعتقادات مذهبیشان بودند. برای مثال، فروشندهٔ مزبور به پیروی از معلم خود، عیسی مسیح، مرتباً با دیگران در مورد کتاب مقدس صحبت میکرد. (متی ۲۸:۱۹، ۲۰) وی را بر اساس قانونی مهجور و کهنه در یونان که تبلیغ دینی را جرم بحساب میآورد، محکوم کردند. محصل ذکرشده نیز به این دلیل اخراج شد که وجدانش اجازه نمیداد در آموزش اجباری کِندو (شمشیربازی ژاپنی) شرکت کند. (اشعیا ۲:۴) و در مورد آنچه در فرانسه رخ داد، تنها جواب شرکت نامبرده به کارمندان اخراجیش آن بود که خود را شاهد یَهُوَه معرفی کردهاند.
۳. چرا اکثریت شاهدان یَهُوَه بندرت از جانب افراد دیگر دچار مشکلات حاد میشوند؟
۳ اخیراً در بعضی از کشورها، این گونه مشکلات برای شاهدان یَهُوَه، دیگر اموری عادی شدهاند. البته نباید فراموش کرد که اکثریت شاهدان یَهُوَه بندرت دچار چنین مشکلات حادی میشوند. آنها در تمام جهان به مردمی با حسناخلاق معروف هستند. با چنین شهرتی آیا میتوان دلیلی را برای آزار و اذیت ایشان موجه دانست؟ (۱پطرس ۲:۱۱، ۱۲) ایشان هرگز خود را در توطئهچینی و یا همدستی با خرابکارها درگیر نمیکنند. (۱پطرس ۴:۱۵) آنان حتی کوشش بسیار بخرج میدهند تا پند کتاب مقدس را در زمینهٔ تبعیت از خدا، و پس از آن تبعیت از دولت حاکم، پیروی کنند. شاهدان یَهُوَه مالیاتهایی را که قانون آنها را مقرر کرده است میپردازند، و میکوشند تا ‹با جمیع خلق صلح› را حفظ کنند. (رومیان ۱۲:۱۸؛ ۱۳:۶، ۷؛ ۱پطرس ۲:۱۳-۱۷) شاهدان در آموزش و تعلیمی که با استفاده از کتاب مقدس انجام میدهند، همه را تشویق میکنند تا به قوانین، ارزشهای خانواده، و اصول اخلاقی احترام بگذارند. ایشان به دلیل اجرای قوانین، مورد تحسین بسیاری از دولتها هستند. (رومیان ۱۳:۳) با این حال، همانطور که در بند اول مقاله نیز دیدیم مواردی پیش میآید که شاهدان یَهُوَه با مخالفت روبرو شده، حتی در بعضی از کشورها فعالیتشان ممنوع اعلام میشود. آیا این موضوع جای تعجب دارد؟
«خرج» شاگرد شدن
۴. بر طبق سخنان عیسی، کسی که شاگرد وی میشود ممکن است با چه مشکلاتی مواجه شود؟
۴ عیسی مسیح دقیقاً مشخص کرد که شاگرد وی شدن چه خرجی خواهد داشت. وی به پیروان خود چنین گفت: «غلام بزرگتر از آقای خود نیست. اگر مرا زحمت دادند شما را نیز زحمت خواهند داد.» عیسی «بیسبب» مورد نفرت دیگران بود. (یوحنا ۱۵:۱۸-۲۰، ۲۵؛ مزمور ۶۹:۴؛ لوقا ۲۳:۲۲) بنابراین، بسیار محتمل است که چنین چیزی برای شاگردان وی نیز رخ دهد، یعنی بدون دلیل موجه مورد مخالفت دیگران قرار گیرند. عیسی بارها به شاگردان خود هشدار داد که «از شما نفرت خواهند کرد.»—متی ۱۰:۲۲؛ ۲۴:۹.
