یَهُوَه «زمین» ما را برکت میدهد
«هر ذی حیاتِ خزندهای در هر جایی که آن نهر داخل شود، زنده خواهد گشت.»—حِزْقِیال ۴۷:۹.
۱، ۲. الف) آب از چه اهمیتی برخوردار است؟ ب) آب نهر در رؤیای حِزْقِیال مظهر چیست؟
آب مایعی شگفتآور است. هر نوع حیاتِ مادی به آن وابسته است. هیچ کس نمیتواند بدون آب مدت زیادی دوام بیاورد. در ضمن برای شستن و تمیز کردن، شدیداً به آب وابستهایم زیرا که آلودگی را حل میکند و میشوید. به این دلیل است که بدن و لباس خود و حتی غذایمان را در آب میشوییم. این کار برای حفظ سلامتی و حیات ما غیرقابل اجتناب است.
۲ در کتاب مقدس آب مظهر تدارکات روحانی یَهُوَه برای بقای زندگی است. ( ارمیا ۲:۱۳؛ یوحنا ۴:۷-۱۵) این تدارکات شامل تطهیر قوم خود با قربانی فدیهٔ مسیح و در کنار آن، معرفت خدا که در کلامش یافت میشود، میباشد. ( افسسیان ۵:۲۵-۲۷) در رؤیای حِزْقِیال نهر معجزهآسایی که از هیکل جاری میشود مظهر چنین برکات حیاتبخشی میباشد. این نهر کِی جاری میشود و برای ما چه مفهومی در بر دارد؟
نهری در زمینِ بازیافته جاری میشود
۳. بنا بر حِزْقِیال ۴۷:۲-۱۲، حِزْقِیال نبّی شاهد چه اتفاقی بود؟
۳ هموطنان اسیر حِزْقِیال در بابل شدیداً به تدارکات یَهُوَه احتیاج داشتند. از این جهت، مشاهدهٔ جریان باریک آب که از قُدْس هیکل به بیرون سرازیر میشد چقدر مایهٔ دلگرمی حِزْقِیال میبود! فرشتهای عمق این جویبار را در فواصل ۱۰۰۰ ذراعی اندازه میگرفت. در ابتدا عمق این جویبار تا قوزک پا میرسید و سپس بتدریج عمیقتر شده تا زانو و بعد تا کمر انسان میرسید تا اینکه بالاخره به نهری تبدیل میشد که شخص برای گذشتن از آن میبایست شنا میکرد. جریان این نهر با خود حیات و حاصلخیزی به ارمغان میآورد. ( حِزْقِیال ۴۷:۲-۱۱) فرشته به حِزْقِیال گفت: «بر کنار نهر به اینطرف و آنطرف هر قسم درخت خوراکی خواهد رویید.» ( حِزْقِیال ۴۷:۱۲ الف) سرانجام نهر به دریای مرده میریزد و این دریاچهٔ عاری از زندگی را احیا میکند! انبوهی از ماهی پدید میآید. در نتیجه، ماهیگیری در آن ناحیه رونق مییابد.
۴، ۵. نبوت یوئیل در خصوص چشمهٔ آب چه شباهتی به نبوت حِزْقِیال دارد و چرا این نکته حائز اهمیت است؟
۴ این نبوت زیبا احتمالاً یهودیانِ اسیر را بیاد نبوت دیگری میانداخت که بیش از دو قرن پیش از آن نگاشته شده بود، به این مضمون که: «چشمهای از خانهٔ خداوند بیرون آمده، وادی شطّیم را سیراب خواهد ساخت.»a ( یوئیل ۳:۱۸) همانند نبوت حِزْقِیال، یوئیل نبوت میکند که آبی از خانهٔ خدا، یعنی هیکل، جاری شده منطقهٔ خشکی را زنده خواهد کرد.
