والدین، از فرزندان خود مسرور شوید
«پدرت و مادرت شادمان خواهند شد.»—امثال ۲۳:۲۵.
۱. چه چیز موجب میشود که والدین از فرزندان خود مسرور شوند؟
مشاهدهٔ نهالی که رشد میکند و درختی شکوهمند، زیبا و سایهگستر میشود، چقدر دلپذیر است—بویژه اگر شما آن را کاشته و از آن مراقبت کرده باشید! به همین ترتیب نیز والدینی که از فرزندان خود مراقبت مینمایند، وقتی میبینند که این فرزندان رشد میکنند و خادمان باتجربهٔ خدا میشوند، از آنها مسرور میگردند؛ درست همانطور که کتاب مقدس میگوید: «پدر فرزند عادل بغایت شادمان میشود، و والد پسر حکیم از او مسرور خواهد گشت. پدرت و مادرت شادمان خواهند شد، و والدهٔ تو مسرور خواهد گردید.»—امثال ۲۳:۲۴، ۲۵.
۲، ۳. الف) والدین چگونه میتوانند از غم و تلخی جلوگیری کنند؟ ب) نهالان و فرزندان، هر دو برای اینکه منشأ سرور و شادی شوند، به چه نیازمندند؟
۲ با این حال، یک فرزند به خودی خود «عادل» و «حکیم» نمیشود. برای اینکه کودکان و نوجوانان مایهٔ «غم» و «تلخی» نشوند، تلاش بسیار لازم است، درست همانقدر که تبدیل نهال به درختی شکوهمند مستلزم سعی و کوشش است. (امثال ۱۷:۲۱، ۲۵) برای مثال، داربست میتواند کمک کند که نهالی جوان به طور قائم یا مستحکم رشد کند. آب دادن به طور مرتب و منظم اهمیت بسیار دارد، و شاید لازم باشد که از نهال در مقابل آفت حفاظت کرد. سرانجام، هَرَس کردن کمک میکند تا درخت زیبایی به وجود آید.
۳ کلام خدا نشان میدهد که تعلیم و تربیت الهی، سیراب شدن از آب حقیقت کتاب مقدس، حفاظت در مقابل سوءاستفادههای اخلاقی، و تأدیب محبتآمیز برای هرس کردن خصوصیات ناپسند، چیزهایی هستند که فرزندان به آنها احتیاج دارند. برای تأمین این نیازها، پدران بویژه ترغیب میشوند که فرزندان خود را «بتأدیب و نصیحت خداوند» تربیت نمایند. (افسسیان ۶:۴) این کار مستلزم چیست؟
تأکید بر روی سخنان یَهُوَه
۴. والدین چه مسئولیتی در قبال فرزندان خود دارند، و قبل از آنکه بتوانند آن را به جا آورند، چه کار باید بکنند؟
۴ ‹تربیت نمودن به نصیحت خداوند،› یعنی تطبیق دادن افکارمان با ارادهٔ یَهُوَه. بنابراین، والدین باید طرز فکر یَهُوَه را در مورد مسائل در فرزندان خود القا کنند. همچنین باید از نمونهای که یَهُوَه در مورد تأدیب دلسوزانه و تربیت اصلاحکننده به جا گذاشته است، تقلید کنند. (مزمور ۱۰۳:۱۰، ۱۱؛ امثال ۳:۱۱، ۱۲) اما والدین قبل از انجام این کار، همانطور که موسی پیامبر خدا به اسرائیلیان باستان تذکر داد، خود باید سخنان یَهُوَه را جذب نمایند؛ موسی گفت: ‹این سخنان [یَهُوَه] که من امروز ترا امر میفرمایم بر دل تو باشد.›—تثنیه ۶:۶.
۵. والدین اسرائیلی چه وقت و به چه طریق باید به فرزندان خود تعلیم میدادند، و عبارت «تعلیم نما» به چه معناست؟
۵ مطالعهٔ منظم کتاب مقدس، تعمق، و دعا، والدین را برای انجام فرمان بعدی موسی آماده میکند: «[سخنان یَهُوَه] را به پسرانت بدقّت تعلیم نما و حین نشستنت در خانه و رفتنت براه و وقت خوابیدن و برخاستنت از آنها گفتگو نما.» واژهٔ عبریی که «تعلیم نما» ترجمه شده است به معنی «تکرار کردن،» «به طور مکرر گفتن،» «اثر عمیق گذاردن» میباشد. توجه کن که موسی سپس چگونه بر لزوم مقدم داشتن سخنان یَهُوَه تأکید کرد: «آنها را بر دست خود برای علامت ببند و در میان چشمانت عصابه باشد. و آنها را بر باهوهای در خانهات و بر دروازهایت بنویس.» واضح است که یَهُوَه از والدین میخواهد که نسبت به فرزندان خود توجه دائمی و محبتآمیز نشان دهند!—تثنیه ۶:۷-۹.