۵، ۶. الف) چرا عیسی شاگردان بالقوهٔ خود را تشویق کرد تا «برآورد خرج» شاگرد شدن را بنمایند؟ ب) چرا نباید از مخالفت دیگران متعجب و حیران شویم؟
۵ در نتیجه، عیسی شاگردان بالقوهٔ خویش را تشویق کرد تا نخست «برآورد خرج» شاگرد شدن را بنمایند. (لوقا ۱۴:۲۸) چرا؟ البته، نه برای اینکه تصمیم بگیرند آیا باید شاگرد وی شوند یا خیر، بلکه تا مصمم شوند آنچه را از ایشان انتظار میرود بجا آورند. ما متعاقب موهبتهایی که بدست میآوریم، باید همواره خود را برای رویارویی با آزمایشها و سختیها آماده کنیم. (لوقا ۱۴:۲۷) کسی ما را مجبور نمیکند تا شاگرد مسیح شویم و یَهُوَه را خدمت نماییم. این تصمیم کاملاً شخصی است، و به علاوه، باید بر پایهٔ معرفت و شناخت باشد. البته، ما پیش از آنکه مسیحی شویم میدانستیم که در کنار برکاتی که از رابطهمان با خدا و تعهدمان به وی دریافت میکنیم، مورد «نفرت» دیگران نیز قرار خواهیم گرفت. بنابراین، از مخالفت دیگران متعجب و حیران نمیشویم. در واقع، ما «برآورد خرج آنرا» کرده، برای پرداخت آن کاملاً آماده هستیم.—۱پطرس ۴:۱۲-۱۴.
۶ چرا عدهای، از جمله بعضی از صاحبان قدرت، با مسیحیان حقیقی مخالفت میکنند؟ برای جواب به این سؤال، بجاست به دو گروه مذهبیی که در قرن اول د.م.، به دو دلیل کاملاً متفاوت، مورد تنفر بودند نگاهی بیندازیم.
نفرتدارنده و مورد تنفر
۷، ۸. کدامیک از آموزشهای یهودیان نشان میداد که غیریهودیان را تحقیر میکردند، و این آموزشها چه طرزفکری را در میان یهودیان بوجود آورده بود؟
۷ در قرن اول د.م.، دولت روم سرزمین اسرائیل را تحت سلطهٔ خود داشت، و رهبران مذهبیی همچون کاتبان و فریسیان نیز بر یهودیت، یعنی سیستم مذهبی یهودی، چنگ انداخته بودند. (متی ۲۳:۲-۴) این رهبران مذهبیِ دُگم و متعصب قوانین موسی را مبنی بر جدایی از دیگر امتها تحریف کردند و یهودیان را ملزم ساختند تا غیریهودیان را به دیدهٔ حقارت بنگرند. ایشان در واقع مذهبی را ساخته و پرداخته بودند که باعث نفرت یهودیان از غیریهودیان شده بود، و همینطور بالعکس.
۸ در آن زمان، رهبران یهودی از تحقیر غیریهودیان ابایی نداشتند، زیرا که یهودیان غیریهودیان را مخلوقاتی هرزه و فرومایه میپنداشتند. رهبران مذهبی آموزش میدادند که زن یهودی هرگز نباید با غیریهودیان تنها باشد، زیرا «بیم شهوترانی از آنان میرود.» مرد یهودی نیز نباید «با آنان تنها باشد زیرا ایشان مظنون به قتل و آدمکشی هستند.» چنانچه شیری به دست فرد غیریهودی دوشیده میشد نمیبایست به مصرف میرسید، مگر یهودیی بر کار وی نظارت میداشت. در نتیجه یهودیان تحت تأثیر رهبران خود رفتاری سرد و ناخوشایند با غیریهودیان داشته، خود را در میان ایشان افرادی منحصربفرد میپنداشتند.—با یوحنا ۴:۹ مقایسه شود.
۹. نتیجهٔ تعالیم رهبران یهودی در خصوص غیریهودیان چه بود؟
۹ مسلماً نمیتوان انتظار داشت که تعالیمی که یهودیان در خصوص غیریهودیان میدادند، بهبودی در روابط این دو گروه بوجود آورده باشد. از دریچهٔ نگاه غیریهودیان، یهودیان مردمی بودند که از همهٔ مردم جهان نفرت داشتند. تاریخدانی رومی به نام تاسیتوس، (متولد حدود سال ۵۶ د.م.) در مورد یهودیان چنین گفت: «اینان، دیگر مردم جهان را به چشم دشمنانی منفور مینگریستند.» تاسیتوس همچنین اظهار کرد که به غیریهودیانی که نوکیشِ یهودی میشدند آموخته میشد که کشور خود را انکار کنند، و خانواده و دوستان خود را بیقدر و منزلت بحساب آورند. رومیان عموماً به دلیل شمار کثیر یهودیان، که تا حدی حتی خوف در دل ایشان میانداخت، آنان را تحمل میکردند. لیکن، شورش یهودیان در سال ۶۶ د.م. رومیان خشن و بیرحم را به تلافی واداشت، و سرانجام در سال ۷۰ د.م. اورشلیم را نابود ساختند.
