یَهُوَه است که می‌رویاند

‏«نه کارنده چیزی است و نه آب‌دهنده بلکه خدای رویاننده.‏» —‏ ۱قُرِنتیان ۳:‏۷‏.‏

۱.‏ ما در چه کاری ‹همکار خدا› هستیم؟‏

پولُس رسول به موهبتی اشاره می‌کند که همهٔ ما می‌توانیم از آن برخوردار شویم؛‏ و آن موهبت ‹همکار بودن با خداست.‏› (‏۱قُرِنتیان ۳:‏۵-‏۹ خوانده شود.‏‏)‏ آری،‏ همهٔ ما می‌توانیم در کار شاگردسازی با خدا همکاری کنیم.‏ پولُس این کار را به پاشیدن بذر و آبیاری آن تشبیه می‌کند و متذکر می‌شود که یَهُوَه است که بذر را می‌رویاند.‏ پس بدون کمک یَهُوَه حاصلی به بار نخواهد آمد.‏

۲.‏ چرا دانستن این که ‹خدا رویاننده› است سبب می‌شود دیدی صحیح به خدمت موعظه داشته باشیم؟‏

^۲ اگر با فروتنی اذعان کنیم که بدون کمک یَهُوَه هیچ رویشی ممکن نیست،‏ با دید صحیح به خدمت موعظه خواهیم نگریست.‏ باید بدانیم که هر چقدر هم که در خدمت موعظه و تعلیم تلاش کنیم،‏ در نهایت یَهُوَه است که باعث می‌شود شخص رشد کند و شاگرد عیسی گردد؛‏ پس تمام افتخار و جلال از آن یَهُوَه است.‏ ما هر چقدر هم که تلاش کنیم به چگونگی روند رشد و پیشرفت افراد پی نخواهیم برد؛‏ چه رسد به این که بخواهیم به آن سرعت ببخشیم.‏ سلیمان پادشاه این نکته را به نحوی ساده چنین بیان کرد:‏ «عمل خدا را که صانع کل است نمی‌فهمی.‏» —‏ جامعه ۱۱:‏۵‏.‏

۳.‏ چه شباهتی میان بذرپاشی و شاگردسازی وجود دارد؟‏

^۳ آیا نداشتن درکی صحیح از روند رشد افراد ما را دلسرد می‌کند؟‏ خیر.‏ حتی کار شاگردسازی را جالب‌تر و هیجان‌انگیزتر می‌کند.‏ سلیمان پادشاه نوشت:‏ «بامدادان تخم خود را بکار و شامگاهان دست خود را باز مدار زیرا تو نمی‌دانی کدام یک از آن‌ها این یا آن کامیاب خواهد شد یا هر دو آن‌ها مثل هم نیکو خواهد گشت.‏» (‏جامعه ۱۱:‏۶‏)‏ آری،‏ برزگر نمی‌داند بذرهایی که می‌افشاند در کجا سبز خواهد شد و آیا اصلاً سبز خواهد شد یا نه.‏ او بر روند رشد اختیاری ندارد.‏ شاگردسازی نیز به همین شکل است.‏ عیسی با استفاده از دو تشبیه این مطلب را برای ما روشن می‌کند.‏ این دو تشبیه را می‌توانیم در باب ۴ انجیل مَرقُس بیابیم.‏ ببینیم عیسی چه مطلبی را می‌خواهد به ما بیاموزد.‏

انواع خاک

۴،‏ ۵.‏ به طور مختصر تشبیه برزگر را توصیف کنید.‏

^۴ در مَرقُس ۴:‏۱-‏۹ عیسی برزگری را در حال بذرافشانی توصیف می‌کند که دانه‌هایش در نقاط مختلف زمین می‌افتد.‏ او مطلب را چنین آغاز می‌کند:‏ «برزگری به جهت تخم‌پاشی بیرون رفت.‏ و چون تخم می‌پاشید،‏ قدری بر راه ریخته شده،‏ مرغان هوا آمده آن‌ها را برچیدند.‏ و پاره‌ای بر سنگلاخ پاشیده شد،‏ در جایی که خاک بسیار نبود.‏ پس چون که زمین عمق نداشت به زودی رویید،‏ و چون آفتاب برآمد،‏ سوخته شد و از آن رو که ریشه نداشت خشکید.‏ و قدری در میان خارها ریخته شد و خارها نموّ کرده،‏ آن را خفه نمود که ثمری نیاورد.‏ و مابقی در زمین نیکو افتاد و حاصل پیدا نمود که رویید و نموّ کرد و بار آورد،‏ بعضی سی و بعضی شصت و بعضی صد.‏»‏

^۵ در زمان قدیم برزگر دانه‌ها را روی سطح خاک می‌افشاند.‏ او مقداری از دانه‌ها را در دامن ردای خود نگه می‌داشت و آن‌ها را مشت مشت و با حرکت دست خود پخش می‌کرد.‏ پس در تشبیه عیسی،‏ برزگر دانه‌ها را تعمداً در خاک‌های مختلف نمی‌کارد.‏ دانه‌ها بر حسب اتفاق روی خاک‌های مختلف می‌افتند.‏