۶. والدین چه چیزهایی را باید به فرزندان خود تعلیم میدادند، و این کار چه فایدهای به همراه داشت؟
۶ ‹این سخنان› یَهُوَه که والدین باید به فرزندان خویش تعلیم میدادند، چه سخنانی هستند؟ اندکی پیش از آن، موسی آنچه را که در اصطلاح عرف ده فرمان نامیده میشود و فرمانهای قتل مکن، زنا مکن، دزدی مکن، شهادت دروغ مده، طمع مورز را دربر دارد، تکرار کرده بود. اینگونه شرایط اخلاقی، و همچنین فرمان «یَهُوَه خدای خود را بتمامئ جان و تمامئ قوّت خود محبّت نما،» بویژه چیزهایی بودند که والدین اسرائیلی باید به فرزندان خود تعلیم میدادند. (تثنیه ۵:۶-۲۱؛ ۶:۱-۵) آیا موافق نیستی که این همان آموزشی است که امروزه فرزندان به آن نیازمندند؟
۷. الف) کتاب مقدس، فرزندان را با چه چیز مقایسه میکند؟ ب) اکنون چه موضوعی را بررسی خواهیم کرد؟
۷ به پدر اسرائیلی چنین گفته شد: «زن تو مثل مَوِ بارآور باطراف خانهٔ تو خواهد بود. و پسرانت مثل نهالهای زیتون گرداگرد سفرهٔ تو.» (مزمور ۱۲۸:۳) اما برای اینکه والدین به جای محزون شدن از «نهالهای» خود، از آنها مسرور گردند، باید به فرزندان خود شخصاً و هرروزه علاقه نشان دهند. (امثال ۱۰:۱؛ ۱۳:۲۴؛ ۲۹:۱۵، ۱۷) بگذار با یک بررسی ببینیم که والدین به چه نحو میتوانند فرزندان خود را تربیت کنند، از لحاظ روحانی آب دهند، از آنها حفاظت کنند، و آنان را از روی محبت تأدیب نمایند تا واقعاً از آنها مسرور گردند.
تربیت از هنگام طفولیت
۸. الف) چه کسانی برای تیموتاؤس حکم داربست را داشتند؟ ب) تربیت وی از چه موقع شروع شد، و چه نتیجهای به همراه داشت؟
۸ تیموتاؤس را در نظر بگیر که به اصطلاح دو داربست محکم—مادر و مادربزرگش—کمک و پشتیبان او بودند. از آنجایی که پدر تیموتاؤس یونانی و از قرار معلوم بیایمان بود، مادر یهودی وی اُفنیکی، و مادربزرگش لوئیس (مادر افنیکی) بودند که ‹کتب مقدّسه را از طفولیّت› به این پسر آموزش دادند. (۲تیموتاؤس ۱:۵؛ ۳:۱۵؛ اعمال ۱۶:۱) آنها «اعمال عجیبی را که [یَهُوَه] کرده است،» به تیموتاؤس—حتی موقعی که او نوزادی بیش نبود—آموزش دادند، و پشتکار آنان در این کار پاداش فراوانی به همراه داشت. (مزمور ۷۸:۱، ۳، ۴) تیموتاؤس احتمالاً در حالی که هنوز نوجوانی بیش نبود، در سرزمینهای دور میسیونر شد و در تقویت جماعتهای اولیهٔ مسیحی نقش برجستهای داشت.—اعمال ۱۶:۲-۵؛ ۱قرنتیان ۴:۱۷؛ فیلپیان ۲:۱۹-۲۳.