۵ نشریهٔ برج دیدهبانی از سالها پیش توضیح داده است که نبوت یوئیل در این ایامِ حاضر بتحقق میرسد.b مسلم است که رؤیای مشابه حِزْقِیال نیز به همین منوال در روزگار ما تحقق مییابد. در زمین بازیافتهٔ قوم کنونی خدا، درست مثل اسرائیل باستان، برکات یَهُوَه بسوی آنها سرازیر شدهاند.
سیلان عظیم برکات
۶. پاشیدن خون قربانی بر مذبحِ رؤیایی چه چیزی را میبایست به یاد یهودیان آورد؟
۶ سرچشمهٔ برکاتی که بسوی مردمِ به وطن بازگشتهٔ خدا سرازیر میشوند چیست؟ توجه کن که آب از هیکل خدا سرچشمه میگیرد. به همین صورت، امروز نیز برکات از یَهُوَه منشأ گرفته از هیکل روحانی عظیم او که مظهر ترتیبات پرستش پاک میباشد روانه میشوند. ولی رؤیای حِزْقِیال یک نکتهٔ مهم دیگر نیز دربر دارد. در صحن اندرونی، جویبار از کنار مذبح و از سَمتِ جنوبی آن میگذرد. ( حِزْقِیال ۴۷:۱) مذبح درست در وسط و مرکز هیکل رؤیایی قرار گرفته است. یَهُوَه در مورد این مذبح توصیفی دقیق به حِزْقِیال میدهد و دستور میدهد که خون قربانی بر آن پاشیده شود. ( حِزْقِیال ۴۳:۱۳-۱۸، ۲۰) این مذبح برای اسرائیلیان از اهمیت فراوانی برخوردار بود. عهدی که یَهُوَه با آنها بسته بود با پاشیدن خون بر مذبحی بر دامنهٔ کوه سینا بدست موسی معتبر شده بود. ( خروج ۲۴:۴-۸) پاشیدن خون بر آن مذبح رؤیایی برایشان یک یادآوری میبود که وقتی به وطن خود بازگردند، برکات یَهُوَه بار دیگر از آنِ آنها خواهد شد، مشروط بر اینکه به عهد خود با او وفا کنند.—تثنیه ۲۸:۱-۱۴.
۷. مذبحِ مجازی چه اهمیتی برای مسیحیان دارد؟
۷ امروزه، قوم خدا نیز به همین صورت از طریق عهدی برکت مییابد که عهد تازه یا جدید نامیده میشود و از آن عهدِ سابق بهتر است. ( ارمیا ۳۱:۳۱-۳۴) این عهد هم در گذشتهٔ نه چندان نزدیک با خون معتبر شده است ولی این بار با خون عیسی مسیح. ( عبرانیان ۹:۱۵-۲۰) در روزگار ما نیز مذبح مجازی برای همگی ما بسیار پراهمیت است؛ حال چه جزو مسحشدگان باشیم که در این عهد شریکند، چه جزو «گوسفندان دیگر» که از منافع این عهد نصیب میبرند. مذبح، مظهر خواست و ارادهٔ خدا در خصوص قربانی مسیح است. ( یوحنا ۱۰:۱۶؛ عبرانیان ۱۰:۱۰) درست همانطور که مذبح در مرکز هیکل رؤیایی قرار گرفته بود، قربانی فدیهٔ مسیح نیز کانون و رُکن اصلی پرستش پاک را تشکیل میدهد. این قربانی اساس آمرزش گناهانمان است و از اینرو تمامی امیدهای آیندهمان نیز بر پایهٔ آن استوار میباشند. ( ۱یوحنا ۲:۲) به این دلیل است که میکوشیم بر طبق شریعتی زندگی کنیم که با «شریعت مسیح» مرتبط است. ( غلاطیان ۶:۲) مادامی که به این نحو رفتار و زندگی میکنیم از تدارکات حیاتبخش یَهُوَه بهرهمند میشویم.
