فصل اوّل
چگونه میتوان خدا را شناخت؟
آیا خدا ما را فراموش کرده است؟
خدا کیست و برای خود چه نامی برگزیده است؟
چگونه میتوان به خدا نزدیک شد؟
۱، ۲. سؤال کردن چه فایدهای میتواند داشته باشد؟
کودکان سخن گفتن را با سؤال کردن آغاز میکنند. آنان برای دانستن و فهمیدن از پرسیدن ابایی ندارند و از مطرح کردن هیچ سؤالی کوتاهی نمیکنند. چشمان مشتاق و کنجکاوشان نشانگر علاقهٔ آنان به شنیدن پاسخ است. گاه بهترین پاسخها هم آنها را راضی نمیکند و در مقابل هر جوابی باز میپرسند: «چرا؟»
۲ برای همهٔ ما در طول زندگی سؤالات مختلفی مطرح میشود. معمولاً سؤالات روزمرهٔ زندگی را به راحتی مطرح میکنیم. به عنوان مثال، برای پیدا کردن آدرس از کسی کمک میگیریم یا با سؤال کردن خود را از خطر یا مشکلی آگاه میسازیم و یا تنها برای رفع کنجکاوی سؤالی میکنیم. اما بعضی از مطرح کردن سؤالات مهم زندگی کوتاهی میکنند و یا به دلایل مختلف در پی پاسخ سؤالاتشان نیستند.
۳. چرا بسیاری از مطرح کردن سؤالات مهم زندگی خودداری میکنند؟
۳ از جمله سؤالات مهم زندگی، سؤالاتی است که در صفحات آغازین این کتاب و اوّل این فصل به آن اشاره شده است. آیا کتاب مقدّس میتواند پاسخگوی این سؤالات باشد؟ گروهی معتقدند پاسخ در کلام خدا موجود است اما درک آن دشوار میباشد. بعضی نمیتوانند به راحتی در مورد چنین موضوعاتی صحبت کنند. بسیاری نیز از پیگیری در یافتن جواب دلسرد شدهاند چون نمیدانند پاسخ را کجا میتوان یافت. بعضی هم فکر میکنند پاسخگویی به چنین سؤالاتی را تنها باید به علمای دین سپرد. نظر شما چیست؟
۴، ۵. برخی از سؤالات مهم زندگی کدامند، و چرا باید در یافتن پاسخ آنها پیگیر باشیم؟
۴ آیا شما مایل نیستید پاسخ سؤالات خود را بیابید؟ شاید بارها از خود پرسیده باشید: «آیا زندگی به همین چند روز محدود میشود؟ معنی و مفهوم زندگی چیست؟ خدا کیست؟» اگر خواستار جوابی رضایتبخش و قابل اطمینان هستید از سؤال کردن باز نایستید. عیسی مسیح معلّم بزرگ، ما را به پیگیری تشویق میکند و میگوید: «سؤال کنید که به شما داده خواهد شد؛ بطلبید که خواهید یافت؛ بکوبید که برای شما باز کرده خواهد شد.»—متّیٰ ۷:۷.
۵ عدهای بر این باورند که کتاب مقدّس نمیتواند پاسخگوی سؤالات زندگی باشد. اما اگر شما در جهت یافتن پاسخ سؤالاتتان در آن جستجو کنید نه تنها پاسخ را خواهید یافت بلکه پیام امیدبخش آن برایتان شادی و سعادت به ارمغان خواهد آورد. آری، جستجو در کلام خدا رضایت و پاداش فراوانی به همراه دارد. (امثال ۲:۱-۵) در اینجا به بررسی یکی از سؤالاتی میپردازیم که برای بسیاری مطرح است.
آیا خدا بیرحم و بیاعتناست؟
۶. چرا برخی تصوّر میکنند خدا نسبت به درد و رنج بشر بیاعتنا است؟
۶ درد و رنج در همه جا به چشم میخورد. زندگی بسیاری با جنگ، نفرت و فقر در آمیخته است. بیماری، پیری و مرگ نیز جزء اجتنابناپذیرِ زندگی هر فرد بشمار میرود. بسیاری بر این عقیدهاند که مصایب و مشکلات بشر نشانگر بیاعتنایی خدا به ماست زیرا در غیر این صورت از آنها جلوگیری میکرد و زندگی ما شکل دیگری میداشت.