۹. جوانان چگونه میتوانند یاد بگیرند که از دامهای مادیگرایی دوری جویند؟
۹ شما والدین، چه نوع داربستی هستید؟ برای مثال، آیا مایلید که فرزندانتان دید متعادلی را نسبت به چیزهای مادی در خود بپرورند؟ در آنصورت باید سرمشق شایستهای از خود به جای بگذارید و در پی آخرین اسباب و وسایل یا چیزهای دیگری که واقعاً به آنها احتیاج ندارید، نباشید. اگر ترجیح دهید که به دنبال منافع مادی باشید، تعجب نکنید که فرزندانتان از شما تقلید کنند. (متی ۶:۲۴؛ ۱تیموتاؤس ۶:۹، ۱۰) در واقع، اگر داربستها قائم نباشند، نهال چطور میتواند صاف رشد کند؟
۱۰. والدین باید همواره از چه کسی راهنمایی بخواهند، و از چه نگرشی باید برخوردار باشند؟
۱۰ والدینی که از فرزندان خود مسرورند، برای تربیت آنان به طور دائم جویای کمک الهی میشوند و همیشه در نظر میگیرند که چه چیز از لحاظ روحانی به صلاح فرزندانشان است. مادری که دارای چهار فرزند است، گفت: «حتی قبل از آنکه بچههای ما به دنیا بیایند، مرتب به یَهُوَه دعا میکردیم که به ما کمک کند تا پدر و مادر خوبی باشیم، کلام او راهنمای ما باشد، و آن را در زندگیمان به کار ببندیم.» او به گفتهٔ خود میافزاید: «اینکه ‹یَهُوَه در مرحلهٔ اول قرار دارد› فقط حرف نبود، بلکه در شیوهٔ زندگیمان آن را نشان دادیم.»—داوران ۱۳:۸.
مرتب «آب» دهید
۱۱. نهالان و فرزندان، هر دو برای رشد به چه چیز نیازمندند؟
۱۱ نهالها بویژه نیازمندند که همواره به آنها آب داده شود، چنانکه این امر را میتوان در درختانی مشاهده کرد که کنار نهر رشد بسیار خوبی دارند. (با مکاشفه ۲۲:۱، ۲ مقایسه شود.) اطفال نیز چنانچه به طور مرتب و منظم از آب حقیقت کتاب مقدس بهرهمند شوند، از لحاظ روحانی شکوفا خواهند شد. اما لازم است که والدین، به مقدار زمانی که فرزندشان میتواند تمرکز حواس داشته باشد، توجه نمایند. شاید گفتگوهای آموزشی کوتاه و پیدرپی مؤثرتر از چند گفتگوی طولانی باشد. ارزش اینگونه گفتگوهای کوتاه را دست کم نگیرید. با هم بودن، برای ایجاد رابطهٔ نزدیک بین والدین و فرزند از اهمیت بسیار برخوردار است، رابطهٔ نزدیکی که نوشتههای مقدس به طور مکرر بر آن تأکید میکند.—تثنیه ۶:۶-۹؛ ۱۱:۱۸-۲۱؛ امثال ۲۲:۶.
۱۲. دعا کردن با کودکان چه ارزشی دارد؟
۱۲ میتوان در پایان روز با کودکان گفتگویی داشت. یکی از جوانان چنین به یاد میآورد: «پدر و مادرم هر شب پایین تخت ما مینشستند و به ما که خودمان دعا میکردیم گوش میدادند.» جوان دیگری دربارهٔ ارزش این کار گفت: «این کار باعث شد که عادت کنم هر شب قبل از آنکه به رختخواب بروم به یَهُوَه دعا کنم.» هنگامی که فرزندان هر روز بشنوند که والدینشان دربارهٔ یَهُوَه صحبت و به او دعا میکنند، او برایشان شخصی واقعی میشود. مرد جوانی گفت: «میتوانستم موقع دعا به یَهُوَه چشمانم را ببندم و شخصی واقعی را که مثل پدربزرگهاست ببینم. پدر و مادرم به من کمک کردند که ببینم یَهُوَه در هر کاری که انجام میدهیم و هر چه که میگوییم نقش دارد.»