۱۰، ۱۱. الف) شریعت موسی چه رفتاری را با خارجیان ملزم میساخت؟ ب) از آنچه بر یهودیت گذشت چه درسی میتوانیم بیاموزیم؟
۱۰ دیدگاه این افراد نسبت به خارجیان چه تفاوتی با شیوهٔ پرستش در شریعت موسی داشت؟ درست است که شریعت موسوی یهودیان را تشویق میکرد تا از ملتهای دیگر جدا باشند، لیکن این عمل تنها به دلیل محافظت از ایشان، و بخصوص از پرستش پاکشان بود. (یوشع ۲۳:۶-۸) شریعت حتی یهودیان را ملزم میساخت تا با خارجیان با عدالت و انصاف رفتار نمایند و میبایست با ایشان مهماننواز میبودند—البته در صورتی که قوانین اسرائیل را وقیحانه زیر پا نمیگذاشتند. (لاویان ۲۴:۲۲) رهبران مذهبی یهودیِ زمان عیسی، با فاصله گرفتن از مفاهیم معقول و آشکاری که در قوانین مربوط به خارجیان درج شده بود، شکلی از مذهب را بنا نهادند که عامل نفرت در بین انسانها، و مورد نفرت دیگران بود. به همین دلیل سرانجام امت یهود در قرن اول لطف و عنایت یَهُوَه را از دست دادند.—متی ۲۳:۳۸.
۱۱ آیا ما میتوانیم از اینها درسی بیاموزیم؟ بله، مسلماً! شخصی که در رفتار خود خویشتن را عادل یا بالاتر از دیگران بنماید و به کسانی که در پرستش وی شریک نیستند با نگاه حقارت بنگرد، نه معرف پرستش پاک یَهُوَه است، و نه با این کار دل او را شاد میکند. برای نمونه مسیحیان وفادار قرن اول را در نظر بگیریم. ایشان نه از غیرمسیحیان نفرت داشتند و نه برضد دولت روم به شورش دست زدند. با این حال، مورد «نفرت» دیگران بودند! ولی، دلیل آن چه بود؟ و چه کسانی از ایشان نفرت داشتند؟
چه کسانی از مسیحیان نفرت داشتند؟
۱۲. چگونه کتاب مقدس نشان میدهد که عیسی از پیروانش نگرشی معقول نسبت به غیرمسیحیان انتظار داشت؟
۱۲ از تعالیم عیسی کاملاً پیداست که وی درصدد بود به شاگردان خود بیاموزد تا نسبت به غیرمسیحیان نگرشی متعادل داشته باشند. البته، عیسی از پیروان خود خواست که از دنیا جدا باشند—یعنی، آنان میبایست از گرایشات و رفتارهایی که با راه و روش عادل یَهُوَه ناسازگار بود پرهیز میکردند. در ضمن آنان ملزم بودند نسبت به امور مربوط به جنگ و سیاست بیطرف بمانند. (یوحنا ۱۷:۱۴، ۱۶) از طرف دیگر، عیسی هیچگاه سخنی در باب تحقیر غیرمسیحیان به زبان نیاورد، وی حتی گفت که پیروان وی باید ‹دشمنان خود را محبّت نمایند.› (متی ۵:۴۴) پولس رسول نیز مسیحیان را چنین ترغیب کرد: «اگر دشمن تو گرسنه باشد او را سیر کن و اگر تشنه است سیرابش نما.» (رومیان ۱۲:۲۰) او همچنین به مسیحیان گفت که ‹با جمیع مردم احسان بنمایند.›—غلاطیان ۶:۱۰.