۸. الف) صحن اندرونی هِیکَلِ رؤیایی فاقد چه چیزی بود؟ ب) کاهنان هِیکَلِ رؤیایی از چه آبی برای شست و شوی خود استفاده میکردند؟
۸ برای مثال، یکی از برکات ارزشمندی که از آن فایده میبریم برخورداری از موقعیت و شهرتی مطلوب در پیش درگاه یَهُوَه است. ولی صحن اندرونی هیکل رؤیایی فاقد چیزی است که در صحن خیمه و در هیکل سلیمان بسیار چشمگیر بود. در خیمه و هیکل سلیمان حوضی بزرگ وجود داشت که بعدها دریاچه نامیده شد و برای شست و شوی کاهنان منظور شده بود. ( خروج ۳۰:۱۸-۲۱؛ ۲تواریخ ۴:۲-۶) پس کاهنانِ هیکل رؤیایی حِزْقِیال از چه آبی برای شست و شوی خود استفاده میکردند؟ از همان جویبار معجزهآسایی که از وسط صحن اندرونی میگذرد! بله، یَهُوَه راهی برای آنها فراهم میکند تا بتوانند در پیشگاه او مطهر و مقدس باشند و به این صورت است که آنها را برکت میدهد.
۹. مسحشدگان و گروه عظیم چگونه میتوانند از موقعیتی مطهر در پیشگاه خدا برخوردار شوند؟
۹ بدین ترتیب امروزه مسحشدگان نیز برکت یافته از موقعیتی مطهر در پیشگاه یَهُوَه برخوردارند. یَهُوَه آنها را مقدس و عادل محسوب میکند. ( رومیان ۵:۱، ۲) و حال آن «گروهی عظیم» که اَسباطِ غیرکاهن مظهرشان بود چطور؟ این گروه در صحن بیرونی به عبادت میپردازند و همان جویباری که از وسط صحن اندرونی میگذرد از این صحن بیرونی هیکل رؤیایی نیز عبور میکند. یوحنای رسول نیز گروه عظیمی را در صحن هیکل روحانی مشغول به عبادت دید که با توجه به اهمیت مکانی، جامههای سفید بر تن داشتند که درخور این مناسبت بود! ( مکاشفه ۷:۹-۱۴) قطع نظر از طرز رفتار دنیای فاسد با این گروه، خاطر جمع میباشند که مادامی که به قربانی فدیهٔ مسیح ایمان ورزند یَهُوَه آنها را مطهر و پاک تلقی میکند. گروه عظیم چگونه ایمان میورزد؟ با تقلید از سرمشق عیسی و با اطمینان کامل به قربانی فدیه.—۱پطرس ۲:۲۱.
۱۰، ۱۱. یک جنبهٔ حیاتی آبِ مجازی کدام است و چگونه به افزایش جریان نهر مربوط میشود؟
۱۰ همانطور که قبلاً اشاره شد، این آب مجازی جنبهٔ حیاتی دیگری نیز در بر دارد و آنهم معرفت است. در اسرائیلِ بازسازی شده، یَهُوَه با آموزش روحانی از طریق کاهنان، به قوم خود برکت داد. ( حِزْقِیال ۴۴:۲۳) در این ایام نیز یَهُوَه بنحوی مشابه، امّتش را توسط کلام حقیقت خود از طریق «کهانت ملوکانه» در مقیاسی بزرگ آموزش داده و بدین صورت به آنها برکت داده است. ( ۱پطرس ۲:۹) معرفت در مورد یَهُوَه خدا و مقاصدش برای بشر و بخصوص در مورد عیسی مسیح و ملکوت مسیحاییاش در این ایام آخر بنحو سیلآسایی جاری بوده است. این نهری که مرتباً عمیقتر و عمیقتر میشود واقعاً که چه طراوت روحانیی برایمان به ارمغان آورده است!—دانیال ۱۲:۴.