۷. الف) چگونه تعلیمات بسیاری از رهبران مذهبی باعث شده است که مردم خدا را بیرحم تصوّر کنند؟ ب) کتاب مقدّس در مورد مصیبتهای بشر چه میگوید؟
۷ بسیاری از رهبران مذهبی مصیبت و رنج بشر را مشیت الٰهی میدانند که برای آزمایش انسانها مقدر شده است. آنان در واقع با تعلیمات خود خدا را عامل بدی و وقایع ناگوار میپندارند. آیا چنین تعلیماتی صحیح است؟ در کتاب مقدّس آمده است کسی که در سختی قرار میگیرد تصوّر نکند خدا او را آزمایش کرده است. زیرا خدا از بدی مبرّاست و هیچگاه به کسی بدی نمیکند و کسی را آزمایش نمینماید. پس خدا عامل فجایع و مصایب دنیا نیست. (یعقوب ۱:۱۳؛ ایّوب ۳۴:۱۰-۱۲ خوانده شود.) البته خدا از وجود مصیبتهای بشر جلوگیری نکرده است، اما همان طور که گفتیم مسبب آنها هم نیست. مثال زیر تفاوت این دو موضوع را به خوبی نشان میدهد.
۸، ۹. الف) چرا میتوان گفت در مثال فوق پدری که از تصمیم پسرش جلوگیری نکرد، عامل مصیبتهای پسرش نیست؟ ب) چرا عادلانه نیست که خدا را در انحراف و کجروی انسان مقصر بدانیم؟
۸ به عنوان مثال، پسری را در نظر بگیرید که برخلاف پند و نصایح پدر مهربان و دلسوزش با سرکشی و نافرمانی تصمیم به ترک خانهٔ پدریاش میگیرد. پدرش مانع او نمیشود. جوانِ خودسر دور از خانه به انحراف کشیده میشود و درگیر مصایب و مشکلات فراوانی میگردد. به عقیدهٔ شما آیا میتوان پدر را مسبب رنج و سختی آن پسر دانست؟ مسلّماً خیر. (لوقا ۱۵:۱۱-۱۳) بشر نیز با نافرمانی از خدا راه خود را پیش گرفت و خدا مانع او نشد. به همین سبب مصیبت و رنج بشر نتیجهٔ نافرمانی او از خداست و ناعادلانه است که خدا را عامل دردهای بشر بدانیم.
۹ اما چرا خدا مانع کجروی بشر نشد و اجازه داد به راه خود ادامه دهد؟ پاسخ به این سؤال را خداوند در کلامش روشن ساخته است. در فصل یازدهم این کتاب به این موضوع خواهیم پرداخت. البته خدا خود دارای حکمت و قدرت مطلق است و لزومی ندارد اَعمالش را برای ما توضیح دهد. اما او به دلیل محبتش ما را از اَعمال خود مطلع ساخته است. ما میتوانیم از این بابت مطمئن باشیم که خدا نه تنها مسبب بدی و ناملایمات روی زمین نیست بلکه تنها امید ما و تنها کسی است که مشکلات بشر را حل خواهد کرد و ما را رهایی خواهد بخشید.—اِشَعْیا ۳۳:۲.
۱۰. چرا میتوانیم مطمئن باشیم که خداوند تمام مصیبتهای بشر را از بین خواهد برد؟
۱۰ در واقع تنها به خدا میتوان اعتماد و اطمینان کامل داشت. زیرا او مقدّس است؛ به این معنی که او پاک و منزّه است و در او ذرّهای زشتی و بدی نیست. (اِشَعْیا ۶:۳) به همین دلیل تنها اوست که میتواند ظلم و فساد را نابود کند. هیچ انسانی قادر به این کار نیست زیرا هیچ کس عاری از گناه نیست. به علاوه، خدا قادر مطلق است و قدرت انجام هر تصمیمی را دارد. اگر صادقترین انسانها هم به قدرت برسند توانایی از بین بردن بیعدالتی و شرارت را به طور کامل ندارند. اما وقتی خدا وارد عمل شود میتوانیم اطمینان داشته باشیم بدی و شرارت را کاملاً و برای همیشه ریشهکن خواهد کرد.—مزمور ۳۷:۹-۱۱ خوانده شود.
