‹به تعلیم مشغول باش›
عیسی به شاگردانش گفت: «شما مرا استاد و آقا می‌خوانید و خوب می‌گویید زیرا که چنین هستم.» (یو ۱۳:۱۳) او با این سخن به نقش خود به عنوان معلّم تأکید کرد. سپس قبل از صعودش به آسمان به پیروانش چنین فرمان داد: «پس رفته، همهٔ امّت‌ها را شاگرد سازید . . . و ایشان را تعلیم دهید که همهٔ اموری را که به شما حکم کرده‌ام حفظ کنند.» (مت ۲۸:۱۹، ۲۰) بعدها پولُس رسول نیز اهمیت تعلیم دادن کلام خدا را تأکید نمود. او به تیموتاؤس که پیری مسیحی بود چنین گوشزد کرد: «به قرائت کلام خدا و اندرز و تعلیم مشغول باش. . . . در این امور بکوش و خود را به تمامی وقف آن کن تا پیشرفت تو بر همه آشکار شود.» — ۱تیمو ۴:۱۳-۱۵، ترجمهٔ هزارهٔ نو.
امروزه نیز همچون گذشته تعلیم اساس خدمت موعظه و جلسات جماعت است. چگونه می‌توانیم همواره به تعلیم مشغول باشیم و این کار چگونه به ما کمک می‌کند تا در تعلیم دادنِ کلام خدا پیشرفت کنیم؟
سرمشق قرار دادن معلّم بزرگ
روش تعلیم عیسی برای بسیاری از شنوندگانش دلنشین بود. دقت کنید که چگونه در کنیسهٔ شهر ناصره سخنانش در مردم تأثیر گذاشت. لوقا یکی از نگارندگان انجیل‌ها نوشت: «همه از او نیکو می‌گفتند و از کلام فیض‌آمیزش در شگفت بودند.» (لو ۴:۲۲، ه‍ن) شاگردان عیسی نحوهٔ موعظهٔ استادشان را سرمشق قرار دادند. به همین دلیل پولُس هم‌ایمانان خود را چنین ترغیب می‌کند: «از من سرمشق بگیرید، چنانکه من از مسیح سرمشق می‌گیرم.» (۱قر ۱۱:۱، ه‍ن) از آنجایی که پولُس عیسی را الگو قرار می‌داد، تعلیمش در میان مردم و موعظهٔ خانه‌به‌خانه بسیار مؤثر واقع می‌شد. — اعما ۲۰:۲۰.
تعلیم «در بازار»
باب ۱۷ کتاب اَعمال، مهارت پولُس را در تعلیم برجسته می‌سازد. در آنجا می‌خوانیم که پولُس به آتن رفته بود. او وقتی در کوچه‌ها و بازارها قدم می‌زد به هر جا می‌نگریست بتی می‌دید. به همین دلیل بسیار مضطرب شد! با این حال اجازه نداد که احساسش بر او غلبه کند. پولُس «در کنیسه . . . و در بازار، هر روزه با هر که ملاقات می‌کرد، مباحثه می‌نمود.» (اعما ۱۷:۱۶، ۱۷) چه سرمشق خوبی برای ما! اگر ما نیز به هر انسانی از هر فرهنگ و پیشینه بدون تبعیض موعظه کنیم، رفتاری محکومانه نداشته باشیم و به آن‌ها احترام بگذاریم ممکن است به سوی پیاممان جلب شوند و به تدریج از اسارت دین کاذب نجات یابند. — اعما ۱۰:۳۴، ۳۵؛ مکا ۱۸:۴.
پولُس در بازار با انسان‌های سرسختی روبرو شد. در میان شنوندگانش فیلسوفانی بودند که دیدشان با آنچه او موعظه می‌کرد کاملاً فرق داشت. با این حال، به سخنان کسانی که با او اختلاف‌نظر داشتند گوش داد. برخی از آن‌ها پولُس را «یاوه‌گو» نامیدند. برخی نیز گفتند: «ظاهراً واعظ به خدایان غریب است.» — اعما ۱۷:۱۸.