۱۳. چرا رهبران مذهبی یهودی مخالف شاگردان مسیح بودند؟
۱۳ با این همه، شاگردان مسیح از سه جبهه مورد «نفرت» واقع شدند. نخست، از طرف رهبران مذهبی یهودی. طبیعی بود که مسیحیان خیلی زود توجه این رهبران را به خود جلب کردند. مسیحیان از اصول اخلاقی والایی برخوردار بودند، و پیام امیدبخش خود را با غیرت تمام به مردم میرساندند. هزاران نفر یهودیت را ترک کرده، به مسیحیت گرویدند. (اعمال ۲:۴۱؛ ۴:۴؛ ۶:۷) در نظر رهبران مذهبی یهودی شاگردان یهودینژاد عیسی، مرتدانی بیش نبودند! (با اعمال ۱۳:۴۵ مقایسه شود.) این رهبران خشمگین مذهبی، مسیحیت را مهر باطلی بر سنن و عرف خود قلمداد میکردند. مسیحیت حتی مخالف دیدگاه ایشان در مورد غیریهودیان بود! پس از سال ۳۶ د.م. غیریهودیان درست همچون یهودیانی که مسیحی میشدند میتوانستند از موهبتها و برکات مسیحی بهرهمند گردند.—اعمال ۱۰:۳۴، ۳۵.
۱۴، ۱۵. الف) به چه دلیل بتپرستان از مسیحیان نفرت داشتند؟ نمونهای بیاور. ب) در جبههٔ سومِ گروهی که از مسیحیان اولیه «نفرت» داشتند چه کسانی را میتوان یافت؟
۱۴ در جبههٔ دوم کسانی که به مسیحیان نفرت میورزیدند، بتپرستان قرار داشتند. برای نمونه، در اَفَسُس باستان، بازارِ ساختن بتکدههای نقره برای الههٔ اَرْطامیس بسیار داغ بود. اما، با موعظهٔ پولس بسیاری از ساکنان اَفَسُسْ سخنان او را پذیرفتند و پرستش اَرْطامیس را کنار گذاشتند. صنعتگرانی که بدینگونه تجارت خود را در خطر دیدند، آشوب و بلوا به پا نمودند. (اعمال ۱۹:۲۴-۴۱) همچنین، پس از آنکه مسیحیت تا بَطِینیا (شمالغربی ترکیهٔ فعلی) گسترش پیدا کرد، درست مشابه همین موضوع تکرار شد. مدت کوتاهی پس از آنکه نگارش نوشتههای مقدس یونانی پایان پذیرفت، پِلینی کِهین، حاکم بَطِینیا، گزارش کرد که بتکدهها متروکه شده بودند و بازار خرید و فروش علوفه برای حیوانات قربانی بشدت از رونق افتاده بود. در اینجا مسیحیان به دلیل جایز ندانستن قربانی حیوانی و بت در پرستششان، مقصر شناخته شده، مورد آزار و اذیت قرار گرفتند. (عبرانیان ۱۰:۱-۹؛ ۱یوحنا ۵:۲۱) گسترش مسیحیت باعث نزول عایدیهایی شد که از طریق بتپرستی بدست میآمد، و البته کسانی که تجارت و سرمایهٔ خود را بدین وسیله از دست داده بودند، دل خونی از مسیحیان داشتند.
۱۵ در جبههٔ سوم، رومیان ملیگرا و وطنپرست قرار داشتند. در ابتدا، رومیان به مسیحیان فقط به چشم گروهی مذهبی و افراطی مینگریستند. ولی، پس از مدتی کار به جایی رسید که حتی ادعای مسیحی بودن برای شخص جرمی مستوجب مرگ به حساب میآمد. اما چرا این مردمان صادق و بیریا که مرام مسیحی را شیوهٔ زندگی خود قرار داده بودند، میبایست زجر و شکنجه، و حتی کشته شوند؟
چرا مسیحیان اولیه مورد تنفر رومیان بودند؟
۱۶. مسیحیان به چه مفهومی خود را از دنیا جدا نگاه میداشتند، و چرا این کار آنان را در میان رومیان انگشتنما کرده بود؟
۱۶ دلیل عمدهٔ نفرت رومیان از مسیحیان، پیروی این گروه مذهبی از عقایدشان بود. برای مثال، مسیحیان همواره خود را از دنیا جدا نگاه میداشتند. (یوحنا ۱۵:۱۹) از این رو، ایشان هرگز نشستن بر مسندهای قدرت را نمیپذیرفتند، و به خدمت نظاموظیفه نمیرفتند. به همین جهت، آوگوستوس نِآندِر در مورد مسیحیان گفت که ایشان «مظهر مردمی بیعلاقه به دنیا، و بیثمر در امور زندگی بودند.» از دنیا نبودن مسیحیان همچنین به مفهوم اجتناب از طرق شریرانهٔ دنیای فاسد روم بود. ویل دورانتِ تاریخدان چنین اظهار کرد: «جوامع کوچک مسیحی با تقوا و حسن سلوک خود میتوانستند اسباب زحمت دنیای دیوانهٔ لذات باشند.» (۱پطرس ۴:۳، ۴) ظاهراً، رومیان با شکنجه و اعدام مسیحیان درصدد بودند زمزمهٔ وجدان خویش را خاموش سازند.