آیا خدا نسبت به بیعدالتی و ظلم و ستم بیتفاوت است؟
۱۱. الف) آیا خدا نسبت به بیعدالتی بیتفاوت است؟ ب) خدا در مورد درد و مصیبتهای ما چه احساسی دارد؟
۱۱ خداوند که قصد نابودی بدی و زشتی در دنیا را دارد در مورد ناملایمات و بیعدالتیهایی که بر زندگی ما حاکم است چه احساسی دارد؟ به نوشتهٔ کتاب مقدّس «خدا انصاف را دوست میدارد.» (مزمور ۳۷:۲۸) خداوند هیچگاه حق را ناحق نمیکند. او از بیعدالتی متنفر است و دیدن سختیهای بشر دل او را میرنجاند. در کتاب مقدّس آمده است زمانی که زمین از بدی و زشتی پر شده بود خدا در دل خود غمگین و ناراحت شد. (پیدایش ۶:۵، ۶) نباید فراموش کنیم که خداوند تغییر نمیکند. (مَلاکی ۳:۶) برای همین میتوانیم مطمئن باشیم، او هنوز هم از زشتی و بدی دنیا متنفر است و به درد و ناملایمات تکتک ما توجه دارد. او نسبت به هیچ یک از ما بیتفاوت نیست. در کتاب مقدّس نوشته شده است که نگرانیهای خود را به خدا بسپاریم چون او به فکر ماست و به ما توجه دارد.—۱پِطْرُس ۵:۷ خوانده شود.
۱۲، ۱۳. الف) سرچشمهٔ خصوصیات خوب انسان مثل محبت از کجاست، و فردِ بامحبت با دیدن بیعدالتی و مشکلات دنیا به چه کاری برانگیخته میشود؟ ب) چرا میتوانیم مطمئن باشیم که خدا مشکلات بشر را برطرف خواهد کرد؟
۱۲ دلیل دیگری که ثابت میکند خداوند نسبت به درد و رنج ما انسانها بیتفاوت نیست را میتوانیم در خود جستجو کنیم. به نوشتهٔ کتاب مقدّس خداوند هنگام آفرینش انسان خصوصیات خود را در وجود او نهاد. (پیدایش ۱:۲۶) در واقع انسان خصوصیات خوب خود را مدیون خداست. خدا سرچشمهٔ عدالت است و این خصوصیت را در وجود ما نیز نهاده است. پس اگر ما که تنها ذرّهای از خصوصیات خدا را در وجود خود داریم و از دیدن فجایع و بیعدالتی رنج میبریم آیا او میتواند نسبت به آنها بیتفاوت باشد؟
۱۳ در کتاب مقدّس میخوانیم: «خدا محبت است.» (۱یوحنّا ۴:۸) انسانها نیز این خصوصیت زیبای خود را از خدا دارند. ما قادریم محبت ورزیم زیرا خدا که خود سرچشمهٔ محبت است این خصوصیت را در وجود ما نهاده است. حال اگر شما قدرت از بین بردن مصیبت بشر را داشتید آیا محبت به انسانها شما را برنمیانگیخت که آنان را از بند درد و رنج و بیعدالتی آزاد سازید؟ قطعاً غیر از این عمل نمیکردید. محبت خدا که بسیار فراتر و کاملتر از محبت ما انسانهاست نیز او را به این کار برمیانگیزد. نویدی که در صفحات اوّل این کتاب داده شده امیدی واهی نیست. قولهای خداوند قطعاً جامهٔ عمل خواهند پوشید. البته برای اینکه به گفتههای خداوند ایمان آورید، لازم است که او را بهتر بشناسید.
خدا خود را به ما معرفی میکند
۱۴. نام خدا چیست و چرا باید از این نام استفاده کنیم؟
۱۴ اگر شما قصد آشنایی با شخصی را داشته باشید، ابتدا نام خود را به او میگویید و به این ترتیب خود را به او معرفی میکنید. خداوند نیز نام خود را به ما گفته است، چون میخواهد با او آشنا شویم. بسیاری عقیده دارند خدا نامهای فراوانی دارد. آنان صفاتی مانند «غفّار» و «مجید» را نام خدا قلمداد میکنند. اما این صفات هر چند که شایستهٔ خداست اما نام او نیست. بعضی نیز عناوینی مانند «خدا» و «خداوند» را نام او میپندارند. اما این کلمات عنوان هستند همان طور که «شاه» و «سَروَر» عنوان میباشند. در کتاب مقدّس عناوین بسیاری به جای نام خدا قرار داده شده است که «خدا» و «خداوند» از آن جملهاند. اما خدا نامی مشخص برای خود تعیین کرده است و از طریق کلامش آن را به ما میشناساند. نام خدا «یَهُوَه» است. در کتاب مقدّس آمده است: «تو که اسمت یَهُوَه میباشد، به تنها بر تمامی زمین متعال هستی.» (مزمور ۸۳:۱۸) اگر در ترجمهٔ کتاب مقدّس شما این نام ذکر نشده است برای اطلاعات بیشتر میتوانید به مقالهٔ «اهمیت به کار بردن نام خدا و معنی این نام» در ضمیمهٔ این کتاب مراجعه کنید. در واقع نام خدا، هزاران بار در نوشتههای باستانی کتاب مقدّس آمده است. این موضوع نشان میدهد این خواست خداست که نام او را بدانیم و آن را به کار بریم.