۶.‏ عیسی چه توضیحی در مورد تشبیه برزگر می‌دهد؟‏

^۶ برای درک این تشبیه عیسی لزومی به حدس و گمان نیست.‏ در مَرقُس ۴:‏۱۴-‏۲۰ عیسی خود آن را چنین توضیح می‌دهد:‏ «برزگر کلام را می‌کارد.‏ و اینانند به کنارهٔ راه،‏ جایی که کلام کاشته می‌شود؛‏ و چون شنیدند فوراً شیطان آمده کلام کاشته‌شدهٔ در قلوب ایشان را می‌رباید.‏ و ایضاً کاشته‌شدهٔ در سنگلاخ،‏ کسانی می‌باشند که چون کلام را بشنوند،‏ در حال آن را به خوشی قبول کنند،‏ و لٰکن ریشه‌ای در خود ندارند بلکه فانی می‌باشند؛‏ و چون صدمه‌ای یا زحمتی به سبب کلام روی دهد در ساعت لغزش می‌خورند.‏ و کاشته‌شدهٔ در خارها آنانی می‌باشند که چون کلام را شنوند،‏ اندیشه‌های دنیوی و غرور دولت و هوس چیزهای دیگر داخل شده،‏ کلام را خفه می‌کند و بی‌ثمر می‌گردد.‏ و کاشته‌شدهٔ در زمین نیکو آنانند که چون کلام را شنوند آن را می‌پذیرند و ثمر می‌آورند،‏ بعضی سی و بعضی شصت و بعضی صد.‏»‏

۷.‏ بذر و انواع مختلف خاک‌ها معرف چه هستند؟‏

^۷ عیسی در مورد انواع مختلف بذر صحبت نمی‌کند.‏ بلکه اشاره می‌کند که یک نوع بذر وقتی در خاک‌های مختلف می‌افتد نتایج متفاوت حاصل می‌گردد.‏ در این تشبیه خاک اوّل فشرده و سخت است،‏ خاک دوّم نرم ولی کم‌عمق،‏ خاک سوّم پوشیده از خارها،‏ و خاک چهارم خوب و حاصلخیز.‏ (‏لوقا ۸:‏۸‏)‏ بذر معرف چیست؟‏ بذر معرف پیامی است موجود در کلام خدا مبنی بر برقراری ملکوت یا حکومت آسمانی.‏ (‏متّیٰ ۱۳:‏۱۹‏)‏ انواع مختلف خاک‌ها معرف چیست؟‏ معرف شرایط مساعد یا نامساعد دل‌های کسانی است که پیام ملکوت را می‌شوند.‏ —‏ لوقا ۸:‏۱۲،‏ ۱۵ خوانده شود.‏

۸.‏ الف)‏ برزگر معرف کیست؟‏ ب)‏ چرا نتایج تلاش سخت مبشّران متفاوت است؟‏

^۸ برزگر معرف کیست؟‏ برزگر معرف همکاران خداست؛‏ کسانی که مژدهٔ ملکوت را موعظه می‌کنند.‏ آنان همچون پولُس و اَپُلُّس بذر را می‌پاشند و آن را آبیاری می‌کنند.‏ اما،‏ چرا با وجود تلاش سخت مبشّران حاصل یکسان به بار نمی‌آید؟‏ زیرا که دل برخی پذیرای بذر پیام است و دل برخی دیگر پذیرای آن نیست.‏ در تشبیه عیسی،‏ برزگر هیچ اختیاری بر حاصل کارش ندارد.‏ این مطلب به آن دسته از برادران و خواهرانی تسلّی خاطر می‌دهد که سالیان سال،‏ شاید ده‌ها سال در کار شاگردسازی سخت تلاش نموده،‏ ولی ظاهراً نتیجهٔ ملموسی کسب نکرده‌اند!‏a دلیل آن چیست؟‏

۹.‏ پولُس رسول و عیسی به چه نکتهٔ دلگرم‌کننده‌ای اشاره می‌کنند؟‏

^۹ آیا درست است که وفاداری مبشّری را که بذر کلام خدا را می‌پاشد،‏ در مقایسه با حاصل کارش بسنجیم؟‏ خیر.‏ پولُس به طور ضمنی به این نکته اشاره کرده،‏ می‌گوید:‏ «هر یک برای زحمتی که کشیده‌ایم،‏ پاداش خواهیم گرفت.‏» (‏۱قُرِنتیان ۳:‏۸‏،‏ ترجمهٔ تفسیری‏)‏ پس پاداش شخص به دلیل زحمتی است که می‌کشد،‏ نه به خاطر نتیجه‌ای که از زحماتش حاصل می‌شود.‏ ببینید عیسی چگونه روی این نکته تأکید می‌کند.‏ یک بار وقتی شاگردانش از موعظه بازگشتند،‏ بسیار شاد بودند که با بردن نام عیسی دیوها از آنان تبعیت می‌کنند.‏ هرچند این موهبت بزرگی بود،‏ عیسی بدیشان گفت:‏ «از این شادی مکنید که ارواح اطاعت شما می‌کنند بلکه بیشتر شاد باشید که نام‌های شما در آسمان مرقوم است.‏» (‏لوقا ۱۰:‏۱۷-‏۲۰‏)‏ پس اگر مبشّری نتیجهٔ محسوسی از تلاش‌های خود نمی‌بیند،‏ صرفاً به این مفهوم نیست که در کار خود کوتاهی کرده یا وفادار نبوده است.‏ نتیجهٔ کار تا حد زیادی به مرغوبیت خاک دل شنونده بستگی دارد.‏ در نهایت این خداست که می‌رویاند!‏