۱۱ درست مثل نهری که فرشته اندازهگیری میکرد و بتدریج عمیقتر میشد، جریان برکات حیاتبخشی که از سوی یَهُوَه سرازیر میشود افزایش چشمگیری داشته است تا احتیاجات ازدیاد جمعیت در این سرزمین روحانی و متبارک را برآورده سازد. نبوتی دیگر این بازسازی را به این صورت توصیف میکند: «صغیر هزار نفر خواهد شد و حقیر امّت قوّی خواهد گردید. من یَهُوَه در وقتش تعجْیل در آن خواهم نمود.» ( اشعیا ۶۰:۲۲) این کلام به حقیقت پیوسته است چونکه میلیونها نفر در پرستش پاک به ما ملحق شدهاند! یَهُوَه «آب» فراوانی در اختیار همهٔ آنهایی که به او روی میآورند گذاشته است. ( مکاشفه ۲۲:۱۷) به ارادهٔ خدا سازمان زمینیاش شمار کثیری کتاب مقدس و دیگر نشریاتِ مبنی بر کتاب مقدس را در سرتاسر جهان به صدها زبان توزیع میکند. به همین منوال، جلسات مسیحی و کنگرهها طوری در مقیاس جهانی تدارک دیده شدهاند تا همه به آب زلال حقیقت دسترسی داشته باشند. این تدارکات چه تأثیری در زندگی مردم داشتهاند؟
آب حیاتبخش!
۱۲. الف) چرا درختان رؤیای حِزْقِیال بدین صورت ثمر میدهند؟ ب) درختان پرثمر در طی این ایام آخر مظهر چه چیزی میباشند؟
۱۲ نهر رؤیای حِزْقِیال حیات و تندرستی به همراه دارد. پس از اینکه حِزْقِیال میشنود که درختانی بر کنارههای نهر خواهند رویید به او گفته میشود «که برگهای آنها پژمرده نشود و میوههای آنها لاینقطع خواهد بود. . . . و میوهٔ آنها برای خوراک و برگهای آنها به جهت علاج خواهد بود.» چرا این درختان بدینسان ثمر میدهند؟ «زیرا که آبش از مَقْدَس جاری میشود.» ( حِزْقِیال ۴۷:۱۲) این درختان مجازی مظهر تمام ترتیباتی میباشند که خدا تدارک میبیند تا بشر را بر اساس قربانی فدیهٔ عیسی به کاملیت بازگرداند. هماکنون باقیماندهٔ مسحشدگان بر روی زمین هدایت تغذیه و علاج روحانی را بعهده دارند. پس از اینکه تمامی ۰۰۰,۱۴۴ نفر به پاداش آسمانی خود دست یافتند همچنان از خدمات آنها بعنوان هممنصبان مسیح بهره خواهیم برد که در آینده به چیرگی کامل بر مرگی که از آدم به ارث بردهایم میانجامد.—مکاشفه ۵:۹، ۱۰؛ ۲۱:۲-۴.
۱۳. چه شفایی در دوران ما رخ داده است؟
۱۳ نهری که در این رؤیا دیده شد به دریای مرده میریزد و هر چه را که در مسیرش قرار گرفته است شفا میدهد. این دریاچه مظهر وضعیت روحانی مرده است. ولی «در هر جایی که آن نهر داخل شود» زندگی پدیدار میگردد. ( حِزْقِیال ۴۷:۹) به همین ترتیب نیز در ایام آخر هر جا که آب حیات رخنه میکند مردم به زندگی روحانی بازمیگردند. اولین کسانی که اینچنین احیا شدند باقیماندهٔ مسحشدگان در سال ۱۹۱۹ بودند. آنها بسرعت از حالت بیجان و غیرفعال به زندگی روحانی بازگشتند. ( حِزْقِیال ۳۷:۱-۱۴؛ مکاشفه ۱۱:۳، ۷-۱۲) از آن تاریخ به بعد، آبهای حیاتبخش به مردگان روحانی دیگر نیز رسیده است که در اثر تماس با این آب به زندگی بازگشته و اکنون به گروهی عظیم و رو به ازدیادِ گوسفندان دیگر تبدیل شدهاند که یَهُوَه را دوست دارند و او را خدمت میکنند. بزودی برکات این آب حیاتبخش نصیب جمع عظیم رستاخیزیافتگان نیز خواهد شد.