۱۷. چه چیزی نشان میدهد که کار موعظهٔ مسیحیان قرن اول بسیار مؤثر بود؟
۱۷ مسیحیان قرن اول، با غیرتی سازشناپذیر بشارت ملکوت خدا را موعظه میکردند. (متی ۲۴:۱۴) حدود سال ۶۰ د.م.، پولس با قاطعیت گفت که بشارت ‹بتمامئ خلقتِ زیر آسمان موعظه شده است.› (کولسیان ۱:۲۳) در پایان قرن اول، پیروان عیسی در تمام امپراتوری روم، یعنی آسیا، اروپا، و آفریقا شاگردسازی کرده بودند! حتی «از اهل خانهٔ قیصر» عدهای به مسیحیت گرویدند.a (فیلپیان ۴:۲۲) البته این موعظهٔ غیورانه همه را خوشحال نمیکرد. نِآندِر میگوید: «مسیحیت پیوسته در بین مردمی از همهٔ اقشار جامعه در حال گسترش بود، و تهدیدی برای براندازی مذهب مملکت بشمار میرفت.»
۱۸. چرا تخصیص انحصاری مسیحیان به یَهُوَه باعث شده بود دولت روم با ایشان اختلافنظر داشته باشد؟
۱۸ تخصیص پیروان عیسی به یَهُوَه، تخصیصی انحصاری بود. (متی ۴:۸-۱۰) شاید این جنبه از پرستش مسیحیان بیش از همه موجب اختلافنظر با رومیان میشد. رومیان با ادیان دیگر مدارا میکردند، البته چنانچه طرفداران این ادیان امپراتور را نیز پرستش مینمودند. لیکن، مسیحیان اولیه به هیچ وجه به خود اجازه چنین کاری را نمیدادند. آنان خود را در مقابل قدرتی بالاتر از دولت روم، یعنی یَهُوَه خدا، مسئول میدانستند. (اعمال ۵:۲۹) بنابراین، هر چقدر هم که شهروندی مسیحی در تمام جوانب دیگر حسنرفتار نشان میداد، از دید دولت، دشمن بحساب میآمد.
۱۹، ۲۰. الف) چه کسانی عمدتاً باعث و بانی افتراهای شریرانهای بودند که در مورد مسیحیان وفادار اشائه مییافت؟ ب) چه اتهام دروغی به مسیحیان نسبت داده شد؟
۱۹ البته غیر از همهٔ اینها، دلیل دیگری نیز موجب «نفرت» رومیان از مسیحیان میشد، و آن دروغها و تهمتهای شریرانهای بود که براحتی به باور عموم در میآمد، و در اشائهٔ آنها رهبران مذهبی یهودی سهم عمدهای داشتند. (اعمال ۱۷:۵-۸) در حدود سال ۶۰ یا ۶۱ د.م.، هنگامی که پولس در روم در انتظار دادرسی خویش به دست نرون، امپراتور روم بود، بزرگان یهود در مورد مسیحیان چنین میگفتند: «ما را معلوم است که این فرقه را در هر جا بد میگویند.» (اعمال ۲۸:۲۲) این گونه افتراها چگونه ممکن بود از سمع نرون دور مانده باشد. در سال ۶۴ د.م.، هنگامی که نرون به دلیل حریقی که در شهر رم رخ داد مسئول شناخته شد، ظاهراً مسیحیان را که همه از ایشان بدگویی میکردند، سپر بلا قرار داد. وی بدین وسیله بر آتش خشونت و آزاری که برای از میان بردن مسیحیان بوجود آمده بود، دامن زد.
۲۰ اتهامات دروغینی که به مسیحیان نسبت داده میشد، غالباً آمیزهای بود از دروغهای تمامعیار، و تحریف عقاید ایشان. از آنجایی که مسیحیان یکتاپرست بودند و از پرستش امپراتور سربازمیزدند، بدیشان نسبت مُلحِد و بیدین میدادند. همچنین به دلیل مخالفتهایی که اعضای غیرمسیحی بعضی از خانوادهها با افراد مسیحی خانواده میکردند، مسیحیان متهم به این بودند که خانوادهها را از هم میپاشند. (متی ۱۰:۲۱) پارهای از گزارشات حاکی از آن است که به مسیحیان حتی وصلهٔ آدمخواری میچسباندند، و علت آن تحریف سخنانی بود که عیسی در شام سَروَر ادا کرد.—متی ۲۶:۲۶-۲۸.