۱۵. نام خدا «یَهُوَه،» به چه معناست؟
۱۵ نامی که خدا برای خود برگزیده است دارای معنای عمیقی است. نام خدا «یَهُوَه،» به این مفهوم است که او قادر است هر تصمیمی را عملی کند و به هر وعدهٔ خود جامهٔ عمل بپوشاند.a چنین نامی فقط برازندهٔ خداوند متعال است و بس. خدا از جنبههای بسیاری بیهمتا و بینظیر است که در ادامه به برخی از آنها میپردازیم.
۱۶، ۱۷. از القاب و صفاتی که در کتاب مقدّس برای خدا استفاده شده چه میآموزیم؟
۱۶ در کتاب مقدّس در مزمور ۸۳:۱۸ میخوانیم تنها یَهُوَه «متعال» است. صفت «متعال» که برای یَهُوَه به کار رفته به این معنی است که او والاترین و رفیعترین مقام را در عالَم داراست. همچنین در بخش دیگری از کتاب مقدّس در مکاشفه ۱۵:۳ آمده است: «عظیم و عجیب است اَعمال تو ای خداوند خدای قادر مطلق!» لقب «قادر مطلق» که برای خدا به کار رفته نشانگر این است که قدرت او بیهمتا و برتر از هر قدرتی است. مزمور ۹۰:۲ به خصوصیت دیگری از یَهُوَه اشاره میکند. در آنجا میخوانیم: «از ازل تا به ابد تو خدا هستی.» این موضوع نشان میدهد، تنها خداست که آفریده نشده و ابتدایی ندارد. آیا این صفات بینظیر یَهُوَه، عظمت و شکوه او را برای ما نمایان نمیسازد و در ما احترامی عمیق نسبت به او به وجود نمیآورد؟
۱۷ یَهُوَه آفریدگار یکتا، سرچشمهٔ حیات و زندگی است. به نوشتهٔ کتاب مقدّس تنها یَهُوَه شایستهٔ حمد و ستایش است و جلال و قدرت و اختیار تنها به او تعلّق دارد زیرا به خواست و ارادهٔ او تمام موجودات آفریده شدهاند. (مکاشفه ۴:۱۱) یَهُوَه خدای جهانآفرین خالق همه چیز است. از فرشتگان آسمان و کهکشانها و ستارگان گرفته تا درختان و میوههای مختلف و ماهیهای رنگارنگی که در دل دریاها و رودها در گردشند، همه و همه به دست توانای یَهُوَه، آفریدگار یکتا به وجود آمده است.
چگونه میتوان به یَهُوَه نزدیک شد؟
۱۸. تصوّر بعضی در مورد نزدیک شدن به خدا چیست و کتاب مقدّس در این مورد چه تعلیم میدهد؟
۱۸ برای برخی قبول این موضوع مشکل است که بتوان به خداوند که چنین مقام والایی دارد نزدیک شد. در تصوّر برخی نیز نمیگنجد، خدایی با این عظمت و قدرت توجهی به ما انسانهای خاکی داشته باشد. اما آیا چنین طرز فکری درست است؟ از جمله تعالیم کتاب مقدّس این است که خدا «از هیچ یکی از ما دور نیست.» (اَعمال ۱۷:۲۷) حتی او در کلامش ما را ترغیب میکند به او نزدیک شویم تا او نیز به ما نزدیک شود.—یعقوب ۴:۸.
۱۹. الف) اگر میخواهیم به خدا نزدیک شویم چگونه باید این راه را آغاز کنیم، و این کار چه فوایدی به همراه دارد؟ ب) کدام یک از خصوصیات خدا شما را بیشتر جذب میکند؟
۱۹ چگونه میتوانیم به خدا نزدیک و نزدیکتر شویم؟ این راه را باید با شناخت بیشتر در مورد خصوصیات او آغاز کنیم. در کتاب مقدّس میخوانیم: «حیات جاودانی این است که تو را خدای واحدِ حقیقی و عیسی مسیح را که فرستادی بشناسند.» (یوحنّا ۱۷:۳) شناخت خدا و فرستادهٔ او عیسی مسیح برای ما فواید فراوانی به همراه دارد. چرا که نه تنها ما را به خدا نزدیک میکند بلکه به زندگی جاودانی میانجامد. در اینجا میخواهیم به چند خصوصیت یَهُوَه اشاره کنیم. همان طور که قبلاً خواندیم: «خدا محبت است.» (۱یوحنّا ۴:۱۶) به نوشتهٔ کتاب مقدّس، خدا رحیم، رئوف، دیرخشم و کثیرالاحسان، نیکو و بخشنده میباشد. (خروج ۳۴:۶؛ مزمور ۸۶:۵) او صبور، بردبار، امین و وفادار است. (۲پِطْرُس ۳:۹؛ تثنیه ۷:۹) هر چه بیشتر با کتاب مقدّس آشنا شوید این خصوصیات و خصوصیات گیرای دیگر یَهُوَه را بهتر درک خواهید کرد.