۱۴. رونق ماهیگیری در کنارهٔ دریای مرده نشانگر چه چیزی در روزگار ما است؟
۱۴ احیای روحانی باعث تولید و ثمره میشود. این نکته را میتوان از رونق ماهیگیری در کنارههای دریاچهای که سابقاً مرده بود مشاهده کرد. عیسی به شاگردانش توصیه کرد: «از عقب من آیید تا شما را صیّاد مردم گردانم.» ( متی ۴:۱۹) در ایام آخر فعالیت ماهیگیری با گردآوری باقیماندهٔ مسحشدگان آغاز شد ولی به آنجا ختم نشد. آب حیاتبخشی که از هیکل روحانی یَهُوَه جاری است، از جمله برکت معرفت دقیق، در زندگی بسیاری از مردم از هر مملکتی اثر میگذارد. هر جایی که این نهر سرازیر شده حیات روحانی به همراه داشته است.
۱۵. از کجا میدانیم که هر کسی پذیرای تدارکات حیاتبخش خدا نخواهد بود و این عده چه عاقبتی خواهند داشت؟
۱۵ البته هر کسی پذیرای پیام زندگی نیست؛ در آینده نیز همهٔ رستاخیزیافتگان در طی حکومت هزارسالهٔ مسیح پیام را قبول نخواهند کرد. ( اشعیا ۶۵:۲۰؛ مکاشفه ۲۱:۸) فرشته اعلان کرد که قسمتی از دریا شفا نمییابد. این مناطق باطلاقی و مرده ‹به نمک تسلیم خواهند شد.› ( حِزْقِیال ۴۷:۱۱) امروز نیز عرضه کردن آب حیاتبخش یَهُوَه مورد قبول هر کسی واقع نمیشود. ( اشعیا ۶:۱۰) طی حارمَجِدّون، تمامی کسانی که به میل خود در حالت روحانی مردهای باقی ماندهاند به نمک تسلیم خواهند شد و یا به عبارتی دیگر برای همیشه از بین خواهند رفت. ( مکاشفه ۱۹:۱۱-۲۱) ولی برعکس، امید است کسانی که با وفاداری تمام به نوشیدن از این آب مشغول بودهاند از مهلکهٔ حارمَجِدّون نجات یابند و تحقق نهایی این نبوت را به چشم خود ببینند.
نهر در بهشت جاری میشود
۱۶. رؤیای حِزْقِیال کِی و چگونه به تحقق نهایی خواهد رسید؟
۱۶ مانند دیگر نبوتهای بازگشت، رؤیای حِزْقِیال از هیکل نیز تحققی نهایی در طی هزارهٔ مسیح خواهد داشت. در آن زمان طبقهٔ کاهنان دیگر بر روی زمین نخواهند بود. «بلکه [آنها] کاهنان خدا و مسیح خواهند بود و هزار سال با او [در آسمانها] سلطنت خواهند کرد.» ( مکاشفه ۲۰:۶) این کاهنان آسمانی در توزیع کامل برکات قربانی فدیهٔ مسیح با مسیح همکاری خواهند کرد. بدین ترتیب است که بشر نجات یافته و کاملیت خود را مجدّداً بدست خواهد آورد!—یوحنا ۳:۱۷.