۱۳. دورههای منظم آموزشی، چه چیزهایی را میتوانند دربر بگیرند؟
۱۳ به منظور کمک به کودکان برای جذب کردن آب حقیقت کتاب مقدس، والدین میتوانند کارهای مفید بسیاری را در اوقات منظم آموزشی بگنجانند. والدین دو فرزندی که هنوز به سن نوجوانی نرسیدهاند، گفتند: «هر دو بچه از اولین هفتههای زندگیشان کم کم یاد گرفتند که در تالار ملکوت ساکت بنشینند.» پدری شرح داد که خانوادهٔ او چه کار میکردند: «ما اسم همهٔ کتابهای کتاب مقدس را روی کارتهایی به ترتیب الفبایی مینوشتیم و تمرین میکردیم که هر کدام بنوبت، آنها را به ترتیب در جای خود قرار دهیم. بچهها همیشه برای این بازی انتظار میکشیدند.» خانوادههای بسیاری قبل یا بعد از غذا برای آموزشی کوتاه، وقت میگذارند. پدری گفت: «وقت شام برای ما موقع مناسبی بوده که دربارهٔ آیهٔ روز گفتگو کنیم.»
۱۴. الف) کودکان را در چه کارهایی میتوان سهیم کرد که از لحاظ روحانی پاداش به همراه دارند؟ ب) فرزندان چه استعدادی برای یادگیری دارند؟
۱۴ کودکان همچنین میتوانند به روایات مهیج کتاب مقدس که در کتاب من از داستانهای کتاب مقدسa نقل شده است، گوش فرا دهند. زوجی چنین اظهار کردند: «وقتی بچهها کوچک بودند، درسی از کتاب داستانهای کتاب مقدس را میخواندیم و بعد بچهها لباسهایی میپوشیدند و نقشهای آن را بصورت تئاتری کوچک اجرا میکردند. آنها عاشق این کار بودند، و اغلب اصرار میکردند که در هر مطالعه بیشتر از یک داستان بخوانیم.» استعداد یادگیری فرزندتان را دست کم نگیرید! بچههای چهارسالهای هستند که بعضی از فصلهای کتاب داستانهای کتاب مقدس را حفظ کردهاند، و حتی یاد گرفتهاند که کتاب مقدس را بخوانند! فرد جوانی به یاد میآورد که وقتی حدود سه سال و نیم داشت، بارها «احکام» را اشتباه تلفظ میکرد، اما پدرش او را تشویق نمود که به تمرین ادامه دهد.
۱۵. چه مطالبی را میتوان در گفتگو با فرزندان گنجاند، و چه شواهدی وجود دارند که نشان میدهند اینگونه گفتگوها ارزشمند هستند؟
۱۵ همچنین میتوانید از گفتگوهایی که با کودکان خود دارید استفاده نموده، آنان را آماده کنید که با کارهایی از قبیل پاسخ گفتن در جلسات، دیگران را در آب حقیقت سهیم سازند. (عبرانیان ۱۰:۲۴، ۲۵) یک جوان چنین به خاطر میآورد: «در طول گفتگوهایی که برای تمرین داشتیم، باید با کلمات خودم پاسخ میدادم. اجازه نداشتم بدون اینکه بفهمم فقط روخوانی کنم.» علاوه بر این، میتوان به فرزندان آموخت که به طور مؤثری در خدمت موعظه شرکت داشته باشند. زنی که تحت نظر والدین خداترسی بزرگ شده بود، چنین شرح میدهد: «ما فقط دنبال پدر و مادرمان راه نمیافتادیم تا آنها را در کار موعظهشان همراهی کنیم. بلکه حتی اگر فقط زنگ دری را میزدیم و یک دعوتنامه به کسی میدادیم، میدانستیم که در آن کار سهمی داریم. قبل از موعظهٔ آخر هر هفته، خودمان را بدقت آماده میکردیم و با این کار میدانستیم چه باید بگوییم. هیچ شنبهای نبود که صبح از خواب بیدار شویم و بپرسیم که آیا به موعظه میرویم یا نه. مطمئن بودیم که میرویم.»
۱۶. چرا نظم و ثبات در مطالعهٔ خانوادگی با فرزندان، حائز اهمیت است؟
۱۶ لزومی بر تأکید مجدد این امر وجود ندارد که آب حقیقت کتاب مقدس باید به طور مرتب و منظم به کودکان داده شود، یعنی مطالعهٔ هفتگی و خانوادگی کتاب مقدس امری ضروریست. بنا بر اظهار پدر دو فرزند، «عامل مهمی که باعث خشم بچهها میشود، بیثباتی است.» (افسسیان ۶:۴) او گفت: «من و زنم یک روز و ساعتی را انتخاب کردیم و وفادارانه بر طبق آن برنامه، مطالعهٔ خانوادگی را اداره کردیم. طولی نکشید که بچهها همیشه همان ساعت منتظر مطالعه بودند.» در مطابقت با این حقیقت بدیهی که ‹نهال را هر طور که شکل دهی، همانطور درخت میشود،› همهٔ این آموزشهایی که از هنگام طفولیت داده میشوند، حائز اهمیت هستند.