۲۱. دو دلیل عمده را که مسیحیان را مورد «نفرت» دیگران قرار میداد برشمر.
۲۱ پس نتیجه میگیریم که مسیحیان وفادار به دو دلیل عمده مورد «نفرت» رومیان بودند: (۱) به دلیل عمل کردن بر طبق عقایدی که از کتاب مقدس منشاء میگرفت، و (۲) به دلیل اتهامات دروغینی که بدیشان نسبت داده میشد. شکی نیست که همهٔ این مخالفان تنها یک هدف داشتند—پایمال کردن مسیحیت. بدون تردید، محرک اصلی همهٔ آزار و شکنجههای مسیحیان مخالفانی فوقانسانی بودند، آری، قوای نادیدنی ارواح شریر.—افسسیان ۶:۱۲.
۲۲. الف) چه مثالی نشان میدهد که شاهدان یَهُوَه ‹با جمیع مردم احسان مینمایند›؟ (کادر صفحهٔ ۲۰ ملاحظه شود.) ب) در مقالهٔ بعد چه موضوعی مورد بحث قرار خواهد گرفت؟
۲۲ اکنون، در بسیاری از سرزمینها، شاهدان یَهُوَه درست همچون مسیحیان اولیه مورد «نفرت» قرار دارند. اما، ایشان نه از غیرشاهدان متنفرند، و نه هیچگاه عامل شورش و قیام علیه حکومتها بودهاند. آنان در تمام دنیا به دلیل ابراز محبتی که حتی مرزهای اجتماعی، نژادی، و قومی را درمینوردد، زبانزد میباشند. پس چرا شاهدان یَهُوَه مورد آزار و شکنجه واقع میشوند؟ و چه واکنشی در مقابل مخالفتها نشان میدهند؟ این سؤالات در مقالهٔ بعدی مورد بحث قرار خواهد گرفت.
[پاورقی]
a منظور از «اهل خانهٔ قیصر» لزوماً خانوادهٔ نزدیک امپراتور وقت، نِرون، نبود. غرض از این اصطلاح بیشتر خدمتکاران و مأموران پایینرتبهای بودند که خدماتی از قبیل آشپزی و نظافت را برای خانوادهٔ امپراتور و کارکنان بر عهده داشتند.
چه پاسخ میدهی؟
◻ چرا عیسی شاگردان بالقوه را تشویق کرد تا خرج شاگرد شدن را برآورد کنند؟
◻ نگرش رایج یهودیان نسبت به غیریهودیان چه تأثیری بر یهودیت داشت، و ما چه چیزی از آن میآموزیم؟
◻ مسیحیان وفادار قرن اول از کدام سه جبهه مورد نفرت بودند؟
◻ دلایل عمدهای که باعث میشد رومیان از مسیحیان اولیه «نفرت» داشته باشند چه بود؟
[کادر در صفحهٔ ۲۰]
‹با جمیع مردم احسان بنمائید›
تمام سعی و کوشش شاهدان یَهُوَه در این است که این تذکر کتاب مقدس را به اجرا بگذارند و ‹با جمیع مردم احسان نمایند.› (غلاطیان ۶:۱۰) محبت به همسایگانِ نیازمند انگیزهٔ ایشان برای یاری و کمک به افرادی با مذاهب مختلف است. برای نمونه، در سال ۱۹۹۴، طی دوران مصیبتباری که بر روآندا گذشت، شاهدان یَهُوَه در اروپا به منظور کمکرسانی، داوطلبانه همراه با گروههای امداد راهی آفریقا شدند. با کمک ایشان کمپهای مجهز و بیمارستانهای صحرایی بسرعت برپا شد. آنان همچنین مقدار عظیمی مواد غذایی، لباس، و پتو با هواپیما به آنجا سرازیر ساختند. شمار پناهندگانی که از این کمکها بهره گرفتند سه برابر شمار شاهدان بود.
[تصویر در صفحهٔ ۱۹]
مسیحیان اولیه با غیرتی سازشناپذیر بشارت را موعظه میکردند