۱۷، ۱۸. الف) مکاشفه ۲۲:۱، ۲ چگونه نهر حیاتبخشی را توصیف میکند و تحقق اصلی آن رؤیا چه زمانی خواهد بود؟ ب) چرا حجم آبِ نهرِ حیاتبخش در بهشت به حد نهایی خود خواهد رسید؟
۱۷ در عمل، نهری که حِزْقِیال در رؤیا دید با حداکثر قوّت حیاتبخشش جاری خواهد بود. زمان اصلی تحقق رؤیای مندرج در مکاشفه ۲۲:۱، ۲ در این زمان خواهد بود که در آنجا میخوانیم: «و نهری از آب حیات به من نشان داد که درخشنده بود، مانند بلّور و از تخت خدا و برّه جاری میشود. و در وسط شارعِ عامِّ آن و بر هر دو کنارهٔ نهر، درخت حیات را که دوازده میوه میآوَرَد یعنی هر ماه میوهٔ خود را میدهد؛ و برگهای آن درخت برای شفای امّتها میباشد.»
۱۸ در طی هزارهٔ مسیح هرگونه بیماری، اعم از جسمانی، روانی و عاطفی علاج خواهد یافت. این نکته را بخوبی میتوانیم در آیه ببینیم چون میگوید که برگهای آن درختان مجازی، مختصِّ «شفای امّتها میباشد.» در اثر چنین استفادهای از تدارکات خدا از طریق مسیح و ۰۰۰,۱۴۴ نفر، «ساکن آن [بهشت] نخواهد گفت که بیمار هستم.» ( اشعیا ۳۳:۲۴) در این مقطع زمانی، پهنای نهر به حد نهایی خود میرسد. بله، میبایست بتدریج عریضتر و عمیقتر شود تا جوابگوی تأمین آب لازم برای میلیونها و شاید میلیاردها نفر دیگر باشد که رستاخیز یافته از آب پاک و حیاتبخش نهر خواهند نوشید. نهری که در این رؤیا دیده شد، دریای مرده و هر آنچه را در مسیرش بود شفا داد. در بهشت، انسانها به معنایِ کاملِ کلمه زنده خواهند شد و مرگ موروثی از آدم نیز سرانجام برچیده خواهد شد، بشرطی که به فدیه و تمام برکات آن ایمان داشته باشند. در مکاشفه ۲۰:۱۲ نبوت شده است که در آن ایام، «دفترها» گشوده خواهند شد تا نور و درک روحانی بیشتری بتابانند و رستاخیزیافتگان نیز از آن بهره خواهند برد. متأسفانه حتی در بهشت نیز عدهای شفای روحانی را رد خواهند کرد. این سرکشان «به نمک تسلیم خواهند شد» و نابودی ابدی را بر سر خود خواهند آورد.—مکاشفه ۲۰:۱۵.
۱۹. الف) تقسیم زمین در بهشت به چه صورت خواهد بود؟ ب) شهر مذکور مظهر چه چیزی در بهشت خواهد بود؟ پ) دوری شهر از هیکل چه مفهومی دارد؟
۱۹ همچنین، در آن زمان، تقسیم زمین که در رؤیای حِزْقِیال مشاهده شد به تحقق نهایی خود خواهد رسید. حِزْقِیال در رؤیا شاهد تقسیم منصفانهٔ زمین بود؛ به همین ترتیب نیز هر مسیحی امین و وفاداری میتواند خاطرجمع باشد که در بهشت مکان و ارثی نصیبش خواهد شد. به احتمال قوی، تمایل طبیعی انسانها به مالکیت خانه و خانوادهٔ مختصِّ خویش بنحوی منظم ارضا خواهد شد. ( اشعیا ۶۵:۲۱؛ ۱قرنتیان ۱۴:۳۳) شهری که حِزْقِیال در رؤیا دید مظهر شایستهای از مقصود یَهُوَه برای ادارهٔ امور زمین جدید است. طبقهٔ کاهنان مسحشده دیگر در بدن نزد بشر نخواهند بود. در رؤیا این نکته را میتوان بوضوح دید زیرا که شهر در دوردست در ناحیهٔ «عام» قرار داشت. ( حِزْقِیال ۴۸:۱۵) با اینکه آن ۰۰۰,۱۴۴ نفر در آسمان به همراه مسیح حکمرانی خواهند کرد، پادشاه بدون نمایندهٔ زمینی نخواهد بود. تابعان زمینیاش از راهنمایی و هدایت محبانهٔ طبقهٔ رئیس برخوردار خواهند بود. با اینحال، پایتخت اصلی دولت در زمین نخواهد بود بلکه در آسمان مقر خواهد داشت. هر انسانی که بر زمین باشد، منجمله طبقهٔ رئیس، از ملکوت مسیحایی تبعیت خواهد کرد.—دانیال ۲:۴۴؛ ۷:۱۴، ۱۸، ۲۲.