۱۷. چه چیز به اندازهٔ آشنا کردن کودکان با حقایق کتاب مقدس اهمیت دارد؟
۱۷ البته، دادن آب حقیقت کتاب مقدس به بچهها مهم است، اما سرمشقی که والدین از خود به جا میگذارند نیز اهمیتی مشابه دارد. آیا فرزندان شما میبینند که مطالعه میکنید، به طور منظم در جلسات حاضر میشوید، در خدمت موعظه شرکت میکنید، و در واقع از انجام ارادهٔ یَهُوَه لذت میبرید؟ (مزمور ۴۰:۸) مهم است که فرزندان شما اینها را مشاهده کنند. جالب اینکه دختری دربارهٔ مادرش که متحمل مخالفت از سوی شوهر خود شده و شش فرزند را طوری تربیت کرده بود که شاهدانی وفادار شوند، چنین گفت: «چیزی که بیش از همه ما را تحت تأثیر قرار داد، سرمشقی بود که مادرمان از خود به جای گذاشت—تأثیر کارهای او بیشتر از صد حرف بود.»
محافظت از کودکان
۱۸. الف) والدین چگونه میتوانند حفاظی را که فرزندان به آن نیازمندند، فراهم سازند؟ ب) کودکان در اسرائیل از چه نوع آموزشی دربارهٔ اعضای تناسلی برخوردار بودند؟
۱۸ همانطور که نهالان در مقابل آفتهای خطرناک نیاز به محافظت دارند، کودکان نیز در این سیستم شیطانی، به محافظت در مقابل «مردمان شریر» نیازمندند. (۲تیموتاؤس ۳:۱-۵، ۱۳) والدین چگونه میتوانند این حفاظ را فراهم سازند؟ به وسیلهٔ کمک به آنان در کسب حکمت الهی! (جامعه ۷:۱۲) یَهُوَه به اسرائیلیان—از جمله «اطفال»—فرمان داد که به خواندن شریعت وی، که تشخیص رفتار درست یا نادرست جنسی را نیز دربر میگرفت، گوش فرا دهند. (تثنیه ۳۱:۱۲؛ لاویان ۱۸:۶-۲۴) از اعضای تناسلی مانند «بیضه،» و همچنین ‹گوشت› (عضوتناسلی مرد) به طور مکرر سخن به میان آمده است. (لاویان ۱۵:۱-۳، ۱۶؛ ۲۱:۲۰؛ ۲۲:۲۴؛ اعداد ۲۵:۸؛ تثنیه ۲۳:۱۰) به سبب فساد بیش از حد دنیای کنونی، کودکان باید از استفادهٔ درست یا نادرست اینگونه اعضای بدن که جزئی از خلقتی است که خدا آن را «بسیار نیکو» خواند، آگاهی داشته باشند.—پیدایش ۱:۳۱؛ ۱قرنتیان ۱۲:۲۱-۲۴.
۱۹. چگونه میتوان به کودکان در خصوص اعضای تناسلیشان، آموزش درست داد؟
۱۹ بهترین کار این است که پدر و مادر، هر دو با یکدیگر، یا هر قیّم، بچه را با اعضای تناسلیاش آشنا سازند. در آن هنگام باید توضیح دهند که دیگران اجازه ندارند این اعضا را لمس کنند. از آنجایی که بچهبازان اغلب امتحان میکنند که ببینند بچهها در مقابل قدمهای مقدماتی و زیرکانهٔ جنسی آنان چه واکنشی نشان میدهند، باید به بچه آموخت که قاطعانه در مقابل آنان ایستادگی کند و بگوید، «الان میروم میگویم چه کار کردی!» به کودکان خود بیاموزید که اگر کسی سعی کند طوری آنان را لمس نماید که خود را معذب حس کنند، صرفنظر از هر تهدیدی که موجب ترس آنها شده باشد، همیشه باید آن را اطلاع دهند.