مسئولیت آنانی که کلام را می‌شنوند

۱۰.‏ مرغوبیت خاک دل به چه بستگی دارد؟‏

^۱۰ چه مسئولیتی بر دوش کسانی است که کلام را می‌شنوند؟‏ آیا مرغوبیت خاک دلشان از پیش تعیین شده است؟‏ خیر.‏ ایشان به خودشان بستگی دارد.‏ وضعیت دل انسان‌ها تغییرپذیر است.‏ (‏رومیان ۶:‏۱۷‏)‏ عیسی در تشبیه خود به کسانی اشاره می‌کند که به مجرّد «شنیدن» کلام خدا،‏ شیطان می‌آید و آن را از دل ایشان می‌رباید.‏ اما هر شخصی می‌تواند مانع از آن شود.‏ در یعقوب ۴:‏۷ آمده است:‏ «با ابلیس مقاومت کنید تا از شما بگریزد.‏» عیسی در مورد گروه دوّم می‌گوید که کلام را با شادی می‌پذیرند،‏ اما چون «ریشه‌ای در خود ندارند» لغزش می‌خورند.‏ به خادمان خدا توصیه شده است که «ریشه کرده و بنیاد نهاده» شوند تا بتوانند درک کنند که «عرض و طول و عمق و بلندی چیست» تا به «محبت مسیح که فوق از معرفت است» پی ببرند.‏ —‏ اَفَسُسیان ۳:‏۱۷-‏۱۹؛‏ کُولُسیان ۲:‏۶،‏ ۷‏.‏

۱۱.‏ چگونه شخص می‌تواند مانع از آن شود که نگرانی‌های زندگی و مال‌پرستی پیام کلام خدا را خفه کند؟‏

^۱۱ شماری از کسانی که پیام را می‌شنوند اجازه می‌دهند «اندیشه‌های دنیوی [نگرانی‌ها] و غرور دولت [طمع ثروت‌اندوزی]» بذر پیام خدا را در دلشان خفه کند.‏ (‏۱تیموتاؤس ۶:‏۹،‏ ۱۰‏)‏ آیا می‌توان از بروز چنین پیامدی جلوگیری کرد؟‏ بله.‏ پولُس رسول می‌گوید:‏ «سیرت شما از محبتِ نقره [پول‌پرستی] خالی باشد و به آنچه دارید قناعت کنید زیرا که او گفته است:‏ ‹تو را هرگز رها نکنم و تو را ترک نخواهم نمود.‏› » —‏ عبرانیان ۱۳:‏۵‏.‏

۱۲.‏ چرا همهٔ کسانی که دل‌هایشان معرف خاک نیکوست به یک میزان حاصل نمی‌آورند؟‏

^۱۲ در آخر عیسی به بذرهایی اشاره می‌کند که در خاک حاصلخیز افتاده،‏ «ثمر می‌آورند،‏ بعضی سی و بعضی شصت و بعضی صد.‏» این مطلب نشان می‌دهد همهٔ آنانی که دلی پذیرا دارند ثمر می‌آورند،‏ اما به دلیل اوضاع و شرایط متفاوتشان قادر نیستند به یک میزان بذر بشارت ملکوت را بیفشانند.‏ مثلاً چه بسا فعالیت موعظهٔ ایشان به دلیل سالخوردگی یا بیماری‌ای توان‌فرسا محدود باشد.‏ (‏با مَرقُس ۱۲:‏۴۳،‏ ۴۴ مقایسه شود.‏)‏ چنین اشخاصی اختیاری روی سالخوردگی و وضع سلامتی خود ندارند،‏ لیکن از این که می‌بینند یَهُوَه بذر کلامی را که افشانده‌اند بارور می‌سازد بسیار مسرور می‌شوند.‏ —‏ مزمور ۱۲۶:‏۵،‏ ۶ خوانده شود.‏

برزگری که شب به خواب می‌رود

۱۳،‏ ۱۴.‏ الف)‏ تشبیه دوّم عیسی را در مورد برزگر به طور خلاصه شرح دهید.‏ ب)‏ منظور از برزگر و بذر چیست؟‏

^۱۳ در مَرقُس ۴:‏۲۶-‏۲۹ به تشبیهی دیگر در مورد برزگر برمی‌خوریم که بدین شرح است:‏ «ملکوت خدا مانند کسی است که تخم بر زمین بیفشاند،‏ و شب و روز بخوابد و برخیزد و تخم بروید و نموّ کند.‏ چگونه؟‏ او نداند.‏ زیرا که زمین به ذات خود [خودبه‌خود] ثمر می‌آورد،‏ اوّل علف،‏ بعد خوشه،‏ پس از آن دانهٔ کامل در خوشه.‏ و چون ثمر رسید،‏ فوراً داس را به کار می‌برد زیرا که وقت حصاد رسیده است.‏»‏

^۱۴ منظور از این برزگر چیست؟‏ در برخی کلیساها عقیده بر این است که این برزگر معرف خود عیسی است.‏ اما چگونه می‌توان گفت که عیسی در خواب است و شاهد بزرگ شدن بذر حقیقت در دل انسان‌ها نیست؟‏ خیر،‏ چنین نیست!‏ این برزگر مانند تشبیه اوّل عیسی معرف مبشّرانی است که بذر پیام ملکوت را با شور و غیرت در همه جا می‌افشانند و این بذرها کلامی است که موعظه می‌کنند.‏b