۲۰، ۲۱. الف) چرا شهر اسمی شایسته دارد؟ ب) درک رؤیای حِزْقِیال چه سؤالاتی را در ذهن ما مطرح میکند؟
۲۰ توجه کن که کلام آخرین نبوت حِزْقِیال میگوید: «اسم شهر از آن روز یَهُوَه شَمَّه خواهد بود.» ( حِزْقِیال ۴۸:۳۵) این شهر محض اعطای قدرت و نفوذ به اشخاصی خاص نیست؛ بمنظور پیشبرد رضای هیچ انسانی نیز برپا نخواهد شد. این شهر، شهر یَهُوَه است و تابشی از ذهن و طُرق محبتآمیز و عاقلانهٔ او خواهد بود. ( یعقوب ۳:۱۷) این امر بسیار دلگرمکننده است زیرا بقای جامعهٔ سامانیافتهٔ بشریِ «زمین جدید» و برکات یَهُوَه را تا ابد تضمین میکند.—۲پطرس ۳:۱۳.
۲۱ آیا از چنین چشمانداز مهیجی از آینده بوجد نمیآیی؟ خوب است از خود بپرسیم: ‹در مقابل برکات شگرفی که در رؤیای حِزْقِیال فاش شده است چه واکنشی از خود نشان میدهم؟ آیا از زحمتها و کارهای سرپرستان امین که شامل ریشسفیدان از باقیماندهٔ مسحشدگان و اعضای بالقوهٔ طبقهٔ رئیس میباشد، وفادارانه حمایت میکنم؟ آیا پرستش پاک را مرکز و کانون زندگیام قرار دادهام؟ آیا از آب حیات که امروزه به فراوانی جاری است استفادهٔ کامل میبرم؟› امید است که همگی به این کار ادامه دهیم و از تدارکات یَهُوَه تا ابد لذت ببریم!
[پاورقیها]
a این وادی که به معنی دره یا بستر رودخانه میباشد، احتمالاً اشارهای است به وادی قِدْرون که از اورشلیم بطرف جنوب شرقی روانه شده به دریای مرده میریزد. بستر این وادی نزدیک به دریای مرده معمولاً تمام سال خشک و بیآب است.
b لطفاً به برج دیدهبانی شمارهٔ ۱ مه ۱۸۸۱ و شمارهٔ ۱ ژوئن ۱۹۸۱ رجوع شود.
چگونه پاسخ میدهی؟
◻ آبهای جاری از هیکل مظهر چه میباشند؟
◻ یَهُوَه از طریق نهر مجازی چه چیزی را شفا میدهد و دلیل حجیم شدن آن چیست؟
◻ درختانی که در کنارههای نهر دیده میشوند مظهر چه میباشند؟
◻ طی حکومت هزارسالهٔ مسیح شهر مظهر چه خواهد بود و چرا این شهر اسمی شایسته دارد؟
[تصاویر در صفحهٔ ۳۱]
نهر حیاتبخش مظهر برکاتی است که خدا بمنظور رستگاری بشر تدارک دیده است