۲۰-۲۲. الف) آیا این امر که ما نمیتوانیم خدا را به چشم ببینیم، مانعی برای نزدیک شدن ما به اوست؟ توضیح دهید. ب) ممکن است بعضی افراد از روی دلسوزی شما را وادار به چه کاری کنند، اما برای شما چه موضوعی اهمیت دارد؟
۲۰ خدا روح است و ما نمیتوانیم او را به چشم ببینیم. (یوحنّا ۱:۱۸؛ ۴:۲۴؛ ۱تیموتاؤس ۱:۱۷) اما میتوانیم با شناختن او از طریق کتاب مقدّس و تفکّر در آن به او نزدیک شویم طوری که او را به چشم دل ببینیم. در این باره یکی از خادمان خدا در مزمور نوشته است که میتوان جمال و نیکویی یَهُوَه را مشاهده کرد. (مزمور ۲۷:۴؛ رومیان ۱:۲۰) هر چه بیشتر در مورد یَهُوَه بیاموزیم او برایمان واقعیتر خواهد شد و محبت او بیشتر در دلمان خواهد نشست و خود را به او نزدیکتر احساس خواهیم کرد.
۲۱ هر چه بیشتر با یَهُوَه آشنا شویم دلیل این موضوع را که کتاب مقدّس او را پدر میخواند بهتر درک خواهیم کرد. (متّیٰ ۶:۹) ما زندگیمان را مدیون او هستیم. همچنین او مانند پدری مهربان خواهان بهترین و خوشایندترین زندگی برای ماست. (مزمور ۳۶:۹) حتی کتاب مقدّس میگوید، ما میتوانیم دوست یَهُوَه شویم. (یعقوب ۲:۲۳) تصوّرش را بکنید، شما میتوانید به آفریدگار عالَم چنان نزدیک شوید که دوست او باشید!
۲۲ ممکن است، حال که شما وقت بیشتری برای مطالعهٔ کتاب مقدّس صرف میکنید بعضی از دوستان و آشنایانتان از روی دلسوزی مانع مطالعهٔ شما شوند چون نگرانند اعتقادات خود را تغییر دهید. اما فراموش نکنید مطالعه و تفکّر روی کلام خدا، دوستی و نزدیک شدن به خدا را به همراه دارد.
۲۳، ۲۴. الف) چرا اهمیت دارد که در مورد مطالبی که میخوانید سؤال کنید؟ ب) موضوع فصل بعد چیست؟
۲۳ قطعاً در کتاب مقدّس به مطالبی برمیخورید که در وهلهٔ اوّل درک آن مشکل است. از سؤال کردن دریغ نکنید. از مطرح کردن هیچ سؤالی هرچند که ساده به نظرتان رسد کوتاهی نکنید. همان طور که در ابتدای این فصل گفتیم، راز موفقیت کودکان در یادگیری، سؤال کردن است. عیسی ما را تشویق میکند که برای درک کتاب مقدّس مانند کودکان از خود تواضع نشان دهیم. (متّیٰ ۱۸:۲-۴) این خواست یَهُوَه است که شما پاسخ سؤالاتتان را بیابید. کتاب مقدّس کسانی را که مشتاق شناخت خدا بودهاند و در کلام او تحقیق و بررسی میکردند و خود را از صحّت مطالب مطمئن میساختند، تحسین کرده است.—اَعمال ۱۷:۱۱ خوانده شود.
۲۴ بهترین راه شناخت یَهُوَه، تحقیق در کتاب مقدّس، یعنی کلام خداست. کتاب مقدّس کتابی است بینظیر. در فصل بعد به این موضوع خواهیم پرداخت.
a برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مفهوم نام خدا و تلفظ آن میتوانید به مقالهٔ «اهمیت به کار بردن نام خدا و معنی این نام» در ضمیمهٔ این کتاب مراجعه کنید.