۱۵،‏ ۱۶.‏ عیسی با مقایسهٔ رشد یک دانه و پیشرفت شاگردان چه حقیقتی را آشکار نمود؟‏

^۱۵ عیسی می‌گوید که برزگر ‹شب می‌خوابد و روز برمی‌خیزد.‏› منظور عیسی کوتاهی از جانب برزگر نیست.‏ عیسی به روند عادی زندگی اغلب مردم اشاره می‌کند.‏ عباراتی که در این آیه به کار رفته روال پی‌درپی کار در روز و خواب در شب را در مقطعی از زمان نشان می‌دهد.‏ تأکید عیسی روی اتفاق خاصّی است که در این میان می‌افتد؛‏ این که ‹تخم می‌روید و نموّ می‌کند.‏› سپس اضافه می‌کند که برزگر ‹نمی‌داند› دانه چگونه رشد می‌کند.‏ تأکید عیسی در اینجا روی این نکته است که رشد «به ذات خود» یعنی خودبه‌خود صورت می‌گیرد.‏c

^۱۶ عیسی می‌خواهد روی چه نکته‌ای تأکید کند؟‏ همان طور که می‌بینیم تأکید عیسی روی رشد و تدریجی بودن روند آن است.‏ او می‌گوید:‏ «زمین به ذات خود ثمر می‌آورد،‏ اوّل علف،‏ بعد خوشه،‏ پس از آن دانهٔ کامل در خوشه.‏» (‏مَرقُس ۴:‏۲۸‏)‏ رشد به صورت تدریجی و مرحله‌ای انجام می‌شود.‏ شخص اختیاری روی روند رشد و سرعت آن ندارد.‏ پیشرفت شاگردان نیز به همین شکل است.‏ یَهُوَه بذر حقیقت را در دلی که پذیرای آن باشد مرحله به مرحله رشد می‌دهد.‏ —‏ اَعمال ۱۳:‏۴۸؛‏ عبرانیان ۶:‏۱‏.‏

۱۷.‏ چه کسانی از به ثمر رسیدن بذر ملکوت شادی می‌کنند؟‏

^۱۷ وقتی دانه ‹به ثمر رسید› برزگر چه سهمی در دروی محصول خواهد داشت؟‏ وقتی یَهُوَه دانهٔ پیام ملکوت را در دل نوآموز کتاب مقدّس رشد می‌دهد،‏ شخص به مرحله‌ای می‌رسد که محبت و قدردانی‌اش به یَهُوَه او را برآن می‌دارد که زندگی خود را به او وقف کند و به نشانهٔ وقف خود در آب تعمید بگیرد.‏ به برادرانی که به مرحله‌ای از بلوغ مسیحی می‌رسند وظایفی در جماعت داده می‌شود.‏ محصول را مبشّر اوّل که بذر را در دل نوآموز قرار داد و مبشّران دیگری که شاید مستقیماً در کاشتن آن دخالت نداشتند درو می‌کنند.‏ (‏یوحنّا ۴:‏۳۶-‏۳۸ خوانده شود.‏‏)‏ بدین شکل که ‹کارنده و دروکننده هر دو با هم خوشنود می‌گردند.‏›‏

درسی برای ما

۱۸،‏ ۱۹.‏ الف)‏ چه نکته‌ای در این مقاله برای شما تشویق‌کننده بود؟‏ ب)‏ در مقالهٔ بعدی چه مطلبی مورد بررسی قرار خواهد گرفت؟‏

^۱۸ ما از این دو تشبیه عیسی در مَرقُس باب ۴ چه آموختیم؟‏ اوّل این که وظیفهٔ بذرپاشی به عهدهٔ ما گذاشته شده است.‏ نباید به بهانهٔ سختی‌ها یا مشکلات احتمالی از زیر آن شانه خالی کنیم.‏ (‏جامعه ۱۱:‏۴‏)‏ به علاوه،‏ باید ارزش این موهبت را بدانیم که همکار خدا هستیم.‏ یَهُوَه است که شمار شاگردان را افزایش می‌دهد،‏ و به فعالیت ما مبشّران و پیشرفت کسانی که این پیام را می‌شنوند برکت می‌دهد.‏ ما نمی‌توانیم پیشرفت روحانی اشخاص را سرعت ببخشیم.‏ همچنین وقتی رشد بکندی صورت می‌گیرد یا اصلاً رشدی دیده نمی‌شود نباید ناامید شویم.‏ آیا دلگرم‌کننده نیست که بدانیم یَهُوَه میزان موفقیت ما مبشّران را به این می‌سنجد که چقدر به او و در انجام وظیفه‌ای که به ما داده است وفادار بوده‌ایم؟‏ کدام وظیفه؟‏ موعظهٔ «بشارت ملکوت» تا حدّی که «بر جمیع امّت‌ها شهادتی شود.‏» —‏ متّیٰ ۲۴:‏۱۴‏.‏

^۱۹ عیسی چه مطلب دیگری در مورد رشد شاگردان جدید و افزایش فعالیت موعظهٔ ملکوت اظهار داشت؟‏ جواب این سؤال را در تشبیهات دیگری که در گزارشات انجیل‌ها آمده است می‌یابیم.‏ شماری از این تشبیهات را در مقالهٔ بعدی مورد بررسی قرار خواهیم داد.‏

نمی‌دانیم کدام دانه کامیاب خواهد شد!‏

‏«بامدادان تخم خود را بکار و شامگاهان دست خود را باز مدار زیرا تو نمی‌دانی کدام یک از آن‌ها این یا آن کامیاب خواهد شد یا هر دو آن‌ها مثل هم نیکو خواهد گشت.‏» —‏ جامعه ۱۱:‏۶‏.‏