تأدیب محبتآمیز
۲۰. الف) تأدیب از چه لحاظ به هرس کردن شباهت دارد؟ ب) تأدیب در ابتدا چه اثری دارد، اما نتیجهاش چیست؟
۲۰ همانطور که هرس کردن برای درخت مفید است، تأدیب محبتآمیز نیز برای کودکان فایده به همراه دارد. (امثال ۱:۸، ۹؛ ۴:۱۳؛ ۱۳:۱) چیدن شاخههای بیثمر به رشد شاخههای دیگر کمک میکند. بنابراین اگر فرزندان شما بویژه متوجه مادیات هستند یا به معاشرت بد یا تفریحات مضر گرایش دارند، این تمایلات نادرست مانند شاخههایی هستند که باید چیده شوند. اگر این تمایلات را برطرف کنید، به فرزندانتان کمک میکنید تا در مسیری روحانی رشد نمایند. چنین تأدیبی در ابتدا ممکن است ناخوشایند به نظر آید، همانطور که هرس کردن میتواند موجب خدشهٔ درخت شود. اما نتیجهٔ خوب تأدیب این است که باعث میشود فرزندتان در مسیری که میخواهید، دوباره رشد کند.—عبرانیان ۱۲:۵-۱۱.
۲۱، ۲۲. الف) چه چیز نشانگر آن است که تأدیب کردن و تأدیب شدن، هیچکدام خوشایند نیستند؟ ب) چرا والدین نباید از تأدیب کردن خودداری نمایند؟
۲۱ براحتی میتوان تصدیق کرد که تأدیب کردن و تأدیب شدن، هیچکدام خوشایند نیستند. پدری خاطرنشان کرد: «پسرم مقدار قابل توجهی از وقتش را با جوانی میگذراند که پیران به من هشدار داده بودند همنشین خوبی نیست. باید خیلی سریعتر عمل میکردم. با اینکه پسرم به طور علنی درگیر هیچ کار اشتباهی نشد، اما اصلاح طرز فکر او مدتی طول کشید.» پسر وی چنین اظهار کرد: «وقتی رابطهٔ من با بهترین دوستم قطع شد، روحیهام خرد شد.» اما او به گفتهٔ خود میافزاید: «این تصمیم خوبی بود، چون یک کم بعد از آن، دوستم از جماعت اخراج شد.»
۲۲ کلام خدا میگوید: «توبیخِ تدبیرآمیزْ طریق حیات است.» پس هرچقدر هم که توبیخ یا تأدیب کردن کار مشکلی باشد، آن را در مورد فرزندانت به کار ببر. (امثال ۶:۲۳؛ ۲۳:۱۳؛ ۲۹:۱۷) آنها به مرور زمان از اینکه آنان را اصلاح کردی، سپاسگزار خواهند بود. یک فرد جوان اینطور به یاد میآورد: «یادم میآید که وقتی پدر و مادرم مرا تنبیه میکردند، خیلی از دستشان عصبانی میشدم. اما اگر آن تنبیه را از من دریغ میکردند، حالا بیشتر عصبانی میشدم.»
پاداشی که ارزش تلاش دارد
۲۳. چرا تلاش برای هرگونه توجه محبتآمیز به بچهها ارزشمند است؟
۲۳ جای هیچ پرسشی نیست، بچههایی که والدین و همچنین دیگران از آنان مسرورند، محصول توجه بسیاری هستند که هرروزه و از روی محبت بسیار به آنان نشان داده شده است. اما هرگونه تلاشی که برای آنان بخرج داده شود—چه فرزندان خود شخص باشند چه فرزندان روحانی او—ارزش پاداشی را دارد که میتوان به آن دست یافت. یوحنا، رسول سالخورده، این موضوع را با این نوشته نشان داد: «مرا بیش از این شادی نیست که بشنوم که فرزندانم در راستی سلوک مینمایند.»—۳یوحنا ۴.
[پاورقی]
a چاپ انجمن بینالمللی شاگردان کتاب مقدس.
آیا به یاد میآوری؟
◻ نهالان و فرزندان به چه چیز نیازمندند تا مورد تحسین قرار گیرند؟
◻ والدین در اصل چگونه میتوانند داربستهای مؤثری برای تربیت فرزندان باشند؟
◻ چه چیزهایی را میتوان در گفتگوهای آموزشی با کودکان، گنجاند، و آنها باید بیاموزند که در مقابل چه چیزی مقاومت کنند؟
◻ همانطور که هرس کردن برای درخت مفید است، تأدیب چه فایدهای برای فرزند به همراه دارد؟
[صاحب امتیاز تصویر در صفحهٔ ۱۹]
Courtesy of Green Chimney’s Farm