ولی پولُس از سخنان توهین‌آمیز شنوندگانش دلسرد نشد. برعکس وقتی در مورد تعلیمش از او توضیح خواستند، از موقعیت استفاده نمود و سخنرانی خردمندانه‌ای اجرا کرد که مهارت پولُس را نمایان می‌سازد. (اعما ۱۷:۱۹-۲۲؛ ۱پطر ۳:۱۵) حال بگذارید جزئیات سخنرانی او را بررسی کنیم و ببینیم که چگونه می‌توانیم روش تعلیم او را به کار گیریم.
پیدا کردن وجه اشتراک
پولُس گفت: «ای مردان آتنی، من شما را از هر لحاظ بسیار دیندار یافته‌ام. زیرا هنگامی که . . . آنچه را که شما می‌پرستید نظاره می‌نمودم، مذبحی یافتم که بر آن نوشته شده بود: ‹تقدیم به خدای ناشناخته.› حال، آنچه را شما ناشناخته می‌پرستید، من به شما اعلام می‌کنم.» — اعما ۱۷:۲۲، ۲۳، ه‍ن.
پولُس به دقت به اطرافش توجه نمود و از آنچه دید در مورد مخاطبانش شناخت پیدا کرد. ما نیز با توجه کردن به اطرافمان می‌توانیم نکاتی را در مورد صاحبخانه دریابیم. برای مثال وجود اسباب‌بازی در حیاط یا علامتی بر در خانه می‌تواند نکاتی را آشکار سازد. با تشخیص وضعیت صاحبخانه پی می‌بریم که چه مطلبی را بگوییم و چگونه. — کول ۴:۶.
پولُس در سخنانش مردم را محکوم نکرد. او تشخیص داد که «دینداری» مردم آتن بر معرفت غلطی استوار شده است. پولُس به روشنی توضیح داد که چگونه می‌توانند خدای حقیقی را پرستش کنند. (۱قر ۱۴:۸) پس بسیار ضروری است که خبر خوش ملکوت را واضح اعلام کنیم و دید مثبتی به مردم داشته باشیم!
رفتاری سنجیده و بدون تبعیض
پولُس در ادامه گفت: «خدایی که جهان و هر آنچه را در آن است آفرید، مالک آسمان و زمین است و در معابد ساختهٔ دست بشر ساکن نمی‌شود. دستان بشری نمی‌تواند خدمتی به او بکند، چنانکه گویی به چیزی محتاج باشد، زیرا خود بخشندهٔ حیات و نَفَس و هر چیز دیگر به جمیع آدمیان است.» — اعما ۱۷:۲۴، ۲۵، ه‍ن.
پولُس با سنجیدگی گفت که یَهُوَه «مالک آسمان و زمین است،» و بدین شکل افکار شنوندگان خود را به سوی بخشندهٔ حیات سوق داد. چه افتخار بزرگی که انسان‌ها را از هر دین و فرهنگ به سوی منشأ حیات یعنی یَهُوَه خدا هدایت کنیم! — مز ۳۶:۹.
پولُس سپس گفت: «او همهٔ اقوام بشری را از یک انسان پدید آورد . . . و زمان‌های تعیین شده برای ایشان و حدود محل سکونتشان را مقرّر فرمود. تا مردمان او را بجویند و چه بسا که در پی‌اش گشته، او را بیابند، هرچند از هیچ یک از ما دور نیست.» — اعما ۱۷:۲۶، ۲۷، ه‍ن.
نحوهٔ تعلیم ما باید صفات خدایی را که پرستش می‌کنیم نمایان سازد. یَهُوَه خدا بدون تبعیض به همهٔ انسان‌ها اجازه می‌دهد ‹او را بجویند و بیابند.› ما نیز باید بدون فرق گذاشتن بین مردم پیام ملکوت را به همه برسانیم. البته می‌کوشیم که راه نزدیک شدن به خدا را به کسانی که به آفریدگار ایمان دارند تعلیم دهیم. (یعقو ۴:۸) اما چگونه می‌توانیم به کسانی که به وجود خدا اعتقادی ندارند نیز کمک کنیم؟ در این مورد می‌توانیم از پولُس سرمشق گیریم. حال به سخنان بعدی او توجه کنید.