۱.‏ از چه جهت پدیدهٔ رشد یک گیاه شگفت‌انگیز است و سبب می‌شود انسان به کوچکی خود پی ببرد؟‏

برزگر پس از آن که بذرها را بر زمین افشاند،‏ می‌باید با شکیبایی برای رویش محصول انتظار بکشد.‏ (‏یعقوب ۵:‏۷‏)‏ اگر تمام شرایط مساعد باشد دانه جوانه می‌زند و از خاک سر بر می‌آورد.‏ سپس،‏ رشد می‌کند،‏ محصول به بار می‌آورد و آمادهٔ درو می‌گردد.‏ پدیدهٔ رشد گیاهان را به راستی باید معجزه خواند.‏ ما حقیقتاً خود را در مقابل خالقی که رشد شگفت‌انگیز گیاهان را میسر ساخته کوچک حس می‌کنیم.‏ انسان می‌تواند دانه را آب دهد و به آن رسیدگی کند،‏ اما خداست که آن را می‌رویاند.‏ —‏ با اوّل قُرِنتیان ۳:‏۶ مقایسه شود.‏

۲.‏ در تشبیهاتی که در مقالهٔ قبل بررسی کردیم عیسی در خصوص رشد روحانی به چه نکاتی اشاره کرد؟‏

^۲ چنانچه در مقالهٔ قبل ذکر شد،‏ عیسی موعظهٔ مسیحیان را به بذرافشانی تشبیه کرده است.‏ او با تشبیه خاک‌های مختلف روی این موضوع تأکید می‌کند که دانه‌هایی که برزگر می‌افشاند همه نیکواند،‏ اما وضعیت مساعد یا نامساعد دل شخص است که سبب می‌شود دانه در آن رشد کند یا بخشکد.‏ (‏مَرقُس ۴:‏۳-‏۹‏)‏ عیسی در تشبیه برزگری که شب به خواب می‌رود،‏ بر این موضوع که برزگر درک درستی از چگونگی رشد بذر ندارد تأکید می‌کند.‏ زیرا رشد در دست یَهُوَه است،‏ نه در دست ما انسان‌ها.‏ (‏مَرقُس ۴:‏۲۶-‏۲۹‏)‏ در این مقاله می‌خواهیم به سه تشبیه دیگر بپردازیم؛‏ یکی دانهٔ خردل،‏ دیگری خمیرمایه،‏ و در آخر تور ماهی‌گیری.‏a

تشبیه دانهٔ خردل

۳،‏ ۴.‏ تشبیه دانهٔ خردل چه جنبه‌ای از پیام ملکوت را برجسته می‌کند؟‏

^۳ تشبیه دانهٔ خردل در مَرقُس باب ۴ دو نکته را برجسته می‌کند:‏ نخست،‏ گسترش خارق‌العادهٔ پیام ملکوت،‏ سپس محفوظ نگاه داشتن کسانی که پیام را می‌پذیرند.‏ عیسی گفت:‏ «به چه چیز ملکوت خدا را تشبیه کنیم و برای آن چه مَثَل بزنیم؟‏ مثل دانهٔ خردلی است که وقتی که آن را بر زمین کارند،‏ کوچک‌ترین تخم‌های زمینی باشد.‏ لیکن چون کاشته شد،‏ می‌روید و بزرگ‌تر از جمیع بُقُول می‌گردد و شاخه‌های بزرگ می‌آورد،‏ چنانکه مرغان هوا زیر سایه‌اش می‌توانند آشیانه گیرند.‏» —‏ مَرقُس ۴:‏۳۰-‏۳۲‏.‏

^۴ در اینجا رشد دانهٔ خردل که معرف رشد ‹ملکوت خداست› و تبدیل شدن آن به گیاهی بزرگ،‏ تصویری زیبا از گسترش پیام ملکوت خدا و توسعهٔ جماعت مسیحی پس از سال ۳۳ م.‏ به دست می‌دهد.‏ دانهٔ خردل دانه‌ای ریز و معرف آغازی کوچک است.‏ (‏با لوقا ۱۷:‏۶ مقایسه شود.‏)‏ اما از این دانه گیاهی بلند و درخت‌مانند به ارتفاع ۳ تا ۵ متر با شاخه‌هایی محکم به وجود می‌آید.‏ —‏ متّیٰ ۱۳:‏۳۱،‏ ۳۲‏.‏

۵.‏ مسیحیان قرن اوّل شاهد چه رشدی در جماعت مسیحی بودند؟‏

^۵ رشد جماعت مسیحی نیز در سال ۳۳ م.‏ با تقریباً ۱۲۰ شاگرد عیسی که با روح‌القدس تعمید گرفتند آغاز شد.‏ اما در مدتی کوتاه از این گروه کوچک گروهی چند هزار نفره به وجود آمد.‏ (‏اَعمال ۲:‏۴۱؛‏ ۴:‏۴؛‏ ۵:‏۲۸؛‏ ۶:‏۷؛‏ ۱۲:‏۲۴؛‏ ۱۹:‏۲۰ خوانده شود.‏‏)‏ در مدتی کمتر از ۳۰ سال شمار دروکنندگان چنان افزایش یافت که پولُس به جماعت کُولُسی نوشت:‏ «به تمامی خلقتِ زیر آسمان [مژدهٔ ملکوت خدا] موعظه شده است.‏» (‏کُولُسیان ۱:‏۲۳‏)‏ به راستی که چه رشد چشمگیری!‏

۶،‏ ۷.‏ الف)‏ از سال ۱۹۱۴ شاهد چه رشدی بوده‌ایم؟‏ ب)‏ در آینده چه رشد دیگری به وجود خواهد آمد؟‏

^۶ از آغاز برقراری ملکوت خدا در سال ۱۹۱۴ درخت ملکوت بسیار شاخه گسترانیده است.‏ قوم خدا شاهد تحقق پیشگویی اِشَعْیا بوده‌اند که می‌گوید:‏ «صغیر هزار نفر خواهد شد و حقیر امّت قوی خواهد گردید.‏» (‏اِشَعْیا ۶۰:‏۲۲‏)‏ گروه کوچک مسح‌شدگانی که در اوایل قرن بیستم موعظه را آغاز کردند هرگز تصوّر نمی‌کردند که در سال ۲۰۰۸ حدود هفت میلیون نفر در ۲۳۰ سرزمین در فعالیت موعظه شرکت خواهند کرد.‏ حقیقتاً عیسی چه تشبیه بجایی به کار برد که این رشد را به رشد یک دانهٔ خردل تشبیه کرد!‏

^۷ آیا این رشد در اینجا متوقف می‌شود؟‏ خیر.‏ روزی خواهد آمد که تمام سکنهٔ زمین تابعان ملکوت خدا خواهند بود.‏ تمام مخالفان حکومت الٰهی از میان خواهند رفت.‏ آیا این حکومت به دست انسان‌ها برقرار خواهد شد؟‏ خیر.‏ یَهُوَه است که با قدرت عظیم خود در امور بشر دخالت خواهد نمود.‏ (‏دانیال ۲:‏۳۴،‏ ۳۵ خوانده شود.‏‏)‏ در آن زمان شاهد تحقق نهایی یکی دیگر از نبوّت‌های اِشَعْیا خواهیم بود که می‌گوید:‏ ‹جهان از معرفت یَهُوَه پر خواهد بود مثل آب‌هایی که دریا را می‌پوشاند.‏› —‏ اِشَعْیا ۱۱:‏۹‏.‏

۸.‏ الف)‏ پرندگان تشبیه عیسی معرف چه کسانی هستند؟‏ ب)‏ ما حتی در حال حاضر از چه چیزهایی در امان می‌باشیم؟‏

^۸ عیسی می‌گوید که پرندگان آسمان در سایهٔ درخت ملکوت پناه می‌گیرند.‏ این پرندگان را نباید با پرندگانی مقایسه کرد که در تشبیه خاک‌های مختلف بذر ملکوت را می‌خورند.‏ در این تشبیه پرندگان دشمنان ملکوت نیستند.‏ (‏مَرقُس ۴:‏۴‏)‏ بلکه معرف انسان‌های صادقی هستند که در سایهٔ امن جماعت مسیحی پناه گرفته‌اند.‏ اینان حتی اکنون نیز در پناه جماعت مسیحی از رفتار و عادات زشت رایج در این دنیای شریر که شخص را از خدا دور می‌کند در امان می‌باشند.‏ (‏با اِشَعْیا ۳۲:‏۱،‏ ۲ مقایسه شود.‏)‏ یَهُوَه حکومت مسیحایی را به یک درخت زیبا تشبیه کرد و در مورد آن چنین پیشگویی نمود:‏ «آن را بر کوه بلند اسرائیل خواهم کاشت و آن شاخه‌ها رویانیده،‏ میوه خواهد آورد.‏ و سرو آزاد قشنگ خواهد شد که هر قِسم مرغان بالدار زیر آن ساکن شده،‏ در سایهٔ شاخه‌هایش آشیانه خواهند گرفت.‏» —‏ حِزْقِیال ۱۷:‏۲۳‏.‏

تشبیه خمیرمایه

۹،‏ ۱۰.‏ الف)‏ عیسی در تشبیه خمیرمایه بر چه نکته‌ای تأکید می‌کند؟‏ ب)‏ در کتاب مقدّس خمیرمایه اغلب سمبول چیست،‏ و چه سؤالی در مورد اشاره عیسی به خمیرمایه مطرح می‌گردد؟‏

^۹ رشد گاهی از دید ما انسان‌ها پنهان است.‏ عیسی در تشبیه بعدی خود روی این نکته تأکید کرده،‏ می‌گوید:‏ «ملکوت آسمان خمیرمایه‌ای را مانَد که زنی آن را گرفته،‏ در سه کیل خمیر پنهان کرد تا تمام،‏ مخمّر گشت.‏» (‏متّیٰ ۱۳:‏۳۳‏)‏ خمیرمایه در اینجا معرف چیست و چه ارتباطی با رشد ملکوت دارد؟‏

^۱۰ در کتاب مقدّس خمیرمایه اغلب به عنوان سمبول گناه به کار رفته است.‏ برای مثال،‏ پولُس رسول تأثیر گناه یک شخص بر کلّ جماعت قُرِنتُس را به خمیرمایه تشبیه کرد.‏ (‏۱قُرِنتیان ۵:‏۶-‏۸‏)‏ آیا عیسی نیز در مورد رشدِ عاملی منفی صحبت می‌کند؟‏