«زیرا در اوست که زندگی و حرکت و هستی داریم؛ چنانکه برخی از شاعران خود شما نیز گفته‌اند که از نسل اوییم. ‹پس چون نسل خداییم، شایسته نیست چنین بیندیشیم که الوهیّت همانند زر یا سیم یا سنگی است که با هنر و خلاقیت آدمی به صورت تمثالی تراشیده شده باشد.›» — اعما ۱۷:۲۸، ۲۹، ه‍ن.
پولُس سخنی از شاعران معروف آتنی را نقل‌قول کرد که برایشان آشنا بود و آن را قبول داشتند. بدین شکل توجه آن‌ها را به سخنانش جلب کرد. ما نیز باید در پی وجه اشتراکی باشیم که مردم آن را بشناسند و قبول داشته باشند. برای نمونه مَثَلی که پولُس در رسالهٔ عبرانیان نوشت، امروزه نیز کاربرد دارد: «زیرا هر خانه‌ای به دست کسی بنا می‌شود، لٰکن بانی همه خداست.» (عبر ۳:۴) وقتی با صاحبخانه بر اساس این مَثَل ساده استدلال نماییم، به وی کمک می‌کنیم تا به حقیقت وجود آفریدگار پی ببرد. حال به نکته‌ای دیگر در سخنرانی پولُس یعنی ترغیب کردن توجه کنید.
تأکید بر اضطراری بودن زمان
پولُس گفت: «در گذشته، خدا از چنین جهالتی چشم می‌پوشید. اما اکنون به همهٔ مردمان در هر جا حکم می‌کند که توبه کنند. زیرا روزی را مقرّر کرده که در آن به واسطهٔ مردی که تعیین کرده است، جهان را عادلانه داوری خواهد کرد.» — اعما ۱۷:۳۰، ۳۱، ه‍ن.
تا زمان باقی است این فرصت وجود دارد که همه نشان دهند مطیع خداوند هستند یا خیر. پس ضروری است که بر اضطراری بودن زمان تأکید کنیم و به طور قانع‌کننده‌ای در مورد برکات پادشاهی خدا صحبت نماییم. — ۲تیمو ۳:۱-۵.
واکنش‌های متفاوت
«چون در بارهٔ رستاخیز مردگان شنیدند، برخی پوزخند زدند، اما دیگران گفتند: ‹می‌خواهیم در این باره باز از تو بشنویم.› بدین گونه پولُس مجمع را ترک گفت. اما تنی چند بدو پیوسته، ایمان آوردند.» — اعما ۱۷:۳۲-۳۴، ه‍ن.
امروزه بعضی سریع پیام ملکوت را می‌پذیرند، اما برخی شاید با استدلال بیشتر متقاعد شوند. چه شادی بزرگی وقتی کسی با توضیح روشن و سادهٔ ما با یَهُوَه آشنا شود و یَهُوَه از طریق ما او را به سوی پسرش جذب کند! — یو ۶:۴۴.
درس‌هایی که می‌آموزیم
با تعمّق در مورد سخنرانی پولُس می‌آموزیم که چگونه حقایق کتاب مقدّس را به مردم تعلیم دهیم. با سرمشق قرار دادن پولُس در اجرای سخنرانی عمومی می‌توانیم به نحوی سخن بگوییم که علاقه‌مندان به راحتی حقایق کتاب مقدّس را درک کنند و آن را بپذیرند. به علاوه باید مواظب باشیم که اعتقادات آن‌ها را تحقیر نکنیم. در خدمت موعظه نیز می‌باید به طور قانع‌کننده و سنجیده استدلال کنیم. بدین شکل به پند پولُس عمل کرده‌ایم که گفت: ‹به تعلیم مشغول باش.›
[تصویر در صفحهٔ ۳۰]
تعلیم پولُس واضح، ساده و سنجیده بود
[تصویر در صفحهٔ ۳۱]
وقتی در موعظه به احساسات مردم توجه کنیم پولُس را سرمشق خود قرار داده‌ایم