۱۱.‏ در زمان قدیم اسرائیلیان چه استفاده‌ای از خمیرمایه می‌کردند؟‏

^۱۱ برای پاسخ به این سؤال باید سه نکتهٔ مهم را مد نظر قرار دهیم.‏ نکتهٔ اوّل:‏ اگرچه یَهُوَه استفاده از خمیرمایه را در مراسم فِصَح منع کرده بود،‏ در موقعیت‌های دیگر هدایایی را که حاوی خمیرمایه بود می‌پذیرفت.‏ برای مثال،‏ در ذبیحهٔ شکرگزاری که شخص به میل خود برای تشکر از برکات یَهُوَه تقدیم می‌کرد،‏ خمیرمایه به کار می‌رفت.‏ این خوراک برای کسانی که در خوردن آن سهیم می‌شدند مایهٔ شادی بود.‏ —‏ لاویان ۷:‏۱۱-‏۱۵‏.‏

۱۲.‏ کتاب مقدّس چگونه از سمبول‌ها استفاده کرده است؟‏

^۱۲ نکتهٔ دوّم:‏ برخی واژه‌ها در یک آیه دارای معنای منفی‌اند و در آیه‌ای دیگر دارای معنای مثبت.‏ مثلاً،‏ در اوّل پِطْرُس ۵:‏۸ درنده‌خویی و رفتار وحشیانهٔ شیر به شیطان نسبت داده شده است.‏ اما در مکاشفه ۵:‏۵ شیر مظهر شجاعت منظور شده،‏ و عیسی ‹شیری از سِبط یهودا› لقب گرفته است.‏

۱۳.‏ تشبیه عیسی در خصوص خمیرمایه چه نکته‌ای را در مورد رشد روحانی شخص نشان می‌دهد؟‏

^۱۳ نکتهٔ سوّم:‏ عیسی در تشبیه خود اشاره‌ای نمی‌کند که خمیرمایه آن خمیر را فاسد و غیرقابل استفاده می‌کند.‏ او برای شنوندگانش شیوهٔ معمول پختن نان را توصیف می‌کند.‏ هدف آن زن تهیهٔ نان بود و عمداً به خمیر خود خمیرمایه اضافه کرد.‏ چرا عیسی اشاره می‌کند که خمیرمایه در خمیر پنهان است؟‏ تأکید عیسی روی این نکته است که روند تخمیر از دید شخص پنهان می‌باشد.‏ این بخش از تشبیه عیسی ما را به یاد تشبیه برزگر می‌اندازد که پس از افشاندن بذرها شب به خواب رفت.‏ عیسی می‌گوید:‏ ‹بدون آن که برزگر بداند تخم رویید و نموّ کرد.‏› (‏مَرقُس ۴:‏۲۷‏)‏ این تشبیه ساده به خوبی روند رشد روحانی شخص و نزدیک شدن او به یَهُوَه را نشان می‌دهد؛‏ روندی که در آغاز از نظرها پنهان است اما نتیجهٔ آن سرانجام آشکار می‌شود.‏

۱۴.‏ فراگیر بودن روند تخمیر چه جنبه‌ای از فعالیت موعظه را آشکار می‌کند؟‏

^۱۴ تشبیه خمیرمایه و تأثیری که بر کلّ «سه پیمانهٔ آرد» می‌گذارد دو جنبه دارد که یک جنبهٔ آن ناپیدا بودن روند تخمیر،‏ و جنبهٔ دیگرش فراگیر بودن آن است.‏ (‏لوقا ۱۳:‏۲۱‏)‏ موعظهٔ ملکوت همچون خمیرمایه سبب رشدی فوق‌العاده بوده است که در نتیجهٔ آن اکنون موعظهٔ ملکوت «تا اقصای جهان» موعظه می‌شود.‏ (‏اَعمال ۱:‏۸؛‏ متّیٰ ۲۴:‏۱۴‏)‏ به راستی که چه موهبت بزرگی داریم که می‌توانیم در گسترش پیام ملکوت سهیم باشیم!‏

تشبیه تور ماهیگیری

۱۵،‏ ۱۶.‏ الف)‏ تشبیه تور ماهیگیری را به اختصار شرح دهید.‏ ب)‏ تور ماهیگیری معرف چیست،‏ و چه جنبه‌ای از رشد ملکوت را توصیف می‌کند؟‏

^۱۵ مهم‌تر از رشد شمار کسانی که خود را شاگرد عیسی می‌خوانند،‏ خصوصیات ایشان است.‏ عیسی با تشبیه تور ماهیگیری نیز به همین جنبه از رشد ملکوت اشاره کرده،‏ می‌گوید:‏ «ملکوت آسمان مثل دامی است که به دریا افکنده شود و از هر جنسی به آن درآید.‏» —‏ متّیٰ ۱۳:‏۴۷‏.‏

^۱۶ تور ماهیگیری که معرف فعالیت موعظهٔ ملکوت است،‏ انواع مختلف ماهی را در خود جمع می‌کند.‏ عیسی در ادامه می‌گوید:‏ «چون [تور ماهیگیری] پُر شود،‏ به کناره‌اش کشند و نشسته،‏ خوب‌ها را در ظروف جمع کنند و بدها را دور اندازند.‏ بدین طور در آخر این عالَم خواهد شد.‏ فرشتگان بیرون آمده،‏ طالحین [یا بدکاران] را از میان صالحین،‏ جدا کرده،‏ ایشان را در تنور آتش خواهند انداخت،‏ جایی که گریه و فشار دندان می‌باشد.‏» —‏ متّیٰ ۱۳:‏۴۸-‏۵۰‏.‏

۱۷.‏ در تشبیه تور ماهیگیری جداسازی در چه دورانی صورت می‌گیرد؟‏

^۱۷ آیا جدا کردن ماهی‌های خوب از بد همان داوری‌ای است که عیسی هنگام آمدن در جلال ملکوت میان گوسفندان و بزها به اجرا می‌گذارد؟‏ (‏متّیٰ ۲۵:‏۳۱-‏۳۳‏)‏ خیر.‏ داوری گوسفندان و بزها طی مصیبت عظیم به اجرا در می‌آید.‏ در حالی که جداسازی ماهی‌های خوب از بد طی «ایّام آخر» صورت می‌گیرد.‏b یعنی پیش از مصیبت عظیم و در همین روزهای حاضر.‏ این جداسازی چگونه انجام می‌شود؟‏

۱۸،‏ ۱۹.‏ الف)‏ امروزه جداسازی چگونه صورت می‌گیرد؟‏ ب)‏ پاکدلان چه قدم‌هایی باید بردارند؟‏ (‏پاورقی ملاحظه شود.‏)‏

^۱۸ امروزه میلیون‌ها ماهی سمبولیک از دریای انسان‌ها مجذوب جماعات شاهدان یَهُوَه شده‌اند.‏ برخی چه بسا در مراسم یادبود شرکت می‌کنند،‏ برخی شاید در جلسات نیز حضور می‌یابند و شماری نیز تنها به مطالعهٔ کتاب مقدّس قناعت می‌کنند.‏ آیا همهٔ این افراد را می‌توان مسیحیان واقعی خواند؟‏ در تشبیه عیسی همه ماهی‌ها با تور به ساحل ‹کشیده می‌شوند،‏› اما فقط «خوب‌ها» را در ظروف که معرف جماعات مسیحی است جمع می‌کنند.‏ «بدها» کنار گذاشته می‌شوند و در انتها به تنور آتش سمبولیک که به مفهوم نابودی است انداخته می‌شوند.‏

^۱۹ ماهی‌های بد یا نامناسب معرف چه کسانی هستند؟‏ این‌ها معرف کسانی هستند که مدتی با کمک شاهدان یَهُوَه کتاب مقدّس را مطالعه کرده‌اند و بعد آن را کنار گذاشته‌اند.‏ یا فرزندان شاهدانی هستند که از پیروی از عیسی سر باز می‌زنند.‏ برخی از ایشان به هیچ وجه نمی‌خواهند یَهُوَه را خدمت کنند و برخی نیز او را مدتی خدمت می‌کنند و بعد از مدتی خدمت به او را کنار می‌گذارند.‏c (‏حِزْقِیال ۳۳:‏۳۲،‏ ۳۳‏)‏ بسیار حیاتی است که پیش از روز داوری نهایی،‏ همهٔ پاکدلان خود را در زمرهٔ ماهیانی قرار دهند که در «ظروف» قرار داده خواهند شد.‏ برای این منظور باید چه کار بکنند؟‏ باید به جماعات مسیحی پناه ببرند و در آن بمانند.‏

۲۰،‏ ۲۱.‏ الف)‏ در خصوص رشد چه مطالبی از تشبیه‌های عیسی آموختیم؟‏ ب)‏ شما مصمم به چه کاری هستید؟‏

^۲۰ ما از این تشبیه‌هایی که عیسی در مورد رشد و پیشرفت به کار برد چه آموختیم؟‏ اوّل این که،‏ رشد دانهٔ خردل و تبدیل آن به یک درخت را می‌توان به رشد عظیمی تشبیه کرد که در شمار مبشّران به وجود آمده است.‏ آموختیم که هیچ چیز نمی‌تواند مانع پیشرفت کار یَهُوَه شود!‏ (‏اِشَعْیا ۵۴:‏۱۷‏)‏ همچنین کسانی که در ‹سایهٔ› آن درخت پناه می‌جویند از آلودگی‌های دنیای شیطان محفوظ می‌باشند.‏ دوّم این که،‏ یَهُوَه است که می‌رویاند.‏ درک چگونگی رشد و پیشرفت نوآموزان مانند خمیرمایه‌ای که در خمیر پنهان شده است و تمام خمیر را تخمیر می‌کند برای ما بسیار دشوار است،‏ ولی نتیجهٔ آن کاملاً آشکار است.‏ سوّم،‏ عده‌ای هستند که تا حدّی به کلام خدا علاقه نشان می‌دهند،‏ اما در نهایت مناسب و شایسته شناخته نخواهند شد.‏ عیسی برخی را به ماهی‌هایی تشبیه کرد که دور انداخته می‌شوند.‏

^۲۱ از سوی دیگر چقدر مایهٔ دلگرمی است که می‌بینیم یَهُوَه ماهی‌های شایستهٔ بسیاری را نیز نزد خود کشیده،‏ سبب رشد سریع جماعات در سطح جهان گشته است.‏ (‏یوحنّا ۶:‏۴۴‏)‏ عامل این رشد یَهُوَه است و افتخار و جلال این کار هم از آن اوست.‏ ما که شاهد این رشد بوده‌ایم،‏ نباید این پند کلام خدا را از نظر دور بداریم:‏ «بامدادان تخم خود را بکار .‏ .‏ .‏ زیرا تو نمی‌دانی کدام یک از آن‌ها این یا آن کامیاب خواهد شد یا هر دو آن‌ها مثل هم نیکو خواهد گشت.‏» —‏ جامعه ۱۱:‏۶‏.‏